530 likes | 788 Views
Voorstelling leerplandoelstellingen van 39 t.e.m. 44. Zevende nascholingssessie. Leerplandoelstellingen (p. 24 ): 39-42 Leerplandoelstellingen (p. 25): 43-44. Zevende nascholingssessie. Leerplandoelstelling 39 : ca. 2 lesuren Leerplandoelstellingen 40-41-42 : ca. 6 lesuren
E N D
Voorstelling leerplandoelstellingen van 39 t.e.m. 44 Zevende nascholingssessie
Leerplandoelstellingen (p. 24): 39-42 Leerplandoelstellingen (p. 25): 43-44 Zevende nascholingssessie • Leerplandoelstelling 39: ca. 2 lesuren • Leerplandoelstellingen 40-41-42: ca. 6 lesuren • Leerplandoelstelling 43: ca. 2 lesuren • Leerplandoelstelling 44: ca. 2 lesuren Ca. 12 lesuren
Contextgebied 4 Evolutie en informatieoverdracht
C4d39 Regulering voortplanting 1. Van de huidige naar de volgende generatie 1.1 De voortplantingscel als communicatiemiddel 1.2 Van zygote tot baby … 1.2.7 Geboorteregeling
Spermacellen http://www.andrologie.nl/aandoeningen/spe.htm Normale waarden van het spermaonderzoek Waarden vastgelegd door WHO = World Health Organization
bijna altijd gepaard met afwijkingen aan het sperma zoals: geen of zeer weinig zaadvloeistof geen of zeer slecht bewegende zaadcellen zaadcellen met afwijkende vorm zoals kop en staartafwijkingen antistoffen tegen zaadcellen ontstekingscellen Vruchtbaarheidsproblemen bij de man Te weinig zaadcellen
De blootstelling kan op velerlei wijzen geschieden, o.a. via: Dieet Drinkwater Lucht Huid Oestrogenen in het milieu
ftalaten(in plastics, inkt, kaas, margarine) alkylfenolen (in detergentia, shampoo, cosmetica) bisfenol A(in plastic voor verpakking van voeding en dranken) pesticiden PCB's(in transformatoren) Voorbeelden van stoffen met een oestrogene werking
De verklaring voor een bedreiging van de voortplantingsfuncties bij de mens is slechts een hypothese. "oestrogenen" in de baarmoeder Het bewijs dat blootstelling aan "oestrogenen" in de baarmoeder hiervoor verantwoordelijk zijn nog geleverd moet worden
Onvruchtbaarheid van de man http://www.sweetlove.be/br_onvruchtbaarheid.htm
Bij afwijkingen van het sperma kan een concentraat aan zaadcellen gemaakt worden en kunstmatig bij de vrouw worden ingebracht. Is de man onvruchtbaar dan kan kunstmatige inseminatie met donorsperma een mogelijkheid zijn. Kunstmatige inseminatie
Menstruatiecyclus In de praktijk valt de eisprong helemaal niet zo precies te voorspellen! http://www.azvub.be/CRG/NL/index.html
Enkele van de meest voorkomende zijn: Amenorroe : Het ontbreken of wegblijven van de menstruatie kan een gevolg zijn van stoornissen in de hypothalamus, de hypofyse, ovarium of uterus (hypoplasie, ziekten en afwijkingen) of door ondervoeding (vb anorexia nervosa). Verder kan amenorroe optreden bij afwijkingen van de schildklier, bijnierschorsaandoeningen, uitputtende ziekten...Men spreekt van primaire amenorroe als er geen menstruatie is op de leeftijd van 16 jaar. Van secundaire als er geen menstruatie gedurende een periode van 6 maanden, nadat er eerder wel menstruaties geweest zijn. Stoornissen in de menstruele cyclus http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1930
Menorragie of hypermenorroe: De cyclus is normaal, doch de hoeveelheid bloedverlies is overvloedig. Deze toestand kan veroorzaakt worden door verschillende factoren o.a. vleesbomen in de baarmoederwand, overrekte baarmoeder ten gevolge van veel of snel op elkaar volgende zwangerschappen, ontstekingsprocessen, hypertensie. Stoornissen in de menstruele cyclus http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1930
Hypomenorroe: Te gering bloedverlies of te korte menstruatie (minder dan 3 dagen) menstruatie. Dit is, wanneer de cyclus regelmatig is, geen ernstige afwijking. Stoornissen in de menstruele cyclus http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1930
Dysmenorroe: pijnlijke menstruatie Bij bepaalde vrouwen kan de menstruatie met veel pijn gepaard gaan (ongeveer in 20% van de gevallen). Het is een krampachtige pijn die met misselijkheid en braken gepaard gaat en heel vaak tot werkonbekwaamheid aanleiding geeft. Oorzaken kunnen zijn: een te kleine baarmoeder met een te nauwe en te lange baarmoederhals, poliepen, ontstekingen,... Ook zouden psychische factoren hierin een rol kunnen spelen. Stoornissen in de menstruele cyclus http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1930
Oligomenorroe: het te weinig frequent optreden van de menstruatie vb. om de 2 tot 3 maanden of zelfs langer. Dit kan te wijten zijn aan een tragere rijping van de follikel of een langer in stand houden van het corpus luteum. Stoornissen in de menstruele cyclus http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1930
Metrorragie onregelmatig bloedverlies, de structuur van de menstruele cyclus is niet meer herkenbaar. Een tussentijdse bloeding is meestal onschuldig en kan duiden op de eisprong. Wanneer er constant tussentijdse bloedingen optreden is dit echter niet normaal. De oorzaken kunnen zijn: poliepen, vleesbomen, wondjes ter hoogte van de cervix. Vanaf de leeftijd van 40 jaar dient bij onregelmatig bloedverlies ook aan kwaadaardige processen gedacht te worden. Hoe dan ook is het altijd veilig om in deze situatie een arts te raadplegen. Stoornissen in de menstruele cyclus http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1930
Hormonale oplossingen Hormonale behandelingen Toediening van hypofysehormonen Doel: de hypofyse aanzetten tot productie van FSH en LH
Wanneer? Problemen aan de eileiders Ovulatiestoornissen Onherstelbare sterilisatie Verminderde vruchtbaarheid bij de man Invitrofertilisatie
Stappen? Stimulering van de rijping van de eicel Follikelpunctie De bevruchting Groei van het embryo en terugplaatsing in de baarmoeder Invitrofertilisatie
Barrièremethoden Bij de man: het condoom Bij de vrouw: het diafragma het vrouwencondoom het spiraaltje Zaaddodende middelen Technieken om de vruchtbaarheid af te remmen
Hormonale middelen De monofasische combinatiepil (Pincus-pil) De sequentiële pil of bifasische combinatiepil De minipil De prikpil en hormoonstaafje of implantaat De noodpil of morning-afterpil De hormonale spiraal De vaginale ring De anticonceptiepleister Technieken om de vruchtbaarheid af te remmen http://www. Consumed.nl/pil-watch/index.htm
Heelkundige middelen Sterilisatie van de vrouw Sterilisatie van de man Technieken om de vruchtbaarheid af te remmen
Periodieke onthouding of natuurlijke methode De kalendermethode van Ogino-Knaus Temperatuur- of thermometermethode De baarmoederhalsslijmmethode of methode van Billings Technieken om de vruchtbaarheid af te remmen http://www.vruchtbaarheid.org/encyclopedie/anti.htm#43 http://www.anticonceptie.nl/public/
C4d99 UitbreidingSOA • De meest voorkomende SOA zijn: • Chlamydia • Gonorroe • Syfilis • Seksueel overdraagbare herpes • Hepatitis B • AIDS
Van oerknal tot mens 2.1 Evolutie vanaf het begin 2.1.1 Het ontstaan van Moeder Aarde 2.1.2 Het eerste leven 2.2 Argumenten voor evolutie 2.2.1 Fossielen 2.2.2 Embryologie van gewervelden 2.2.3 Anatomische aanwijzingen 2.2.4 Geografische aanwijzingen 2.2.5 Fylogenetische afstamming: moleculaire verschillen C4d40(4142) Evolutie
2. Van oerknal tot mens … 2.3 Evolutietheorieën 2.3.1 Historisch overzicht – leestekst 2.3.2 Het Lamarckisme 2.3.3 Het Darwinisme 2.4 Moderne evolutieleer 2.4.1 Belangrijke factoren voor de evolutie 2.4.2 Toepassing op de vinken van de Galapagoseilanden 2.4.3 Opdrachten 2.5 Enkele belangrijke stadia in de evolutie van de mens 2.6 Een aantal slotopmerkingen 2.6.1 Over racisme 2.6.2 Over Darwin en politiek 2.6.3 Over darwinisme en godsdienst C4d40(4142) Evolutie
Organische moleculen: bouwstenen van het leven Ontstaan van o.a. aminozuren en nucleïnezuren, bouwstenen van eiwitten en DNA
Lamarckisme De volgende generatie neemt de eigenschap over van de vorige generatie Darwinisme Overleven van de soort door natuurlijke selectie Evolutietheorieën
Ontstaan van variatie Geslachtelijke voortplanting Natuurlijke selectie Isolatie Geografische isolatie Ethologische isolatie Fitis vs tjiftjaf http://www.vogelbescherming.nl/content.aspx?cid=1746 Seizoensisolatie Ecologische isolatie Anatomische isolatie Moderne evolutieleer tjiftjaf fitis http://www.fossieleplanten.nl/Evolutie/evolu0.html
De vinken van de Galapagoseilanden http://www.rit.edu/~rhrsbi/GalapagosPages/DarwinFinch.html
Stadia in de evolutie van de mens http://hannover.park.org/Canada/Museum/man/evnman3.html
Identiteitskaart :Naam: Lucy (Australopithecus afarensis) http://www.paleorama.com/more/lucy.html
IdentiteitskaartNaam: Australopithecus boisei http://www.he.net/~archaeol/9801/newsbriefs/boisei.html
IdentiteitskaartNaam: Homo erectus modjokertensis http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/Index/bwn3/koenigswald
IdentiteitskaartNaam: Homo neanderthalensis http://users.skynet.be/zoekheteensop/neanderthaler.htm
3. Van tamtam tot gsm: Informatieoverdracht tussen tijdgenoten 3.1 Periodieke bewegingen 3.1.1 Periode en frequentie van periodieke bewegingen 3.2 Trillingen 3.3 Harmonische trillingen 3.3.1 Een trillende veer 3.3.2 Definitie harmonische trillingen 3.3.3 Voorbeelden van harmonische trillingen C4D43_trillingen_a
Demo-experiment Houd een trillende stemvork tegen een pingpongballetje aan een koordje Een trillende stemvork
Een trillende rietje Blaas op het rietje terwijl je met je lippen het uiteinde van het rietje een beetje plat duwt. Na een beetje oefenen krijg je er zeker geluid uit. Wat gebeurt er met de toonhoogte (de frequentie) als je de lengte van het rietje kleiner maakt door er een stuk af te knippen? Een hogere toon
3.4 Golven 3.4.1 Ontstaan van golven 3.4.2 Geluidsgolven 3.4.3 Energietransport van een golf 3.4.4 Indeling van golven 3.4.5 Golflengte l 3.4.6 Voortplantingssnelheid van een golf 3.4.7 Oefeningen C4D44_trillingen_b
Proefje: Vul een doorzichtige bak met water op de OH-projector. Plaats een buret gevuld met een gekleurde vloeistof (vb. methyleenblauw oplossing) boven de bak met water. Laat vloeistof uit de buret druppelen. Wat stel je vast? Deeltjes blijven ter plaatse De methyleenblauwe druppels verspreiden zich niet terwijl er duidelijk een golfbeweging in het water waarneembaar is.