Etapy konstrukcji rozkładu jazdy

1. aktualizacja: 26.09.2011 Etapy konstrukcji rozkładu jazdy autor: mgr inż. Agnieszka Krupa recenzent: mgr Joanna Lewandowska Prezentacja dystrybuowana bezpłatnie, udostępniana do celów dydaktycznych. Opracowanie prezentacji współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2. Przedsiębiorstwa zaangażowane w opracowanie prezentacji Mpkpoznań Sp. z o.o. MPK Poznań Sp. z o.o. jest dynamicznie rozwijającym się przedsiębiorstwem świadczącym usługi przewozowe na terenie Poznania i okolic od 131 lat. Zwiększając dostępność usług oraz ilość przewożonych pasażerów MPK Poznań Sp. z o.o. znajduje się w gronie liderów transportu publicznego świadcząc usługi na najwyższym poziomie. Schenker Sp. z o.o. Schenker Sp. z o.o. wiodący operator logistyczny w Polsce należy do Grupy DB Schenker lidera na rynku dostawców zintegrowanych usług logistycznych na świecie. DB Schenker jest częścią grupy Deutsche Bahn. Operator logistyczny Schenker Sp. z o.o. zarządza globalnymi łańcuchami dostaw dla producentów, eksporterów i importerów wiodących marek. Deutsche Bahn AG (KolejNiemiecka DB S.A.) Kolej niemiecka DB jest nowoczesnym koncernem usługowym, oferującym całościowe rozwiązania dotyczące mobilności i logistyki. Spółka Die Deutsche Bahn AG (Kolej Niemiecka S.A.) została założona w roku 1994. Obecnie jest jednym z największych na świecie przedsiębiorstw mobilno-logistycznych, działa w stu trzydziestu krajach. Trzonem przedsiębiorstwa jest kolej niemiecka.

3. Przedsiębiorstwa zaangażowane w opracowanie prezentacji SiemensSp. z o.o. Siemens w Polsce to grupa 12 firm produkcyjnych, handlowych i usługowych, powiązanych kapitałowo z macierzystym koncernem Siemensa i reprezentujących różne jego branże. Koordynatorem całej grupy jest Siemens Sp. z o.o., utworzona w 1991 roku, nazywana też spółką regionalną Siemensa.

4. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy • Plan prezentacji • Charakterystyka rozkładu jazdy • Charakterystyka wykresu ruchu • Rozkład jazdy komunikacji miejskiej • Etapy konstruowania rozkładu jazdy komunikacji miejskiej • Rozkład jazdy pociągów • Kolejowy ruch towarowy • Kolejowy ruch pasażerski • Wykres ruchu pociągów • Etapy konstruowania rozkładu jazdy pociągów pasażerskich • Etapy konstruowania rozkładu jazdy pociągów towarowych • Ćwiczenie praktyczne foto: Siemens foto: Siemens

5. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Charakterystyka rozkładu jazdy Rozkład jazdy – jest to opis ruchu metra, pociągów, tramwajów, trolejbusów lub autobusów wraz ze wszystkimi warunkami i informacjami istotnymi dla jego organizacji i prowadzenia. Rozkład jazdy przeznaczony do wykorzystania przez pracowników przewoźnika nazywamy służbowym rozkładem jazdy. Typowe informacje zawarte w rozkładzie jazdy to czas przyjazdu na dany przystanek, czas odjazdu, kierunek jazdy oraz oznaczenie pojazdu. Dodatkowe oznaczenia (zazwyczaj opisane w legendzie) mówią o kursach w święta, weekendy, wakacje itp. Rozkład jazdy obejmuje więc trasę, przystanki i godziny odjazdów. Dla przewoźników jest to plan pracy pojazdów i kierowców, a dla klientów podstawowy element oferty przewozowej. foto: Siemens

6. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Charakterystyka wykresu ruchu Graficznym obrazem rozkładu jazdy jest wykres ruchu - układ współrzędnych, w którym oś X stanowi czas, a oś Y - przystanki na trasie linii. Krzywe, powstałe z połączenia godzin odjazdów z poszczególnych przystanków, są odwzorowaniem kursów. Zaletą graficznej postaci rozkładu jazdy jest uwidocznienie miejsc wymijania się pojazdów, przydatne zwłaszcza przy planowaniu ruchu tramwajów lub kolei miejskiej, korzystających z odcinków jednotorowych o naprzemiennym kierunku jazdy. Wadą rozkładu graficznego jest natomiast ograniczona czytelność, malejąca w miarę wzrostu liczby kursów i pojazdów obsługujących daną linię. Przekrój rozkładu jazdy, będący wynikiem zsumowania godzin odjazdów z przystanków krańcowych i obowiązujących w poszczególnych porach doby czasów jazdy do danego przystanku, nosi nazwę tabliczki przystankowej i stanowi ofertę organizatora komunikacji, skierowaną do pasażera. Tabliczka przystankowa powinna także zawierać dane teleadresowe organizatora linii, jej trasę i kolejne przystanki (wraz z przybliżonym czasem przejazdu) oraz informacje o taryfie obowiązującej na danej linii.

7. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Przykładowy rozkład jazdy komunikacji miejskiej

8. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy • Rozkład jazdy komunikacji miejskiej • Rozkład jazdy musi być opracowany według określonych zasad, zapewniających jego dostosowanie do potrzeb przewozowych i warunków ruchu, a także odpowiadać rozkładowi czasowemu i przestrzennemu potrzeb przewozowych, musi więc uwzględniać: • zróżnicowaną w przekroju rodzajów dni tygodnia i pór dnia częstotliwość kursowania pojazdów oraz liczbę kursów wykonywanych w danym wariancie trasy, • warunki ruchu, znajdujące odbicie w czasach przejazdów, • czasy postojów wyrównawczych na pętlach, mające na celu eliminowanie skutków ewentualnych opóźnień, • okres funkcjonowania linii, • liczbę zaangażowanego taboru, • czas pracy kierowców, z uwzględnieniem uwarunkowanych normami prawnymi przerw socjalnych. • Na etapie konstrukcji rozkładu powinno się uwzględnić konieczność zapewnienia rytmiczności odjazdów pojazdów linii substytucyjnych na wspólnych odcinkach tras oraz zapewnienia przesiadek na linie komplementarne w punktach węzłowych.

9. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy foto: MPK Poznań Sp. z o.o. foto: MPK Poznań Sp. z o.o. foto: MPK Poznań Sp. z o.o foto: MPK Poznań Sp. z o.o

10. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Etapy konstruowania - komunikacja miejska badania marketingowe potrzeb przewozowych lub popytu, ustalenie trasy linii, określenie charakteru linii w zakresie liczby przystanków i okresu kursowania, obliczenie międzyprzystankowych czasów jazdy zróżnicowanych dla poszczególnych okresów doby i rodzajów dni i ich zsumowanie dla całej linii, wybór standardów częstotliwości dla poszczególnych dni tygodnia i okresów doby, zbudowanie tabeli koordynacji - matematycznego schematu następstw czasowych koordynacji linii na przystankach węzłowych, wyznaczenie odjazdów z przystanków krańcowych, łączenie szeregów kursów w brygady, przeznaczone do obsługi przez jeden pojazd, łączenie brygad w zadania, sporządzenie rozkładów jazdy w postaci uproszczonej dla przewoźników, służb dyspozytorskich i kontrolnych oraz przygotowanie tabliczek dla kierowców, druk tabliczek przystankowych i ulotek dla pasażerów, generowanie rozkładów jazdy.  

11. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy foto: MPK Poznań Sp. z o.o

12. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Rozkład jazdy pociągów Rozkład jazdy pociągów jest to plan zgodnie, z którym jest prowadzony ruch pociągów stałych na sieci kolejowej, czyli tych które kursują regularnie. Dotyczy zarówno stałych połączeń osobowych jak i połączeń towarowych. Rozkład jazdy w związku ze zmiennym zapotrzebowaniem na przewozy opracowywany jest na określony czas. Dla pociągów pasażerskich krajowych i pociągów towarowych międzynarodowych rozkład zostaje ustalony na okres jednego rok natomiast rozkład dla pociągów pasażerskich międzynarodowych ustalany jest na okres dwóch lat. Rozkład jazdy musi pogodzić możliwości kolei oraz potrzeby ludności. Aby osiągnąć założony cel, musi on spełniać następujące funkcje: planowania - dla zapewnienia jak najlepszej obsługi przewozowej potrzebna jest znajomość ogólnych zasad przewozowych, potrzeb lokalnych i występujących doraźnie. w związku z tym przy planowaniu rozkładu jazdy pociągów należy wziąć pod uwagę wnioski składane przez podmioty zainteresowane przewozami w tym np. terenowe organy władzy, przewoźnicy, biura podróży. terminarza - w zależności od ustalonych potrzeb przewozowych i możliwości ich zaspokojenia, określa się poszczególne przebiegi (kursy) i postoje pociągów. koordynująca - polega na uwzględnieniu połączeń poszczególnych kursów (przebiegów) ze sobą. Kolejowy rozkład jazdy jest zsynchronizowany nie tylko na obszarze kraju ale również w międzynarodowym układzie komunikacyjnym.

13. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Rozkład jazdy pociągów Międzynarodowe rozkłady jazdy pociągów opracowuje się zawsze na Europejskich Konferencjach Rozkładów Jazdy Pociągów. Poza oznaczeniami czasowymi rozkład jazdy zawiera wskazania dotyczące: dróg przewozu i miejsc postoju, wskaźników techniczno - ruchowych poszczególnych odcinków, planów obiegu wagonów, kursów bezpośrednich i połączeń komunikacyjnych, planów zestawienia składów pociągów, rodzajów i klas wagonów. foto: Siemens

14. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Rozkład jazdy pociągów Rozkłady jazdy wydaje się do użytku wewnętrznego kolei, a także publicznego. Rozkłady jazdy do użytku pracowników przedsiębiorstwa PKP wydaje się w formie: wykresów ruchu pociągów, zeszytów służbowego rozkładu jazdy, dodatków do służbowego rozkładu. fragment służbowego rozkładu jazdy pociągów

15. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy • Rozkład jazdy pociągów • Rozkład jazdy pociągów do użytku publicznego wydaje się w formie: • ściennego rozkładu jazdy pociągów pasażerskich (plakatów), • książkowego rozkładu jazdy pociągów pasażerskich obejmującego całą lub część sieci, • ściennego rozkładu jazdy pociągów towarowych do przyśpieszonego przewozu przesyłek, • stacyjnych tablic odjazdu i przyjazdu pociągów pasażerskich. • W razie potrzeby mogą być wydawane inne, pomocnicze wydawnictwa rozkładu jazdy pociągów do użytku wewnętrznego kolei bądź do użytku publicznego. fragment ściennego rozkładu jazdy pociągów fragment książkowego rozkładu jazdy pociągów

16. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Rozkład jazdy pociągów Rozkłady ustalane są tak, by zachować kolejność pierwszeństwa przejazdu według rodzaju i kategorii pociągów. Pierwszeństwo mają pociągi pasażerskie nad towarowymi. Rozpatrując pociągi pasażerskie to kryterium pierwszeństwa jest prędkość jazdy: nadzwyczajne specjalnego znaczenia, kwalifikowane (EC, IC, Ex), pociągi pośpieszne, pociągi osobowe i aglomeracyjne dowożące ludzi do pracy, pociągi osobowe i dalekobieżne oraz miejscowe. W sytuacjach nadzwyczajnych zawsze pierwszeństwo ponad wszystkimi innymi pociągami mają pociągi ratunkowe. foto: Deutsche Bahn

17. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Kolejowy ruch towarowy Kolejowy ruch towarowy charakteryzuje się: prowadzeniem ruchu pociągów towarowych w przerwach między pociągami pasażerskimi, możliwością zmiany dróg przewozu w danej relacji, stosunkowo małą prędkością jazdy, sezonowymi przewozami pewnych ładunków, uruchamianiem pociągów na duże odległości, koniecznością przeformowywania większości składów pociągów na drodze przewozu, ograniczonym nadzorem przesyłek w pociągach przez personel kolejowy, stosowaniem różnych terminów dostaw, stosownie do charakteru przesyłki. foto: DB Schenker

18. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Kolejowy ruch pasażerski Kolejowy ruch pasażerski charakteryzuje się: systematycznością kursowania pociągów, stałymi trasami przebiegu pociągów, punktualnością odjazdu i przyjazdu pociągów, stosunkowo małą masą składów pociągów, stałymi składami pociągów i grup wagonów na trasie przewidzianej w rozkładzie jazdy, przewagą pociągów kursujących na małych odległościach, występowaniem lokalnych szczytów przewozowych, nadzorem przewozu osób przez personel kolejowy. foto: Deutsche Bahn

19. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Wykres ruchu pociągów Podstawą do budowy rozkładu jazdy jest wykres ruchu pociągów. Na wykresie liniami pionowymi oznacza się odstępy czasu, a liniami poziomymi punkty zatrzymania się pociągów. Na podstawie wykresów opracowuje się tabelaryczne rozkłady jazdy.

20. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Etapy konstruowania - pociągi pasażerskie Szczegółowe wytyczne stanowiące podstawę do opracowania rozkładu jazdy zawierają: układ międzynarodowych pociągów pasażerskich i sposób ich formowania, zmiany dotyczące liczby i czasu kursowania pociągów ekspresowych i dalekobieżnych, zakres możliwości kursowania i zapotrzebowania liczby pociągów miejscowych, przewidywany bilans wagonów parku osobowego i wytyczne zestawiania składów i ich obrotu, zmian rodzaju pojazdów trakcyjnych i ich obiegu, zakres inwestycji wchodzących do eksploatacji w nowym rozkładzie jazdy (stacje, tory itp.), zmian prędkości jazdy dopuszczalnych dla poszczególnych odcinków linii, zagadnienia związane z wydawaniem rozkładu jazdy pociągów pasażerskich. foto: Deutsche Bahn

21. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy • Etapy konstruowania - pociągi towarowe • Do ważniejszych materiałów i wniosków opracowywanych przed przystąpieniem do układania rozkładu jazdy pociągów towarowych są: • planowane zamknięcia torów ich zakres i ostrzeżenia stałe, • dopuszczalne prędkości pociągów towarowych na poszczególnych liniach, • drogi hamowania pociągów, • dopuszczalne naciski osi na szyny, • długość składów pociągów towarowych i ich dopuszczalna masa, • określenie pojazdów trakcyjnych i przewidywanego ich wykorzystania. • Do mierników określających wielkość pracy w ruchu towarowym zalicza się: • wielkość przewozów (w tonach), • wielkość pracy przewozowej (w tonokilometrach), • przebieg pociągów towarowych (w pociągokilometrach), • średnia masa netto i brutto pociągów towarowych, • ilostan roboczy wagonów towarowych, • współczynnik obrotu wagonu towarowego, • ilostan i charakterystyka eksploatacyjna pojazdów trakcyjnych.

22. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy foto: DB Schenker

23. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Ćwiczenie praktyczne Na kolejnym slajdzie prezentacji przedstawiony został wykresu ruchu pociągów. Przedstawia on fragment linii kolejowej pomiędzy stacjami Tc 2 i Chudziny. Wykres przedstawia pociągi kursujące w godzinach 0.00 - 4.30. Dokonaj analizy i sporządź rozkład jazdy dla stacji Platerów z uwzględnieniem pociągów przyjeżdżających, przejeżdżających i odjeżdżających. Poszczególne linie wykresu oznaczają: żółte poziome - ilość torów na poszczególnych stacjach, żółte pionowe - godziny i minuty odjazdów, czerwone - pociągi pasażerskie pospieszne, niebieskie - pociągi pasażerskie osobowe, zielone - pociągi towarowe pospieszne.

24. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy

25. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy Wyższa Szkoła Logistyki Wyższa Szkoła Logistyki jest pierwszą w Polsce uczelnią logistyczną, utworzoną w 2001 roku z inicjatywy Instytutu Logistyki i Magazynowania oraz Centrum Edukacji Logistycznej. Kadra uczelni składa się z wybitnych specjalistów z zakresu logistyki i praktyków gospodarczych. Doceniając wagę doświadczenia jakiego wymaga się dzisiaj od absolwentów uczelni wyższych, WSL umożliwia również odbywanie praktyk i staży w wiodących firmach logistycznych będących partnerami uczelni. Dzięki umowom bilateralnym podpisanym z uczelniami z krajów europejskich studenci WSL korzystający z programu Erasmus wyjeżdżają na studia za granicę. W ramach współpracy z uczelniami z Niemiec i Wielkiej Brytanii mają także możliwość zdobywania podwójnych dyplomów z zakresu logistyki. Wyższa Szkoła Logistyki przejęła rolę patrona edukacyjnego dla szkół ponadgimnazjalnych kształcących w zawodach: technik logistyk i technik spedytor w zakresie nowoczesnego kształcenia dostosowanego do potrzeb rynku. Uczelnia realizuje unikatowy w skali kraju program współpracy z ponad 200 szkołami ponadgimnazjalnymi. Niniejsza prezentacja została opracowana w ramach projektu "Wielkopolska musi wiedzieć" - partnerstwo szkolnictwa zawodowego i rynku pracy kluczem do podniesienia atrakcyjności zawodów technik logistyk i technik spedytor w województwie wielkopolskim (projekt numer: POKL.09.02.00-30-077/09) współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.