Alisher Navoiyning hayoti va ijodi

2. AlisherNavoiyning hayotivaijodi

3. O’zbekxalqiningbuyukshoiriAlisherNavoiy 1441 yil 9 fevraldaHirotshahridatug’ildi. U yoshligidajudaziyrakvazehniotkirbir bola edi. AlisherningotasiGiyosiddinilm, san’atningqadrinibiladigankishiedi. Shuninguchunoglinigyaxshitarbiyaolishiga, ma’lumotlibolishigakattaahamiyatberdi. AlisherNavoiyinsontafakkuri, aqli, bilimnivailmiybilimlariniyuksakqadrlagan. U bilimvadonishmandlikinsonnignbezagidirdebyozadi.

5. AlisherNavoiy bola tarbiyasigavauni shahs sifatidashaklantirishgakattaahamiyatberib, bolanihayot “Chirogidebta’riflaydi”. Bola oilagabaxtvasaodatkeltiruvchiziyodir. U turkvaforstillaridaijodqilgan. Navoiyottizgayaqinshe’rlartoplami, yirik-yirikdostonlarvarisolalarningmuallifidir. Uningbeshdostondaniborat “Hamsa”sibutundunyogamashxsurdir: “Hayratulabror” (1483), “FarhodvaShirin” (1484), “LaylivaMajnun” (1484), “Sab’ausayyor” (1484), “SaddiIskandariy” (1485).

7. Uningqalamigadoir “Xazoinul-maoniy” (1491 – 1498), “Badoiyul-bidol” (1500), “Muhokamatul-lugatain” (1949) katiasarlarimavjud. AlisherNavoiybarchaasarlaridafeodallaryuritaetgankuchvahukmronliknitanqidqiladi. Uningfakrichamamlakatdama’rifatchilikinsonparvalikvaadolatchilikhulmsurishizarur. Uningshe’riytoplamlarivaboshqaasarlaridata’lim-tarbiyamasalariga, erkurrasidayahaetganbarchainsonlarmillatiganqa’inazartengdir. U insonlarhayotmazmuninifaqatmehanttashkiletadi, deydi. Buyukshoirvaolim 1501 yil 13 yanvardaHirotshahridavafotetdi.

9. AlisherNavoiy hikmatlari

10. 1. Agar qilmadi el himoyatsenga, O’zinginkerakdirshikoyatsenga. 2. Ayturso’zniayt Aytasso’zdinqayt 3. Befoydaso’zniko’paytma, Foydaliso’zniko’peshiturdinqaytma 4. Bilmaganingso’rabo’rganganolim O’rlanibso’ramagano’zigazolim 5. Boshnifidoqilgilatoboshiga, Jismniqilsadqaanoqoshiga. Tun-kininggaaylagalinurfosh, Birsinoyayla, birisinquyosh.

11. 6. Bu gulshanichrayo’qdirbaqoguliga sabot. Ajabsaodaterurqolsayaxshilikbilaot. 7. Vafosizdahayoyo’q, hayosizdavafoyo’q. 8. Kishixanzaleksa, achig bar topar, Va gar nay shakareksa, shakartopar. 9. Mehnatarodurkushodtopmoqbilgil, Ranjichradurunmurodtopmoqbilgil. 10. Odamiersang, demagilodami, Oniki, yoqxalqg’amiding’ami. 11. Tilgaixtiyorsiz, Elgae’tiborsiz.

12. RUBOIYLAR

14. G’urbatdag’aribshodmonbo’lmasemish, El angashaiqumexribonbo’lmasemish. Oltunqafasichra gar qizilgulbutsa, Bulbulgatikondekoshyonbo’lmasemish. “G’aroyib us-sig’ar”, 55-ruboiy.

15. Zoxid, senga – xur, manga – jononakerak, Jannat – sangabo’lsun, manga – mayhonakerak. Mayhonaarosoqiyupaymonakerak, Paymonanechabo’lsato’la, yonakerak. “G’aroyib us-sig’ar”, 79-ruboiy.

17. Jondinseniko’psevarmen, eyumriaziz, Sondinseniko’psevarmen, eyumriaziz. Xarnenikisevmakondunortuqbo’lmas, Ondinseniko’psevatmen, eyumriaziz. “G’aroyib us-sig’ar”, 47-ruboiy.

18. Kim ko’rdijaxondaoyohushluq, To birkishiaylagaytamannohushluq. Yuzyilda agar biro’lsapaydohushluq, Omandadururyonidayuznohushluq. “G’aroyib us-sig’ar”, 75-ruboiy.

19. Mutafakkir Yozuvchi Shoir Navoiy Faylasuf Adabiyotshunos Sa’natkor Davlat arbobi Komil inson