290 likes | 546 Views
Mustafa Akgül Bilkent Üniversitesi / Linux Kullanıcılar Derneği akgul@bilkent.edu.tr. Açık Kaynak ve Özgür Yazılım Dünyası: Eğilimler, Olanaklar, Öneriler. Ülke örnekleri Türkiye’deki gelişmeler Üniversiteler Neler yapılabilir? Yazılım dışı yansıma Kültür: CC Wikipedia. gündem.
E N D
Mustafa Akgül Bilkent Üniversitesi / Linux Kullanıcılar Derneği akgul@bilkent.edu.tr Açık Kaynak ve Özgür Yazılım Dünyası: Eğilimler, Olanaklar, Öneriler
Ülke örnekleri Türkiye’deki gelişmeler Üniversiteler Neler yapılabilir? Yazılım dışı yansıma Kültür: CC Wikipedia ... gündem • Tarihçe • Özgürlük Çeşitleri • Lisans farklılıkları • Yazılım üretim modeli • Yeni iş modelleri • Sayılar • Yapılar • Yazılım örnekleri 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 2
Özet • Yazılım temelli, sosyo politik bir hareket • Bilgi toplumu stratejisinin yapıtaşı • İnternetin ürünü • Katılımcı, saydam; demokratik • Ortak ürünlere sahip: açık erişim, • Biyoloji, veri, insanlığın ortak malları • Siyasal howard dean, open source water! • Wikipedia, felsefe ansik.,
Tarihçe • 80 öncesi • Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!) • Torvalds and Linux • Open Source – Raymond • OSL, Linux International • Türkiye'de '93, '95, '00, '05 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 4
Özgürlükler • 1. Kısıtsız kullanım • 2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama • 3. Ücretli/ücretsiz dağıtım • 4. Değişiklikleri dağıtma • Binanın planına sahip olma • Arabanın kaportasının kapalı olması 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 5
Lisans Farklılıkları • Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı arasında sözleşme • Kapalı yazılım/sahipli y. -”propriety “ • 60+ lisans var: BSD, Açık Kaynak ve Özgür Yazılım , GPL, Creative Commons • Değişiklikleri yayınlama/dağıtma • GPL, copyleft, “virutik” • GPL, LGPL 3. sürüm 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 6
Yazılım Üretim Modeli • “Catedral and Bazaar” modeli • İnternet’in ürünü: dağıtık bir yapı, katılımcı • Tam zamanlı, gönüllü, pro/amatör • Demokratik, hiyararşik: tek model yok • Debian’da 1300 developer, kernel-l 2000 • Çok sık çatallaşıyor, biraz kaotik 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 7
Niye ? • Tasarruf, • Güvenlik • Uyarlanabilir, basit, kuvvetli • Değiştirme özgürlüğü • Daha kaliteli • İstihdam • Rekabet avantaji
Yapılar! • İnternet temelli, gönüllü, yarı kaotik • Kernel, standartlar komiteleri • OSL- open software Labs • Linux İnternational • Open source initiative • LUG- Linux user groups • Ticari destek 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 9
Sayılar • Sourceforge.net: 100K proje, 1M kayıtlı kullanıcı/geliştirici • Savannah: 300 Gnu/2500 proje, 40K kayıtlı kullanıcı • FSF/Unesco: 4500 paket • 490+ Linux dağıtımı, 371 aktif, 71 durmuş, 170 bekleme listesinde 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 10
Yeni İş Modelleri • Nasıl Para Kazanıyorlar ? • Destek: telefon, e-posta, fiziki ziyaret • Yazılım desteği, uyarlama • Danışmanlık • Farklı sürümler; sürümü “kapalı” da kullan • Niye yapıyorlar: paylaşmak, tanınmak, saygı görmek, başka iş almak, sosyal sor. 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 11
Openoffice (+) Mozilla, firefox, thunderbird (+) Gimp (+) Tex/latex(+), Lynx Gcc, dev (+) Multimedia Clamav (+) Yazılım Örnekleri • Web: Apache %70 (+) • Mail: postfix, qmail, sendmail, ... • Samba: NT for unix! • PHP (+) • Mysql (+), postgresql • Squid, • Dansguardian 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 12
Octave, Scilab Jbass, tomcat, Stat: R, DAP, StatistX Grass, openGIS GNU LP, C++ lib İmage, crypto, visual openSSL, openLDAP Amavisd-new,amavis Yazılım Örnekleri: II • Perl, Python,Java, c++ • Htdig, glimpse, z3950 harvest, yaz, ASF • Bind, dig • İptables, ...(firewall) • Zebra (routing) • Paralel, cluster • Amavis-ng,amavisperl 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 13
AB: güvenlik, FW6 Munih belediye Mexica: 150K lab Brezilya: yerel Linux NSA Selinux – ABD SuperBilgisayar: 320 intel, 260 cluster(500) linux ilerliyor! Ülke Örnekleri • Çin: redflag, ++ • Çin-kore-jp ortak • Hindistan: linux, yazılım geliştirme, e-devlet • Pakistan: yerel Linux • İspanya: lineX, bel. • İtalya: yerel yön. 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 14
Yazılım sanayi Her yerde kullan: gömülü, masaüstü, sunucu, süper... Beraber üretim Mütevazı donanım Hetorejen ortam Niye Linux • Öğrenme/deney ortamı • Güvenli • Tasarruf • Uyarlanabilir • Rekabet avantaji • İnsana yatırım 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 15
Yansımalar • Open Source Biology: open source yöntemini yaratıcılığı teşvik icin başka alanlarda kullanım bios.net, bioforge.net • Saydamlık, katılımcılık, erişim • Howard dean- deanspace, extremedemocracy.com • Open access-
Creative Commons • “some rights reserved!” • Yazılım dışı- kültür, sanat, muzik • Siz belirliyorsunuz! • Google bunları tarayabiliyor: creativecommons.org/find yada “advanced” • Open source water • secondlife.com, groklaw.net
Eğitim • MIT opencourseware • ADUni.org • Rice Connexions • Berklee Shares ADUni.org
Linux Kullanıcıları Derneği • 1993 linux@bilkent.edu.tr • 1995 inet-tr • 1996 inet-tr, linux.org.tr • İnet-tr, AB, İnternet Haftası • 2000 Mayısı LKD Kuruldu • Linux ve Özgür Yazılım, Açık Kaynak ve Özgür Yazılım • Kullanıcı, geliştirici, kurum, firma; çerceve 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 19
LKD - II • Camia ve yurttaş için portal ve platform • Sürekli seminer: ankara, istanbul, izmir? • Gezici seminer: 30+ il, 70 ziyaret • Klasik: inet-tr, AB, i-hafta • Linux ve Özgür Yazılım Şenliği, 1-1.5K • Listeler: ayda 1 milyon ileti • ftp (160 giga), web’ler; 700 üye 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 20
E-türkiye, e-devlet • Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye • Devletin yeniden yapılanması: e-devlet • E-devlet, e-türkiye için öncü güç • Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz! • Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir • Bu bir süreçtir • Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir! 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 21
Linux ve e-devlet • Linux ucuz, yüksek başarımlı, güvenli, güvenilir ve dolayısıyla verimli alternatif • En kritik ve yüksek başarım işleri • En yaygın uygulamalara talibiz: ofis, internet; barış içinde yaşabiliriz • İhtiyaca uygun yazılım geliştirmek, uyarlamak, var olan binlerceyi kullanmak, üretileni paylaşmak 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 22
Uludağ ve Pardus • 2003 içinde başbakanlık talimatı • 2005 Şubatı “Live CD” • 2005 Sunu kurulan CD, Masaüstü • Sunucu, ince istemci, başka türevler • Türkçesi iyi, ÇOMAR, PiSİ, YALI, Kaptan • Dual-boot, vmvare
Linux ve e-türkiye • Linux bir öğrenme ve deney ortamıdır! • Teknoloji üretmek zorundayız! • Binlerce bilişimci yetişmeli • Bunların yolu Linux’dan geçer • Donanım ve yazılım tasarrufu Linux’la • Eski bilgisayarlar, sayısal bölünme • Ulusal işletim sistemi, uludağ projesi 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 24
Linux ve Eğitim • Her okula internet, her okula Linux • Her öğrenci Linux’ü ve openofis’i görsün • Pilot projelerle tüm seçenekler denensin • Linux sunucular: firewall, yönlendirici, web, e-posta, listeci, ... • Her okul, ögretmen ve öğrenciye web • Okul lab’i çevrenin icafe’si olsun • Eğitimi zenginleştirici kullanım 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 25
Ne Yapmalı? • Linux’u ciddiye alın, tanışın! • Linux sunucu ve masaüstünüz, (virus, dns) • Sunucularınızı, taşımadınızsa, linuxa ... • Yazılımlarınızı platform bağımsız yazın • FLOSS kod’tan ve Linux camiasından • Yazılımları paylaşın ve beraber üretelim • Ulusal işletim sistemi, ulusal yazılım sanayi 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 26
Biz Ne Yapabiliriz? • Linux gelecektir! • Bilişim tüm sektörler için önemlidir, • Linux bilişimin her boyutu ve toplumun her kesimi için önemlidir • Biz STK olarak buradayız! Yardıma hazırız • Platform ve katalizör olarak varız 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 27
Teşekkür ederiz • Linux.org.tr • Lkd.org.tr • acik-kaynak.org.tr • Bilgi@lkd.org.tr 27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 28