KDV TEVKİFATI ESASI ve ÖZEL İNŞAAT İŞLERİNDE KDV UYGULAMASI

1. KDV TEVKİFATI ESASIveÖZEL İNŞAAT İŞLERİNDE KDV UYGULAMASI İBRAHİM DEĞİRMENCİYeminli Mali Müşavir Ankara YMM Odası 21 Aralık 2012

2. =BÖLÜM 1=KDV TEVKİFATI ESASI I- GENEL ESASLAR: 1- Yasal Hüküm: Mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, iş yerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. (KDVK Madde: 9/1)

3. Maliye Bakanlığı kanun maddesinde yer alan “gerekli görülen diğer haller” hükmüne dayanarak bir çok mal ve hizmet alışlarında “alıcıyı” kısmi tevkifat yaparak hesaplanan katma değer vergisinin belli bir oranının doğrudan vergi dairesine ödenmesi konusunda “sorumlu” tutmuştur.

4. 2- Beyan Sorumluluğu Kime Aittir? KDV tevkifatı ihtiyari bir uygulama olmayıp, Maliye Bakanlığınca tevkifat uygulaması kapsamına alınan işlemlerde alıcılar tarafından tam veya kısmi tevkifat yapılması zorunludur.

5. Alıcı (KDV Tevkifatı) Satıcı Fatura 2 Nolu KDV Beyanı 1 Nolu KDV Beyanı Vergi Dairesi

6. 3- Beyanname Kodu Ne Olacaktır? Gerçek usulde KDV mükellefleri; tevkifata tabi tutulan KDV’nin beyanında 1015B beyanname kodlu KDV 2 beyannamesini, gerçek usulde KDV mükellefiyeti bulunmayanlar ise sözkonusu verginin beyanında 9015 beyanname kodlu KDV 2 beyannamesini kullanacaklardır.

7. 4- Ne Zaman Beyan Edilecektir? Tevkifat; tevkifata tabi işlemin yapıldığı dönemde vergi sorumlularına ait 2 Nolu KDV beyannamesi ile beyan edilecektir. Bu kapsamda, işleme ait fatura veya benzeri belge izleyen ay içinde düzenlense dahi sorumlu sıfatıyla beyan, işlemin vuku bulduğu dönemin beyan süresi içinde yapılacaktır. Tebliğdeki bu açıklama VUK.’nun 231/5’inci madde hükmüne aykırıdır. Çünkü faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde (ay geçirilmemek şartıyla) düzenlenmesi gerekmektedir.

8. 5- Tevkifata Konu KDV Hangi Dönemde İndirilecektir? Kısmi tevkifata tabi işlemlerde, işlembedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin; i) Satıcı tarafından beyan edilecek kısmı, takvim yılı aşılmamak şartıyla işleme ait fatura veya benzeri belgenin defterlere kaydedildiği döneme ilişkin olarak verilmesi gereken, ii) Sorumlu sıfatıyla beyan edilen kısmı ise 2 Nolu KDV beyannamesinin verildiği ay içinde verilmesi gereken, 1 Nolu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır.

9. 6- Hangi Durumda Ceza Kesilecektir? KDV Kanununun (9/1) maddesi kapsamında sorumlu tayin edilenlerin, sorumlu sıfatıyla beyan edip ödemeleri gereken vergilerin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu vergi tutarının ikmalen veya resen tarh edilerek vergi ziyaı cezası kesilmesivegecikme faizi hesaplanması gerekmektedir. Sorumlu sıfatıyla beyan edilmeyen tutarın 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılmamış olması bu şekilde işlem tesis edilmesine engel değildir.

10. Tebliğin bu hükmü de bize göre yanlıştır. Zira vergi ziyaı cezası kesilebilmesi için, ortada ziyaa uğratılmış bir verginin varlığı ispat edilmelidir. Vergi ziyaının olmadığı durumlarda ceza kesilmesi VUK.’nun 3’üncü maddesinde belirtilen; “vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyetinin esas olduğu” prensibine de ters düşmektedir.

11. Nitekim Danıştay 9. Dairesinin bir kararında; “2 no’lu Katma Değer Vergisi beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenen verginin, 1 no’lu Katma Değer Vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılabileceği sonucu ortaya çıkmaktadır. Buna göre davacı şirketin sorumlu sıfatıyla ödenecek katma değer vergisi ile 1 no’lu katma değer vergisi beyanları birlikte değerlendirilerek yeniden oluşturulacak beyan tablosu dikkate alınmak suretiyle hasıl olacak duruma göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile verilen kararda isabet görülmemiştir.”denilmiştir. (16.04.2008 tarih ve 2007/4101 Esas; 2008/2078 Karar Nolu Danıştay Kararı)

12. Sorumlu sıfatıyla beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen KDV tutarının satıcı tarafından beyan edilmiş olması halinde sorumlu adına yapılacak tarhiyatta vergi aslı aranmayacaktır. Vergi aslının aranmadığı durumlarda vergi ziyaı cezası kesilmesini istemenin hiçbir hukuki dayanağı bulunmadığı gayet açıktır.

13. 7- Sorumluluğun VUK Kapsamında Değerlendirilmesi (Mad:11): Yaptıkları veya yapacakları ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanlar, verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödevleri yerine getirmekten sorumludurlar.

14. Mal alım-satımı ve hizmet ifası dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda olanların, bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde verginin ödenmesinden, alım satıma taraf olanlar, hizmetten yararlananlar ve aralarında doğrudan veya hısımlık nedeniyle ya da sermaye, organizasyon veya yönetimine katılmak veya menfaat sağlamak suretiyle dolaylı olarak ilişkide bulunduğu tespit olunanlar müteselsilen sorumludurlar.

15. 8- Beyanname Ekinde Yapılacak Bildirim: Kısmi tevkifat uygulaması kapsamına alınan işlemlerde satıcılar, tevkifat uygulanan satışları ile satış yaptıkları alıcılara ait bir listeyi, satışın yapıldığı döneme ait 1 Nolu KDV Beyannamesi ekinde elektronik ortamda vermek zorundadırlar.

16. II- BELGE DÜZENİ ve MUHASEBE KAYITLARI: 1- Tevkifata Konu Fatura Tutarı: Kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlemin KDV dahil bedeli 1.000TL'yi aşmadığı takdirde, hesaplanan KDV tevkifata tabi tutulmayacaktır. Sınırın aşılması halinde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılacaktır.

17. 2- Düzenlenecek Faturanın Şekli:

18. 3- Satıcı Firma Muhasebe Kaydı: -------------------------------------------- / ---------------------------------------------- 120. Alıcılar 3.270 120.01. (A) Alıcı * 192. Diğer KDV 270 192.01. .. Ayında Tevkif Edilen KDV 600. Yurtiçi Satışlar 3.000 391. Hesaplanan KDV 270 * 392.01. .. AyındaTevkif Edilen Diğer KDV 270 --------------------------------------- / -------------------------------------------------

19. 4- Alıcı Firma Muhasebe Kaydı: ------------------------------------- / ----------------------------------- 740. Hizmet Üretim Maliyeti 3,000 191. İndirilecek KDV 540 320. Satıcılar 3,270 320.01. (A) Satıcı 360. Tevkif Yoluyla Öd. KDV 270 ------------------------------------ / ------------------------------------

20. 5- Düzeltme İşlemleri: Mal iadelerinde yada çeşitli sebeplerle matrahta meydana gelecek değişikliklerde düzeltme, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden gerçekleştirilecektir.

21. Fatura Düzenleyen Kişinin Kaydı: -------------------------- / -------------------------- 320. Satıcılar 3,270 740. Hizmet Üretim Maliyeti 3,000 391. Alış İade KDV 270 -------------------------- / --------------------------

22. III- KDV TEVKİFAT KONULARI: A- TAM TEVKİFATA KONU MAL ve HİZMET ALIŞLARI: Bu bölüm kapsamındaki işlemlerde, işlem bedeli üzerinden hesaplanan katmadeğer vergisinin tamamı mal veya hizmetin ALICILARI tarafından tevkifata tabi tutulacaktır.

23. 1- TÜM KDV MÜKELLEFLERİ TARAFINDAN TEVKİFAT YAPILACAK İŞLEMLER: 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 8’inci maddesinde sayılan tüm katma değer vergisi mükellefleri aşağıda belirtilen mal ve hizmet alımlarında bulunurken tabloda yer alan oranlarda tevkifat yapmak zorundadır. B- KISMİ TEVKİFATA KONU MAL VE HİZMET ALIŞLARI:

28. Aşağıdaki tabloda yer alan mal ve hizmet bedelleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tutarı belirtilen oranlarda sadece alıcının belirlenmiş alıcı olması durumunda tevkifat yapılacaktır. 2- BELİRLENMİŞ ALICILAR TARAFINDAN TEVKİFAT YAPILACAK İŞLEMLER:

30. 3- BELİRLENMİŞ ALICILAR: “Belirlenmiş Alıcılar” olarak adlandırılan kurum ve kuruluşlar aşağıda belirtilmiştir.

31. a) 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,

32. b) Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, c) Döner sermayeli kuruluşlar, d) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, e) Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,

33. f) Bankalar, g) Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri), h) Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, i) Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,

34. j) Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler, k) Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler,

35. NOTLAR: a) Belirlenmiş alıcıların birbirlerine karşı yaptıkları teslim ve hizmetlerde, KDV tevkifatı uygulanmayacaktır. b) Belirlenmiş alıcıların kısmi tevkifat uygulaması kapsamındaki teslim ve hizmetlerinde hesaplanan KDV, alıcıların durumuna bakılmaksızın tevkifata tabi tutulmayacaktır.

36. c)Belediyelerin 01/5/2012 tarihinden itibaren kısmi tevkifat uygulaması kapsamında tevkifat yapma sorumlulukları kaldırılmıştır. Ancak belediyelerin bünyelerinde oluşan iktisadi işletmeler nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefiyeti bulunması halinde tüm KDV mükellefleri tarafından yapılacak işlemler çerçevesinde tevkifat yapma zorunlulukları bulunmaktadır.

37. IV- KDV TEVKİFATINDA İADE İŞLEMLERİ: 1- İadeye Konu Tevkifat Konuları:

38. (a) Grubu Tevkifat Konuları: - Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, - Tadil, bakım ve onarım hizmetleri, - Yemek servisi ve organizasyon hizmetleri, - Etüt, plan-proje, danışmanlık ve denetim hizmetleri,

39. - Fason işleri ve fason işlerle ilgili aracılık hizmetleri, - Yapı denetim hizmetleri, - Servis taşımacılığı hizmetleri, - Her türlü baskı ve basım hizmetleri, - İşgücü temin hizmetleri, - Turistik mağazalara verilen müşteri bulma /götürme hizmetleri

40. (b) Grubu Tevkifat Konuları: - Yapım işleri, - Spor kulüplerinin işlemleri, - Külçe metal teslimleri, - Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin teslimleri, - Hurda ve atıklarının teslimleri, - Hurda ve atıklarından elde edilen hammadde teslimleri, - Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimleri, - Ağaç ve orman ürünleri teslimleri, -Tebliğin (3.2.13) bölümü kapsamındaki hizmetler,

41. 2- İade Sınırları: i- Mahsuben İade Sınırı: (a) Grubu Tevkifat Konuları: V.D. ≤ 2,000 < VİR (b) Grubu Tevkifat Konuları: V.D. ≤ 2,000 < VİR/YMM

42. ii- Nakden İade Sınırı: (a) Grubu Tevkifat Konuları: V.D. Yetkisi Yok Tamamı VİR (b) Grubu Tevkifat Konuları: V.D. ≤ 2,000 < VİR/YMM

43. =BÖLÜM 2= ÖZEL İNŞAAT İŞLERİ (SATIŞ AMAÇLI): İnşaatın Yapımı Arsa Alımı Satış

44. A- ARSANIN SATIN ALINMASI: 1- Arsa Sahibi Vergi Mükellefi İse: --------------------------/---------------------------- 250. Arazi ve Arsalar H. 1.000 191. İndirilecek KDV 180 320. Satıcılar 1.180 Faturaya Dayalı Arsa Alım Kaydı --------------------------/---------------------------- I- ARSA ALIMI MUHASEBE İŞLEMLERİ:

45. --------------------------/---------------------------- 250. Arazi ve Arsalar H. 1.000 320. Satıcılar 1.000 Gider Pusulasına Dayalı Arsa Alım Kaydı --------------------------/---------------------------- 2- Arsa Sahibi Vergi Mükellefi Değil İse:

46. -----------------------------/-------------------------- 250. Arazi ve Arsalar H. 1.000 320. Satıcılar 1.000 Faturaya Dayalı KDV’den İstisna Arsa Alış Kaydı ----------------------------/-------------------------- 3- Arsa Alımı KDV’den İstisna İse:

47. “Kurumların aktifinde veya belediyelerile il özel idarelerinin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler KDV’den istisnadır. İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz teslimleri istisna kapsamı dışındadır.” (KDVK Mad:17/4-r)

48. ------------------------------/---------------------------- 151. (A) İnşaatı Arsa Payı Maliyeti 1.000 250. Arazi ve Arsalar H. 1.000 Arsa Maliyetinin İnşaata Virmanı -------------------------------/--------------------------- 4- İnşaat Ruhsatının Alımından Sonra:

49. B- ARSA KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİ: 1- Yasal Açıklamalar:Arsa karşılığı inşaat işinde iki ayrı teslim söz konusudur. (30 Nolu KDV G. T.)

50. Birincisi; arsa sahibi tarafından müteahhite arsa teslimi, Arsa Sahibi Arsa Payı Teslimi