550 likes | 962 Views
II.3. ZENTRU JOERAKO NEURRIAK. Aztertzen ari garen aldagaiaren ordezkari izan nahi luketen balioak dira. BATEZBESTEKO ARITMETIKOA MEDIANA MODA. II.3.1.BATEZBESTEKO ARITMETIKOA. EZAUGARRIAK Lagin batean elementu guztien batezbesteko aritmetikoarekiko
E N D
II.3. ZENTRU JOERAKO NEURRIAK • Aztertzen ari garen aldagaiaren ordezkari izan nahi luketen balioak dira. • BATEZBESTEKO ARITMETIKOA • MEDIANA • MODA
II.3.1.BATEZBESTEKOARITMETIKOA EZAUGARRIAK • Lagin batean elementu guztien batezbesteko aritmetikoarekiko desbiderazioen baturak 0 balio du.
II.3.1.BATEZBESTEKO ARITMETIKOA EZAUGARRIAK 2. Yi = Xi + k Yi = Xi - k Yi = Xi * k Yi = Xi/ k
II.3.1.BATEZBESTEKO ARITMETIKOA • 3. TALDE OSOAREN BATEZBESTEKO ARITMETIKOA
BATEZBESTEKOAREN ERABILERA • Aldagai kuantitatiboekin. • Maiztasun-banaketa simetrikoa denean. • Muga itxiak behar ditu.
BATEZBESTEKO PONDERATUA • Elementu guztien “pisua” edo garrantzia desberdina denean erabiltzen da. pi = pisua
Lagin batean, gainetik eta azpitik%50eko behaketa uzten duen puntuazioa II.3.2. MEDIANA
a) Datu isolatuak Txikienetik handienara ordenaturik erdian gelditzen den balioa, edo bi balio gelditzen badira hauen batezbesteko aritmetikoa.
ADIBIDEA (N = bakoitia) (N +1)/2= (9+1)/2= 5 MEDIANA = 7
Adibidea: ( N = bikoitia ) (N +1)/2= (8+1)/2= 4,5 MEDIANA = (3+6)/2= 4,5
NOTAZIOA Li: Medianadun klasearen behe-muga erreala Ii: Medianadun klasearen tarte-zabalera ni: Medianadun klasearen maiztasuna Ni-1: Medianadun klasearen aurreko maiztasun metatua
Medianaren erabilera • Muga itxi gabeak • Datu sakabanatuak • Banaketa asimetrikoa • Aldagaiak gutxienez ordinalak
II.3.3 Moda • Erabilera: Aldagai kualitatiboekin • Definizioa: Puntuazio talde batean gehien errepikatzen den puntuazioa edo balioa.
a) Datu isolatuekin • Moda bakarra • Bimodala • Multimodala
b) Datu taldekatuekin Moda = (6+8)/2=7
Adibidea • G= Gipuzkoa • B= Bizkaia • A= Araba • N= Nafarroa G,G,G,G,A,A,A,A,A,A,N,N,N,B,B,B,B Moda = Araba
Subjektu baten posizioa taldearen barruan. II.4. Banakako posizio neurriak: Pertzentilak
Helburuak • A) Puntuazio jakin bat baino baxuagoak lortzen dituztenen portzentaia (K). • B) Portzentaia batek aldamenean uzten duen balioa (Pk).
a) Datu isolatuak (N*K)/100
a) Datu isolatuak Adibidea 1. Xi: 3, 3, 4, 4, 5, 5, 5 (N.K)/100= (7.40)/100 = 2,8 P40 = 4 Pk = 3 k? K= (2/7).100 = %29 (N*K)/100
2. P40? (N.k)/100 = (22.40)/100=8,8 P40= 3 Pk = 3 ; K? K= (9/22).100 = %41
Parametroak K: Pertzentilen ordena edo maila Li: Pertzentildun klaseari dagokion behe-muga erreala I: Tarte-zabalera Ni-1:Aurreko tarteraino metaturiko maiztasuna
Adibidea Kalkula ezazu 90 pertzentila. (N.K)/100 =(79.90)/100 =71,1
Zer portzentaia uzten du bere azpitik 25 puntu lortu zituen pertsona batek?
II.5. SAKABANATZE NEURRIAK Aztertzen ari garen elementuen arteko diferentziak zenbaterainokoak diren adierazten digu.
Sakabanatzea neurketzeko indizeak • Desbideratze tipikoa • Bariantza • Aldakuntza koefizientea • Koartilarteko ibiltarterdia • Ibiltartea edo heina
II.5.2. Bariantza eta desbideratze tipikoaren ezaugarriak • Balio positiboak • Sx 0 eta S2x 0
b) Aldagai bati konstante bat gehitzen badiogu, bere bariantza ez da aldatzen. EZAUGARRIAK
c) Aldagai bat bider konstante bat egiten badugu, Sx konstantearen balioagatik biderkatua geratuko da. EZAUGARRIAK
EZAUGARRIAK d) Talde osoaren bariantza
II.5.3. Aldakuntza koefizientea Bi aldagaien sakabanatze-maila konparatzeko Sakabanatzea konparatzeko kaxa-diagrama ere erabiltzen da.
II.5.4. Koartilarteko ibiltarterdia • Banaketa asimetrikoa • Muturretan balio arraroak
II.5.5. Ibiltartea edo heina Puntuazioen aldakortasun osoa neurtzen du. IBILTARTEA: Xmax – Xmin + 2 * 0,5 NU
II.6. Formari buruzko indizeak: Asimetria eta zorroztasuna
Asimetria neurriak • Datuak batezbestekotik zenbateraino aldentzen diren. • Datuen banaketa zenbateraino den simetrikoa • Alborapen indizeak
Asimetria motaka) Asimetria + • Ezkerrerantz alboratutako kurba • Puntuazio baxuak ugari (froga zaila) • Asimetria indize positiboa
Asimetria motakb) Asimetria - • Eskuinerantz alboratutako kurba • Puntuazio altuak ugari (froga erraza) • Asimetria indize negatiboak
c) Simetrikoa • Datuak modu orekatuan banatzen dira • Asimetria indizea 0 • Banaketa normala
Alborapen indize koartilikoa aq= +1 eta –1 bitartean
Zorroztasun neurriek kurbaren zorroztasun maila neurtzen dute. • LEPTOKURTIKOAB.Normalabaino handiagoa • MESOKURTIKOA B. Normala • PLATIKURTIKOA B.Normala baino txikiago
Zorroztasun indize pertzentilikoa Kp=0,263 B.normala Kp<0,263 Platikurtikoa Kp>0,263 Leptokurtikoa
Interpretazioa • Zorroztasun indizea = 0MESOKURTIKOA • Zorroztasun indizea = positiboa LEPTOKURTIKOA • Zorroztasun indizea = negatiboa PLATIKURTIKOA