370 likes | 1.65k Views
Antifungal İlaçlar. Yrd. Do ç . Dr. Melek İNCİ Tıbbi Mikrobiyoloji AD. Hatay. 2. Antifungal ilaçların antibakteriyel etkileri hemen hemen hiç yok Mantar ilaçları antibiyotiklere oranla daha toksik Çünkü mantarlar ökaryotik, bakteriler ise prokaryotik. Dermatofitik enfeksiyonlar.
E N D
Antifungal İlaçlar Yrd. Doç. Dr. Melek İNCİ Tıbbi Mikrobiyoloji AD. Hatay 2
Antifungal ilaçların antibakteriyel etkileri hemen hemen hiç yok • Mantar ilaçları antibiyotiklere oranla daha toksik • Çünkü mantarlar ökaryotik, bakteriler ise prokaryotik
Dermatofitik enfeksiyonlar • Deri, kıl, saç, tırnak … • Stratum corneum tutulur • Tinea pedis, tinea barbae, tinea corporis... • Lokal veya sistemik tedavi uygulanır • Ketokonazol, mikonazol, terbinafin,….
Mukokutanöz enfeksiyonlar • Islak kalan parmak arası, ağız, anüs çevresi, vulvovajinal bölgeler ve mukozadaki kandida enfeksiyonları.... • Diabet, glukokortikoid alımı, immünsupresif durumlar predispozan faktör • Pamukçuk: ağız mukozasının kandida enfeksiyonu. • İmmünsüpresif durumlar yatkınlık oluşturur • Tedavide nistatin, mikonazol, amfoterisin • Angüler keilitis: Ağız köşesinde kızarma, çatlak, sızı.. • Takma diş stomatiti: Kronik atrofik kandidiazis
Sistemik enfeksiyonlar • Cilt altı ve derin sistemik mikozlar; kriptokokozis, aspergillozis, histoplazmozis…. • İmmün yetmezliği olanlarda • Amfoterisin B, Itrakonazol ilk tercih edilenler
Tedavi özellikleri • Tedavi haftalar, aylar sürer • Nüks olasılığı çok fazla • Cilt ve mukozal enfeksiyonların tedaviye yanıtı iyi, sistemik enfeksiyonların ise kötü • Sistemik derin mantar enfeksiyonları uzmanlarca tedavi edilmeli
Antifungal ilaçlar Poliyenler (Amphotericin B, nistatin) Azoller (imidazoller, triazoller) Alilaminler (terbinafin, naftifin) Morfolinler (amorolfin) Flusitozin Griseofulvin Diğer 8
Amfoterisin B • Mantar hücre membranındaki sterollere irreversibl bağlanır ve membranın permeabilitesini bozar • Fungusid • Hemen hemen bütün mayalar ve küflere etkili • Sistemik kandidiazis, mukormukozis, kriptokokozis, histoplazmozis ve cilt-dışı sporotrikoziste en etkin ilaçtır. • Karaciğerde elimine edilir. • Suda çözünmez, %5’lik glukoz solusyonunda çözülerek damara verilir. • Diğer ilaçlarla geçimsizlik gösterir.
Amfoterisin B • Kullanımını kısıtlayan en önemli neden toksisitesidir. • Hastaların çoğunda ateş, hipotansiyon ve taşipnenin eşlik ettiği akut bir reaksiyona neden olur. • En ciddi toksik etkisi böbrek üzerinedir. GFR yarıya düşer.
Amfoterisin B • Leishmania tedavisinde alternatif ilaç olarak amfoterisin veya ketokonazol kullanılabilir. • Cilt ve mukozal kandida enfeksiyonlarında merhem şeklinde kullanılabilir. • Ciltten emilmediği için lokal yan etkisi azdır. • Bulantı, kusma, kilo kaybı...
Nistatin • Maya enfeksiyonlarının tedavi ve profilaksisinde lokal olarak kullanılır. • Sistemik kandida enfeksiyonlarında kullanılmaz çünkü parenteral çok toksiktir. • Dermatofitler üzerine etkisizdir. • Oral ve topikal kullanılır. • GİS’den hemen hemen hiç emilmez.
İMİDAZOLLER VE TRİAZOLLER • Ketokonazol, Flukonazol, mikonazol, İtrakonazol... • Geniş spektrumludur • Cilt ve mukoza enfeksiyonları ve kronik mukokutanoz kandidiazis tedavisinde diğer ilaçlara üstündür. • Mantar sitoplazma membranındaki ergosterol sentezini inhibe ederler.
KETOKONAZOL Duyarlı fungusların membran geçirgenliğini artırır. Besinlerle alınması asiditenin artmasına bağlı olarak emilimini artırır. Antiasitlerle kullanılmaz. Oral emilimi ve BOS hariç dokulara dağılımı iyidir. Karaciğerde metabolize olur.
KETOKONAZOL • Dermatofitoz ve yüzeyel kandidiazisin tedavisinde oral veya lokal olarak kullanılır. • Kronik mukokutanoz kandidiazisin tedavisinde ilk tercihtir. • Vaginal kandidiaziste 5 gün verilir. Oral ve lokal kullanılır • Tırnak enfeksiyonlarında oral uzun süre kullanılır • Sistemik mantar enfeksiyonlarında kullanılmakla birlikte ağır olgularda, immün yetmezlikli hastalarda, menenjitte amfoterisin B ilk seçenektir. • Blastomikozis, histoplazmozis, parakoksidioidomikozis, kromomikozis gibi sistemik mikozlarda kullanılır.
KETOKONAZOL • Parenteral kullanımı yoktur. • Bulantı, kusma, karın ağrısı…. • Hepatit ve massif karaciğer nekrozu • Androjen ve estradiol sentezini bozar. • Gebe, emziren kadınlar ve karaciğer bozukluğu olanlarda kondrendikedir
FLUKONAZOL • Ketokonazole benzer fakat daha az toksiktir. • Suda daha iyi çözündüğü için parenteral formları vardır. • BOS’a iyi geçer. • Böbreklerden atılır. • Mukozal kandidiazis enfeksiyonlarında kullanılır. • Sistemik kandidiazis ve coccidioides menenjitinde i.v. yolla kullanılır. • Amfoterisin B ve ketokonazol kadar güçlü olmasada düşük toksisitesinden dolayı tercih edilebilmektedir. • Amfoterisin B ile kombine edilirse ilacın etkisini antagonize eder.
ITRAKONAZOL • Ketokonazole spektrum olarak benzer. • Ketokonazol ve flukonazolün endike olduğu durumlarda kullanılır. • Daha az toksiktir.
FLUSİTOZİN • Sistemik mantar enfeksiyonlarında oral kullanılan oldukça toksik sentetik bir ilaçtır. • Amfoterisin B ye göre etki gücü zayıftır. • İlaca karşı direnç çabuk gelişmektedir. • Genelde amfoterisin B ile kombine kullanılması tavsiye edilir.
GRİSEOFULVİN • Dermatofitlerin neden olduğu yüzeyel enfeksiyonlarda etkindir. • Derinin keratin tabakasında birikir. • Mikrotübüllere bağlanarak mitozu inhibe eder. • Fungostatik etkili • Saçlı deri, kıl, kıl folikülleri,tırnak, parmak arası enfeksiyonlarda çok etkindir. • Kılsız cilt bölgelerinde diğer antifungallere üstünlüğü yoktur. • Hem oral hemde lokal kullanımı söz konusudur. • Tedavi 3-6 ay kadar devam edebilir.
LOKAL UYGULANANLAR • Tolnaftat: Tinea pedis, cruris, corporis gibi dermatofit enfeksiyonlarına karşı etkilidir. • Povidon iyot: Tinea pedis ve vaginal kandidiazis tedavisinde kullanılır.