Türkiye’de Adalet Harcamaları ve Uluslararası Karşılaştırmalar

1. Türkiye’de Adalet Harcamaları ve Uluslararası Karşılaştırmalar Hazırlayan: Hande Özhabeş KatkıdaBulunanlar: NurhanYentürk YakupKadriKarabacak ZaferKıraç

3. ADALET HARCAMALARINI İZLEMEKTE KULLANILAN VERİ KAYNAKLARIANAYASA MAHKEMESİ, YARGITAY, DANIŞTAY, SAYIŞTAY, ADALET BAKANLIĞI, HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU:2006-2011 gerçekleşmişharcamaları: İdarelerin gerçekleşmiş harcamalarına yıllık olarak http://stk.bilgi.edu.tr/stkButce.asp adresinden ulaşılabilmektedir. Verilerin orijinal kaynağı Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’dür. 2012-2014 arasıkanunlaşanveöngörülenharcamalar: İdarelerinkanunlaşanveikiyıllıköngörülenharcamalarınawww.bumko.gov.tr , bütçegerekçelerivebütçekanunuveeklerindenulaşılabilmektedir. ADLİ YARDIM VE CMUK :2006-2012 içinhttp://www.barobirlik.org.tr/Detay.aspx?ID=5429&Tip=Menu2013-2014 arasıtahmindir.AHİM’E YAPILAN ÖDEMELER : 18/04/2012 tarihliMllitvekiliGürkutAcar’ınyazılısoruönergesineAdaletBakanılSadullahErgin’inyazılıcevabı,TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİ BAŞKANLIĞI veCEZA VE İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMU :2006-2011 gerçekleşmişharcamaları: İdarelerin gerçekleşmiş harcamalarına yıllık olarak http://stk.bilgi.edu.tr/stkButce.asp adresinden ulaşılabilmektedir. Verilerin orijinal kaynağı Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’dür. 2012-2014 arasıkanunlaşanveöngörülenharcamalar: İdarelerinkanunlaşanveikiyıllıköngörülenharcamalarınawww.bumko.gov.tr , bütçegerekçelerivebütçekanunuveeklerindenulaşılabilmektedir. İkikurumunödenekleriileAdaletBakanlğınınödenekleriarasındakitransferleriçinbkz. Ödenekcetvelleri, Ödenekcetvelleriiçinbkz. www.bumko.gov.tr

4. Türkiye’ninAdaletHarcamalarınınGSYH’yaOranı (Yıllarİçinde)

6. Kaynak: Adalet Bakanlığı Faaliyet Raporu, 2010

7. Tutuklu/HükümlüOranları Kaynak: TürkiyeBarolarBirliğiİnsanHaklarıMerkeziTutuklamaRaporu 2011

8. 2010 yılıitibariyleçeşitlitiplerdekicezainfazkurumlarınıgösterirtablo (Kaynak: AdaletBakanlığı 2010 FaaliyetRaporuSyf 74)

9. AdaletBakanlığıCezaveTevkifEvleriGenelMüdürlüğü internet sayfasındanistatistikler:

10. CezaevleriKapasiteEksikliği

11. AdaletBakanlığı 2010 FaaliyetRaporu s.35

12. Kaynak: Adalet Bakanlığı Ödenek Cetveli, 2012, www.bumko.gov.tr

13. YıllarİçindeMaliyeBakanlığı’ndanBarolaraGönderilenToplamAdliYardımÖdeneğiYıllarİçindeMaliyeBakanlığı’ndanBarolaraGönderilenToplamAdliYardımÖdeneği Kaynak: http://www.barobirlik.org.tr/Detay.aspx?ID=5429&Tip=Menu

14. UluslararasıKarşılaştırmalar • AvrupaİnsanHaklarıMahkemesi • 2010 İhlalİstatistikleri http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/8ED60DCD-FA01-41C4-A660-9D31F23DD08F/0/TABLEAU_VIOLATIONS_2010_EN.pdf • 2011 İhlalİstatistikleri http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/596C7B5C-3FFB-4874-85D8-F12E8F67C136/0/TABLEAU_VIOLATIONS_EN_2011.pdf • CEPEJ- AvrupaKonseyiEtkinYargıKomisyonu • AvrupaYargıSistemleriRaporu 2010 https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?Ref=CEPEJ(2010)Evaluation&Language=lanEnglish&Ver=original&BackColorInternet=DBDCF2&BackColorIntranet=FDC864&BackColorLogged=FDC864

17. 2008 yılındamahkemelere, savcılıklaraveadliyardımaayrılanbütçe (Euro) Kaynak: CEPEJ 2010 Raporı

19. 2008 yılındaülkesakinibaşınabütünmahkemelere, savcılığaveadliyardımatahsisedilenyıllıkbütçe, Avro cinsindenKaynak: CEPEJ 2010 RaporıORTALAMA 47,1 EURO

20. 2008 yılındatümmahkemelere, savcılıkhizmetlerineveadliyardımakişibaşına GSYH bağlamındatahsisedilenkamubütçesi (%) Kaynak: CEPEJ 2010 Raporı

21. 2008’de mahkemelereayrılanbütçeninbileşenleri (Euro) Kaynak: CEPEJ 2010 Raporu

22. 2008 verilerindençıkarılabilecekbazıyorumlar… • Mahkemebütçelerininortalama en büyükgiderkalemi (%70) hakimlerinvemahkemeçalışanlarınınmaaşıdır. Türkiye’debuoranyaklaşık % 74’tür. • Avrupaülkelerindebütçeninbirdiğerönemliyüzdesiadliyelerinişletmeveyeniadliyeyapımmasraflarınaharcanmaktadır. (% 14) Türkiye’deisebuoran, tümülkelerarasında en düşükseviyededir. (% 0,1) • Mahkemelereayrılanbütçeninortalamayüzde 3’ü bilişimteknolojilerineharcanmaktadır. Türkiye’debuoranyüzde 1 civarındadır.

23. Kişibaşınadüşen hakim sayısı (2006 verileri)

24. CEPEJ 2010 Raporu (2008 verileri)Kaynak: CEPEJ 2010 Raporı(sadeceprofesyonelhakimlikolanülkelerarasıkıyaslama)

25. Hakim maaşları (2008 verileri) Kaynak: CEPEJ 2010 Raporı

26. ADLİ YARDIM • Adliyardımbütçesi, birülkeninhukuksisteminierişebilir hale getirmeçabasınıgösterir.(AvrupaKonseyiEtkinYargıKomisyonu) • “Adliyardımınamacı, bireylerinhakaramaözgürlüklerininönündekiengelleriaşmakvehakaramaözgürlüğününkullanımındaeşitliğisağlamaküzere, avukatlıkücretiniveyargılamagiderlerinikarşılamaolanağıbulunmayanlarınavukatlıkhizmetlerindenyararlandırılmasıdır.” TürkiyeBarolarBirliğiAdliYardımYönetmeliğiMd 1

27. 2008 yılında 100,000 ülkesakinibaşınaadliyardımsağlanandavalarınsayısıvekamubütçesindendavabaşınaayrılanadliyardımınortalamamiktarıKaynak: CEPEJ 2010 Raporı

28. Cezaevlerinde 100 Kişiye Düşen Personel Sayısı Ülkeler Arası Kıyaslama (Kaynak: ADAL BAK. CTE Tetkik Hakim Hakan Umut)

29. Mahkum Başına Harcanan Yıllık Miktar- Ülkeler Arası Kıyaslama(Milli Gelirler için kaynak: Dünya Bankası 2007 verileri)

30. SorunluAlanlar/Göstergeler • AdaleteErişiminSağlanması: Adliyardımödenekleri • Yargıdakapasiteyetersizliği: Toplam hakim sayısı/Kişibaşınadüşen hakim sayısı/ Adliyebinalarınınfizikikoşulları/ Hakim maaşları • Davalarınaşırıderecedeuzunluğu: AİHM ihlalkararları/Cezaevlerindekitutuklu&hükümlüoranları • Cezaevlerinde kapasite yetersizliği: Mapus başına harcanan yıllık miktar/ mapus başına düşen personel sayısı/ Cezaevi yatak kapasitesi