1 / 33

INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK EKOLOŠKI FAKULTET

INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK EKOLOŠKI FAKULTET. B I O D I V E R Z I T E T. Doc. dr Mufik Muslić Ass.Nedžada Tolja. Izraz “ BIOLOŠKA RAZNOLIKOST” utemeljen 1980. godine, Thomas Lovejoy

tamika
Download Presentation

INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK EKOLOŠKI FAKULTET

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK EKOLOŠKI FAKULTET B I O D I V E R Z I T E T Doc. dr Mufik Muslić Ass.Nedžada Tolja

  2. Izraz “BIOLOŠKA RAZNOLIKOST”utemeljen 1980. godine, Thomas Lovejoy E.Wilson prvi put upotrijebio termin “BIODIVERZITET” 1986. godine za prvi Američki Forum za biološku raznovrsnost Konvencija o očuvanju biološke raznolikosti, Rio de Janeiro 1992. godine 22 maj- Dan biološke raznolikosti

  3. BIODIVERZITET-BIOLOŠKA RAZNOLIKOST • Sveukupnostgena, vrstaiekosistema, pričemusvakiod ovihnivoaimasvojprostorniivremenskikontinuitet • Oko 3,5 milijarde godina tokom evolucije rezultiralo je s velikom raznolikošću vrsta • Ipak......., • Govorimo o još dosta neistraženom području • Procjena-oko 10 milijuna vrsta • na planeti Zemlji • Determinisano oko 2 mil. vrsta

  4. Genetički diverzitet ukupan broj gena, odnosno genetičkih informacija sadržanih u svim pojedinačnim vrstama biljaka, životinja, gljiva i mikroorganizama... • Specijski diverzitet ukupan broj organskih vrsta u svim ekosistemima na Zemlji od pojave života na Zemlji do danas • Ekosistemski diverzitet cjelokupna raznovrsnost staništa i biocenoza kao i ekoloških procesa koji se odvijaju u biosferi

  5. Područja najveće bioraznolikosti na Zemlji; 44% svih biljaka i 35% svih kičmenjaka živi na samo 1,4 % ukupne kopnene površine Zemlje

  6. Najveća biološka raznolikost – tropske zemlje • Tropski dijelovi središnje i južne Amerike - 86 000 biljnih vrsta, Afrika - 30 000; Madagaskar - 8 200 • Najbogatije tropske kišne prašume - na 1 ha 473 vrste drveća (na 1 stablu i do 1000 različitih vrsta kukaca!!!) • Oko 45 % svih biljnih vrsta i oko 30 % svih ptica na svijetu žive u tropskim šumama • One su najbolji pokazatelj globalnog biodiverziteta • Mnoge vrste nestaju i prije nego što smo ih upoznali!

  7. Biotički faktori: Producenti Konzumenti Reducenti Abiotički faktori: Klima/Voda Geologija/Kemija Morfologija/Orografija BIOLOŠKA RAZNOLIKOST GEOLOŠKA RAZNOLIKOST EKOLOŠKA RAZNOLIKOST

  8. Koja je vrijednost biološke raznolikosti?

  9. Prema UNEP-u; biološka raznolikost: (UNEP-program UN za zaštitu okoliša) • Osigurava hranu i fosilna goriva • Osigurava građevni materijal • Pročišćava vodu i zrak • Razgrađuje otpad • Stabilizira klimu na Zemlji • Ublažava poplave, suše, vjetrove i temperaturne ekstreme • Obnavlja plodnost tla i kruženje nutrijenata • Oprašuje biljke, uključujući mnoge usjeve • Kontrolira nametnike i bolesti • Osigurava genetsku raznolikost • Osigurava kulturnu dobrobit

  10. Uzroci smanjenja biodiveziteta • destrukcija i degradacija staništa, • prekomjerno iskorištavanje prirodnih resursa, • zagađenje atmosfere, hidrosfere i pedosfere, • globalne klimatske promjene, • neuravnotežena poljoprivredan proizvodnja i šumarstvo, • introdukcija(unošenje) alohtonih vrsta, • nesrazmjernost između visoke stope rasta ljudske populacije i iskorištavnaj prirodnih resursa • neovlaštena trgovina divljim vrstama, • nekontrolisan lov i izlov, • nizak nivo proučavanja i poznavanja biodiverziteta i nedovoljna primena naučnih rezultata u očuvanju biodiverziteta

  11. IZUMIRANJE • Izumrle vrste-vrste koje nemaju živih predstavnika na Zemlji Razlikujemo dva nivoa: globalni i lokalni • Ugrožene vrste-vrste kojima prijeti nestanak u bliskoj budućnosti • Izumiranje-posljedica dugotrajnog procesa ugeroženosti vrsta

  12. IZUMIRANJE VRSTA • IZUMIRANJE U PROŠLOSTI– sastavni dio evolucijskih promjena • “Polagani” proces izumiranja – zbog kompeticije s novim vrstama • Masovna izumiranja • Vrste imaju svoj vijek trajanja, između 1 i 10 milijuna godina • Do sada je izumrlo oko 95% od svih vrsta koje su se u povijesti života pojavile • Uporedno, raste i broj novih vrsta • Vrhunac raznolikosti prije otprilike 25 000 godina od kada je u stalnom opadanju (čovjek!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!) • Danas nestaje oko 50 do 100 vrsta dnevno!

  13. UZROCI IZUMIRANJA I UGROŽENOSTI • PRIRODNI vulkanske oluje, poplave i suše • ANTROPOGENI uzrokovani uticajem čovjeka

  14. SMANJENJE I POREMEĆAJ PRIRODNIH STANIŠTA • 1.Urbani i industrijski razvitak, proizvodnja hrana i iskorištavanje prirodnih resursa • 2. Izgradnja objekata u priobalnim područjima i druge ljudske aktivnosti uzrokuju usitnjavanje (fragmentaciju) staništa • 3. Zagađenja mora što rezultirana da mnoga staništa postaju nepovoljna za život mnogih vrsta • 4.Turizam, korištenja prometnih sredstava, pa čak i naučnih istraživanja uznemiravaju staništa što mnoge vrste ometa u njihovim životnim aktivnostima, pogotovo u razmnožavanju (buka kao zagađenje)

  15. Porast svjetskog stanovništva naglo se ubrzao od početka industrijskog doba, a danas se povećava s brzinom od 90 milijuna ljudi godišnje 2012

  16. Glavni razlozi ugroženosti biodiverziteta Krivolov Gubitak staništa • “HIPPO” H-Habitat alteration I – Invasive species P – Pollution P – Population growth O – Overexploitation Invazivne vrste Zagađenje

  17. Zbog porasta ljudske populacije raste pritisak na okolinu

  18. Posljedice smanjenja biološke raznolikosti • Antropogeni uticaj veoma izražen u procesu smanjenja biodiverziteta • Nestanak 5-20% vrsta kod mnogih skupina organizama, stopa nestanka vrsta je 100-1000 puta veća u odnosu na geološke prošlosti Zemlje • Stopa kojom nestaju tropske šume, između 0.8 i 2% godišnje • Pretpostavlja se da će godišnje nestati oko 1% populacija u tropskim šumama, a to je oko 16 milijuna populacija godišnje, ili jedna populacija svake dvije sekunde

  19. Posljedice gubitka biodiverziteta • poremećaj prirodnih procesa kruženja, • globalne klimatske promjene, • nestanak organskih vrsta i gubitak genetičkog materijala, • nestanak pojedinih tipova staništa, • Smanjenje ekonomske i estetskih vrijednosti prostora, • povećanje siromaštva (smanjenje količine i kvaliteta hrane, lijekova, građevinskog materijala..), • smanjenje opšteg kvaliteta života (gubitak zdravlja, gubitak kulturnih vrijednosti i drugo..)

  20. Jedno od najvažnijih pitanja koje su ekolozi počeli postavljati u zadnje vrijeme je: “Koliko vrsta može nestati prije nego što se to odrazi na funkcioniranje ekosistema????????????????” • Čini se da je potreba za razumijevanjem kako gubitak vrsta utječe na stabilnost i funkcioniranje ekosistema dostigla kritičnu tačku, kada davanje odgovora na ta pitanja postaje hitno i životno važno za samu ljudsku vrstu..............................

  21. ZAŠTITA BIODIVERZITETA • Crveneliste(Crvenipopisi, eng. Red List) iCrveneknjige (eng. Red Data Books,Red Books) spadajumedunajšireprimjenjivanealate u zaštitibiološkeraznolikosti u svijetu • Imaju zadatak javnosti skrenuti pažnju na potrebu očuvanja živog svijeta, posebno onih vrsta koje su u opasnosti i mogle bi iščeznuti • Crvenelisteiknjige, razvijenesunastručnoji naučnojpodloziodstranerelevantnihstručnjaka, uglavnombiologa, specijalistazapojedinuskupinu floreilifaune

  22. Crvenalistailiknjiga • NovijiCrvenipopisiizrađenizaglobalnurazinuodstrane IUCN SSC-a suCrvenipopisugroženihživotinjaiz 1996. godine (Baillie & Groombridge) • Crvenipopisugroženihbiljakaiz 1997. (Kerry & Harriet) • Najnoviji je Crvenipopisugroženihvrstaobjavljen 28.9.2000. godine (IUCN/SSC ) • Prvi put ujedinjujebiljeiživotinje u jedinstvenipopiskoji sadržiprocjeneugroženosti, zavišeod 18.000 vrstacijelogasvijeta.

  23. KATEGORIJE UNUTAR SISTEMA CRVENOG POPISA U KOJE JE MOGUĆE SVRSTATI VRSTE : • IZUMRLE – EX ( Extinct ) • IZUMRLE U PRIRODI– EW ( Extinct in the Wild ) • KRITIČNO UGROŽENE– CR ( Critically Endangered ) • UGROŽENE – E ( Endangered ) • RIZIČNE– VU ( Vulnerable ) • NISKORIZIČNE– NT ( Near Threatened ) • NAJMANJE ZABRINJAVAJUĆE– LC ( Least Concern ) • NEDOVOLJNO POZNATE– DD ( Data Deficient ) • NEOBRAĐENE– NT ( Not Evaluated )

  24. IUCN KATEGORIJE MOŽEMO PODIJELITI U SKUPINE :

  25. ZAKONSKA REGULATIVA OČUVANJA BIORAZNOLIKOSTI NA SVJETSKOM NIVOU • KONVENCIJA O MEĐUNARODNOJ TRGOVINI UGROŽENIM VRSTAMA DIVLJE FLORE I FAUNE ( CITES ) • KONVENCIJA O BIOLOŠKOJ RAZNOLIKOSTI ( RIO DE JANEIRO ) • KONVENCIJA O ZAŠTITI EUROPSKIH DIVLJIH VRSTA I PRIRODNIH STANIŠTA ((BERNSKA KONVENCIJA )

  26. Strategija biodiverziteta BiH • Strateški pravci: • Konzervacija specijskog diverziteta BiH • Uspostava sistema konzervacije i održive upotrebe biodiverziteta BiH • Smanjenje pritisaka na biodiverzitet BiH

  27. Strateški ciljevi: • Konzervacija specijskog diverziteta BiH • Konzervacija diverziteta ekosistema i pejsaža BiH • Konzervacija diverziteta gena u BiH • Uspostava finansijskih mehanizama • U spostava djelotvornog finansijskog okvira • Intersektorski pristup u upravljanju prirodom • Razmjena naučnih i tehnoloških informacija • Očuvanje tradicionalnih znanja i praksi • Kontrola konverzije staništa • Praćenje efekata globalnih klimatskih promjena • Kontrola invazivnih vrsta u BiH • Jačanje javne svijesti

  28. Rijetke i ugrožene vrste Gospin vlasak Adianthumcapillus-veneris Runolist Leontopodium alpinum Frajnov karanfil Dianthus freynii Lincura-Gentiana lutea Planinski triton Triturus alpestriss reiseri Divokoza Rupicapra rupicapra Veliki tetrijeb Tetrao urogallus Tetrijeb ruževac Lyrurustetrix

  29. Zdrav pristup u zaštiti • Politika održivog razvoja – prirodni resursi mogu se koristiti, ali na održiv i uravnotežen način

  30. P i t a nj a !!!

  31. HVALA NA VAŠOJ PAŽNJI???

More Related