1 / 20

HEMIJSKA PRERADA DRVETA

HEMIJSKA PRERADA DRVETA. I z borni predmet Odsek: Šumarstvo. Prose č ni hemijski sastav drveta č etinara i li šć ara. Ekstraktivne materije drveta. Pored polimernih sastojaka koji izgrađuju zidove ćelija, tkivo drveta sadrži i:

topaz
Download Presentation

HEMIJSKA PRERADA DRVETA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HEMIJSKA PRERADA DRVETA Izborni predmet Odsek: Šumarstvo

  2. Prosečnihemijskisastavdrveta četinarai lišćara

  3. Ekstraktivne materije drveta Pored polimernih sastojaka koji izgrađuju zidove ćelija, tkivo drveta sadrži i: veliki broj raznovrsnih organskih hemijskih jedinjenja (do 5% suve materije drveta kod vrsta umereno-kontinentalne klimatske zone), koja se nalaze u šupljinama i porama ćelijskih zidova, i malu količinu neorganskih supstanci(do 1%)

  4. Ekstraktivne materije drveta U zavisnosti od njihove hemijske prirode, ova organska jedinjenja iz drveta se mogu izdvojiti procesom ekstrakcije - upotrebom pogodnih organskih ili neorganskih rastvarača ili predestilovati vodenom parom– ekstraktiviili ekstaktivne materije Pogodnijije termini su: akcesorske, prateće, sporedne materije

  5. Ekstraktivne materije drveta Ekstraktivne komponente drveta obično su smeštene u lumenima ćelija tkiva drveta i kore, i porama i mikrošupljinama samih zidova ćelija drveta, ali i u specijalnim anatomskim elementima ( smolni kanali kod četinara).

  6. Ekstraktivne materije drveta Iako su u tkivu drveta prisutne u malim količinama, ekstraktivne materije mogu imati veliki uticaj na neka svojstva drveta: estetska (boja, miris) biološka ( mikrobiološka zaštita) mehanička tehnološka

  7. Ekstraktivne materije drveta Podela prema fiziološkoj ulozi (funkciji koju imaju u metabolizmu biljke): Primarne, koje učestvuju u razmeni materija živih ćelija biljaka, (aminokiseline, proteini, ugljeni hidrati, fosfatidi, nukleinske kiseline). Ima ih u svim biljkama. Sekundarne, koje su u stvari sekundarni metaboliti, čije se prisustvo vezuje za određena tkiva, a njihov sadržaj zavisi od starosti drveta, položaja u stablu, brzine rasta i eventualnih oštećenja, ali i od vrste drveta.

  8. Ekstraktivne materije drveta Prema hemijskoj prirodi, dele se na: ugljeni hidrati (saharidi od mono- do polisaharida razgranate strukture (pektini), i drugi derivati monosaharida), - ekstrahuju se vodom složeni polisaharidi aminokiseline, proteini i enzimi(biohemijski katalizatori) polifenole (fenoli, stilbeni, kumarani, lignani, flavonoidi, poliflavonoidi taninskog karaktera), i drugi aromati terpenska jedinjenja (monoterpeni, diterpeni, triterpeni, seksviterpeni i njihovi derivati)

  9. Ekstraktivne materije drveta Prema hemijskoj prirodi, dele se na: tropoloni i steroidi lipidi(masti i voskovi),masne kiseline i viši alifatični alkoholi ; mogu se ekstrahovati nepolarnim (etar, petrol-etar) ili slabo polarnim rastvaračima (aceton) alifatična jedinjenja ( alkoholi, kiseline, soli kiselina) polifenoli (lignani, flavonoidi, hidrolizabilni tanini-estri polifenolnih kiselina i kondenzovani tanini) heterociklična jedinjenja (kiseonika i azota)

  10. Ekstraktivne materije drveta U ekstraktivna jedinjenja ubrajaju se i neki polimerni sastojci prisutni u drvetu u znatno manjim količinama od strukturnih, kao što su: polifenoli taninskog karaktera skrob, koji se kao rezervna hranjiva materija nalazi u parenhimatičnim ćelijama proteini, koji se mogu naći u živim ćelijama drveta (kambijum i unutrašnja kora) pektinske supstance, koje su po hemijskom karakteru polisaharidi, a karakteristični su sastojci primarnog ćelijskog zida

  11. Ekstraktivne materije drveta Varijabilnost u pogledu sadržaja ekstraktiva javlja se: U zavisnosti od vrste Unutar iste vrste: u zavisnosti od starosti i u zavisnosti od od mesta uzimanja uzorka. Koncentracija ekstraktiva (sekundarnih) najveća je u srčici, araste: od vrha ka podnožju stabla od kambijuma prema srži

  12. Ekstraktivne materije drveta – komercijalni značaj Ekstraktivna industrija obuhvata proizvodnju niza značajnih proizvoda: Smole Štavnih materija Etarska ulja (mentol, kamfor,...) Vitamina C ...

  13. Ekstraktivne materije drveta – komercijalni značaj Terpeni biljne smolečetinara (glavne komponente su mešavina mono- i diterpena) kolofonijum- neisparljivi deo smole koristi se: u farmaciji za izradu flastera za izradu voska za depilaciju. za premazivanje žica gudačkih instrumenata u industriji boja, lakova, celuloze i plastičnih masa.

  14. Ekstraktivne materije drveta – komercijalni značaj Ginkolid (diterpen)-u listu Ginko biloba - poboljšava perifernu cirkulaciju. Taksol (diterpenski alkaloid) iz tise (Taxus baccata) koristi se kao citostatik. Vitamin A (monociklični diterpen) Esencijalna ulja (isparljivi mono-, seskvi- i diterpeni). Nalaze se u svim delovima biljaka: cveću, lišću, drvetu, korenu, kori, rizomu, plodu i semenu. U biljkama imaju ulogu zaštite od mikroorganizama, insekata, gljivica, zatim privlačenju oprašivača, a služe i kao inhibitori rasta i dr. Imaju vrlo veliku primenu u farmaceutskoj, prehrambenoj i kozmetičkoj industriji.

  15. Ekstraktivne materije drveta – komercijalni značaj Esencijalna ulja - farmakološka svojstva : Antiseptici - aktivni su za veliki broj bakterija i glijiva (Candida). Dobijaju se iz majčine dušice, karanfilića, lavande, eukaliptusa, cimeta itd. Diuretici - pri spoljnjoj upotrebi, poboljšavaju mikrocirkulaciju i deluju kao blagi anestetik. Koriste se za proizvodnju velikog broja masti i gelova koji služe za lečenje uganuća. Spazmolitici i sedativi za lečenjeraznih upala, nesanice i dr.

  16. Ekstraktivne materije drveta – komercijalni značaj eukaliptusova ulja(bezbojna ili bledo žuta tečnost, oštrog mirisa i ukusa)iz nekih vrsta Eucaliptusa koriste se: - u stomatologiji, farmaciji i za lečenje respiratornih poremećaja. - ukozmetičkoj industriji(zbog vrlo prijatnog mirisa koji potiče od velike količine aldehida). kamforovom ulju (Cinnamonum camphora-kamforovo drvo) se nalaze kamfor i borneol, monoterpenski alkoholi, koji se koriste u farmaceutskoj industriji Ulja sandalovog drveta (ciklični seskviterpeni) odlikuje vrlo prijatan miris, koriste se u parfimerijskoj i industriji sapuna

  17. Ekstraktivne materije drveta – komercijalni značaj Steroli predstavlja značajnu komponentu parenhimatične smole smrče, pri sulfatnom pulpovanju ovog drveta pojavljuje se u sirovom talovom ulju. Sapogenini su dobili ime s obzirom na njihovu sposobnost da u reakciji sa vodenim rastvorima penušaju. Predstavljaju glikozide koji se nalaze u srčevini tropskih lišćara iz familije Sapotaceae

  18. Ekstraktivne materije – komercijalni značaj Politerpeni (C5H8)n-„Prave gume“ Kaučukovo drvo (Hevea brasiliensis) proizvodi belu tečnost lateks - kaučuk. Kaučuk sadrži 1500-60000 jedinica izoprena. vulkanizovanjem kaučuka dobija se tehnička guma Kaučuk se nalazi, u manjim količinama i u drugim tropskim vrstama, kao npr. Tikovo drvo (Tectona grandis) sadrži 0,1-5% kaučuka. Gutaperka - nalazi se u mlečnom soku biljaka iz rodova Payena i Palaquium, familija Sapotaceae. Koristi se u farmaciji za izradu flastera, u stomatologiji i dr.

  19. Ekstraktivne materije – komercijalni značaj KOLOFONIJUM TERPENI

  20. Ekstraktivne materije – komercijalni značaj SMOLA

More Related