Moje miasto i ja

1. Moje miasto i ja Opracował Michał Półchłopek Szkoła Podstawowa nr 3 w Krośnie Kl. VI b Kwiecień/maj 2010 rok

2. Spis treści Moje miasto Muzea Zabytki Moje miasto i ja Bibliografia

3. Moje miasto Piękne miasto – Krosno Lokalizacja Historia

4. Muzea Muzea w Krośnie Muzeum Podkarpackie Muzeum Rzemiosła

5. Zabytki Zabytki Krosna Rynek Ratusz Kościół farny Kościół Franciszkanów Kościół Kapucynów Kościół św. Wojciecha Cmentarze

6. Moje miasto i ja Krosno współczesne Ja w moim mieście Będę szedł za tęczą…

7. Moje miasto • Miasto Krosno jest miastem mojego życia. Niepowtarzalnym miejscem, bo tutaj się urodziłem, tutaj znajduje się szkoła, do której uczęszczam, mieszkają moi rodzice i przyjaciele. • Jest tu wiele wspaniałych miejsc, gdzie można się wybrać w wolnym czasie, a które są mi bardzo bliskie. • Miasto Krosno jest najpiękniejszym miastem na Ziemi – miastem, do którego zawsze będę wracał jak do domu, bo tutaj jest mój dom.

8. Mały Kraków • Krosno już w XVII wieku nazywano „parva Cracovia”, czyli „małym Krakowem”. • Miasto urzeka pięknem średniowiecznych kościołów i zabytkowych kamieniczek, świadczących o znaczącej pozycji i bogactwie jego mieszkańców. • Narodziny światowego przemysłu naftowego oraz bogate tradycje wytwarzania szkła rozsławiły miasto i sprawiły, że obecnie jest znane w Polsce i na całym świecie.

9. Spacerując po rynku • Wchodząc na rynek szlakiem od Węgier i Słowacji widzę podcienia i stare kamieniczki, które jakby dźwigały wieżę farną z dzwonem Urbanem. • Oznaczone miejsca prac archeologicznych skłaniają do rozmyślań na temat historii miasta i wniosków, że chociaż czasami cierpiało – to zawsze swą świetność podtrzymywało stawiając na jej fundamentach nowe budowle. • Przechodząc obok Kościoła Ojców Franciszkanów, którego prezbiterium wzniesiono jeszcze w XIII wieku wsłuchuję się w legendę o wielkiej miłości Anny i Stanisława Oświęcimów i myślę, że losy ludzi zawsze będą związane z miejscem w którym żyją.

10. Lokalizacja • Krosno – leży na skraju obszaru zwanego Kotliną Krośnieńską. Umieszczone w podkarpackim krajobrazie łagodnych wzniesień, malowniczych dolin, jarów, wąwozów, lasów i strumieni. Równiny ciągnące się wzdłuż Sanu, Wisłoka i Jasiołki zamknięte są od południa zielonymi wzgórzami Beskidu Niskiego, od północy zaś – pasmem Pogórza Strzyżowsko Dynowskiego. • W takiej to malowniczej okolicy, ze wzgórza nad Wisłokiem roztacza się widok na miasto, które tętni życiem, które ma swoją historię i tradycje, i które ciągle się rozwija.

11. Wgląd w historię • Najstarsze wykopaliska archeologiczne , odkryte w trakcie przeprowadzonych prac na krośnieńskim rynku, pochodzą ze starszej epoki brązu (XVI-XIV w. p.n.e.). • Początki osady słowiańskiej datowane są na wiek X. • Pierwsza historyczna wzmianka pisemna o Krośnie pochodzi z dokumentu księcia Leszka Czarnego z roku 1282. • Prawa miejskie otrzymało Krosno od króla Kazimierza Wielkiego i od tego czasu , aż do połowy wieku XVII trwał nieprzerwany dynamiczny rozwój tego miasta.

12. Krosno w średniowieczu • Korzystne przygraniczne położenie umożliwiało dochodowy handel winem węgierskim. Miasto w wiekach średnich było szeroko znane także z produkcji oraz handlu płótnem i suknem. • Krosno, jako jedno z pierwszych miast w kraju, posiadało wodociąg, który istniał już w połowie XIV w. • O zamożności miasta w ówczesnym czasie świadczył fakt opasania go podwójnym ciągiem murów miejskich.

13. Czarne chmury nad Krosnem • Kres rozwojowi miasta przyniósł pożar, który wybuchł tu w 1638 r. i strawił większość zabudowy. • Wiele szkód wyrządzały wylewy Wisłoka i pojawiające się plagi. • Dzieła zniszczenia dopełnił potop szwedzki i ogólny upadek Rzeczypospolitej.

14. Ponowny rozkwit • Ponowny rozkwit miasta nastąpił po odkryciu, w oddalonej o 8 km od Krosna Bóbrce, złóż ropy naftowej. • W 1867 r. miasto stało się siedzibą powiatu. Powstały nowe obiekty użyteczności publicznej oraz wiele secesyjnych domów prywatnych.

15. Okres powojenny • Po I wojnie światowej miasto szybko podniosło się ze zniszczeń. W 1923 r. wybudowano hutę szkła, co z czasem doprowadziło do powstania największego w Polsce przemysłu szklarskiego. • Po zniszczeniach spowodowanych II wojną światową odbudowano zakłady przemysłowe, rozwinięto sieć szkół i utworzono nowe instytucje kultury.

16. Krosno wczoraj • W 1975 roku miasto zostało stolicą województwa krośnieńskiego. • Status miasta wojewódzkiego utraciło wraz z reformą administracyjną w 1999 roku.

17. Krosno dzisiaj • Obecnie Krosno jest miastem na prawach powiatu i siedzibą powiatu krośnieńskiego. Funkcjonuje w nim kilkanaście firm: głównie przemysłu szklarskiego, naftowego, lotniczego, elektromaszynowego i motoryzacyjnego. • Prężnie rozwija się sport, kultura i edukacja.

18. Muzea w Krośnie • Krosno posiada kilka interesujących muzeów, które warto byłoby odwiedzić, gdyż wiele mówią o historii naszego pięknego miasta. Są to: • Muzeum Podkarpackie • Muzeum Rzemiosła • Muzeum Motoryzacji • Muzeum Misjonarskie Sióstr Klawerianek.

19. W Muzeum Podkarpackim Możemy tutaj zobaczyć unikalne zbiory lamp naftowych, narzędzia, którymi posługiwali się ludzie z różnych epok, szkielety, dobrze zachowane skóry, ubrania, mapy, a nawet jajka ptaków. Jest tu także ekspozycja poświęcona historii Krosna. • Niedaleko Krosna w Trzcinicy odkryto najstarszą w Polsce, silnie ufortyfikowaną osadę z początków epoki brązu. Powstaje tam skansen archeologiczny – drugi Biskupin, jako oddział Muzeum Podkarpackiego w Krośnie.

20. Muzeum Rzemiosła ma swoją siedzibę w „Domu z zegarem” - budynku dawnej Pierwszej Fabryki Zegarów Wieżowychdziałającej w Krośnie w latach 1901 – 1938, której założycielem był Michał Mięsowicz. Ekspozycja w muzeum prezentuje dawne rzemiosło użytkowe z terenów historycznej Galicji – w tym z Krosna. Muzeum Rzemiosła

21. Pracownie rzemieślnicze W muzeum sporządzono 13 mini pracowni rzemieślniczych m.in. krawiecką, fryzjerską tkacką, modniarską, stolarską, szewską, pszczelarską, zegarmistrzowską, kowalską.

22. Zabytki Krosna • Krosno posiada bardzo wiele zabytków takich jak: kościoły czy kamienice. • Warto poświęcić im uwagę, gdyż jest to duma naszego miasta.

23. Rynek • Rynek stanowi centrum zabudowy starego miasta: jest to prostokątny siedmiowylotowy plac z renesansowymi podcieniami. • Na krośnieńskim rynku znajdują się także wybrukowane zarysy starego ratusza, zabytkowa studnia, a nawet fontanna. • Znajduje się tu również płyta przedstawiająca układ dawnego rynku miasta.

24. Ratusz Krosna • Kiedyś w rynku miasta znajdował się ratusz. • Przez wiele lat mieścił się on w budynku z XVII w. – obecnie siedzibie rektoratu Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie.

25. Ratusz z XVI w. • Zabytkowyratusz z XVIw.był monumentalną budowlą, któraspłonęła w czasie pożaru w 1818. Tu zbierali się rajcy miejscy, odbywały się sądy, mieściło się więzienie, składy towarów, sklepy. Jego ślady odkryto w czasie wykopalisk. Obecnie uwieczniają go kolorowe cegły w płycie rynku.

26. Kamienica Wójtowska • Kamienica Wójtowska została wzniesiona w XV w, a przebudowana w stylu renesansowym w wieku XVI. W jej podcieniu zachowały się cztery XVI - wieczne kamienne kolumny jońskie oraz bogaty renesansowy portal. • Przy elewacji frontowej budynku zachowany jest pręgierz miejski pochodzący z XVI w. • W piwnicy mieści się restauracja.

27. Stary kościół - Fara • Fara to krośnieński kościół pod wezwaniem „Świętej Trójcy”. Jej głównym fundatorem był kupiec ze Szkocji Robert Portius. • Fara to barokowy kościół z XVII w. z bardzo bogato zdobionym wnętrzem.

28. Fara Bazyliką Mniejszą • Kościół posiada miano Bazyliki Mniejszej. • Wnętrze fary krośnieńskiej uchodzi powszechnie za jedno z najbogatszych i najlepiej zachowanych sakralnych wnętrz. • Plebania pochodzitakże z XVII w. Do niej dobudowana jest dzwonnica.

29. Wieża - dzwonnica • Wieża została wybudowana w tym samym czasie co kościół, czyli w połowie XVII wieku. • Wieża i dzwon zostały ufundowane przez Roberta Portiusa. • To najbardziej charakterystyczny obiekt Krosna – góruje nad miastem. • W wieży są trzy dzwony: Jan, Marian oraz Urban – czwarty co do wielkości zabytkowy dzwon w Polsce.

30. Kościół Franciszkanów • O ile kościół farny jest najbogatszym kościołem miasta, to kościół franciszkański jest budowlą bezsprzecznie najstarszą. • Kościół franciszkański został zbudowany w latach 1400-1402. • Wzniesiono go w stylu gotyckim i nadano mu wezwanie Najświętszej Maryi Panny. • W ciągu XV wiekudobudowano trzy nawyi kaplicę Przemienienia Pańskiego.

31. Matka Boska Murkowa • W ołtarzu głównym Kościoła Franciszkanów znajduje się XVII-wieczny Obraz Matki Bożej Murkowej, zwanej Krośnieńską Panią, • Nazwa obrazu "Murkowa" pochodzi od wnęki w murze, w której się kiedyś znajdował. • W 1657 roku obraz stał się sławny, kiedy książę Jerzy II Rakoczy (sprzymierzeniec Szwedów podczas potopu) z 40 - tysięczną armią oblegał Krosno. Miasto cudownie ocalało a mieszczanie obrali Matkę Bożą Murkową Patronką Krosna.  • W 2007 roku prezydent Krosna wraz z Radnymi, podczas obchodów Rocznicy 350-lecia cudownej obrony Krosna, odnowił ślubowanie. • 10 stycznia 2008 roku ks. abp. Józef Michalik nadał obrazowi tytuł teologiczny: "Najświętsza Maryja Panna Obrończyni Wiary zwana Murkową". Jednocześnie podjął decyzję o koronacji obrazu, która została zaplanowana na 13 czerwca 2010 r.

32. Święty Jan z Dukli • Święty Jan z Dukli (ur. ok. 1414 w Dukli, zm. 29 września 1484 we Lwowie) • W krośnieńskim klasztorze franciszkanów pobierał nauki na poziomie szkoły parafialnej i odbył nowicjat zakończony ślubami zakonnymi. Był kaznodzieją i spowiednikiem, a w latach 1438-1440 był tutaj gwardianem. • Funkcję gwardiana pełnił również w lwowskim klasztorze bernardynów. • Od 1739 r. Patron Polski i Litwy. • W 1997 r. papież Jan Paweł II ogłosił go świętym, a dokonał tego w mieście św. Jana – Krośnie.

33. Klasztor i studnia • Przy kościele Franciszkanów znajduje się klasztori zabytkowa studnia. • Raz do roku odbywa się tu „jarmark franciszkański” CIEKATKAWOSTKA Powstała legenda o tunelułączącym zamek odrzykoński z Kościołem Franciszkańskim, ale nie posiada ona historycznegouzasadnienia.

34. Kaplica Oświęcimów • Kaplica Oświęcimów w Kościele Franciszkanów została zbudowana w roku 1647 i jest jednym z najpiękniejszych zabytków wczesnego baroku w Polsce. • Jest dziełem włoskich mistrzów: Wincentego Petroniego - architekta i Jana Chrzciciela Falconiego – sztukatora, a także samego jej fundatora – Stanisława Oświęcima. • Pod kaplicą znajduje się krypta grobowa, w której złożone są trumny z ciałami Annyi Stanisława Oświęcimów. • Kaplica jest zachowana bez żadnych zmian do dnia dzisiejszego i stanowi prawdziwą chlubę oraz ozdobę miasta.

35. Kościół Kapucynów • Kościół Kapucynów został zbudowany po przybyciu do Krosna braci zakonnych w roku 1753. • Świątynia posiada dziedziniec otoczony murem kamiennym.We wnękach bocznych odcinków muru znajdują się obrazy stacji Męki Pańskiej. • Wnętrze kościoła pokryte jest iluzjonistyczną polichromią wykonaną przez Antoniego Smuglewiczai Andrzeja Kucharskiego.

36. Kościół św. Wojciecha z XV w. • Kościół znajduje się w miejscu dawnej świątyni z XI w, na tzw. Przedmieściu Górnym, na Zawodziu, gdzie w X w. istniała najstarsza część miasta Krosna. • Świątynię poświęcono w 1460 r. a wyremontowano ją w 1903 r. • W czasie badań wykopaliskowych znaleziono krzyżyk metalowy z X w. • Według legendy w tym miejscu odpoczywał św. Wojciech w trakcie podróży z Pragi do Gniezna.

37. Stary Cmentarz • Stary Cmentarz w Krośnie został założony około 1786 rokupoza ówczesnymi granicami miasta. • Zmarłych grzebano na tym cmentarzu do drugiej połowy XIX w. • Najstarszy zachowany nagrobek na Starym Cmentarzu pochodzi prawdopodobnie z lat dwudziestych, a kolejne z końca lat trzydziestych XIX w.

38. Cmentarz Żydowski • Cmentarz żydowski w Krośnie jest jedynym materialnym śladem obecności Żydów w mieście. • Dokładna data założenia cmentarza nie jest znana. • W czasie II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz - większość macew wyrwano z ziemi i wywieziono. Na terenie nekropolii dokonywano masowych egzekucji. • W 1946 roku - dzięki staraniom ocalałych z Holocaustu krośnieńskich Żydów - część stell trafiła na cmentarz.

39. Nowe obiekty w Krośnie • Krosno ciągle zmienia się i pięknieje: • W ostatnich latach powstały w mieście ronda, kilka nowych galerii handlowych ( Portius, ELiJot, Zawodzie) • Zostało oddane do użytku Regionalne Centrum Kultur Pogranicza. • Wybudowano nową halę sportową i basen. • W planach jest budowa obwodnicy i modernizacja lotniska • Park linowy • Hospicjum

40. Krośnieńskie imprezy • Krosno od wiosny do jesieni tętni życiem. • Imprezy odbywają się na krośnieńskim rynku, lotnisku, hali sportowej i w wielu innych częściach miasta. • Najważniejsze z nich to: • Festiwal kultur pogranicza „Karpackie klimaty” • Dni Krosna • Dni Kultury Węgierskiej • Mistrzostwa Europy w lotach balonowych • Parada Bajek

41. Coś dla mnie • We wrześniu na krośnieńskim rynku odbywają się nocne obserwacje nieba prowadzone przez entuzjastów Krośnieńskiego Towarzystwa Astronomicznego. • Na hali sportowej oprócz meczy piłki siatkowej, koszykówki i innych imprez odbywają się zawody wschodnich sztuk walki – karate.

42. Coś o mnie • Urodziłem się i mieszkam w Krośnie. • Tutaj jest mój dom i moja rodzina. • Tu jest moja szkoła i klub karate, w którym trenuję od siódmego roku życia. • Jest lodowisko, kryty basen i wiele miejsc, gdzie można się wybrać zarówno latem jak i zimą (np. dziki Beskid Niski, niedalekie Bieszczady, liczne wyciągi narciarskie itp.) • Moje miasto zapewnia mi wszystko, co jest mi potrzebne do szczęścia i rozwoju, a ja staram się je godnie reprezentować w licznych zawodach i konkursach, w których uczestniczę. • Jestem dumny z tego, że mieszkam w takim mieście.

43. Karate – moja pasja • Karate jest moją pasją - Od sześciu lat trenuję w Krośnieńskim Klubie Karate Kyokushin ciągle doskonaląc swoje umiejętności. • Startuję w wielu zawodach ogólnopolskich i nie tylko: (uczestniczyłem Mistrzostwach Słowacji i Mistrzostwach Austrii). • Na podium stawałem 38 razy, w tym 20 razy zdobyłem najwyższe trofeum. • Karate nauczyło mnie dyscypliny i koncentracji oraz tego, że najważniejszą w życiu walkę należy stoczyć z samym sobą.

44. Astronomia to nauka o ciałach niebieskich, ich budowie, ruchach, pochodzeniu i ewolucji oraz o materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej. Temat ten interesował mnie od zawsze. Od najmłodszych lat - od momentu, kiedy po raz pierwszy zobaczyłem księżyc i gwiazdy. Jako małe dziecko zastanawiałem się: „Czemu ten księżyc świeci?” „Kto go zaświecił?” Coraz głębiej zanurzałem się w przestrzeń wiedzy o gwiazdach sądząc , że zdołam ją pochłonąć - ale to ona coraz bardziej pochłania mnie. Przygoda z astronomią

45. Wyprawy w góry • W góry chodzę z rodzicami. To oni pokazali mi je po raz pierwszy i zarazili chęcią pokonywania coraz to trudniejszych tras. • Góry są piękne – niezależnie czy to są Tatry, czy nasze Bieszczady. • Bywają też przytłaczające i niebezpieczne ale zawsze dodają mi energii. • Każdy powinien pojechać choć raz w góry, by poczuć ich grozę i piękno.

46. Mieszkańcy Krosna • Moje miasto jest piękne i ciekawe. Posiada liczne zabytki, szkoły, hale i boiska sportowe, wiele atrakcji turystycznych i kulturalnych, jednak najważniejsi w nim są ludzie: • Moi rodzice, przyjaciele, trenerzy, • najwspanialsi na świecie nauczyciele z mojej szkoły i pani dyrektor, do której drzwi gabinetu zawsze są otwarte dla każdego ucznia, • a także jeden wspaniały człowiek - krośnianin, który trzy lata temu zauważył pewnego chłopca i postanowił pomóc mu w jego rozwoju wyznaczając na ten cel comiesięczne stypendium. • To ludzie kształtują wizerunek miasta – mojego miasta.

47. Krosno – magiczne miasto • Władze miasta starają się doceniać dokonania swoich obywateli. • Już dwa razy otrzymałem wyróżnienie Prezydenta Miasta Krosna za osiągnięcia sportowe i naukowe. Ciągle się temu dziwię, bo przecież jestem zwykłym chłopcem z Krosna – jednym z wielu mieszkańców tego pięknego miasta, którego magia sprawia, że czuję się tu wspaniale. • Nie wiem, kim będę w przyszłości. Wiem jednak na pewno, że będę szedł za tęczą…

48. Będę szedł za tęczą Będę szedł za tęczą wznosząc w górę ręce z głową wypełnioną marzeń iskierkami, lecz zataję w sercu moje sny dziecięce, aby w bitwach myśli były mi tarczami. Bo chcę zrywać kwiaty biegając po łące, widzieć dwa księżyce co świecą w noc jasną, i oglądać gwiazdy co ich jest tysiące, poznać dal kosmosu jak rodzinne miasto. Będę szedł za tęczą z fal świetlnych utkaną, w polu szukał wiosny co się ze snu budzi i jak dotyk matki, jej uśmiech co rano nosił w sercu obraz życzliwych mi ludzi. Michał Półchłopek

49. Bibliografia Publikacje: • „Krosno – niepowtarzalne miasto w wyjątkowym miejscu” – wydawnictwo Ruthenus. • „Szlakiem ciekawych zakątków pogranicza” – wydawnictwo UNIGRAF • „Krosno z okolicami” – wydawnictwo Krajowa Agencja Wydawnicza • Część informacji pochodzi ze strony www.krosno24.pl • Filmy pochodzą ze strony internetowej www.youtube.pl • Zdjęcia autora prezentacji oraz ze strony www.google.pl/images • Zdjęcie Mgławicy Oriona – Mariusz Świętnicki • Muzyka Zbigniewa Praisnera – „Spacer w chmurach”