LESZEK ZADROGA TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

1. Technologia spawania oraz jej kwalifikowanie dla stali konstrukcyjnych z uwzględnieniem właściwości złączy spawanych LESZEK ZADROGA TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

2. Zgodnie z norm PN-84/M-69005 Spawalnictwo. Spajanie metali. Terminologia : Spajalność (pojęcie nadrzędne, obejmujące: spawalnie, zgrzewalnie i lutowalnie) wyraża przydatność metalu o danej wrażliwości na spajanie, do utworzenia w określonych warunkach spajania złącza metalicznie ciągłego o wymaganej użyteczności. Wrażliwośćna spajanie wyraża reakcję metalu na procesy wywołane określonymi warunkami spajania. Warunki spajania obejmuj zespół czynników technologicznych i konstrukcyjnych oddziałujących na spajane złącze w czasie jego wykonywania. Użytecznośćjest wynikiem własności złącza i określa możliwości jego wykorzystania w danych warunkach pracy. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

3. Spawalnością stali nazywany jest zespół cech działający w określonych warunkach i decydujący o możliwościach jej zastosowania na konstrukcje spawane. Spawalność stali zależy od wielu czynników, Ze względna różnorodność owych czynników wprowadzono następujące terminy: - spawalność metalurgiczna, - spawalność technologiczna, - spawalność konstrukcyjna. Spawalność metalurgiczna zależy od: składu chemicznego, sposobu prowadzenia wytopu stali, struktury, zawartości oraz rozmieszczenia wtrąceń niemetalicznych i gazów, a także naprężeńwłasnych Spawalność technologiczna zależy od: metody spawania, mocy źródła ciepła użytego do spawania, temperatury przedmiotu i otoczenia w czasie spawania, prędkości stygnięcia i grubości spoin, rodzaju połączeń spawanych. Spawalność konstrukcyjna zależy od: sztywności spawanej konstrukcji, grubości łączonych przekrojów, położenia i grubości spoin, rodzaju połączeń spawanych. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 http://spawalnictwo.blogspot.com/2009/03/spawalnosc-stali_23.html

4. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 S. Butnicki: Spawalność i kruchość stali

5. Warunki spawania to zespół czynników technologicznych i konstrukcyjnych oddziałujących na spawane złącze w czasie jego wykonywania. Podstawowe czynniki technologiczne to: - metoda spawania, - energia liniowa łuku, - temperatura podgrzewania przed i po spawaniu, - obróbka cieplna po spawaniu, - kolejność spawania, - pozycja spawania, - właściwości fizyko-chemiczne materiałów dodatkowych, - warunki otoczenia: temperatura, wilgotność, itp. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 Janusz Mikuła - Spawalność stali

6. Podstawowe czynniki konstrukcyjne to: - grubość łączonych elementów, - długość spoiny, - warunki utwierdzenia, - kształt złącza, - sposób ukosowania. Czynniki te decyduj o przebiegu procesów cieplnych i odkształceniowych, przemianach strukturalnych, dyfuzji gazów, a w pewnych przypadkach także procesach dyfuzji niektórych pierwiastków ze spoiny do SWC złącza spawanego i na odwrót. Metal poddany tym procesom zmienia swoje struktury i właściwości. Zmienia je w stopniu określonym przez jego wrażliwość na spawanie. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 Janusz Mikuła - Spawalność stali

7. Wyjściowym kryterium oceny spawalości stali, jest określenie spawalności stali w praktyce, jest to określenie spawalności na podstawie składu chemicznego odniesionego do grubości spawanych elementów. Skład powinien być tak dobrany aby ograniczyć zmiany struktury, występujące po spawaniu w strefie wpływu ciepła. Należy uważać przed zahartowaniem owej strefy, która wykazuje się duża twardością i mała plastycznością co może prowadzić do pękania złącza. Ogólnie za łatwo spawalne stale uważa się stale nie zawierające powyżej 0,25% węgla (C) lub stale w których równoważnik węgla - CEV (z wzoru poniżej) jest mniejszy od 0,45%. Przy większej wartości niezbędne jest podgrzewanie stali przed spawaniem, albo też stale uznaje się za trudno lub niespawalne. gdzie: C, Mn, Cr, Mo, V, Ni, Cu - zawartość składników stopowych w stali wyrażonych w procentach % Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

8. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 J Brózda - Stale konstrukcyjne i ich spawalność

9. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 J Brózda - Stale konstrukcyjne i ich spawalność

10. KWALIFIKOWANIE TECHNOLOGII SPAWANIA ZGODNIE Z NORMAMI PN EN Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

11. Specyfikacja wymagań jakościowych dla procesów spawalniczych jest ważna, ponieważ jakość tych procesów nie da się łatwo określić. Dlatego procesy spawalnicze zalicza się do procesów specjalnych, patrz ISO 9000:2000. Procesy spawalnicze wywierają decydujący wpływ na koszty produkcji i jakość wyrobów. Dlatego ważnym jest zapewnienie, aby te procesy w sposób efektywny były prowadzone i we wszystkich operacjach nadzorowane. Technologie spawania przed rozpoczęciem produkcji powinny być kwalifikowane. Metoda kwalifikowania musi być zgodna z odpowiednią normą wyrobu lub ustaleniami w specyfikacji (PN EN 3834-2). Przykładowe normy i przepisy, w których wymagane jest kwalifikowanie technologii spawania wg. serii norm PN EN 15614 ff: - PN EN 3834, EN 1090, EN 15085, PN 06200, DIN 18800-7, PED, AD 2000HP0, TRD. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

12. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

13. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

14. Technologia spawania – przepisany przebieg działań w wyniku których powstaje spoina łącznie z procesem(ami) spawania, odniesieniem do materiałów, materiałów dodatkowych do spawania, przygotowania, wstępnego podgrzewania (jeśli niezbędne), metody i sposobu kontroli spawania i obróbki cieplnej po spawaniu (jeśli jest istotna i niezbędnych stosowanych urządzeń; Wstępna instrukcja technologiczna spawania (pWPS) – dokument zawierający wymagane zmienne zasadnicze technologii spawania i stanowiący bazę dla procesu kwalifikowania według jednej z metod; Instrukcja technologiczna spawania (WPS) – dokument zawierający wymagane zmienne zasadnicze technologii spawania, kwalifikowany według jednej z metod, aby zapewnić powtarzalność spawania w produkcji; Instrukcja robocza – uproszczona specyfikacja technologii spawania, przydatna do bezpośredniego wykorzystana na stanowisku pracy; Protokół kwalifikowania technologii spawania (WPQR) – protokół zawierający wszystkie dane do kwalifikowania wstępnej instrukcji technologicznej spawania Badanie technologii spawania – wykonanie i zbadanie znormalizowanych złączy próbnych, zgodnie z danymi pWPS, celem kwalifikowania technologii spawania Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

15. Przedprodukcyjne badanie spawania – badanie spawalnicze mające to samo zadanie co badanie technologii spawania lecz bazujące na nie znormalizowanym złączy próbnym, reprezentującym warunki produkcyjne Standardowa instrukcja technologiczna spawania – instrukcja technologiczna spawania, która została zakwalifikowana przez badanie technologii spawania a nie związana z wytwórcą i kwalifikowana przez egzaminatora lub jednostkę egzaminującą; Wcześniej nabyte doświadczenie w spawaniu – jeśli można przez wiarygodne dane udowodnić, że wytwórca w udokumentowanej produkcji spawalniczej przez dłuższy czas wykonywał spoiny o akceptowalnej jakości; Zbadany materiał dodatkowy do spawania – materiał dodatkowy do spawania lub kombinacja materiałów zbadana zgodnie z odpowiednią normą dotyczącą badania materiałów dodatkowych do spawania; Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

16. Złącze jednorodne – złącze spawane w którym stopiwo i materiał poddostawcy nie wykazują wyraźnych różnic we własnościach mechanicznych i/lub składzie chemicznym; Złącze niejednorodne – złącze spawane w którym stopiwo i materiał podstawowy wykazują wyraźne różnice we własnościach mechanicznych i/lub składzie chemicznym; Złącze różnoimienne – złącze spawane w którym materiały dodatkowe wykazują wyraźne różnice we własnościach mechanicznych i/lub składzie chemicznym; Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

17. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

18. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

19. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

20. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

21. Opracowanie wstępnej instrukcji technologicznej spawania pWPS Wykonanie standardowych złączy próbnych wg pWPS wyniki złe Badania nieniszczące złączy próbnych wyniki dobre wyniki złe Badania niszczące złączy próbnych Kwalifikacja instrukcji technologicznej WPS wyniki dobre Badania powtórne wyniki złe Opracowanie Protokołu kwalifikowania technologii spawania WPQR Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 Diagram procesu kwalifikowania technologii spawania przez badanie technologii

22. a min = 150 mm b min = 350 mm Złącze próbne z blach ze spoiną czołowa Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

23. a min = 150 mm b min = 350 mm Złącze próbne teowe z blach ze spoiną pachwinową Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

24. a min = 150 mm Złącze próbne dla doczołowych złączy rur z pełnym przetopem Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

25. α Kąt odgałęzienia a Wartość minimalna 150 mm D1 Zewnętrzna średnica rury głównej t1 Grubość ścianki rury głównej D2 Zewnętrzna średnica rury t2 Grubość ścianki rury odgałęzionej Złącze próbne dla odgałęzienia rurowego Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

26. Kwalifikowanie na podstawie zbadanych materiałów dodatkowych do spawania (EN ISO 15610) Ta metoda podaje jak technologia spawania może być kwalifikowana przez zastosowanie zbadanych materiałów do spawania. Może być stosowana do materiałów nie wykazujących wyraźnego pogorszenia własności w strefie wpływu ciepła a zatem dla: - grup materiałowych 1.1 i 8.1 dla stali oraz 21, 22.1 i 22.2 dla aluminium i jego stopów (wg ISO/TR 15608); - grubości materiału podstawowego 3 mm  t  40 mm; - rur o średnicy D > 25 mm. Metody nie można zastosować do wykonywania złączy spawanych między różnymi grupami materiałów za wyjątkiem złączy między grupą 22.1 i 22.2. W normie EN ISO 15610 określoną tę metodą kwalifikowania dla następujących procesów spawalniczych: - spawania łukowego stali (111, 114, 131, 135, 136, 137, 141, 15) i aluminium (131, 141, 15) - spawania gazowego stali (3). Dla innych procesów spawalniczych i specjalnych zastosowań metoda może być określona w normach dotyczących zastosowania. Uznanie materiału dodatkowego zwykle ujęte jest w formie certyfikatu wydanego przez organizacje, które materiał dodatkowy dopuściły do zastosowania. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

27. Przykład certyfikatu uznania materiału dodatkowego Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

28. Kwalifikowanie na podstawie wcześniej nabytego doświadczenia w spawaniu (EN ISO 15611) Wielu wytwórców ma znaczne doświadczenie w produkcji konstrukcji spawanych. Konstrukcje te lub elementy spawane dostarczone użytkownikom/klientom mają wiele różnych zastosowań i są z powodzeniem eksploatowane przez określony czas. Kwalifikowanie przeprowadzone przez egzaminatora lub jednostkę egzaminującą następuje na podstawie: - pWPS wg PN-EN ISO 15609, przydatnej do zastosowania; - udokumentowanego, wcześniej nabytego doświadczenia w spawaniu łukowym, gazowym, spawaniu wiązką i zgrzewaniu rezystancyjnym. Udokumentowanie nabytego doświadczenia powinno być przedstawione za pomocą udokumentowanych wyników badań i/lub prób, albo poprzez zestawienie produkcji spawalniczej lub przez zadowalające własności użytkowe wyrobów i obejmować: - zadowalające udokumentowanie obejmujące wyniki badań własności spoin wynikające z badania wyrobów (np. badań nieniszczących, niszczących, prób szczelności lub ciśnieniowych) we wszystkich przypadkach i/albo - zestawienie produkcji spawalniczej za okres przynajmniej 1 roku w ciągu określonego czasu lub - przydatność złączy spawanych w eksploatacji w ciągu określonego czasu. Za określony czas uważa się 5 lat. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

29. Standardowa technologia powinna występować jako specyfikacja w formie WPS lub WPQR. Wystawienie i zmiany standardowej technologii powinny być dokonane przez egzaminatora lub jednostkę egzaminującą ponoszących odpowiedzialność z pierwotne zakwalifikowanie. Kwalifikowanie ograniczone jest do następujących grup materiałowych: Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

30. Warunki stosowania standardowej technologii spawania: • użytkownik standardowej technologii spawania jest odpowiedzialny za jej właściwy wybór i • stosowanie; • - użytkownik dysponuje odpowiednim personelem nadzoru spawalniczego wg EN 719 oraz • spełnia wymagania dotyczące jakości według odpowiedniej części EN 729; • standardową technologię stosują spawacze z uprawnieniami według EN 287, EN ISO 9606 • lub operatorzy z uprawnieniami według EN 1418; • użytkownik posiada urządzenia spawalnicze zapewniające uzyskanie parametrów spawania • takich jakie miały urządzenia stosowane przy kwalifikowaniu standardowej technologii - • urządzenia powinny pozwalać na kontrolę wszystkich zasadniczych parametrów spawania; • warunki otoczenia stosowane przy wykorzystaniu standardowej technologii mieszczą się w • zakresie ograniczeń jakie ta technologia podaje. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

31. Kwalifikowanie na podstawie przedprodukcyjnego badania spawania (EN ISO 15613) Kwalifikowanie na podstawie badania przedprodukcyjnego dla spawania łukowego, gazowego, spawania wiązką, zgrzewania rezystancyjnego stosowane jest wówczas, gdy kształt i wymiary standardowych złączy próbnych (np. określonych w PN-EN ISO 15614) nie w pełni odpowiadają złączom, które należy wykonać w produkcji. W takich przypadkach wykonuje się jedno lub więcej złączy próbnych symulujących złącza produkcyjne we wszystkich jego istotnych cechach np. wymiarach, utwierdzeniu, wpływowi nagrzewania, ograniczonemu dostępowi. Badania należy przeprowadzić przed rozpoczęciem produkcji i w warunkach występujących w produkcji. Próby i badania złączy próbnych należy prowadzić w sposób najbardziej zbliżony do zakresu wymaganego normą PN-EN ISO 15614. Badania jednak mogą wymagać specjalnych, uzupełniających prób, zgodnie z naturą badanego złącza co należy uzgodnić z egzaminatorem lub jednostką egzaminującą. W zasadzie należy przeprowadzić następujące badania: a) badania wizualne (100 %); b) kontrolę obecności pęknięć powierzchniowych (dla materiałów niemagnetycznych tylko badania penetracyjne); c) próby twardości (nie są wymagane dla stali ferrytycznych o Rm < 420 N/mm2 lub Re < 275 N/mm2 lub stali grupy materiałowej 8 lub stopów aluminium grup 21 i 22); d) badania makroskopowe (liczba próbek zależna od geometrii konstrukcji). Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

32. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

33. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

34. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

35. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

36. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

37. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

38. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

39. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

40. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

41. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

42. Rodzaj i biegunowość prądu spawania W metodzie MIG/MAG stosuje się prąd stały o biegunowości dodatniej, co powoduje intensywne stapianie drutu spawalniczego. W metodzie TIG spawanie może odbywać się prądem stałym (TIG-DC) lub prądem przemiennym (TIG-AC). Przy spawaniu prądem stałym ilość ciepła na biegunie dodatnim stanowi około 70% całkowitego ciepła wydzielanego w łuku. Z tego względu aby uniknąć nadmiernego rozgrzewania się uchwytu i wydłużyć żywotność elektrody wolframowej przy spawaniu prądem stałym stosuje się biegunowość ujemną na elektrodzie. Spawanie prądem stałym z biegunowością ujemną na elektrodzie nie nadaje się do łączenia aluminium i magnezu oraz ich stopów - używany jest wówczas prąd przemienny.Obecnie w metodzie TIG-DC szeroko stosuje się jednokierunkowy prąd pulsujący z możliwością regulacji jego parametrów, dzięki czemu mamy wpływ na kształt spoiny i możliwość spawania cienkich blach. Natomiast w metodzie TIG-AC w miejsce prądu przemiennego sinusoidalnego 50Hz stosowany jest prąd przemienny prostokątny, dający większą stabilność i kontrolę nad procesem spawania. W metodzie MMA spawanie może odbywać się prądem stałym lub przemiennym o częstotliwości sieciowej 50Hz. Rodzaj prądu dobierany jest do gatunku użytej elektrody. Na opakowaniach elektrod producenci podają rodzaj i biegunowość prądu jaki należy wybrać dla danego typu elektrod.Przy spawaniu prądem stałym ilość ciepła na biegunie dodatnim stanowi około 70% całkowitego ciepła wydzielanego w łuku. Tak więc biegunowość ma wpływ na prędkość stapiania elektrody i głębokość wtopienia.Przy spawaniu prądem przemiennym ilość ciepła wydzielana jest równomiernie ale łuk jest mniej stabilny. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

43. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

44. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 1011-1

45. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 1011-1

46. Energia liniowa jest miernikiem ilości ciepła potrzebnego do wykonania spoiny. Ilość ciepła wprowadzonego do materiału ma wpływ na wiele cech złącza, a w tym na: · wielkość naprężeń i odkształceń spawalniczych · maksymalną szybkość chłodzenia w strefie wpływu ciepła, a więc struktury SWC (HAZ), · wielkość strefy wpływu ciepła, · objętość przetopionego materiału, · udarność złącza, · maksymalną i średnią twardość. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

47. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 Biuletyn Informacji Technicznej LEB 1 energia liniowa - 2010

48. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 Biuletyn Informacji Technicznej LEB 1 energia liniowa - 2010

49. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 15614-1

50. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57 PN EN 1011-2