850 likes | 1.52k Views
Perioperatif Süreçte Anesteziyolog. Prof. Dr. Ahmet COŞAR. preop. intraop. postop. Perioperatif Dönem. Preoperatif dönem İntraoperatif dönem Postoperatif dönem. ANESTEZİ PLANI. Preoperatif Dönem Preoperatif değerlendirme Preanestezik vizit Premedikasyon İntraoperatif Dönem
E N D
Perioperatif Süreçte Anesteziyolog Prof. Dr. Ahmet COŞAR
preop intraop postop Perioperatif Dönem • Preoperatif dönem • İntraoperatif dönem • Postoperatif dönem
ANESTEZİ PLANI • Preoperatif Dönem Preoperatif değerlendirme Preanestezik vizit Premedikasyon • İntraoperatif Dönem Monitorizasyon Pozisyon Sıvı yönetimi Anestezinin tipi • Postoperatif Dönem Uyanma Ağrı kontrolu ve Yoğun bakım • ANESTEZİ • POLİKLİNİĞİ
Anesteziyolog • Konsültan ve ilk gözlemci • Perioperatif Care Medicine • Fizyopatolog • Perioperatif dönemde cerrahı “Gemininkaptanı” olarak kabul eden doktrin artık geçerli değildir • G. Edward MORGAN, Çeviri: Lüleci N, Klinik Anesteziyoloji, Los Angeles, 2002
ASA standardı * • Hasta, anestezi öncesi bir anesteziyolog tarafından değerlendirilmeli ve muayene edilmelidir. Bu işlem doktor olmayan biri tarafından yapılıyorsa, anesteziyolog elde edilen bilgileri gözden geçirmeli, gerekiyorsa tekrarlamalı ve ana hatlarıyla değerlendirme formuna kaydetmelidir. • Tıbben gerekli olan preoperatif testler ve konsültasyonlar tamamlanmalıdır. • Hasta ile görüşülerek bir anestezi planı oluşturulmalı ve bu, hasta tarafından kabul edilmiş olmalıdır. *ASA by House of Delegates on October14,1987
Anestezi Polikliniği • Tıbbı hikaye • Fizik muayene • Laboratuar testleri • Konsültasyonlar • Anestezi tekniğinin kararlaştırılması • Alınan ilaçlar ve planlanması • Anestezinin riskleri • Hasta onamı • Dökümantasyon
Hasta Onamı • Hasta onay veremeyecek durumda ise • Güvenilir kişi • Akrabaları • Çocuklarda ise ebeveyn • Yazılı olmalıdır • Hukuksal bir zorunluluktur
Onam Belgesi • Planlanan tedavinin niteliği • Riskler, komplikasyonlar ve yararlar • Alternatif yaklaşımlar • Spesifik proplemler ve istekler
Dökümantasyon • Medikolegal • Sigorta • Kayıtların yeterli olması, gerektiğinde hekimin kendini savunmasını sağlar Yazılmayan şey yapılmamış kabul edilir Kayıtlar sonradan asla değiştirilemez
Vaka Takdimi • 35 Yaşında Erkek • İnguinal herni ameliyatı • Kardiyak arrest • CPR • Başarılı • Kalıcı mental defekt • Eski mesleğine dönememe
Anestezist, Cerrah ve Hastane Aleyhine Dava • Görev • Hekim standart tetkikleri uygulamış mıdır? • Görevi İhmal • Nedeni • Hastanın uğradığı zarar
Niçin Preoperatif Değerlendirme ? • Perioperatif morbiditeyi azaltmak • Hasta optimal sağlık durumunda mı? • Fiziksel ve mental durumu preop. İyileştirilebilir mi? • Hasta periop.süreci etkiliyecek bir patoloji yada ilaç alımı var mı? • Anestezi uygulamasında modifikasyon gerektirecek durum var mı?
Ne zaman ? • İdeali 2 hafta önceden • Planlamayı engellememek • Gerekli tanı-tedavi için zaman sağlama • Preop.klinik bazında • Koordinasyon • Konsültasyon
Psikolojik Değerlendirme ve Hazırlık • Hastanın ameliyatı konusundaki endişeleri • Evinden ve yakınlarından uzaklaşması • Günlük işlerinin kesintiye uğraması • Ameliyat sonrası dönemde beklenen ağrı
Medikal Öykü • Alışkanlıklar • Eksersiz toleransı • Günlük aktiviteleri • Kullandığı ilaçlar • Allerji
Perioperatif Kullanılan İlaçlar ile Anesteziklerin Etkileşimi • Alkol bağımlılığıAnestezik ilaçlara tolerans • BenzodiazepinlerAnestezik ilaçlara tolerans • AntihipertansiflerBozulmuş SSS yanıtı • AspirinKanamaya meyil • Beta blokerlerBradikardi, Bronkospazm • Dijital Kardiak aritmiler
Seçeneklerimiz • İlaç kesilebilir • İlaç devam ettirilebilir • İlacın formu değiştirilebilir
Elektif Cerrahi Öncesinde Kesilmesi Önerilen İlaçlar Trisiklik antidepresanlar 1 hafta önce Levadopa 1 hafta önceLityum 1 hafta önce MAO inhibitörleri 2 hafta önceAntikolinesterazlar 6 hafta önce
Solunum • KOAH • Astım • Sigara • Tbc • İmmunopatoloji • Akut solunum enfeksiyonu • Steroid alımı
Akciğer Grafisi • Akut respiratuar infeksiyon • Olası metestazı olanlar • Son 12 ay içinde kalp-Akciğer patolojileri olmasına karşın grafisi olmayanlar • Son 12 ay içinde Tbc’li bir ülkeden gelmesine karşın karşın grafisi olmayanlar Royal College Of Radiologists
Solunum Fonksiyon Testleri • KOAH’lılar • İnatçı öksürüğü olan tiryakiler • Göğüs deformitesi olanlar • Morbid obezler • >70 yaş • Toraks veya üstbatın cerrahisi
Havayolu Güvenliği • Kısa boyun, diş protezleri • Receding mandibula • Protruze maxiller kesici öndişler • Kötü mandibuler mobilite • Mallampati klasifikasyonu
Preop. Resp. İyileştirmeler • Sigaranın kesilmesi • Fizyoterapi • Bronkodilatatörler • Ekspektoranlar • Sıvı alımı • Derin solunum ekzersizleri
Pulmoner Komplikasyonlar İçin Risk Göstergeleri • Öksürük • Dispne • Pulmoner hastalık • Sigara • Obesite • Abdominal veya torasik cerrahi • Diafragma cerrahisi • FEV1 <2 L • Pco2 >=45 mm Hg • Po2 <=50 mm Hg
Kardiyovasküler Sistem • Kalp yetmezliği • Miyopati • İskemik kalp hastalığı • Kapak hastalıkları • Hipertansiyon • Aritmi
Endokrin • Diyabet tipi, End-organ tutulumu, • Otonomik nöropati, süresi, seyri, glisemik denetim • Tiroid • Paratiroid • Adrenal yetmezlik
GIS • Postanestetik sarılık öyküsü • Ülser (gastroparezis) • GIS kanaması • Hiatal herni • Medikasyonlar
Diğer Sistemler • Kanama anemi, lökemi, transfüzyon öyküsü • Renal elektolit imbalansı, renal patoloji • Nörolojik konvülsiyon, başağrısı, tremor • Kas-iskelet artrit (TME), disk problemleri
Fizik Muayene • Kan basıncı • Periferik nabazanlar • Göz (solukluk, ikter, konjuktinitis) • Ağız (intübasyon, oral lezyonlar) • Bacaklar (ödem, nörolojik değerlendirme) • Boyun (mobilite) sırt (spinal-epidural)
Sistemik İnceleme • KVS: Kapaklar, İKH • Akciğerler: Anfizem, infeksiyon, deformite • Batın: Asit, skar, organomegali • Nörolojik: Deformite
Fonksiyonel Kapasite • MET:Oksijen tüketimi • 1MET Yeme/içme/ tuvalet/yürüyebilme • 4MET jogging/merdiven çıkma
Laboratuar Testleri • Hasta için yararlı, efektif, optimalizasyon sağlayan laboratuar incelemeleri; iyi bir öykü ve FM bazında yapılan selektif değerlendirmelerdir. (Alan F Ross, John H Tinker. Anaesthesia Ronald D Miller ) • Öykü ve FM bulgularını tamamlayan laboratuar incelemeleri yapılmalıdır.
Asemptomatik Hastalarda • O yaş grubu için o testle ilgili anormalliklerin insidansı • Anormal test sonuçlarının periop sonuçlar üzerindeki önemi • Testin maliyeti • Anormal bir test sonucu elde edildiğinde bunun periop koşullar üzerinde ne derece anlamlı olduğunun belirlenmesi • Medikolegal durumlar(kanuni yönü)
Laboratuar Testlerinin Değeri • Peroperatif morbidite riski taşıyan ancak preoperatif tedavi ile minimize edilebilecek klinik patolojiler • Öykü+FM incelemelerinin laboratuar desteğine gerek göstermesi • Genel populasyonda yaygın olan patolojileri saptayan incelemeler • Semptomatik olanların durum tespiti
Sık Yapılan Testler • Hb, Hct,Tam kan • Glisemi, BUN, Kreatinin • KCFT, Hepatit • PTT, PT, INR • EKG • Akciğer grafisi • İdrar tahlili • Gebelik • HIV
Bir çok hastane ve anestezi bölümü elektif cerrahi öncesi hastalara hangi testlerin uygulanacağına ait bir politikaya sahiptir • Preoperatif olarak hastanın yaşı, planlanan operasyonun büyüklüğühangi laboratuar testlerin yapılacağında bize yol gösterici olur • İdeal olanı; fizik muayene ve özgeçmişte temel pozitif bulguları olan olgulara laboratuar testi istemektir
KVS Hastalığı Varlığında • EKG • Akc. grafisi • Hb • BUN, Kreatinin • Elektrolitler • Glisemi • INR
ABD’ de ameliyatlardan önce rutin olarak aşağıdaki testlere bakılmaktadır ve zorunludur • Hct Hb EKG İdrar analizi • Toraks filmi Serum elektrolit • Koagülasyon testleri • G. Edward MORGAN, Çeviri: Lüleci N, Klinik Anesteziyoloji, Los Angeles, 2002 • Rutin AİDS testi tartışmalıdır
Koagülasyon Testleri • Kanama Zamanı • Pıhtılaşma Zamanı • Protrombin Zamanı
Laboratuar Testleri • Hb / Hct Kanama Olasılıklı Major Cerrahi Anemi Varlığı • Lökosit İnfeksiyon İmmunosupressif ya da Steroid Tedavi • PT/PTT Koagulasyon Anormalliği Olanlar Antikoagülan Tedavi Alanlar • Trombosit Trombosit Bozukluğu Olanlar Hemoraji veya Pürpüra • EKG 40 yaş ve Üzeri • Rutin Kan Biyokimyası 60 yaş ve Üzeri Sistemik Kronik Hastalıklar
Laboratuar Testleri Yaş Erkek Kadın < 40 Ø Hb ± Hct Gebelik testi ? 40 - 50 EKG EKG Hb ± Hct Hb ± Hct Gebelik testi ? 50 - 64 Hb ± Hct Hb ± Hct EKG EKG Gebelik testi?
Laboratuvar Testleri Yaş Erkek Kadın 65-74 Hb ± Hct, EKG Hb ± Hc, EKG Kreatinin / BUN Kreatinin / BUN Glukoz Glukoz > 74 Hb ± Hct Hb + Hct EKG EKG Kreatinin / BUN Kreatinin / BUN Glukoz Glukoz Akciğer grafisi ? Akciğer grafisi ?
Anestezi Riskinin Belirlenmesi • En önemli konu olup, sadece anestezist tarafından üstlenilmelidir • Hayati bir cerrahi endikasyon varsa sorun hastanın anestezi alıp almayacağı değil, en iyi şekilde nasıl anestetize edileceği olmalıdır
Anestezi Riskinin Belirlenmesi • Amerikan Anesteziyolojistler Derneği (American Society of Anesthesiologist- ASA) • ASA I: Cerrahi patolojisi dışında bir hastalığı olmayan kişi • ASA II: Aktiviteyi sınırlamayan yandaş hastalığı olan kişi • Anemi Diyabetes Mellitus • Kronik bronşit Hipertansiyon
Anestezi Riskinin Belirlenmesi • ASA III: Aktiviteyi sınırlayan yandaş hastalığı olan kişi • Geçirilmiş myokard infarktüsü • KOAH • ASA IV: Hayatı sürekli tehdit eden yandaş hastalığı olan kişi • Konjestif kalp yetmezliği • Karaciğer yetmezliği
Anestezi Riskinin Belirlenmesi • ASA V: Ameliyat olsa da olmasa da 24 saatten fazla yaşaması beklenmeyen, son ümit olarak cerrahi girişim yapılan kişi • Hepatorenal sendrom • ASA VI:Beyin ölümü gelişmiş hastalar
ASA Sınıflamasına göre Mortalite Oranları ASA Sınıfı Mortalite Oranı 1 % 0.06-0.08 2 % 0.27-0.4 3 % 1.8-4.3 4 % 7.8-23 5 % 9.4-51
Anestezi Riski (Canadian Anesthesiologist Society) • Anestezi sırasında mortalite • 1/ 200 000 • 1/ 400 000 • Motorlu taşıtla kaza sonucu mortalite • 1/ 10 000
Mortalite Oranları - GATA • 1996 YILI 5/10.455 %00 4.78 • 1997 YILI 3/10.860 %00 2.76 • 1998 YILI 4/11.563 %00 3.45 • 1999 YILI 3/11.032 %00 2.71 • 2000 YILI 3/11.204 %00 2.64 • 2001 YILI 2/ 9511 %00 2.10 • 2002 YILI 2/ 6869 %00 2.91
Goldmann'ın Kardiak Risk İndeksi • Aritmi 7 0 - 5 puan 1. Grup • Gallop ritmi 11 6 - 12 puan 2. Grup • 3 ncü ses 11 13- 25 puan 3. Grup • Yaş> 70 5 25- 35 puan 4. Grup • Son 6 ayda MI 10 • Acil cerrahi 4 • Aort darlığı 3 • Düşük genel durum3