„Rota” - w stulecie pieśni

1. „Rota” - w stulecie pieśni Powstanie „Roty” i jej prawykonanie Opracowała Jolanta Stefańska

2. Maria Konopnicka 1842-1910 • Maria Konopnicka z Wasiłowskich urodziła się w Suwałkach. Była poetką, nowelistką, pisarką dla dzieci i młodzieży, tłumaczką, publicystką i krytykiem.Od 1878 r. zamieszkała wraz z sześciorgiem dzieci w Warszawie. Od 1890 r. przebywała stale za granicą w Niemczech, Włoszech, Francji i Szwajcarii. • W 1903 r., na 25-lecie pracy pisarskiej, otrzymała w darze narodowym dworek w Żarnowcu koło Krosna. • Została pochowana na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

3. Powstanie „Roty” • Autorka "Roty", Maria Konopnicka, od początku XX w. prowadziła poetycką i publicystyczną kampanię przeciwko germanizacyjnej polityce Niemiec. Poetka aktywnie spieszyła z pomocą prześladowanym Polakom, inicjowała akcje protestacyjne przeciwko  działaniom władz pruskim wobec Polaków. • Tematyka antyzaborcza i antypruska pojawiła się w Jej twórczości w związku z rugami pruskimi. • Kolejny głośni wiersz "O Wrześni" zainicjował protesty światowej opinii publicznej przeciw represjom wobec polskich uczniów. Zdecydowana - antypruska postawa M. Konopnickiej spowodowała, że władze uznały Ją "za wroga państwa i ludności pruskiej". Rugi pruskie – obraz Konstantego Mackiewicza Strajk dzieci szkolnych we Wrześni

4. Powstanie „Roty” • Dalsze antypolskie posunięcia władz w zaborze pruskim to: ustawa budowlana o osadnictwie z 1904 r.; tzw. ustawa kagańcowa oraz ustawa wywłaszczeniowa o przymusowym wykupie ziemi od Polaków z 1908 r. Wywołały one powszechne oburzenie i kolejne protesty. • Przyjmuje się, że M. Konopnicka napisała "Rotę"  w pierwszym półroczu 1908 roku, a więc w okresie przyjęcia przez obie izby parlamentu pruskiego ustawy wywłaszczeniowej. • Znanych jest sześć utworów muzycznych napisanych do tekstu „Roty”. Transport nowego wozu Michała Drzymały Droga krzyżowa, czyli wyjście ludu polskiego z opuszczonej wioski

5. Powstanie „Roty” • Pierwodruk „Roty” ukazał się w krakowskim piśmie kobiecym "Przodownica" w listopadzie 1908 r. Autorka dedykowała wiersz Ludowi Śląskiemu. Do redakcji czasopisma poetka przesłała trzy pierwsze zwrotki Roty; czwartą odnaleziono później w rękopisie. • Przed obchodami grunwaldzkimi autorka wysłała dwa teksty "Roty" wraz z listami do dwóch wydawnictw - do "Gwiazdki Cieszyńskiej" z dedykacją dla "Wielkopolski"  i do "Gazety Polskiej w Chicago" z dedykacją "Na Rok Grunwaldzki". • Każdy z trzech rękopisów "Roty" miał inną dedykację autorską, przetrwał tylko jeden - ten wysłany do Chicago. Egzemplarz „Gwiazdki Cieszyńskiej” Zachowany rękopis „Roty”

6. Powstanie „Roty” Po ukazaniu się "Roty"  w „Nowinach Krakowskich” 9 stycznia 1910 roku pieśnią M. Konopnickiej  zainteresował się działający wówczas w Krakowie Feliks Nowowiejski , któremu powierzono  zorganizowanie oprawy muzycznej obchodów grunwaldzkich. F. Nowowiejski skomponował muzykę do wiersza pierwszych dniach stycznia 1910 roku. Rękopis partytury opatrzył datą: 13 stycznia 1910 i umieścił go w numeracji swoich utworów jako opus 38 numer 2. Autor skomponował pieśń w archaizującej - średniowiecznej tonacji, którą później zmienił na nowożytną a-moll – ze względu na trudności w jej chóralnym wykonaniu. Kompozytor napisał swój utwór specjalnie na tę okazję. Pierwotnie Feliks Nowowiejski nazwał go "Hymnem Grunwaldzkim", a pierwsze wydanie tej pieśni w 1910 roku nosiło tytuł: "Ojczyźnie! HASŁO - uroczysta pieśń na obchód grunwaldzki". Jednak do historii Polski pieśń ta weszła pod nazwą, której używamy do dnia dzisiejszego - "Rota".

7. Pierwsze wykonania „Roty” • Początkowo pieśń była przeznaczona dla krakowskich towarzystw "Sokołów" - już kilka dni po skomponowaniu utworu, 23 stycznia 1910 r., na specjalnym koncercie poświęconym rocznicy wybuchu powstania styczniowego, pieśń tę zaśpiewał krakowski chór "Sokół" pod dyrekcją prof. Stanisława Bursy. • Do publicznego prawykonania "Roty" doszło obchodów 500. rocznicy zwycięstwa pod Grunwaldem. Członkowie „Sokołów z Krakowa Odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie

8. Triduum grunwaldzkie 15-17.07.1910 • W uroczystościach  odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego brało udział ponad 150 tysięcy Polaków ze wszystkich zaborów.Obchody zaplanowano na trzy dni lipca 1910 r., miały je wypełnić liczne spotkania, odczyty i pochody, ale wiadomym było, że odsłonięcie pomnika będzie centralnym punktem programu. • Tradycje obchodów rocznicy bitwy sięgają 1411 r. - sam Władysław Jagiełło, w rok po bitwie, ustanowił dzień 15 lipca świętem "narodowym" obchodzonego w formie nabożeństw i procesji, z najważniejszą - do Kościoła św. Jadwigi. Te coroczne obchody przerwało dopiero zajęcie Krakowa przez Prusaków w 1794 r. Pomnik Grunwaldzki A. Wiwulskiego

9. Ignacy Jan Paderewski 1860-1941 • Ignacy Jan Paderewski -pianista, kompozytor i polityk (premier Polski w 1919 r.). Swą działalność polityczną i społeczną rozpoczął jeszcze przed I wojną światową, podejmując (głównie w Stanach Zjednoczonych) akcje na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości. Pochowany został na waszyngtońskim cmentarzu dla zasłużonych w Arlington. • W latach 1908-1910 brał aktywny udział w przygotowaniach do rocznicowych obchodów 500-lecia bitwy pod Grunwaldem: był fundatorem pomnika (za sumę ok. 360 tys. franków szwajcarskich) oraz otoczył mecenatem jego twórcę - Antoniego Wiwulskiego.

10. Antoni Wiwulski 1877-1919 • Antoni Wiwulski był rzeźbiarzem i architektem. Studiował architekturę na Politechnice w Wiedniu oraz rzeźbę w École des Beaux-Arts w Paryżu. Ignacy Paderewski zlecił artyście projekt i wykonanie pomnika dla uczczenia pięćsetlecia bitwy pod Grunwaldem.  • W związku z realizacją tego zlecenia artysta w latach 1909-10 ponownie mieszkał i pracował w Paryżu, w 1910 zaś odwiedził Kraków z okazji odsłonięcia monumentu. W 1914 osiadł w Wilnie, gdzie zmarł w czasie obrony miasta. Został pochowany na wileńskiej Rossie. A. Wiwulski przy pracy

11. Odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego • Osłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego odbyło się w południe 15 lipca 1910 r. Po Mszy dziękczynnej w kościele Mariackim, podczas której między innymi Feliks Nowowiejski improwizował na organach na temat melodii „Bogurodzicy” - zebrane tłumy w uroczystym pochodzie przeszły na plac Matejki. • Pomnik był przysłonięty z czterech stron płóciennymi opończami, zawieszonymi na masztach ozdobionych herbami Litwy, Polski i Rusi i zwieńczonych biało-czerwonymi flagami.

12. Odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego • Zaszczytu odsłonięcia pomnika dostąpił marszałek krajowy Stanisław Badeni. Następnie zabrał głos fundator pomnika Ignacy Jan Paderewski. • Ukazanie się ofiarodawcy pomnika wywołało gorącą owację publiczności, przerwaną przez nagłe fanfary. W tym momencie 600-osobowy chór (wyłoniony z 6000 śpiewaków z różnych chórów działających we wszystkich trzech zaborach) pod dyrekcją F. Nowowiejskiego zaśpiewał pieśń "Grunwald”. Przemawia I. J. Paderewski

13. Triduum Grunwaldzkie 15-17.07.1910 • W godzinę po odsłonięciu pomnika dokonano w Pałacu Sztuki otwarcia wystawy zabytków epoki jagiellońskiej. Po południu, w parku miejskim Doktora Jordana, odbył się wielki festyn ludowy urządzony głównie dla licznych delegacji chłopskich. Wystawiony m.in. utwór patriotyczny "Wóz Drzymały". • W Teatrze Miejskim opera lwowska wystawiła dzieło Władysława Żeleńskiego "Konrad Wallenrod", a Teatr Ludowy - "Kościuszkę pod Racławicami" Władysława Anczyca. Park Jordana Teatr Miejski (obecnie im. J. Słowackiego)

14. Triduum Grunwaldzkie 15-17.07.1910 • Wieczorem u stóp Wawelu zgromadziło się ok. 100 tys. widzów na obchodzie wianków, regatach wioślarskich i pokazie ogni sztucznych. Po wiankach odbyło się spotkanie delegacji ruchu sokolego, reprezentowanego na zlocie grunwaldzkim przez 40 tysięcy druhów. • Zakończeniem imprezy był raut w salach Starego Teatru. Widok Wawelu Sala balowa w Teatrze Starym

15. Triduum Grunwaldzkie 15-17.07.1910 • 16 lipca na Błoniach Krakowskich defilowali uczestnicy zlotu "Sokołów„. • 17 lipca uczestnicy uroczystości grunwaldzkich wzięli udział w wielkim pochodzie na Wawel. Zlot Sokołów na Błoniach Pochód na Wawel – Bractwo Kurkowe

16. Pomnik Grunwaldzki w Krakowie Pomnik odtworzony przez Mariana Koniecznego - 1976 r.

17. Bibliografia/netografia • Gmitruk Janusz, Mazurek Jerzy, Rota, wyd. II poprawione i uzupełnione, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2008 • Drozdowski Marian M., Ignacy Jan Paderewski, zarys biografii politycznej, wydanie trzecie poprawione i rozszerzone, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1986 • Urbańczyk Andrzej, Pomnik Grunwaldzki w Krakowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974 • A. Wiwulski (biografia, prace)    http://www.vivulskio.lt/apie-mus---o-nas/a--vivulskis--tw--rczo-----antoniego-wiwulskiego--24/lt/                                              http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_wiwulski_antoni • I.J. Paderewski (biografia)     http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_paderewski_ignacy_jan • referat J.J. Pawłowicza     http://www.polonia-polska.pl/index.php?id=kr81108a • http://pl.wikipedia.org/wiki/Rota_%28Maria_Konopnicka%29 • Fotografie (oprócz podanych powyżej) rugi pruskie - obraz K. Górskiego http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Prussian_deportations.PNG/266px-Prussian_deportations.PNGrycina - strajk szkolny we Wrześni     http://wrzesnia.w.interia.pl/historia/strajk.htmrycina - opuszczenie ziemi     http://www.zrodlo.krakow.pl/Archiwum/2003/11/31.giftransport wozu Drzymały     http://img.audiovis.nac.gov.pl/PIC/PIC_1-H-8.jpgrękopis wiersza     http://www.muzeumzarnowiec.pl/grafika/fotokopiarekopisuroty222.jpgzdjęcie Sokołów     http://www.wawel.net/images/styczen_2005/dawne_krakow/stare/htm/6.htmGwiazdka Cieszyńska     http://www.cieszyn.pl/files/gwiazdka%20c%2022%20X%201918.jpg Prezentacja http://www.templateswise.com/detail/link-83.html

18. Bibliografia/netografia • portret A. Wiwulskiego     http://www.vilniauspilys.lt/get.php?i.1226nagrobek A. Wiwulskiego http://www.osk.am.wroc.pl/cgi-bin/news/gazeta.cgi?nr=21&?zr=115portret I.J. Paderewskiego      http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paderewski1921.jpgpomnik Grunwaldzki - A. Wiwulski     http://www.usc.edu/dept/polish_music/PMJ/image/4.2.01/grunwald.jpgpubliczność przed nieodsłoniętym pomnikiem     http://www.kongreskultury.pl/title,Zjadz_Grunwaldzki,pid,64.htmlodsłonięcie pomnika     http://www.histografica.com/pictures/original/o_92cfdaqs.jpg              http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f6/The_Grunwaldzki_Monument_in_Cracow_2.jpg        http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/The_Grunwaldzki_Monument_in_Cracow_1.jpgprzemówienie I.J. Paderewskiego     http://www.mhf.krakow.pl/wystawy/pomnik/pader.jpgTeatr Miejski (im. J. Słowackiego)    http://www.krakow.pl/miasto/90rocznica/?foto=img/mhf/40.jpgpark im. Jordana    http://www.krakow.pl/miasto/90rocznica/?foto=img/mhf/19.jpgwidok Wawelu       http://www.wawel.net/images/20-05-2007/wawel_old/htm/6b.htmStary Teatr 1907     http://bcpw.bg.pw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=1078&from=&dirids=1&ver_id=37260&lp=1&QI=0BEC2B19AAF86BFA4B9A6D2AB0623DA9-3zlot Sokołów     http://www.kongreskultury.pl/library/Image/Historia_Kongresow/2_1910_350.jpgpochód na Wawel     http://www.kongreskultury.pl/library/Image/Historia_Kongresow/3_1910_350.jpgzniszczenie pomnika w 1940 r.     http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/WWII_Krakow_-_01.jpg/200px-WWII_Krakow_-_01.jpgPlac Matejki współcześnie  http://krakownacodzien.blox.pl/2009/02/Na-Placu-Matejki.html • Prezentacja http://www.templateswise.com/detail/link-83.html