İşbirlikli Öğrenme (cooperative learning)

1. İşbirlikli Öğrenme(cooperative learning)

2. İşbirlikli Öğrenme Nedir? • İşbirliğine dayalı öğretim yöntemi, John Dewey’in problem çözme yaklaşımı örnek alınarak geliştirilmiştir. Bu yöntem 1970’li yıllardan itibaren önem kazanmaya başlamıştır. John Dewey (1859 - 1952)

3. İşbirlikli Öğrenme Nedir? Öğrencilerin ortak bir amaç doğrultusunda küçük gruplar halinde birbirinin öğrenmesine yardım ederek çalışmasıdır.

4. TAKIM ÇALIŞMASI

5. Her grup çalışması işbirlikli öğrenme değildir! (Örneğin öğrencilerin yetenek ya da başarı durumlarına göre gruplanması işbirlikli öğrenme değildir.)

6. TAKIM ÇALIŞMASI

7. Bir grup çalışmasının İşbirlikli öğrenme olabilmesi için gruptaki öğrencilerden beklenen, hem kendilerinin hem de diğerlerinin öğrenmesini en üst düzeye çıkarmaya çalışmalarıdır.

8. Bir başka deyişle; Gruptaki her üye gruptaki diğer üyeler başarmadan kendisinin de başaramayacağını bilir ve bu nedenle diğer arkadaşlarının öğrenmesine yardımcı olur.

9. İşbirliği için öğrencilerin birbiri ile etkileşerek birbirine yardımcı olması ve ortak bir ürün ortaya koyması esastır.

10. İşbirlikli öğrenme; • Öğrencilerin daha hızlı veya daha çabuk soru sorması değildir. • Yalnızca bir öğrencinin bir problemi çözdüğü ve diğer öğrencilerin ondan kopya çektiği bir ödevi onlara paylaştırmak değildir.

11. Bir kişinin tüm işi yapmasına rağmen, herkesin grup ürününde aynı puanı alması değildir. • Daha az ders yapmak isteyen öğretmenler için bir kaçış yolu değildir (Symser, 1999).

12. işbirlikçi öğrenmede amaçlar, öğrencilerin kendi yeterlikleri dışında, bütün küme üyelerinin de yeterlikleriyle ilgilenme-lerini zorunlu kılacak biçimde yapılandırılmıştır. Geleneksel öğrenme kümelerinde, küme amaçları, nadiren öğrencilerin birbirlerinin yeterlikleriyle ilgilenme-lerini zorunlu kılacak biçimde yapılandırılır. işbirlikçi öğrenme kümelerinde, açık bir bireysel sorumluluk vardır. Bu sorumluluk. her öğrencinin değerlendirileceği ve yeterli olduğu materyal ile ilgilidir. Öğrenciler, birbirlerine ilerleme düzeyleriyle ilgili dönüt verirler. Geleneksel öğrenme kümelerinde öğrenciler, küme çalışmasında paylaşımı sağlamak için yeterince bireysel sorumluluk duymazlar. Öğrenciler birbirlerinin çalışmaların-dan ara sıra yararlanırlar. işbirlikçi öğrenme kümelerinde yetenek ve kişilik özellikleri açısından karma (heterojen) kümeler oluşturulur. Geleneksel öğrenme kümeleri genelde benzeşik (homojen) üyelerden oluşur. işbirlikçi öğrenme kümelerinde, üyeler birbirlerinin öğrenme sorumluluğunu taşırlar. Geleneksel kümelerde üyeler, nadiren diğerlerinin öğrenmesi için sorumluluk duyarlar. Geleneksel öğrenme kümeleriyle işbirlikçi öğrenme kümeleri arasındaki farklar İŞBİRLİKÇİ GELENEKSEL

13. işbirlikçi öğrenme kümelerinde, her üyenin en üst düzeyde öğrenebilmesi ve üyeler arasında iyi çalışma ilişkilerinin yapılandırılması amaçlanır. Geleneksel öğrenme kümelerinde öğrenciler, büyük çoğunlukla tek başlarına çalışırlar. işbirlikçi öğrenme kümelerinde, birlikte çalışmada gereksinim duyulan toplumsal beceriler (liderlik, iletişim yeteneği, birbirine karşı dürüstlük gibi) doğrudan öğretilir. Geleneksel öğrenme kümelerinde, bireyler arası ilişkiler ve küçük küme becerileri, genellikle yanlış biçimlen-dirilir. işbirlikçi öğrenme kümeleri kullanıldığı zaman, öğretmen; kümeleri gözler, küme çalışmalarının daha iyi nasıl yönlendirilebileceği konusunda her kümeye dönüt verir. Geleneksel öğrenme kümelerinde, öğretmen kümelere nadiren karışır ve gözlemlerde bulunur. işbirlikçi öğrenmede, öğretmen, kümelerin daha etkili çalışmaları için, çalışma süreçleri boyunca gerekli işlemleri yapılandırılır Geleneksel kümeyle öğrenme durumlarında, buna hiç dikkat edilmez. İŞBİRLİKÇİ GELENEKSEL

14. İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 1) İşbirlikli öğrenmenin bilişsel ve duyuşsal öğrenme ürünleri üzerinde başka yöntemlere göre- daha olumlu etkilerinin olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır.

15. İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 2) İşbirlikli öğrenme akademik başarıyı artırmakla kalmamakta; öğrencinin kendisine olangüveni, konu alanına ilişkin tutum ve ilgi gibi özelliklerini de artırmaktadır. Dolayısıyla eğitimde ihmal edilmiş olan ve başka yöntemlerle gerçekleştirilmesi çok güç ya da olanaksız olan duyuşsal özelliklerin öğretilmesi sorununa çözüm getirmektedir.

16. İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 3) Öğrenciler işbirlikli öğrenme gruplarında geçirdikleri yaşantılar sayesinde grup içinde çalışma vb. beceriler kazanarak, gelecekteki iş ve aile yaşamına hazırlanmaktadır. Bu da eğitimin “öğrencileri yaşama hazırlama” işlevine katkı getirmektedir.

17. İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 4) İşbirlikli öğrenme öğrencilerin derse katılımını artırarak; dolayısıyla sınıftaki disiplin sorunlarını azaltarak vb. öğretmenin yükünü hafifletmektedir.

18. İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 5) Grup çalışması sırasında her bir üyenin öğrenmesi sağlanmaya çalışıldığından bir anlamda öğretim bireyselleştirilmiş olmaktadır.

19. İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 6) İşbirlikli öğrenmenin maliyeti düşüktür.

20. İşbirliğini Engelleyen Durumlar

21. Hazıra Konma Etkisi Genellikle gruba verilen sorumluluk bir ya da birkaç kişi tarafından üstlenilir. Her grup üyesi işin kendi payına düşen kısmını yapmaz ya da grup ürününe eşit katkıda bulunmaz. Buna karşılık hak etmediği halde bundan da önemlisi öğrenmediği halde grup başarısına ortak olur.

22. Sömürülme Etkisi Gruptaki bazı üyelerin hazıra konacağını fark eden üyelerin bunu önlemek için çabalarını azaltmalarıdır.

23. Zenginin Daha da Zenginleşmesi Durumu daha iyi olan öğrencilerin liderlik ve benzeri rolleri alarak yapılan işten daha fazla yarar sağladığı durumlarda ortaya çıkar.

24. Sorumluluğun Karışması Bir grupta daha iyi durumda olan öğrencilerin, kötü durumda olan öğrencilerin önerilerine ve açıklamalarına değer vermemesi onları görmezden gelmesi durumudur.

25. Özetle; İşbirlikli öğrenme öğrencileri gruplara ayırıp birlikte çalışmalarını söylemekle gerçekleşmez.

26. Ya da; Öğrencilere grup ödevi yaptırmak ve birbiriyle tartışması birbirine yardımcı olması da işbirlikli öğrenme değildir.

27. İşbirliği İçin Gerekli Koşullar

28. İşbirliğinin en önemli koşuludur. Olumlu bağımlılık bireylerin ortak amaç ve ödül için çabalarını birleştirecekleri bir durum yaratır. Olumlu Bağımlılık

29. Grup Ödülü • İşbirliğini sağlamada ve etkili kılmada esas olan grup ödülünün verilmesidir.

30. Bireysel Değerlendirilebilirlik / Grup Sürecinin Değerlendirilmesi • Grup başarısının tek tek bireylerin öğrenmesine bağlı olması durumudur. • Bireysel değerlendirilebilirlik; - Grup üyelerinin birbirilerini değerlendirmesi - Öğretmenin her bir öğrencinin başarı düzeyini değerlendirmesi ile sağlanabilir.

31. Bireysel Değerlendirilebilirlik / Grup Sürecinin Değerlendirilmesi • Grup sürecinin değerlendirilmesi grup etkinliğinin sonunda, grup üyelerinin hangi davranışlarının katgetirip getirmediği, hangi davranışların sürmesi, hangilerinin değişmesi gerektiğinin saptanmasıdır.

32. Yüzyüze (destekleyici) Etkileşim • İşbirlikli öğrenme gruplarında öğrencilerin ortak işin bir kısmını üstlenip onu birbirinden bağımsız çalışarak bitirmeleri yeterli değildir. Yüzyüze etkileşim söz konusudur. Öğrenciler bunu yardım etme, dönüt verme, güvenme, yapılanları tartışma vb. davranışlarla gerçekleştirirler.

33. Sosyal Beceriler • İşbirlikli öğrenme gruplarında sosyal becerilerin etkililiği üst düzeydedir. Öğrencilere etkili iletişim becerileri öğretilmeli ve bütün öğrencilerin bunları kullanmaları özendirilmelidir.

34. Eşit Başarı Fırsatı • Öğrencilerin başarı durumlarına bakılmaksızın eşit derecede gayret etmeleri ve her öğrencinin katkısının değerlendirilmesi demektir.

35. İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Uygulama Aşamaları

36. İşbirliğe Dayalı Öğrenme İşbirlikçi Öğrenmenin Basamakları      Öğrenme alanının saptanması; öğretmen tarafından kazanımlar açıklanarak öğrencilerin hedeften haberdar olmaları sağlanmalıdır. Konuya ilgi uyandırılmalıdır.

37. İşbirliğe Dayalı Öğrenme Planlama; öğrenciler ve öğretmen öğrenme alanının alt başlıklarını, kazanımlarını, her bir öğrencinin görevini, özel olarak öğrenme süreçlerini birlikte çalışarak planlamalıdır. En fazla bir veya 2 gündür..

38. İşbirliğe Dayalı Öğrenme Çalışmaya başlama, Analiz ve sentezleme; Kümeler, elde ettikleri bilgileri önce analiz edip değerlendirmeli; sonra konuyla ilgili bilgileri birleştirip sınıfa sunmak üzere düzenlemelidir. Öğrenciler konuları hazırlanırken belli zamanlarda aynı konuları alan üyeler bir araya gelerek görüş alışverişinde bulunmalıdır.

39. İşbirliğe Dayalı Öğrenme Bilgiyi sınıfa sunma; Her küme, çalışmalarını birlikte bir plan dahilinde ayrılan süre içinde araştırma sonuçlarını sınıfa sunar. Karşılıklı görüş alış verişi yapılır. Küme dışındaki öğrencilerde konuya katkıda bulunur.

40. İşbirliğe Dayalı Öğrenme UYARI: Öğrenci sadece kendi sunacağı konu hakkında ayrıntılı donanıma sahip oluyor, diğer konularda yeterince hazırlık yapamıyor. Oysa tüm kazanımlardan, sınıftaki tüm öğrenciler sorumludur.) 

41. İşbirliğe Dayalı Öğrenme Değerlendirme; Her küme, aynı konunun farklı yönlerini araştırdıkları için, kümenin bir bütün olarak sınıf çalışmasına katkısı, öğretmen ya da öğrenciler tarafından değerlendirilir. Öğretmen konuyu toparlar. Başarılar ödüllenir. Teşvik edilerek isteklendirme sağlanır.

42. İşbirliğe Dayalı Öğrenme Değerlendirme aşamasında, her kümeye ‘en iyi’ hangi alanda başarılı ise o alana uygun küme ödülü verilir. Sadece bilgi düzeyi ile değerlendirilmemelidir. Bir kümede yardımlaşma üst düzeydeyse, o kümeye “Dayanışma” ödülü, başka bir küme sorun çözmede başarılıysa “Çözüm” ödülü, yardımsever davranışları olan kümeye “İyiliksever” ödülü gibi küme ödülleri coşku ve eğlence içerisinde verilmelidir. Kümelerin pozitif yönlerine ödül verilebilir.

43. Kullanım Sıklığı • Sürenin %30-%80’ lik kısmında işbirlikli öğrenme uygulamalarına yer verilmesi tavsiye edilir.

44. Sınıfın Düzenlenmesi • Birbirini görebilecek ve rahatça iletişim kurabilecek biçimde gruplar halinde oturmalıdır.

45. Planlama • Dersin hangi aşamasında ne kadar süre ile kullanılacağı saptanmalıdır.

46. Teknik Seçimi • Dersin amacına, konuya, öğrencilerin öğrenme düzeyine, yetenek vb. özellikleri ile gereksinimlerine ve eldeki olanaklara bakılarak tekniklerden biri seçilmelidir.

47. Grupların Oluşturulması • Grup büyüklüğünün 2-6 kişi arasında olmasına ve grupların yetenek, cinsiyet, başarı durumu, etnik köken vb. özellikler açısından heterojen olmasına özen gösterilmelidir.

48. Grup İçinde Rollerin Dağıtılması • İşbirlikli uygulamaları sırasında her öğrenciye rol verilmesine ve rollerin dönüşümlü olarak dağıtılmasına özen gösterilmelidir. Böylece grup içerisinde bir ya da birkaç öğrencinin ön plana çıkması önlenmiş olacaktır.

49. Grup İçinde Rollerin Dağıtılması Rollerden bazıları şunlardır : • Malzeme getirici • Yazıcı • Okuyucu • Sözcü • Kontrol edici • Özetleyici • Destekleyici ( cesaretlendirici) • İş bittikten sonra temizleyici

50. Ses Tonu • İşbirlikli öğrenme grupları çalışma sırasında seslerini kendi arkadaşlarının duyabileceği kadar yüksek, diğer grupları rahatsız etmeyecek kadar alçak tutmalıdır.