’WV e[fat j, aujta;r ejgwv min ajmeibovmenoV proseveipon`

1. ’WV e[fat j, aujta;r ejgwv min ajmeibovmenoV proseveipon` “ jH toi me;n Phlh:oV ajmuvmonoV ou[ ti pevpusmai, Zo sprak hij, maar ik zei tot hem als antwoord: ‘(Weliswaar) heb ik helemaal geen nieuws over de voortreffelijke Peleus, pepusmai : normale perfectumvorm voor stammen op een dentaal De dentaal verandert in een s (of verdwijnt bij de 2e pers.) pe-puq-mai £ pe-pus-mai pe-pu- sai pe-pus-tai pe-pus-meqa pe-pu –sqe pepusmenoi eijsin Mozaiek op Paphos met Peleus en Klotho, één van de schikgodinnen

2. aujtavr toi paidovV ge Neoptolevmoio fivloio pa:san ajlhqeivhn muqhvsomai, w{V me keleuveiV` maar ik zal jou de hele waarheid over jouw zoon Neoptolemus vertellen, zoals jij mij verzoekt; Odysseus en Neoptolemus zijn gestuurd om Philoktetes van het eiland Lemnos te halen. Deze had de boog en pijlen van Herakles en zonder deze pijlen kon Troje niet worden ingenomen. Overigens werd ook Neoptolemus na de dood van zijn vader vanuit Griekenland gehaald, omdat volgens een voorspelling ook zonder hem Troje niet kon worden verslagen. Vandaar ook zijn naam: Neo-ptolemos Daarvoor heette hij Pyrrhus.

3. aujto;V gavr min ejgw; koivlhV ejpi; nho;V eji?shV h[gagon ejk Skuvrou met j eju>knhvmidaV jAcaiouvV. want zelf heb ik hem op mijn holle, goed uitgebalanceerde schip meegenomen van Skyros naar de Grieken met de goede scheenplaten. Zoals je wellicht al zult begrijpen: hJ knhmiV, knhmidoV = scheenplaat N.B. meta + accus. = naar … Let op bij het metrum: nhoVejïshV ̄ ˘ ˘ ̄ ̄ Als je ei als een tweeklank zou zien, krijg je: ̄ ˘ ̄ ̄ , en dat past niet in de dactylische hexameter!

4. «H toi o{t j ajmfi; povlin Troivhn frazoivmeqa boulavV, aijei; prw:toV e[baze kai; oujc hJmavrtane muvqwn` Voorwaar (telkens) wanneer wij rondom de stad Troje plannen beraamden, sprak hij steeds als eerste en schoot (daarbij) niet te kort in woorden; frazoimeqa : optativus iterativus (grammatica pag. 112) prwtoV : predicatief vertalen. Als je deze tip/ aanwijzing bij een proefvertaling krijgt, kun je meestal proberen er het woordje ‘als’ voor te zetten. ‘als eerste’

5. Nevstwr d j ajntivqeoV kai; ejgw; nikavskomen oi[w. De tegen een god opwegende Nestor en ik overtroffen hem telkens als enigen. nika-w : overwinnen nika-sk-w : telkens overwinnen -sk- = iteratief-suffix Nestor en een slavin

6. Aujta;r o{t j ejn pedivw/ Trwvwn marnaivmeq j jAcaioiv, ou[ pot j ejni; plhqui: mevnen ajndrw:n oujd j ejn oJmivlw/, Maar wanneer wij, Grieken, in de vlakte van de Trojanen streden, bleef hij nooit in de menigte van de mannen achter en niet in het strijdgewoel, marnaimeqa : optativus. Waarom? Net als net: een optativus iterativus in een temporele bijzin. Let weer op de persoonsuitgang! (-meqa) Anders vertaal je : ‘wanneer de Grieken ….. ‘ en dat kost je punten! Menw heeft verschillende basisbetekenissen. Blijven in de betekenis : standhouden maar hier in de betekenis: achterblijven. Totaal tegenovergestelde betekenissen!

7. ajlla; polu; proqeveske, to; o}n mevnoV oujdeni; ei[kwn` pollou;V d j a[ndraV e[pefnen ejn aijnh/: dhi>oth:ti. maar hij rende steeds ver vooruit, terwijl hij voor niemand in/wat betreft zijn kracht onderdeed; hij doodde vele mannen in de vreselijke strijd. Waar haalt de vertaling het woordje ‘steeds’ vandaan? Weer uit het iteratief-suffix : - sk- Let ook altijd goed op de aantekeningen: eijkw + dativus = onderdoen voor ….. ; Vul dan die dativus (oujdeni) in achter het voorzetsel en vul niet te snel zelf in (hij doet niet onder voor de kracht … = accus. = dus fout) Neoptolemus doodt Priamus

8. PavntaV d j oujk a]n ejgw; muqhvsomai oujd j ojnomhvnw, o{sson lao;n e[pefnen ajmuvnwn jArgeivoisin, Ik zal niet van allen vertellen en ze niet opnoemen, zoveel krijgsvolk als hij doodde de Grieken helpend, Neoptolemus wordt hier, door de herhaling in regel 518 van regel 500, enigszins gelijkgesteld aan zijn grootvader. muqhsomai = muqhswmai (van de aoristus: ejmuqhsamhn van muqeomai) en ojnomhnw = coniunct.van de aoristus wjnomhna Coniunctivus futuralis dus. Neoptolemus doodt Priamus

9. ajll j oi|on to;n Thlefivdhn katenhvrato calkw/:, 520 h{rw j Eujruvpulon` maar (ik zal wel vertellen) wat voor een man in de persoon van de zoon van Telephus hij met zijn brons gedood had, de held Eurypylus. Thlefidhn: deze naam staat niet in ons woordenboek (tenminste: niet in die witte van Eisma) PhlhidhV ( of: PhlhiadhV) daarentegen wél! Dit zijn, zoal je weet, patronymica. Je moet dus niet zonder na te denken ‘Telephides’ of ‘Peleides’ vertalen. Woorden die niet in het woordenboek staan, worden altijd in de aantekeningen gegeven. Veel voorkomende namen (LaertiadhV , jAtreidhV !) moet je echter zonder opzoeken kunnen vertalen; Zonde van je (opzoek-)tijd, toch? Beeld van Eurypylus in het Louvre

10. polloi; d j ajmf j aujto;n eJtai:roi Khvteioi kteivnonto gunaivwn ei{neka dwvrwn. Vele makkers, Keteiers, om hem heen werden gedood vanwege geschenken aan een vrouw. Eurypylus trok dus als prins met een aantal Keteïsche manschappen ten strijde tegen de Grieken. N.B.: medium van (ajpo)kteinw hier passief gebruikt! Astyoche , de moeder van Eurypylus, werd door Priamus omgekocht met een gouden wijnstok, gemaakt door Hephaistos

11. Kei:non dh; kavlliston i[don meta; Mevmnona di:on. Hem zag ik als mooiste/hij was de mooiste die ik heb gezien na de edelgeboren Memnon.’ ijdon = eijdon Memnon was de zoon van Eoos, de dageraad. (je weet wel: die rozevingerige…) Vandaar dat het epitheton dioV hier niet uitsluitend ‘versierend’ is. Nadat Achilles hem had gedood, vroeg zijn moeder aan Zeus om hem onsterfelijkheid te schenken.

12. Aujta;r o{t j eijV i{ppon katebaivnomen, o}n kavm j jEpeiovV, jArgeivwn oiJ a[ristoi, ejmoi; d j ejpi; pavnt j ejtevtalto, 525 hjme;n ajnakli:nai pukino;n lovcon hjd j ejpiqei:nai` ‘Maar toen wij afdaalden in het Paard, dat Epeius had vervaardigd, de besten van de Grieken, was alles aan mij opgedragen, om zowel de stevige schuilplaats te openen als te sluiten; ejtetalto : normaal gevormd plusquamperf. ; alleen de stamklinker wil nog wel eens veranderen luw → ej – le – lu - mhn tellw (stam: tel- ) → ej – te – tal - mhn kat- ebainomen : wel een leuk detail; ze hadden dus waarschijnlijk wel een ladder nodig om van boven in het paard te kunnen afdalen. Athene, Epeius en Agamemnon bij het houten paard.

13. e[nq j a[lloi Danaw:n hJghvtoreV hjde; mevdonteV davkruav t j wjmovrgnunto, trevmon q j uJpo; gui:a eJkavstou` toen veegden de andere leiders en heersers van de Grieken hun tranen weg én trilden van onderen de ledematen van ieder; ejnqa : daar (plaatsbepaling) of toen (tijdsbepaling) Grieken Trojanen Grieken Grieken Trojanen Nog één keer: Danaoi = Dardanoi = jAcaioi = jArgeioi = TrweV = wjmorgnunto : weer een mediumvorm; hier reflexief: zich … afvegen (je veegt het immers van je eigen wang)

14. kei:non d j ou[ pote pavmpan ejgw;n i[don ojfqalmoi:sin ou[t j wjcrhvsanta crova kavllimon ou[te pareiw:n 530 davkru j ojmorxavmenon` maar hem heb ik volstrekt nooit met mijn ogen zien noch bleek worden, wat betreft zijn mooie huid, noch van zijn wangentranen (zien) afvegen; ouj ….. oujte : twee ontkenningen versterken elkaar, als de laatste samengesteld is (ze heffen elkaar op, als de laatste niet samengesteld is); dus hier: “ik zag hem hélemaal nóóit bleek worden of zijn tranen afvegen” wjcraw = verbleken aoristus: bleek worden ; nadruk ligt hierbij op het beginpunt van de handeling: de zgn. aoristus ingressivus.

15. oJ dev me mavla povll j iJkevteuen iJppovqen ejxevmenai, xivfeoV d j ejpemaiveto kwvphn kai; dovru calkobarevV, kaka; de; Trwvessi menoivna. hij smeekte mij heel vaak/voortdurend hem uit het Paard te laten gaan en hij betastte het gevest van zijn zwaard en de lans zwaar van brons en hij dacht vol verlangen aan de ellende voor de Trojanen. Een andere situatieschets dan in boek IV, 286 (pag. 62 van je boek), waar Antiklos staat te trappelen van ongeduld om het geroep van zijn zgn. echtgenote te beantwoorden. ejxemenai : normaal: ejx-einai (N.B.: eiJnai , maar die spiritus asper is niet zichtbaar na ejx- !) Imperfectum van werkwoorden met stam op -a : ejmenoinwn ˂ ejmenoina- on ejmenoinaV ˂ ejmenoina- eV ejmenoina ˂ ejmenoina - e

16. jAll j o{te dh; Priavmoio povlin diepevrsamen aijphvn, moi:ran kai; gevraV ejsqlo;n e[cwn ejpi; nho;V e[bainen 535 ajskhqhvV, Maar toen wij de hoge stad van Priamus geheel hadden verwoest, ging hij met/hebbende een aandeel en een voortreffelijk eergeschenk aan boord van zijn schip, ongedeerd, nhoV : N.B.: achter in je woordenboek staat nog een overzicht van het Homerisch taaleigen! Zo staan de Homerische vormen van nauV op pag. 505, onderaan. ajskhqhV : wees nauwkeurig met opzoeken! -hV is hier nom. ev. M. (zoals ajlhqhV of yeudhV) Anders ga je hier wellicht denken aan een genit. F (bij nhoV?) Andromache, de vrouw van Hektor; na de oorlog werd zij als buit meegenomen door Neoptolemus

17. ou[tj a]r beblhmevnoV ojxevi> calkw:/ ou[t j aujtoscedivhn oujtasmevnoV, oi|av te polla; givgnetai ejn polevmw/` ejpimi;x dev te maivnetai “ArhV. ” noch getroffen door het scherpe brons, noch gewond in een gevecht van man tegen man, zoals vaak gebeurt in de oorlog/strijd; want Ares raast in den blinde.’ ballw, be-blh-mai : werpen, treffen De bijzin oiJa …..ejn polemw/ is een uitwerking van beblhmenoV/oujtasmenoV

18. ’WV ejfavmhn, yuch; de; podwvkeoV Aijakivdao foivta makra; biba:sa kat j ajsfodelo;n leimw:na, ghqosuvnh, o{ oiJ uiJo;n e[fhn ajrideivketon ei\nai. Zo sprak ik en de ziel/schim van de snelvoetige kleinzoon van Aeacus ging met grote stappen door de met asfodil begroeide weide, blij, omdat ik zei dat zijn zoon uitblinkend was/uitblonk. foita = ejfoita (werkwoord met stam op - a) (zie terug) ghq-osunoV to ghqoV = vreugde ghqew = zich verheugen oiJ : soort dativus possessivus: ik zei dat voor hem de zoon… → ik zei dat zijn zoon ……