İşletme kurmaya iten nedenler

1. İşletme kurmaya iten nedenler • KAR- KAZANÇ BEKLENTİSİ • Topluma faydalı işlet yapma, sosyal saygınlık • Bağımsız iş kurma yönetme • Miras ve değişik yollardan elde edilen varlıkları değerlendirme • Politik veya ekonomik bir düşünceyi işletme kurarak destekleme • Başka iş ve iş yapma imkanı bulamama • Belirli sektörlerde öncülük ve önderlik etme

2. İlk kuruluş çalışmaları Bir işletmenin kuruluş fikriyle işletmenin kurulmasına kadar kuruluş çalışmaları yapılır. Bu çalışmaların ilk aşamasında kuruluş araştırmaları yer alır. Bu araştırmalar kurulmak istenen işletmenin önemine ve özelliklerine göre ya girişimci tarafından kısa sürede ya da bir uzmanlar grubu tarafından daha uzun sürede gerçekleştirilir.

3. Tanımlanmamış bir problemin sonsuz sayıda çözümü vardır. A . Humphrey

4. Kuruluş çalışmalarının genel yararları • Girişimcinin kazanç beklentilerinin gerçekliğinin irdelenmesi • Tüketicilerin beklentilerine yanıt verebilecek ve faydalı olabilecek işletme ve ürün türünün belirlenmesi • Toplumsal beklentilere uygun ve toplumsal kaynakların en verimli şekilde kullanımının sağlanması

5. Kuruluş çalışmaları ve yatırımın planlanması Yatırım: • Ekonomide yatırım, milli gelirin yeni üretim üniteleri kurmak veya eskiyen üniteleri yenilemek için ayrılan kısmı • Girişimci için yatırım, parasal sermayenin ve olanakların üretim yapacak bina, makine ve teçhizata dönüşümü • Finansman için yatırım, gelir getirmeyen parasal varlığın daha az likid hale getirilerek gelir getirir şekle dönüştürülmesidir.

6. Alt yapı yatırımı Bir ülkenin kara, hava, deniz ulaşımını sağlamak üzere yapılan yollar ve limanlar, iletişim, ülke insanının eğitimini sağlayan her düzeydeki eğitim kurumları, hastaneler gibi tesisler için yapılan harcamalar ve bunlara bağlanan ekonomik kaynaklar yatırımı

7. Yatırım projesi Bir işletmenin kuruluşu ile ilgili tüm yapılması gerekli araştırma, analiz ve düzenlemelerinin planlaması çalışmalarıdır.

8. Proje yatırım türleri : • Komple yeni yatırım • Tevsi (genişletme) yatırımı • Yenileme – modernizasyon yatırımı • Kalite iyileştirme • Başka işletmeleri satın alma-ortak olma-birleşme-stratejik iş birliği

9. proje • Başlama ve bitiş zamanları belli olan ve işlerin belirli bir düzen içinde, kim tarafından, niçin, nasıl, nerede ve ne zaman yapılacaklarını gösteren bir plan türü • Yatırım projesi: işletmenin kuruluş fikrinin benimsenmesi sonu başlatılan ve kesin kuruluşuna kadar sürdürülen tüm çabaların başlangıç ve bitiş noktalarının da gösterildiği bir kuruluş planlaması

10. Ön proje Ön yapılabilirlik araştırması = fizibilite etüdü = ön proje Girişimcilerin yatırım projesinde, kesin yatırım kararı alabilmek için yaptığı ve bazı ön bilgileri elde etmesine imkan veren çalışmalardan oluşan bölümdür.

11. Ön proje çalışmaları • Ekonomik araştırmalar • Teknik araştırmalar • Mali (finansal) araştırmalar • Yasal araştırmalar

12. Ön proje; girişimci, tüketici ve toplum açısından faydalıdır: • Ön proje çalışmaları kesin proje aşamasında yapılacak çalışmalara oranla daha az zaman, çaba ve masraf gerektirir.(ekonomik davranma ilkesi) • Yatırımın beklenen karlılığı sağlamayacağı anlaşılırsa, vazgeçilir. Böylece kıt toplumsal kaynaklar daha karlı ve fayda yaratacak alana yönlendirilir.

13. Ön projenin amaçları • İşletmenin kesin olarak kurulmasına ve kesin projeye başlanmasına karar verme • İşletmenin kuruluş ve konumluluk yerinin belirlenmesine imkan verme • İşletmenin hangi büyüklükte kurulacağını saptama • İşletmenin kurulması için iç ve dış finansman ihtiyacının ne olduğunun saptanması sonucu banka ve diğer kuruluşlara ön proje sunma • Yatırım indirimlerinden kredi ve döviz tahsislerinden ve benzeri özendirici imkanlardan yararlanmak için ilgili devlet kuruluşlarına yatırım projesini tanıtıcı belge sunma • Projenin gerektireceği teknik gereksinim ve güçlüklerin beler olduğunu saptama • Projenin gerçekleşmesi için yasal engel olup olmadığını belirleme • Projenin uygulanması döneminde karşılaşabilecek güçlükleri görmek ve gerekli önlemleri almak

14. Kesin proje Beklenen karlılığı sağlayacağı düşünülen bir girişimin kesin olarak kuruluşuna yönelik çalışmaları başlatan ve yürütülmesini düzenleyen plan

15. Kesin projede; Kurulmak istenen işletmenin hukuki biçimi, inşa edilecek bina ve diğer tesislerin mimari ve teknik projeleri, kullanılacak makine ve benzeri aygıtların teknik tasarım, kesin kapasite ve maliyetleri, kuruluş çalışmalarının kesin başlama ve bitiş tarihleri, gerekli para ve malzemeler ile iş gücünün temin yolları, deneme üretimi, işletmenin kesin açılış tarihleri

16. Yatırım projesinin aşamaları

17. Yatırım yapma fikri: ilgili kişilerde araştırmaya dayanmaksızın bir faaliyet biçimi ve işletmecilik şekli, karlılık açısından yeterli ve teknik bakımdan uygunluk fikri oluşması Ön proje öncesi araştırma: Yatırım yapma fikrinin karlılık beklentileriyle ne denli uyuştuğu konusunda bazı araştırmaları yapılarak bilgi toplanması (ekonomik, teknik, mali, yasal araştırmalar)

18. Ön proje aşaması Yapılan araştırmalar sonucu elde dilen bilgilerin derlenerek girişimciye beklentilerine ulaşabilme konusunda projenin neler sağlayabileceği hususunda bilgi verilmesi Değerlendirme ve yatırım kararı verilmesi aşaması Ön projede sunulan bilgilere göre yatırım kararının verilmesi ya da vazgeçilmesi

19. Kesin yatırım projesinin hazırlanması Ön proje aşamasındaki araştırmalarının bazılarının ya da tamamının tekrar ya da daha geniş ve ayrıntılı ele alınması. Kesin projenin uygulanması aşaması İşletmenin kurulması ve faaliyete geçmesi ile ilgili tüm planlanan çalışmaların başlatılması

20. Deneme üretimi aşaması Projede belirtilen tüm çalışmaların bitirilmesi sonrasında, kuruluş aşamasından kaynaklanacak aksamaları ortadan kaldırıcı ve mevcut sistemin aksamadan yürüyüp yürümediğini kontrol etmelerine olanak sağlayacak deneme çalışmaları yapılması Açılış ve yatırım projesinin sona ermesi Deneme üretimini başarı ile tamamlanan işletme daha önce amaçlanan ve planlanan faaliyetlerine başlar

21. Kuruluş çalışmalarının değerlendirilmesi ölçütleri • Verimlilik (prodüktivite) • İktisadilik (ekonomik verimlilik-rasyonalite) • Karlılık (sermayenin verimliliği-rantabilite)

22. Verimlilik Belirli bir faaliyet döneminde elde edilen çıktıların bunları elde etmek için kullanılan girdilere oranlanmasıdır Üretimin fiziksel çıktı miktarı / üretimin fiziksel girdi miktarı

23. İktisadilik (ekonomik verimlilik-rasyonalite) Belirli bir dönemde elde edilen ürünlerin satış gelirlerinin, onların elde edilmesi için katlanılan maliyet giderlerine oranlanmasıdır. Üretimin satış gelirleri tutarı / üretimin maliyet giderleri tutarı

24. İktisadilik > 1; kazançlı-ekonomik verimlilik yüksek İktisadilik = 1; başabaşta-giderler gelirleri karşılıyor İktisadilik < 1; Zararda –ekonomik verimlilik düşük

25. Ekonomik verimliliğin yüksek olması için • Üretimin satış gelirleri tutarı artarken, üretimin maliyet giderleri tutarında azalma • Üretimin satış gelirleri tutarı artarken, üretimin maliyet giderleri tutarında değişme olmaması • Üretimin satış gelirleri tutarı değişmezken, üretimin maliyet giderleri tutarında azalma olması • Üretimin satış gelirleri tutarındaki artışa oranla üretimin maliyet giderleri tutarında daha küçük miktarda artış olması • Üretimin satış gelirleri tutarı azalırken, üretimin maliyet giderleri tutarında daha büyük miktarda bir azalma olması

26. Karlılık (sermayenin verimliliği-rantabilite) Belirli bir dönemde elde edilen karın o dönemde işletmede kullanılan sermayeye oranıdır. Kar / sermaye

27. Diğer değerlendirme ölçütleri • Etkenlik (efficiency) • Etkililik (effectiveness)

28. Etkenlik (efficiency) Çıktıların üretilmesinde yararlanılan üretim faktörlerinin önceden belirlenen standartlarla kıyaslanması sonucu ne denli uygun kullanıldığının belirlenmesi Standart değer/fiili değer Etkenlik oranı>1; hedefin üzerinde performans Etkenlik oranı<1; faaliyet sonucu istendiği gerçekleşemiyor

29. Etkililik (effectiveness) Gerçekleşen çıktının (ulaşılan sonuç) planlanan çıktıyla karşılaştırılmasına dayalı bir değerlendirme ölçütüdür. Fiili çıktı/planlanan çıktı

30. Etkenlik (standart/fiili) mevcut kaynakların kullanımı ile ilgiliyken; etkililik (fiili/planlanan) işletme amaçlarıyla (çıktılarla) ilgilidir.

32. Kuruluş araştırmaları Ekonomik araştırmalar • Piyasa etüdü ve talep tahmini • Kuruluş yeri ve konumluk yer seçimi • Büyüklük kapasite belirleme

33. Piyasa etüdü ve talep tahmini Piyasa etüdünün amaçları • İşletmenin üreteceği veya pazarlayacağı mal ve hizmetlerin miktar ve niteliklerini saptamak, bunları ortaya koyan öğeler olarak tüketicilerin sayılarını, bu mal ve hizmetlerde aradıkları nitelikleri, satın alma güç ve arzularını belirlemektir. • Aynı tüketici ve pazara benzer veya ikame ürünler sunan diğer rakip firmalar ve arz kapasitelerinin saptanması, dolayısıyla pazarın o andaki ve gelecekteki durumu konusunda bilgi toplamaktır.

34. Toplanması gereken bilgiler • Mal ve hizmetlerin kullanım biçimi ve nitelikleri • Mal ve hizmetlerin piyasadaki mevcut satış fiyatları, maliyetleri • Mal ve hizmetleri kullanan tüketicilerin tip ve özellikleri, potansiyel tüketici türleri • Mevcut arz durumu (yurtiçi /yurt dışı) • Yurt içi üretim söz konusu ise üretici sayısı ve nitelikleri, ithal ediliyorsa hangi ülkelerden nasıl? • Dağıtım kanalının yapısı • Mal ve hizmetlerle rekabet ve tamamlama durumunda olan mal ve hizmetler • Hükümetin mal ve hizmetlerle ilgili ekonomik ve yasal politikası • Ülkenin genel ekonomik durumu

35. Piyasa araştırmaları • Masa başı araştırmaları (ikincil kaynaklar) • Alan araştırmaları (anket, gözlem, deney)

36. Kuruluş yeri ve konumluk yer seçimi Kuruluş yeri: işletmenin amaçlarına ulaşmada faaliyetlerini verimli, ekonomik ve karlılık ölçütlerine uygun şekilde yürütmesine imkan veren yerdir. Konumluk yeri: belirlenen kuruluş yeri içinde işletmenin faaliyetlerini yürütmek üzere fiziksel mekan olarak kurulduğu ya da açıldığı yer.

37. Kuruluş yeri etmenleri • Taşıma • Hammadde • Pazar alanı • İşgücü • Su ve su kaynakları • İklim koşulları • Sosyal ve kültürel koşullar • Şehir ve bölge yöneticilerinin davranışları • Vergi, resim ve harçlar ile teşvik önlemleri • Enerji kaynakları • İşletme dışı artırımlar • Jeolojik koşullar

38. Taşıma: Taşıma giderleri (hammaddeyi temin ederken, ürünü pazara iletirken taşıma giderlerinin en elverişli olduğu noktayı seçer) Taşıma olanakları (bazı hammadde ve mamul nitelikleri taşıma imkanlarının daha değişik ve iyi olmasını gerektirir, bu yüzden hammaddeye ve pazara mümkün olan en yakın yer seçimi) Ulaştırma olanakları (ulaşımı sağlayan ve kolaylaştıran tüm olanaklar-alt yapı tesisleri)

39. hammadde • Hammadde mamul hale gelince ağırlığından ve hacminden kaybediyor mu? evet • Hammadde çabuk bozuluyor mu? evet • Üretimde başka hammaddeye gerek var mı? Hayır • Ekonomik ve doğal taşıma olanakları yeterli mi? Hayır Hammaddenin bulunduğu yer kuruluş yeri

40. Eğer birden fazla yerde hammadde kaynağı varsa • Kullanılan hammaddeler çeşitli ise

41. Pazar alanı • Mal ve hizmet satışına ağırlık veren işletmeler Pazar alanı ile daha ilgilidir. • Üretim işletmeleri Pazar alanına uzak bir kuruluş yeri seçse de iyi bir fiziksel dağıtım sistemiyle pazara uzak olma eksikliğini ortadan kaldırırlar. • İşletmenin büyük, küçük, bölgesel, ulusal ve uluslararası faaliyet göstermesi Pazar alanı seçiminde etkilidir. • İşletmenin niteliği, faaliyet amacı, tüketici tipleri Pazar alanı seçiminde etkilidir.

42. Aşağıdaki işletme türleri pazara yöneliktir: • Hizmet işletmeleri (turizm, banka, sigorta) • Perakende ve toptan ticaret işletmeleri • Yapı malzeme ve gereçleri imalat ve satımı işletmeleri • Çabuk bozulan mal üretip satanlar • Büyük kapasiteli işletmelere hammadde, yedek parça, malzeme ve bitmiş mal veya hizmet sunanlar

43. işgücü • İşgücünün miktarı yeterli mi? • İşgücünün niteliği (vasıfsız/vasıflı) • İşgücünün maliyeti (ücret/yan ödemeler) • İşgücünün durulmuşluğu (sendikal hareketler ve sürtüşmeler-iş değiştirme hızı) • İşgücünün verimliliği

44. Su ve su kaynakları • Faaliyetleri suya dayalı işletmeler suyu kolayca buldukları yerleri kuruluş yeri olarak belirlerler. (şu anki ve gelecekteki su ihtiyacı) • Suyun kaynaklandığı yer • Suyu elde etmek için ödenen ücret ve alt yapı yatırımları • Suyun niteliği

45. İklim koşulları • Sıcaklık-soğukluk • Yağış • Nemlilik • Rüzgar • Kuraklık Doğrudan (turistik işletmeler) Dolaylı (araç ve gereçlerin sık sık arızalanması)

46. Sosyal ve kültürel koşullar İşletmenin kuruluş yeri çalıştırdığı personelin sosyo kültürel ihtiyaçlarını rahatlıkla giderecekleri yörelerden uzaksa işletme bunları kendi düzenlemek durumunda kalır.

47. Şehir ve bölge yöneticilerinin davranışları Yerel yönetimlerin ve bölge yöneticilerinin çeşitli işletmelerin kentlerinde veya bölgelerinde kurulması konusunda gösterecekleri ilgi, kolaylıklar ve baskılar

48. Vergi, resim ve harçlar ile teşvik önlemleri Yöresel vergi ve harçlarda yapılacak indirimler veya belirli bölgelerin kalkınabilmesi açısından sağlanan finansman imkanları, vergi kolaylıkları ile teşvik tedbirleri çerçevesinde sağlanan ithalat ve ihracat imkanları

49. Enerji kaynakları • Kullanılacak enerjinin şekli • Bunları elde etme koşul ve imkanları • Enerji miktarı ve maliyetleri

50. İşletme dışı artırımlar İşletmelerin dışındaki nedenlerle oluşan birkaç kuruluş yeri faktörünün birlikte bulunması sonucu bu bölgenin diğerlerine oranla daha üstün özelliklere sahip olması ve işletmelerin bu özellikleri çekici bularak bu bölgeyi kuruluş yeri olarak seçmeleridir. Sanayi kollarının toplandığı bölgeler