1 / 50

Overscholing onder schoolverlaters Enkele bevindingen

Studiedag steunpunt SSL 24-25 februari 2011. Overscholing onder schoolverlaters Enkele bevindingen. Dieter Verhaest Hogeschool-Universiteit Brussel (HRRG), Universiteit Gent (SHERPPA) Eddy Omey Universiteit Gent (SHERPPA) Tom Schatteman Universiteit Antwerpen Rolf van der Velden

stormy
Download Presentation

Overscholing onder schoolverlaters Enkele bevindingen

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Studiedag steunpunt SSL 24-25 februari 2011 Overscholing onder schoolverlatersEnkele bevindingen Dieter Verhaest Hogeschool-Universiteit Brussel (HRRG), Universiteit Gent (SHERPPA) Eddy Omey Universiteit Gent (SHERPPA) Tom Schatteman Universiteit Antwerpen Rolf van der Velden Universiteit Maastricht (ROA) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  2. Inleiding Onderzoekstopics • Concepten en meetmethodes • Het aantal overgeschoolden in de eerste job • De antecedenten van overscholing in de eerste job • De effecten van overscholing • Overscholing: tijdelijk of permanent? • De persistentie van overscholing: verschillen tussen landen Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  3. Concepten en meetmethodes Bronnen: Verhaest (2006); Verhaest & Omey (2006a; 2006b; 2006c) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  4. Concepten en meetmethodes Concepten Overscholing? • Richard Freeman (1976) stelde in The Overeducated American vast dat het private rendement van scholing in de VS begon te dalen vanaf het begin van de jaren 1970  Dit boek was het startschot voor een uitgebreide economische literatuur omtrent overscholing • Latere bijdragen concentreren zich eerder op de inhoud van de job:  Iemand wordt gedefinieerd als ‘overgeschoold’ indien zijn scholings-niveau hoger is dan het niveau dat vereiste is voor de goede uitoefening van zijn job Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  5. Concepten en meetmethodes Concepten Vereiste niveau? • Economische interpretatie: optimale scholingsniveau voor een beroep • Er kan een verschil zijn tussen het sociale optimale en het private optimale scholingsniveau • Tussenkomst van overheid in investeringskost leidt tot hogere optimale private scholingsniveau • Indien de functie van scholing puur screening en signalling is kan dit leiden tot overscholing vanuit sociaal oogpunt zonder dat er sprake is van overscholing vanuit privaat oogpunt Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  6. Concepten en meetmethodes Concepten Onderbenutting? • ‘Nominale’ overscholing is niet noodzakelijk identiek aan ‘onderbe-nutting van vaardigheden’ • Gegeven een bepaald niveau van aangeboren talenten studeren sommigen mogelijks ‘te lang’ en komen terecht in jobs die in principe minder scholing vereisen • Onderbenutting van vaardigheden kan ook het gevolg zijn van horizontale mismatch Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  7. Concepten en meetmethodes Meetmethodes • Subjectieve methodes • Deze methodes zijn gebaseerd op de beoordeling van het individu zelf • De SONAR-enquêtes laten toe om gebruik te maken van drie subjectieve maatstaven. Deze zijn gebaseerd op de volgende vragen: • ‘Had u voor uw eerste job volgens u een te hoge of een te lage opleiding of was uw opleiding juist goed qua niveau?’ (SUBJ1) • ‘Wat is volgens u het meest passende niveau voor de uitoefening van uw eerste job?’ (SUBJ2) • ‘Welk studieniveau werd minimaal gevraagd voor uw eerste job?’ (SUBJ3) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  8. Concepten en meetmethodes Meetmethodes • Objectieve methodes • Deze methode is gebaseerd op het vereiste niveau van het beroep, waarbij de scholingsvereisten door job-analisten worden vastgelegd • In de SONAR-data werden beroepen gecodeerd volgens de ‘Standaard Beroepenclassificatie’. Deze classificatie levert ons een objectieve maatstaf voor overscholing (OBJ) • Statistische methodes • Deze methodes vergelijken het scholingsniveau van een werknemer met het gemiddelde (STAT1) of modale (STAT2) scholingsniveau van alle werknemers binnen haar/zijn beroep Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  9. Concepten en meetmethodes Meetmethodes • Algemene conclusies: • De meetmethode bepaalt ten dele de geschatte incidentie, determinanten en effecten van overscholing • Statistische methodes en subjectieve methodes gebaseerd op gevraagde niveau bij aanwerving sluiten minder goed aan bij het overscholings-concept • Ook de resultaten op basis van de andere subjectieve methodes en job analyse kunnen sterk afwijken • Bijkomende testen laten niet toe om te discrimineren • Beide benaderingen lijken dus iets anders te meten Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  10. Het aantal overgeschoolden Bronnen: Verhaest & Omey (2006a) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  11. Het aantal overgeschoolden Aantal overgeschoolden in de eerste job Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  12. Het aantal overgeschoolden Aantal overgeschoolden in de eerste job Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  13. Het aantal overgeschoolden Aantal overgeschoolden in de eerste job Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  14. Het aantal overgeschoolden Alternatieve concepten • Ondergrens? • Individuen die objectief gemeten (OBJ) overgeschoold zijn, en ook zelf verklaren overgeschoold te zijn (SUBJ1): 20.2% • Enkele alternatieve concepten • Overvraging: Werkgevers vragen een hoger niveau dan wat strikt noodzakelijk is voor de uitoefening van de job • Diploma-kloof: Werkgevers werven iemand aan met een hoger scholingsniveau dan het minimale niveau dat werd gevraagd in de vacature Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  15. Het aantal overgeschoolden Alternatieve concepten Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  16. Antecedenten van overscholing Bronnen: Verhaest & Omey (2006a; 20010) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  17. Antecedenten van overscholing Overscholing naar scholingsniveau in de eerste job Source: Verhaest & Omey (2006a); Data: SONAR 1978(23), eigen berekeningen Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  18. Antecedenten van overscholing Overscholing in de eerste job onder hoger opgeleiden Wat zijn de determinanten van overscholing in de eerste job van schoolverla-ters uit het hoger onderwijs? Het belang van volgende factoren wordt o.m. onderzocht: • Geslacht • Niet-westerse achtergrond • Opleidingsniveau vader • Type HO: HOKT, HOLT of universiteit • Studierichting • Studieresultaten • Aantal bisjaren • Stage-ervaring • Ervaring als jobstudent • Regionale werkloosheid • Start zoektocht naar een job Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  19. Antecedenten van overscholing Overscholing in de eerste job onder hoger opgeleiden Resultaten • Op basis van de meeste maatstaven vinden we dat de kans op overscholing lager is onder schoolverlaters met • betere studieresultaten, • minder bisjaren, • een hoger opgeleide vader, en • een diploma het hoger onderwijs van 1 cyclus (t.o.v. het hoger onderwijs van 2 cycli) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  20. Antecedenten van overscholing Overscholing in de eerste job onder hoger opgeleiden Resultaten • Op basis van de meestemaatstaven vinden we tevens dat het studiedomein een substantiële invloed heeft op de kans op overscholing • Studiedomeinen die systematisch hoog scoren op het vlak van overscholing zijn • Politieke en Sociale wetenschappen, Psychologie en pedagogie, Kunstrichtingen • Studiedomeinen die systematisch laag scoren zijn • Onderwijs, gezondheidszorg, en sociaal werk Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  21. Antecedenten van overscholing Overscholing in de eerste job onder hoger opgeleiden Resultaten • Op basis van sommige maatstaven vinden we tevens dat de kans op overscholing hoger is onder • Schoolverlaters met een niet-westerse achtergrond • Individuen die pas starten met zoeken naar een job na het verlaten van de school • Schoolverlaters uit het HOLT buiten de universiteit (t.o.v. universitairen) • schoolverlaters uit regio’s met een hoge lokale werkloosheidsgraad Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  22. Antecedenten van overscholing Overscholing in de eerste job onder hoger opgeleiden Resultaten • We vinden weinig evidentie of tegenstrijdige resultaten voor de invloed van • Het geslacht • Stage-ervaring • Ervaring als jobstudent Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  23. Effecten van overscholing Bronnen: Verhaest & Omey (2006b; 2009a; 2009b) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  24. Effecten van overscholing Effecten van overscholing in de eerste job • Wat is de invloed van overscholing op de kwaliteit van de eerste job? • Volgende indicatoren voor jobkwaliteit worden nader onderzocht: • Arbeidstevredenheid • Duur van de job • Participatie in bijkomende opleiding • Het loon Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  25. Effecten van overscholing Effecten van overscholing in de eerste job • Overgeschoolden worden steeds vergeleken met twee groepen van adequaat geschoolden: • Adequaat geschoolden die eenzelfde scholingsniveau hebben, en dus op een hoger job-niveau werken • Adequaat geschoolden die op eenzelfde job niveau werken, en dus een lager scholingsniveau hebben Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  26. Effecten van overscholing Effecten van overscholing in de eerste job Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  27. Effecten van overscholing Effecten van overscholing in de eerste job • Vergelijking met Persoon A • In vergelijking met adequaat geschoolden die eenzelfde scholingsniveau hebben, zijn overgeschoolden • minder tevreden met hun job, • hebben ze kortere jobs, • participeren ze minder in opleiding, en • hebben ze een lager loon Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  28. Effecten van overscholing Effecten van overscholing in de eerste job Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  29. Effecten van overscholing Effecten van overscholing in de eerste job • Vergelijking met Persoon B • In vergelijking met adequaat geschoolden die tewerkgesteld zijn op eenzelfde job niveau, zijn overgeschoolden • Minder tevreden, • Hebben ze kortere eerste jobs, • Maar hebben ze een hoger loon • Met betrekking tot opleidingsparticipatie zijn de resultaten niet eenduidig Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  30. Effecten van overscholing Effecten van verandering in mate van overscholing • Probleem: • Verschillen worden mogelijks verklaard door verschillen in aangeboren talenten en vaardigheden • Ook schattingen op basis van veranderingen in overscholing over de tijd komen tot gelijkaardige conclusies • Een extra jaar overscholing (objectief gemeten) gaat gepaard met • ongeveer 5% minder nettoloon • een lagere tevredenheid die equivalent is aan een nettoloondaling van minstens 17% Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  31. Overscholing: tijdelijk of permanent? Bronnen: Verhaest & Omey (2003); Verhaest & Schatteman (2010) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  32. Overscholing: tijdelijk of permanent? Situatie op 23 jaar indien overgeschoold in eerste job Bron: Verhaest & Omey (2003); Data: SONAR 1976(23), eigen berekeningen Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  33. Overscholing: tijdelijk of permanent? Overscholingsloopbanen bij Vlaamse schoolverlaters Diepgaandere analyse • Voor schoolverlaters die op de arbeidsmarkt intreden met een diploma lager of hoger secundair onderwijs nagaan hoe hun matchstatus (OBJ) evolueert gedurende de eerste 7 jaar op de arbeidsmarkt • Typetrajecten onderscheiden (clusteranalyse) • Nagaan welke schoolverlaters (geslacht, sociale achtergrond, …) in welk traject terechtkomen • Nagaan in welke mate het traject gerelateerd is aan welbevinden Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  34. Overscholing: tijdelijk of permanent? Evolutie match tot 84 maanden na het verlaten van de school % schoolverlaters per matchstatus 46,3% 43,8% 50,9% 10,0% Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  35. Overscholing: tijdelijk of permanent? Carrièretypologieën: verdeling (%) Source: Verhaest & Schatteman (2010); Data: SONAR 1976(23), 1976(26), 1978(23), 1978(26), eigen berekeningen (Sample B: ‘unknown match’ included) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  36. Overscholing: tijdelijk of permanent? Carrièretypologieën: risicofactoren Risicofactoren op een minder gunstig loopbaantraject: • Vrouwelijk geslacht • allochtone origine (vooral op ‘joblessness career’) • Lage studieresultaten in secundair • Afstuderen in BSO • TSO lijkt beter te scoren dan ASO • ASO lijkt wel de kans op langdurige overscholing te beperken • Woonplaats in landelijk gebied Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  37. Overscholing: tijdelijk of permanent? Carrièretypologieën: relatie met welbevinden Loopbaantrajecten en gevoelens van sociale demotie • Schoolverlaters met een ‘joblessness career’ scoren significant hoger op alle indicatoren • Schoolverlaters met ‘slow transition to overeducation’ en ‘downward career’ scoren hoger op sommige indicatoren • Schoolverlaters met ‘upward career’ scoren significant lager op item ‘ik heb alle hoop op een goede job verloren’ • Geen significant verschil tussen schoolverlaters met ‘good match career’ en schoolverlaters met ‘overeducation career’ Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  38. Overscholing: tijdelijk of permanent? Carrièretypologieën: relatie met welbevinden Loopbaantrajecten en arbeidstevredenheid: • vergelijking ‘good match career’ en ‘overeducationcareer’ • Schoolverlaters met ‘good match career’ zijn i.v.m. schoolverlaters in een ‘overeducationcareer’ significant meer tevreden met job • Aan begin van carrière • Op 23 jaar • Op 26 jaar • Geldt zowel m.b.t. ‘globale arbeidstevredenheid’ als m.b.t. ‘tevredenheid inhoud van de job’ Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  39. Verschillen tussen landen Bronnen: Verhaest & van der Velden (2010) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  40. Verschillen tussen landen Onderzoek op basis van Reflex Onderzoek naar verschillen in de mate en persistentie van overscholing onder hoger opgeleiden tussen landen • Gebaseerd op de REFLEX data • Vergelijkbare postenquête in 15 Europese landen + Japan • Survey in 2005 onder afgestudeerden in 2000 • Inclusief Vlaanderen • Overscholing gemeten op basis van subjectieve methode (SUBJ2) Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  41. Verschillen tussen landen Overscholing in eerste job en 5 jaar na verlaten onderwijs (%) Source: Verhaest & van der Velden (2010); Data: Reflex, eigen berekeningen Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  42. Verschillen tussen landen overscholing na 5 jaar volgens match eerste job (%) Source: Verhaest & van der Velden (2010); Data: Reflex, eigen berekeningen Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  43. Verschillen tussen landen Overscholing en persistentie: verklarende factoren • Structureel onevenwicht tussen globale aanbod van en vraag naar hoger opgeleiden: verklaart overscholing in eerste job en vijf jaar later • Onevenwichten tussen gevraagde en aangeboden studierichtingen: vooral belangrijk voor verklaring van overscholing in de eerste job • Conjunctuur (output gap): • conjunctuur op moment van intrede bepaalt • overscholing in de eerste job • Kans op gebruik van overscholing als opstap naar goede match • Kans op overscholing tot 5 jaar na verlaten school • Conjunctuur 5 jaar later heeft geen invloed op kans overscholing Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  44. Verschillen tussen landen Overscholing en persistentie: verklarende factoren • Ook de kwaliteit en de oriëntatie van de opleiding blijken van belang, niet alleen voor de verklaring van verschillen tussen landen, maar ook en vooral voor de verklaring binnen landen: • Kwaliteit van de opleiding bepaalt zowel kans op overscholing in eerste job als persistentie van overscholing • Oriëntatie van de opleiding: • Beroepsgerichte programma’s leiden tot een lagere kans op overscholing in de eerste job • Algemene programma’s leiden tot een lagere persistentie van overscholing • Lijkt geen rol te spelen: mate van ontslagbescherming Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  45. Algemene conclusies Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  46. Algemene conclusies Bevindingen • Substantiële overscholing aan begin van carrière • Verschillen tussen groepen van schoolverlaters • Negatieve effecten voor schoolverlaters • Voor sommige groepen eerder permanent • Vlaanderen lijkt iets minder goed te scoren dan gemiddeld • Landenverschillen worden verklaard door een combinatie van • conjuncturele factoren, • Mate van aansluiting tussen vraag en aanbod, en • institutionele factoren Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  47. Verschillen tussen landen Aandachtspunten voor het beleid • Meer investeringen in onderwijs leiden niet noodzakelijk tot meer overscho-ling, maar een diploma is geen voldoende voorwaarde voor een goede job • Onderwijsbeleid: belang van • Studiekeuze • Kwaliteitsvol onderwijs • Gezond evenwicht tussen algemeen en beroepsgericht onderwijs • Andere beleidsdomeinen: effecten conjunctuur en vraagzijde arbeidsmarkt • Wat met overscholing onder middengeschoolden? Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  48. Bedankt voor uw aandacht! Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  49. Bronnen Gebaseerd op: • Verhaest D. and Omey E. (2003), ‘Overeducation in the transition from school to work: the case of Flanders’, The Netherlands’ Journal of Social Sciences, 39 (3), 202-226. • Verhaest D. (2006), Overeducation in the Labour Market, Phd. Dissertation, Ghent university. • Verhaest D. and Omey E. (2006a), ‘The impact of overeducation and its measurement’, Social Indicators Research, 77 (3), 419-448. • Verhaest D. and Omey E. (2006b), ‘Measuring the incidence of over- and undereducation’, Quality & Quantity, 40 (5), 783-803. • Verhaest D. and Omey E. (2006c), ‘Discriminating between alternative measures of overeducation’, Applied Economics, 38 (10), 2113-2120. • Verhaest D., and Omey E. (2009a), ‘Objective overeducation and worker well-being: a shadow price approach’, Journal of Economic Psychology, 30 (3), 469-481 . Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

  50. Bronnen • Verhaest D., and Omey E. (2009b), ‘The wage penalty to overeducation: some further panel-data evidence’, HUB Research Papers in Economics & Management, 2009/08, 20p. • Verhaest D., and Omey E. (2010), ‘The determinants of overeducation: different measures, different outcomes?’, International Journal of Manpower, 31 (6), 608-625. • Verhaest D., and Schatteman T. (2010), ‘Overeducation in the early career: an analysis using sequence techniques’, HUB Research Papers in Economics & Management, 2010/09, 37p. • Verhaest D., and van der Velden R. (2010), ‘Cross-country differences in graduate overeducation and its persistence’, ROA Research Memorandum, 2010/07, 30p. Overscholing onder schoolverlaters: enkele bevindingen Eddy Omey & Dieter Verhaest

More Related