AKADEMİK BİLİŞİM 2011 İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / MALATYA

1. Vizyon 2023 Strateji Belgesi veFırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi: Karşılaştırmalı Bir İnceleme AKADEMİK BİLİŞİM 2011İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / MALATYA

2. Vizyon 2023 Strateji Belgesi • Vizyon 2023 Strateji Belgesi, Türkiye’nin ulusal düzeyde ilk kez yaptığı teknoloji öngörüsü panelleri ve teknoloji strateji gruplarının ortak çalışmaları sonucu ortaya çıkmıştır. • Bu proje • “Teknoloji Öngörü çalışması” ile birlikte • Türkiye’nin bilim ve teknoloji sistemi ile ilgili nesnel verilerin derlenmesine yönelik “Teknolojik Yetenek”, • “Araştırıcılar Envanteri” ve • “Ulusal ARGE Altyapısı” başlıklı dört alt projeden oluşmaktadır. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

3. Vizyon 2023 Strateji Belgesi • Bu çalışmaların sonucunda ulaşılmak istenen nokta, • Türkiye’nin Bilim ve Teknoloji Stratejisi’nin belirlenmesi ve bu stratejinin işe koşulmasıdır. • Vizyon 2023 Teknoloji Öngörü Çalışması, bu sonuca ulaşmak için aşamalı olarak dört ana konunun üzerinde durulması gerektiğini vurgulamaktadır. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

4. Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları: 2003-2023 Strateji Belgesi Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

5. Bu vizyonu oluşturan öğelerden ve çalışmaya konu olan Türkiye’nin Eğitim Sistemindeki Ulusal Vizyonu ise; • Bireyin yaratıcılık ve hayal gücünü geliştiren; • Bireysel farklılıkların gözetilmesi ve değerlendirilmesi ile her bireyin özellikleri doğrultusunda en üst düzeyde kendini geliştirebildiği, • Zaman ve mekan kısıtlamalarından arınmış, • Kendi özgün öğrenme teknolojilerini yaratmış ve değişim esnekliğiyle kendini yenileme gücüne sahip, • Öğrenme ve insan odaklı bir eğitim sistemine sahip olmak. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

6. Bu vizyonu desteklemek amacıyla oluşturulan sosyo-ekonomik hedefler is 4 başlık altında toplanmıştır. Bunlar; • Belirlenecek sınai üretim alanlarında, Türkiye’nin rekabet üstünlüğü kazanarak uluslararası ticaretten ciddi bir pay alır hale gelmesi; • Yaşam kalitesinin yükseltilmesi; • Sürdürebilirliği sağlanarak kalkınma ve • Bilgiyi üretebilme, ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürebilme yeteneğini kazanabilmemiz için bilgi ve iletişim teknolojileri altyapımızın güçlendirilmesi. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

7. Vizyonu destekleyecek sosyo – ekonomik hedeflere ulaşmak için yetkinlik kazanmamız gereken öncelikli teknolojik faaliyet konuları 8 ana başlık altında toplanmıştır. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

8. Vizyonu destekleyecek Teknolojik Faaliyet Konuları • Bilgi ve İletişim Teknolojileri • Biyoteknoloji ve Gen Teknolojileri • Nanoteknoloji • Mekatronik • Üretim Süreç ve Teknolojileri • Malzeme Teknolojileri • Enerji ve Çevre Teknolojileri • Tasarım Teknolojileri Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

9. Ulusal Bilim ve Teknoloji Strateji Politikası • Stratejik teknoloji alanlarının belirlenmesinin ardından oluşan bilim ve teknoloji stratejisinin uygulama aşamasında iki önemli unsur dikkati çekmektedir. Bunlar; • Siyasal Sahiplenme • Toplumsal Farkındalık Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

10. Ulusal Bilim ve Teknoloji Strateji Politikası (2) Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

11. Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme (FATİH) Projesi

12. FATİH Projesi • 22.11.2010 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı arasında imzalanan bir protokolle «Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme» (FATİH) isimli bir proje başlatılmıştır. FATİH projesi ile, • Kırk bin okulda, • Altı yüz bine yakın derslik, • Akıllı sınıf formuna dönüştürülmesi Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

13. FATİH Projesi (2) • Evrensel Hizmet Fonu (EHF) ile finanse edilecek olan FATİH projesinin üç yılda tamamlanması öngörülmektedir. • Bu süreç içerisinde; • 614 bin 364 adet dizüstü bilgisayar ve projeksiyon cihazı • 38 bin 688 çok amaçlı fotokopi makinesi ve akıllı tahta • 40 bin okuldaki 620.000 derslikte öğrenim görenlerin kullanımına sunulmuş olacaktır. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

14. Uygulamanın ortaöğretimden ilköğretim birinci kademe ve okulöncesine doğru aşamalı bir şekilde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. FATİH Projesi (3) Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

15. FATİH Projesinin Temel Hedefi • Eğitim - öğretimde fırsat eşitliğinin sağlanması • Okullardaki teknolojik altyapının iyileştirilmesi, • Bilişim teknolojileri araçlarının en verimli şekilde kullanımının sağlanması. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

16. FATİH Projesinin Bileşenleri Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

17. FATİH Projesi • FATİH projesinin toplam bütçesi hakkında kaynaklarda 1,5 milyar TL ile 3 milyar TL arasında değişen rakamlar telaffuz edilmektedir. Burada önemli olan okta, • Proje için ayrılan kaynağın, sadece donanım bileşeni ile sınırlı kalmayıp, projenin temelinin oluşturan diğer bileşenlere de orantılı olarak dağıtılması gerekliliği, • Projenin sürdürebilirliği için de kaynak ayrılması gerekliliği Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

18. Karşılaştırmalı bir KEFE analizi • Vizyon 2023 stratejisinin başarıya ulaşması için • «siyasi iradenin karalılığı ve sürekliliği, • devletin her kurum, birim ve çalışanının, Vizyon 2023 ve bunu destekleyen hedefler doğrultusunda bilinçlendirilmeleri ve • toplumun her kesiminde, bilgi temelli ekonomi ve bu ekonomiyi kurmaya yönelik faaliyet ve hedefler konusunda farkındalık düzeyinin artırılması» • gibi bir takım ölçütler geliştirilmiştir. • Bu temel hususların FATİH projesi için de geçerli olduğu söylenebilir. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

19. Vizyon 2023 Strateji Belgesi ile FATİH Projesinin Ortak Noktaları: • Ülke için stratejik olan teknoloji alanlarına ve bu alanları destekleyecek bilimsel araştırma olanlarına odaklanma, • ARGE’ye kaynak ayırma, • Gerekli insan gücünü yetiştirme ve bunun için gerekli kaynağı ayırma, • Siyasi sahiplenme • Toplumsal katmanlarda farkındalık yaratma, • Alınan sonuçları ölçmek ve değerlendirmek için süreklilik kazandırılmış bir sistemin kurulması, • Değişen sosyo-ekonomik koşullar ve uygulamadan alınan sonuçlar dikkate alınarak sistemin belli aralıklarla gözden geçirilmesini sağlayacak bir sistemin kurulması. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

20. İlgili Alanyazın ve Strateji Ne Diyor? • Fatih projesinin uygulanması sürecince • Altyapıdan ve • Sistemin büyüklüğünden kaynaklanan bir takım sorunlar yaşanması olasıdır. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

21. İlgili Alanyazın ve Strateji Ne Diyor? (2) • Karşılaşılabilecek bu sorunlar hakkında öngörüde bulunma ve olası çözümlerin mantıksal temellerde üretilebilmesi için karşılaştırılmalı bir KEFE analizi yapmak yararlı olacaktır. • KEFE (SWOT) analizi, • herhangi bir kuruluşun, tekniğin, sürecin veya durumun kuvvetli ve eksik yönlerini belirlemekte ve dış çevreden kaynaklanan fırsat ve engelleri saptamakta kullanılan bir tekniktir. • Bu teknik, iç ve dış etkenleri dikkate alarak, var olan kuvvetli yönler ve fırsatlardan en üst düzeyde yararlanmak ve engeller ile eksik yönlerin etkisini en aza indirecek plan ve stratejiler geliştirmek amacıyla kullanılır. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

22. Vizyon 2023 Strateji Belgesi ve FATİH Projesinin Bilim ve Teknoloji Açısından Kesişim Gösteren Kuvvetli ve Eksik Yönleri ile Fırsat ve Engeller

23. Kuvvetli Yönler • Uluslararası bilim topluluğu ile yakın ilişki içinde olan bir bilim topluluğunun varlığı. • Ülkenin bilim ve teknoloji alanında öngörü yapacak, «ne?» sorusundan «nasıl?» ve «ne zaman?» sorularına cevap arayan bir düzeye gelmiş olması. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

24. Kuvvetli Yönler (2) • Çok yönlü geliştirmeye muhtaç olsa da; • gelişen bilişim (enformasyon) ve iletişim altyapısı, • teknoparklar, • üniversite sanayi ortak araştırma merkezleri, • özgün ürün ve üretim teknolojileri geliştirme altyapısına sahip firmalar, • ArGe teşvik mekanizmaları, • sanayide ArGe yardımları ve proje destekleri gibi, • «Ulusal Yenilik Sistemi» altyapısını teşkil eden kuvvetli bileşenlerin varlığı. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

25. Kuvvetli Yönler (3) • Sürükleyici ulusal projeler: • Savunma tedarik programları, • ulusal programlar, • ulusal ArGe altyapısı programları, • eDevlet, ULAKBİM, OkulNet gibi Ulusal enformasyon ve iletişim altyapısı programları, • büyükşehir altyapı projeleri Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

26. Eksik Yönler • Eğitim sisteminin araştırıcılığı ve yaratıcılığı tetikleyen bir yapıda olmaması; • araştırma ve teknoloji bilincinin eksikliği; • ileti teknoloji alanlarında uzmanlaşmanın yetersizliği ve bu alanlardaki araştırmacılar için gerekli kritik araştırıcı kitlesinin olmayışı. • Devletin, uzun vadeli Ulusal politika ve stratejileri hayata geçirmek için, başta bilgi temelli topluma dönüşüm sürecinin itici gücü olan enformasyon ve iletişim teknolojileri alanında olmak üzere, • sanayileşme ve teknoloji geliştirme çalışmalarını kamu tedarik politikalarıyla desteklemede yetersiz kalması; • uzun vadeli ve büyük ölçekli tedarik programlarında uygulanacak ArGe’ye dayalı tedarik mekanizmalarının yetersizliği. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

27. Eksik Yönler (2) • Kamuoyunun ve kamuoyunu yönlendiren odakların, • ülkenin bilim ve teknoloji geleceğine ilişkin konularda yeterli duyarlılık ve iradeye sahip olmaması; • bilim ve teknoloji alanındaki çalışmaları yönlendirecek, hızlandıracak ve sisteme geri besleme verecek tartışmaların ilgili tüm kesimlerin katılımıyla yapılmasını sağlayacak sistem ve mekanizmaların olmaması. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

28. Eksik Yönler (3) • Hazırlanmış politika ve strateji dokümanlarının yürüyen süreçlerle ilişkilendirilmemesi; • toplumun her kesiminde, sorunları çözmekten ziyade tespite yönelik bir yaklaşımın yaygınlığı. • Kurumlar arası görev, yetki ve sorumluluk paylaşımı, • iş birliği, eşgüdüm kurumsal öğrenme gibi hususlardaki gelişmelerin yetersiz kalması; • bireysel yaklaşım ve kaygıların baskın olması; • organizasyon ve takım çalışması eksikliği. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

29. Eksik Yönler (4) • Ölçme ve denetim mekanizmalarının yetersizliği, • sağlıklı veri ve istatistiki bilgi oluşturmada görülen zaafiyet; • ülke genelinde ve her alanda bilgi ve verilerin toplanması, depolanması, işlenmesi ve herkesin kullanımına açılmasını sağlayacak Ulusal ağ yapı ve veritabanlarının yetersizliği. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

30. Fırsatlar • Avrupa Birliği üyeliği perspektifi ve başta Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programı olmak üzere çeşitli uluslararası fonlardan yararlanma olanağı. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

31. Engeller • Dünyada bilim ve teknolojideki hızlı gelişime ayak uyduramama. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

32. Sonuç ve Öneriler

33. Sonuçlar ve Öneriler • Bilgi toplumuna geçiş için bir yol haritası olması açısından «Ulusal Teknoloji ve Bilim Politikası Strateji Belgesi» büyük bir öneme sahiptir. • Bunun yanında FATİH projesinin uygulaması aşamasında izlenebilecek bir strateji belgesi olması açısından da ayrıca önem arz etmektedir. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

34. Sonuçlar ve Öneriler (2) • Bilim ve teknoloji stratejilerinin uygulama aşamasında siyasi aşamasında siyasi sahiplenme ve toplumsal farkındalığın yaratılması unsurları başarıyı yakalayabilme ve sonuca ulaşma açılarından oldukça önemlidir. • Bu durum Vizyon 2023 strateji belgesi için önemli olduğu kadar FATİH projesi için de önemlidir. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

35. Sonuçlar ve Öneriler (3) • Vizyon 2023 ve FATİH projesinin ortak noktalarından hareketle, FATİH projesinin başarılı olabilmesi için Vizyon 2023 strateji belgesine yönelik olarak yapılan eleştirilerin dikkate alınmasının önemli olduğunu ileri sürülebilir. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya

36. Teşekkürler…  Akgün, E., Yılmaz, E. O. ve Seferoğlu, S. S. (2011). Vizyon 2023 strateji belgesi ve fırsatları artırma ve teknolojiyi iyileştirme hareketi (FATİH) projesi: Karşılaştırmalı bir inceleme. XIII. Akademik Bilişim Konferansı (AB11), 2-4 Şubat 2011, İnönü Üniversitesi, Malatya. . Akgün, E., Yılmaz, E. O., & Seferoğlu, S. S. (2011). Vision 2023 strategy document and increasing opportunities and improvement of technology project: A comparative analysis (in Turkish). XIII. Academic Informatics Conference (AB11), February 2-4, 2011, Inonu University, Malatya. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya