Relacja z pacjentem jako istotny element pracy terapeuty

1. Relacja z pacjentem jako istotny element pracy terapeuty Anna Dolczewska – Samela psycholog kliniczny, seksuolog, terapeuta tel.: 607 25 48 27 e-mail: samela@konto.pl

2. Relacja z pacjentem • główny element diagnozowania, leczenia i sprawowania opieki nad pacjentami • warunkuje stopień zadowolenia pacjentów ze sposobu leczenia

3. Niezadowolenie pacjentów • znacznie ogranicza ich wolę podporządkowania się reżimowi leczenia • wzbudza wątpliwości co do kompetencji osoby pomagającej • wydłuża okres rekonwalescencji • zwiększa liczbę procesów wytaczanych lekarzom czy innym pracownikom służby zdrowia o popełniane przez nich błędy

4. Przyczyny niezadowolenia pacjentów • brak możliwości wypowiedzenia się i przekazania pełnej informacji o objawach oraz odczuwanych dolegliwościach • niezrozumiała forma informacji osoby pomagającej kierowanych do pacjenta • niedokładne zapamiętanie informacji przez pacjenta

5. Przyczyny zadowolenia pacjentów • ciepło i uprzejmość ze strony osoby pomagającej • umiejętność wczucia się w sytuację pacjenta (empatia) • umiejętność zachęcania pacjenta rozmową oraz pytaniami, które rozbudzają zainteresowanie terapią oraz nadzieję (odzwierciedlanie, parafrazowanie) • umiejętność sprecyzowania i podsumowania informacji uzyskanych od pacjenta oraz przekazywanie własnych informacji w sposób dla niego zrozumiały (parafrazowanie, klaryfikacje)

6. Korzyści płynące z tzw. pracy na relacji • uzyskiwanie dokładniejszych danych i stawianie bardziej trafnej diagnozy • poznawanie prawdziwych odczuć pacjentów, łatwiejsze doprowadzenie do spadku napięcia • większe zaufanie pacjentów • redukcja oporu pacjentów wobec terapii • szansa na samodzielne rozwiązywanie problemów przez pacjenta

7. skuteczniejsza pomoc pacjentom w pogodzeniu się z pogarszającym się stanem zdrowia • skuteczniejsze radzenie sobie ze specyficznymi grupami pacjentów: trudnymi, starszymi lub umierającymi, pogrążonymi w smutku, małymi dziećmi lub przewlekle chorymi • pacjenci łatwiej podporządkowują się zaleceniom i są bardziej zadowoleni z wizyt

8. pacjenci są bardziej przekonani o umiejętnościach pomagającego • w przypadku hospitalizacji pacjenci nie czują się tak bezradni, uzależnieni, osamotnieni i smutni • pacjenci nie biegają od jednego gabinetu do kolejnego • pacjenci są bardziej skłonni do współpracy, optymizmu i okazują chęć życia

9. Sposoby poprawy kontaktów w relacji pacjent – osoba pomagająca • skupianie się na osobie, a nie na problemie • zaangażowanie się osoby pomagającej wobec pacjenta • większa troska o pacjenta – nie tylko o jego zdrowie somatyczne, ale również kondycję psychiczną • nie tylko leczenie czy wspomaganie leczenia, ale również opiekowanie się chorym

10. więcej empatii wobec pacjentów • szacunek wobec pacjenta, jako podmiotu czyli traktowanie pacjenta jako osoby • skłanianie pacjenta do większego zaangażowania się w proces leczenia za pomocą wystawiania i realizacji celów a nie bezrefleksyjnego dawania zaleceń • nawiązywanie i okazywanie więzi z pacjentem • słuchanie tego, co pacjent mówi

11. Etapy tworzenia relacji 1.Obserwacja oraz rejestracja stanów emocjonalnych pacjenta • umiejętność obserwacji oraz zauważania problemu afektywnego (emocjonalnego) pacjenta • umiejętność spostrzeżenia u pacjenta lęku, smutku, zniecierpliwienia, zadowolenia, niepewności (przekaz niewerbalny: mimika, sposób poruszania się, gestykulacja, ton)

12. możliwa dzięki wrażliwości emocjonalnej osoby pomagającej • ulegająca zwiększeniu dzięki zdobywaniu wiedzy o człowieku, doświadczaniu różnych stanów, obserwacji oraz własnemu rozwojowi

13. 2. Zrozumienie stanu emocjonalnego pacjenta • internalizacja uczuć pacjenta poprzez poznanie i zrozumienie jego stanu emocjonalnego • możliwa dzięki wykorzystywaniu własnych doświadczeń, empatii oraz posiadanego systemu wartości (osobista koncepcja człowieka) 3. Zdolność do czynnego reagowania na emocjonalne potrzeby chorego

14. Zrozumieć empatię Mapa nie jest terenem • nie ma „obiektywnej rzeczywistości”, tylko subiektywny odbiór oraz wewnętrzne wyobrażenia i modele świata • wewnętrzne, indywidualne modele rzeczywistości decydują o tym, w jaki sposób zachowujemy się i jakie znaczenia nadajemy zjawiskom występującym w naszym otoczeniu

15. każdy człowiek ma swój własny sposób spostrzegania świata, odczuwania (w dużej mierze zależny od przeszłości – od urodzenia, poprzez dzieciństwo, szkołę, doświadczenia z rodziną, z rówieśnikami, itd.), ocenę swoich możliwości • to, co widzimy wokół nas pada na grunt naszej wewnętrznej mapy – patrzymy na świat i odczuwamy poprzez filtr naszych doświadczeń – indywidualnych, niepowtarzalnych dla każdego z nas Aby móc zrozumieć drugiego człowieka trzeba spotkać się z nim na jego własnej mapie

16. Magiczne słowo – „kontakt” Kontakt pozwala ci zbudować most do drugiej osoby. Gdy macie ten sam punkt widzenia – zdobywacie porozumienie Nie możesz jednak przeprowadzić kogoś przez most jeżeli go najpierw nie zbudujesz Dopasowując się do kogoś budujesz most Dopasowanie jest podstawową umiejętnością kontaktu

17. Nawiązać kontakt, ale jak? • przyjmowanie podobnej postawy ciała, wykonywanie podobnych gestów, tzw. taniec • używanie tych samych słów, powtarzanie słów wypowiadanych przez rozmówcę • mówienie podobnym tempem, używanie podobnego tonu głosu • podobne tempo i głębokość oddechu

18. Nic nie mów, wysłuchaj … 1. słuchanie bierne– słuchanie w milczeniu • danie wspomaganemu czasu na zastanowienie • granica milczenia – moment, gdy trzeba okazać pacjentowi, że został zrozumiany (parafrazowanie) • bardziej interakcyjne dzięki wplataniu prostych słów typu: „No tak”, „Rozumiem”, „Aha”, a także dzięki stosowaniu odpowiednich zachęt typu: „To ciekawe, co Pan mówi”, „A co Pan o tym sądzi?”

19. 2. Słuchanie aktywne – werbalne reagowanie na komunikat innego człowieka • „odbicie” sensu wypowiedzi tak, że rozmówca wie, iż został zrozumiany (odzwierciedlanie uczuć, parafrazowanie treści)

20. Odzwierciedlanie uczuć • weryfikacja podstawowych zawartych w przekazie emocji czy uczuć, które towarzyszą przekazywanym treściom oraz komunikowanie rozmówcy, iż odbieramy ładunek emocjonalny towarzyszący jego wypowiedzi • sprawiamy, że pacjent odnosi wrażenie, iż dostrzegamy i szanujemy jego uczucia

21. Odzwierciedlanie treści • weryfikacja tego, co mówi osoba potrzebująca pomocy, przeformułowanie komunikatu od wspomaganego na własne słowa • sprawdzanie, czy dobrze rozumiemy jej problem • obrona przed niebezpieczeństwem nadinterpretacji i czytania w myślach • danie do zrozumienia rozmówcy, iż dostrzegamy jakie ma problemy i jakie mają one dla niego znaczenie

22. empatia dopasowywanie prowadzenie wykorzystywanie milczenia aktywne słuchanie kontakt relacja

23. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Anna Dolczewska – Samela psycholog kliniczny, seksuolog, terapeuta tel.: 607 25 48 27 e-mail: samela@konto.pl