1 / 25

GENEZA TEATRU GRECKIEGO

misteria eleuzynskie . misteria odprawiane w starozytnej Grecji, w Eleuzis, nieopodal Aten, Misteria odprawiane byly przez 2 tysiace lat, od okolo XV w. p.n.e. do 391 n.e. Aby uczestniczyc w obrzedach wystarczylo m

tuwa
Download Presentation

GENEZA TEATRU GRECKIEGO

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

    1. GENEZA TEATRU GRECKIEGO OBRZEDY RELIGIJNE KU CZCI DIONIZOSA

    2. misteria eleuzynskie misteria odprawiane w starozytnej Grecji, w Eleuzis, nieopodal Aten, Misteria odprawiane byly przez 2 tysiace lat, od okolo XV w. p.n.e. do 391 n.e. Aby uczestniczyc w obrzedach wystarczylo mwic po grecku i byc w stanie czystosci rytualnej. Wtajemniczenia mgl dostapic kazdy: bez wzgledu na status spoleczny (wolni i niewolnicy), plec, czy pochodzenie. Mozliwosc uzyskania wtajemniczenia nie wiazala sie z przestrzeganiem okreslonego sposobu zycia. Dokladnej tajemnicy misteriw podobno nikt z wtajemniczonych nie wyjawil.

    3. Eleuzis

    4. misteria delfickie Polozona posrd gr swiatynia Apollona w Delfach ze wzgledu na potezna wyrocznie byla najwazniejszym osrodkiem religijnym w starozytnej Grecji. Wodzowie radzili sie wyroczni w sprawach wojen, kolonisci prosili o wskazwki przed wyplynieciem do Italii, Hiszpanii czy Afryki, a zwykli ludzie zasiegali porad w sprawie zdrowia i lokowania pieniedzy. W mitach odpowiedzi wyroczni maja wielkie znaczenie. Kiedy Orestes pytal, czy powinien zemscic sie na matce za zamordowanie ojca, wyrocznia go do tego zachecila. Edyp, ostrzezony, ze zamorduje ojca i poslubi matke, bezskutecznie staral sie niknac przeznaczenia.

    5. Delfy - plan

    7. Delfy - swiatynia Ateny

    8. Udzielanie odpowiedzi odbywalo sie za posrednictwem Pytii, osoby, ktra jako natchnione medium przekazywala slowa Apollona, boga wrzb. Pytie zasiadaly w specjalnym pomieszczeniu zwanym adytonem (co znaczy - [tam], gdzie sie nie wchodzi), ktre znajdowalo sie w samym sercu swiatyni, Pytie byly kobietami i w przeciwienstwie do wiekszosci greckich kaplanw i kaplanek, wybierajac je, nie brano pod uwage arystokratycznych koneksji. Musialy wprawdzie pochodzic z Delf, mogly jednak byc stare lub mlode, bogate lub biedne, wyksztalcone lub niepismienne. Pytie dlugo i intensywnie przygotowywano, wspieralo ja tez kolegium kobiet delfickich, pilnujacych, by w swiatyni nie wygasl swiety ogien.

    9. audyton

    10. Misteria orfickie byly dzielem sekty orfikw, ktra uznawala za swego zalozyciela mitycznego Orfeusza. Uwazali , ze kazdy czlowiek sklada sie z dwch czesci ; zlego ciala i dobrej , dionizyjskiej duszy. Dlatego nalezy panowac nad cialem ,aby nie uciskalo ono duszy. Orficy uwazali , ze dusza po smierci wraca na ziemie , aby w innym ciele odpokutowac wszystkie winy popelnione w poprzednim zyciu. Niektrzy orficy moga dzieki wtajemniczeniu byc zwolnieni z odbywania kary.

    11. misteria dionizyjskie DIONIZOS to wedlug mitologii greckiej syn Zeusa i smiertelniczki Semele. Wychowywaly go Muzy i bozek lesny Sylen. Byl bogiem wina i biesiad , ku jego czci na wiosne odbywaly sie Wielkie Dionizje (wiosna), Male Dionizje (jesienia)

    13. Dionizje miejskie. Swieto obchodzone w Atenach poczatkowo przez piec, potem szesc dni pod koniec marca i na poczatku kwietnia. Wielkie Dionizje rozpoczynaly sie od procesji - nocna pora efebowie uroczyscie wnosili posag Dionizosa Boga Wina do teatru, by symbolicznie odtworzyc mityczne przybycie boga do Aten z Eleuterai. Pierwszy dzien poswiecony byl skladaniu Dionizosowi ofiary z kozla, ktremu towarzyszyl spiew chlopiecego chru. Posag boga przenoszono ze swiatyni do gaju Akademosa. W gaju odbywalo sie nabozenstwo i uczta. Po zachodzie slonca posag przenoszono w blasku pochodni do Aten. Drugiego dnia miala miejsce prezentacja chrw chlopiecych i meskich. Kolejny dzien byl przeznaczony na komedie polityczne. Czwartego, piatego i szstego dnia trzech autorw prezentowalo swj dorobek literacki.

    14. Dionizje wiejskie , obchodzono w Posejdonie (grudzien/styczen), wwczas bowiem nadchodzil czas, kiedy mlode wino bylo juz wystarczajaco dojrzale, by otwierac pierwsze jego butelki, swietowac, organizowac zabawy ludowe i procesje. Uczestnicy obrzedu przynosili ze soba do sanktuarium gleukos - mlode, slodkie wino - ktre wlasnie podczas owych ceremonii po raz pierwszy w nowym winnym roku mieszano z woda i pito.

    15. Tespis (gr. T?sp?? - Thespis; VI w. p.n.e.) grecki poeta i aktor, twrca tragedii - aktora (odpowiadacza), dialog z chrem dramatu jako gatunku literackiego. Wprowadzil pierwszego aktora rozwijajacego dialog z chrem i przewodnikiem chru, co stanowilo zaczatek dramatu jako rodzaju literackiego. Wystawial swoje dramaty na wozie, jezdzac po wsiach, stad okreslenie "wz Tespisa", oznaczajace teatr objazdowy. Nie zachowaly sie autentyczne fragmenty jego dziel.

    17. dytyramb Dytyramb (gr. d????a?? dithyrambos) oda lub piesn pochwalna o charakterze patetycznym, wznioslym, niekiedy tragicznym; z czasem nabral cech patetycznej poezji emocjonalnej.

    18. Koryfeusz (gr. koryphios czyt. koryfajos) to przewodnik chru w teatrze starogreckim. Wyglaszal on najtrudniejsze kwestie oraz wyznaczal chrzystom tempo i wysokosc dzwieku.

    19. Teatr grecki

    20. MASZYNY W TEATRZE GRECKIM Ekkyklemat Z budynku teatralnego wytaczano tez wzek (ekkyklemat) ze zwlokami osoby zamordowanej, uzywano do tego drzwi centralnych tzw. "krlewskich", czesto wiekszych od pozostalych, nalezaly one do bohatera dramatu i mogly wyobrazac wejscie do palacu.

    21. Periaktoi Na tak przygotowana konstrukcje nakladano dodatkowo malowidla zwane pinakes, tworzyly one tlo sceny i wypelnialy przestrzenie pomiedzy filarami proscenium. Mocowane byly one na urzadzeniach zwanych periaktoi - graniastoslupach o podstawie trjkata, ktre obracaly sie wokl wlasnej osi.Byly ich trzy rodzaje:

    22. Periaktoi

    23. Platformy Ekkyklemat byl wzkiem, na drewnianych walcach lub kolach, z siedziskiem, wytaczanym na scene, o ksztalcie prawdopodobnie plkolistym, tak by mgl sie przesuwac i obracac jednoczesnie. Sluzyl do prezentowania gotowych obrazw scenicznych. Exostra byla nieco mniej pokazna, nie mogla sie obracac, jedynie przesuwac. Mechane, za jej pomoca unoszono i opuszczano bohaterw, glwnie bstwa, stad wyrazenie deus ex machina (w teatrze oznacza nagle, niespodziewane rozwiazanie akcji, nieuzasadnione biegiem zdarzen). Byl to dzwig, ktry skladal sie z haka i bloku umieszczanego nad scena po lewej stronie i liny do ktrej doczepiano odpowiedni element np. kosz, w ktrym mozna bylo umiescic aktora. Osoba obslugujaca te maszyne nazywana byla "maszynista teatralnym".

    24. PLATFORMY

    25. Istnialy tez specjalne maszyny do uzyskiwania efektw burzy: keraunoskopeion, machina do blyskawic (periaktoi z wymalowana na sciankach sekwencja blyskawic lub otworami przez ktre przechodzilo swiatlo, natomiast szybki obrt stwarzal wrazenie falujacego zygzaka blyskawicy) bronteion, machina do grzmotw (skrzany worek z kamieniami, ktrym uderzano o miedziana blache, lub dzban pelen kamieni, ktry przesypywano do innego, blaszanego naczynia) echeion rodzaj gongu, ktry takze wzbogacal przedstawienia teatralne.

    26. plokrag tla z panorama, ktry stal przy orchestrze i przedstawial odlegly krajobraz- byl to prototyp prospektu Stopnie Charona-to zapadnie w orchestrze, z ktrych wylanialy sie zjawy i duchy, do ich poruszania sluzyla osobna platforma, anapiesmata. tropheion to rodzaj sceny obrotowej, ktry ukazywal przyjecie herosw do grona bogw lub umierajacych na: morzu, bitwie Efekty swietlne w teatrze greckim uzyskiwano dzieki "latarni morskiej" zwanej phryktorionem. Zdarzalo sie tez, ze na scenie teatru greckiego pojawialy sie: rydwany, powozy

More Related