661 likes | 1.02k Views
HÔN MÊ Ở TRẺ EM. PGS.TS.BS. Ñoaøn Thò Ngoïc Dieäp Boä moân Nhi – ÑHYD TPHCM Khoa Caáp Cöùu – BV NÑ2. Muïc tieâu. Nhaän bieát vaø ñaùnh giaù ñöôïc moät BN hoân meâ Bieän luaän chaån ñoaùn ñöôïc nguyeân nhaân hoân meâ ôû treû em Bieát ñöôïc nguyeân taéc xöû trí moät BN hoân meâ. Meâ.
E N D
HÔNMÊ Ở TRẺEM PGS.TS.BS. Ñoaøn Thò Ngoïc Dieäp Boä moân Nhi – ÑHYD TPHCM Khoa Caáp Cöùu – BV NÑ2
Muïc tieâu • Nhaän bieát vaø ñaùnh giaù ñöôïc moät BN hoân meâ • Bieän luaän chaån ñoaùn ñöôïc nguyeân nhaân hoân meâ ôû treû em • Bieát ñöôïc nguyeân taéc xöû trí moät BN hoân meâ
Meâ • Nhaän bieát BN hoân meâ • Hoânmeâ: • Khoângtænhtaùo • Khoângñaùpöùnglôøinoùi • Khoângñaùpöùngkíchthíchñau nguû Lay goïi treû ñeå ñaùnh giaù tri giaùc Hoûi meï: Nguû baát thöôøng? Khaùc laï? khoù ñaùnh thöùc? +
* Ñaùnh giaù moät BN hoân meâ • Đánh giá ABCDE để xác định xem trẻ có các dấu hiệu cần cấp cứu ngay hay không • Đánh giá mức độ hôn mê • Đánh giá toàn diện để chẩn đoán nguyên nhân
* Ñaùnh giaù moät BN hoân meâ Đánh giá ABCDE để xác định xem trẻ có các dấu hiệu cần cấp cứu ngay hay không A – Airways: Đường thở của trẻ có thông hay không, có dị vật trong miệng hay không B -Breathing: Trẻ có còn thở được, thở có hiệu quả hay không C- Circulation: Mạch trẻ còn rõ hay không, tim trẻ còn đập hay không, huyết áp có đo được hay không D- Disability: Trẻ có hôn mê hay không, trẻ có đang co giật hay không E-Exposure: Bộc lộ trẻ để đánh giá các tổn thương khác, xem trẻ có bị sốt, bị hạ thân nhiệt hay không
Trẻ cần cấp cứu ngay • khi có một trong các dấu hiệu sau đây : • Ngưng thở hoặc doạ ngưng thở • Có dấu hiệu tắc nghẽn đường thở • Tím tái • Sốc • Đang co giật • Tiêu chảy mất nước nặng
* Ñaùnh giaù moät BN hoân meâ • Thang điểm đánh giá hôn mê Glasgow :
* Ñaùnh giaù moät BN hoân meâ Thang điểm đánh giá hôn mê Glasgow cải tiến dành cho trẻ nhỏ
Đánh giá toàn diện • Hỏi bệnh sử: • - Bối cảnh? Ngày bệnh? • Sốt hay không? Mấy ngày? Thân nhiệt • Hôn mê từ bao lâu? Co giật? • Triệu chứng khác: ho/ sổ mũi/ tiêu chảy/ chảy mủ tai? • Điều trị? • Tiền căn bản thân và gia đình
Đánh giá toàn diện • Khám lâm sàng: • Sinh hiệu • GCS, dấu TKKT, dấu màng não, dấu liệt TK sọ, co gồng mất não, co gồng mất vỏ • Tổn thương thân não: • M chậm, không đều, tăng • HA tăng / tụt • Rối loạn hô hấp • Tăng thân nhiệt: sốt cao liên tục • Tổng trạng, vẻ mặt nhiễm trùng nhiễm độc • Tổn thương đa cơ quan: gan lách to, thiếu máu, xuất huyết dưới da,…
TAI NẠN - THẢM HOẠ • Xuấthuyếtnộisọ • Ngộđộc: CO, cyanide,… • Thiếu oxy: ngạtnước • Hạđườnghuyết
Khôngphải TAI NẠN - THẢM HOẠ Cósốt Khôngsốt • Độtngột • XHNMN • Ngộ độc • Hạ đường huyết Nhiễmtrùnghệ TKTU: viêmnão, viêmmàngnão, sốtrétthểnão Bệnhlýáctính Bệnhlýmiễndịch Daàndaàn: - U não - Cácbệnhlýnãobẩmsinh
SOÁT CAO CO GIAÄT LAØNH TÌNH • Töø 6 thaùng ñeán 3 tuoåi (5 tuoåi) • TC baûn thaân/gia ñình SCCG • Co giaät lan toûa • Côn giaät ngaén • Khoâng coù baát kyø daáu hieäu thaàn kinh naøo sau côn Phaûi loaïi tröø caùc nguyeân nhaân khaùc
Toån thöông naõo soát Nguyeân nhaân khoâng do nhieãm truøng Nhieãm truøng heä TKTU XHNMN, U naõo Ngoä ñoäc, RL chuyeån hoùa RL ñieän giaûi, Beänh lyù aùc tính, mieãn dòch …
Nhieãm truøng heä thaàn kinh trung öông vieâm naõo- maøng naõo Vieâm maøng naõo Vieâm naõo Vieâm naõo maøng naõo tuûy Vieâm maøng naõo- tuûy Vieâm tuûy
virus Vi truøng Lao Nhieãm truøng heä TKTU Kyù sinh truøng Naám
Toån thöông naõo Co giaät Co goàng Roái loaïn tri giaùc Daáu thaàn kinh khu truù HC taêng aùp löïc noäi soï
HC maøng naõo Treû lôùn Nhuõ nhi Sô sinh Oùi möõa Nhöùc ñaàu Taùo boùn Quaáy khoùc Reân ró, li bì Oïc söõa Boû buù Quaáy khoùc Reân ró, li bì Oïc söõa Boû buù Coå göôïng Kernig Brudzinskie Coå göôïng Thoùp phoàng Taêng caûm giaùc da Rl caùc PXNP Coå göôïng Thoùp phoàng Taêng caûm giaùc da
Toån thöông tuûy soáng Lieät meàm hai chi döôùi Hai chi treân Töù chi
Chæ ñònh choïc doø tuûy soáng Khi nghi ngôø hoaëc chöa loaïi tröø nhieãm truøng heä TKTÖ Soát + baát kyø daáu hieäu toån thöông heä TKTÖ Soát keùo daøi chöa roõ nguyeân nhaân Treû sô sinh beänh caûnh nhieãm truøng huyeát
Choáng chæ ñònh choïc doø tuûy soáng Taêng AL noäi soï Roái loaïn huyeát ñoäng hoïc Roái loaïn ñoâng maùu Co giaät chöa kieåm soaùt Suy hoâ haáp Nhieãm truøng vò trí choïc doø
LS nghi ngôø hoaëc khoâng loaïi tröø nhieãm truøng heä TKTU + Choáng chæ ñònh CDTS Giaûi quyeát choáng chæ ñònh Ñieàu trò KS CDTS
Caùc xeùt nghieäm caàn thöïc hieän khi choïc doø tuûy soáng
Dòch naõo tuûy Caáy, nhuoäm gram, KNHT Ñaïm, teá baøo, ñöôøng, lactate (Ñöôøng huyeát cuøng luùc) IgM: VNNB, HSV1, EV71 (PCR, caáy, PLSV: nghieân cöùu) PCR lao neáu LS vaø TC gôïi yù
Maùu Ion ñoà maùu (Na nieäu) Ñöôøng huyeát CN gan thaän Khí maùu ÑM Caáy maùu CRP CTM
Xeùt nghieäm khaùc Sieâu aâm xuyeân thoùp X quang phoåi TPTNT, caáy NT, caáy phaân CT scan, MRI naõo, tuûy neáu coù chæ ñònh
BN nam 10 thaùng, TX Beán Tre BV Beán Tre chuyeån, chaån ñoaùn td HC naõo caáp Tieàn caên khoâng gì laï Baø ngoaïi cuøng bò tai naïn coøn hoân meâ, meï tænh
Khaùm luùc NV: Lô mô, kích thích ñau ñaùp öùng khoâng chính xaùc, môû maét khi kích thích, khoâng khoùc, sinh hieäu oån, T: 38,8 Coå meàm, khoâng daáu TKKT, thoùp phaúng Loøng baøn tay nhaït Tim phoåi bt, gan laùch khoâng to, khoâng daáu XHDD
Ñaët vaán ñeà: nam, 10m • 1. Co giaät + hoân meâ • 2. Soát N2 • 3. CTSN N5 • 4. Thieáu maùu nheï • 5. Khoâng nguy cô soát reùt
Caùckhaûnaêngcoùtheåxaûyra: • Xuaáthuyeátnoäisoï + nhieãmtruøngkhaùc • Nhieãmtruøngheäthaànkinhtrungöông • Nhieãmtruønghuyeát
Höôùng xöû trí: • ABCD • Khaùng sinh nhö VMNM / CTSN • CDTS (ñaõ coù CT scanner) xaùc ñònh VMNM • Ñieàu trò naâng ñôõ
Keát quaû XN: • DNT: 400 BC/mm3, Latex: S. pneumoniae (+) • CRP: 200 mg/l • CTM bt
3. Nguyeân taéc xöû trí BN hoân meâ
Hoân meâ treû em = Caáp cöùu nhi khoa
CAÁP CÖÙU TREÛ HOÂN MEÂ/CO GIAÄT • 1. Thoâng ñöôøng thôû • 2. Tö theá an toaøn BN hoân meâ • 3. Diazepam tónh maïch hoaëc haäu moân neáu co giaät • 4. Glucose 10% tónh maïch hoaëc qua sonde daï daøy • 5. Coù daáu hieäu tuït naõo: naèm ñaàu cao, manitol (0,5-1g/kg) • 6. Ñieàu trò nguyeân nhaân: • Coù soát: Khaùng sinh (cephalosporin III) • Soát + nguy cô soát reùt: Artesunate TM/TB
HUÙT ÑAØM NHÔÙT • Khi co ùöù ñoïng ñaøm,ngheït ñaøm • Chieàu daøi: # choùp muõitraùi tai Thôøi gian huùt: 5 – 10” (# 1 nhòp thôû ÑD) Khoâng huùt khi ñöa oáng vaøo Huùt ñaøm nhôùt ôû mieäng
THÔÛ OXY QUA CANNULA • CÑ:Tím taùi, Khoù thôû, thôû nhanh • DC: • Côõ cannula phuø hôïp • Bình laøm aåm/Nöôùc caát • Nguoàn oxy THÔÛ OXY QUA CANNULA * Baét ñaàu 1-2 lít /phuùt * Toái ña : 6 lít/phuùt CAÁP CÖÙU COÙ THEÅ KHOÂNG CAÀN BÌNH LAØM AÅM
XÖÛ TRÍ TREÛ CO GIAÄT • Thoâng ñöôøng thôû • Thôû oxy • Diazepam tónh maïch: Lieàu : 0,04 ml/kg(10mg/2ml) • TM khoâng pha loaõng • TM chaäm (nhanh: ngöng thôû) Diazepam TM 10 phuùt Diazepam TM 10 phuùt Diazepam TM hoaëc Phenobarbital TTM
Khi khoâng chích ñöôïcTM DC: - Diazepam loaïi TM - Ống tieâm 1ml.Kyõ thuaät: - Naèm nghieâng - Ruùt Diazepam: 0,1ml/kg - Ruùt boû kim - Ñöa HM 4-5 cm - Kheùp moâng DIAZEPAM BÔM HAÄU MOÂN Diazepam haäu moân taùc duïng nhanh # tieâm maïch
TÖ THEÁ AN TOAØN BN HOÂN MEÂKhoâng Chaán Thöông Coät soáng Coå • * Naèm nghieâng 1 beân • * Coå hôi ngöõa • * Moät chaân tö theá co
TÖ THEÁ AN TOAØN BN HOÂN MEÂ Chaán Thöông Coät soáng Coå Giöõ ñaàu
TÖ THEÁ AN TOAØN BN HOÂN MEÂ Chaán Thöông Coät soáng Coå COÁ ÑÒNH COÅ VÔÙI TUÙI CAÙT COÁ ÑÒNH COÅ VÔÙI NEÏP COÅ • * Ñaët tuùi caùt / nöôùc • * Baêng coá ñònh traùn Caàn 2 ñieàu döôõng
HOÂN MEÂ HAÏ ÑÖÔØNG HUYEÁT : THÖÛ DEXTROTIX Haï ñöôøng huyeát < 45mg/dl
TIEÂM TÓNH MAÏCH DD GLUCOSE 10% TTM DD Glucose 10%: 5ml/kg
ÑAËT SONDE DAÏ DAØY ÑÖÔØNG MUÕI CÑ: Khoâng chích ñöôïc TM DC:- Sonde daï daøy 8F - Oáng tieâm 50/10ml KT: - Ño töø muõi traùi tai, traùi tai choùp X öùc ñaùnh daáu - Trôn oáng: nöôùc - Ñöa oáng qua muõi ñeán daáu - Kieåm tra : ruùt dòch DD - Coá ñònh oáng Ño chieàu daøi Ñaët oáng
CHO DUNG DÒCH ÑÖÔØNG QUA SONDE DD Pha DD ñöôøng: 4 muoãng ñöôøng (20g) vôùi 200ml nöôùc chín Qua sonde DD: ñoå DD ñöôøng vaøo oáng tieâm cho chaûy chaäm Lieàu 5-15 ml/kg
LAU MAÙT HAÏ SOÁT Chæ ñònh : Soát cao co giaät Sau Paracetamol ñaët haäu moân * Duïng cuï : - Nöôùc aám (To # nöôùc taém em beù) - Nöôùc thöôøng neáu khoâng coù nöôùc aám - Khaên lau : 05 Caùch thöû nöôùc aám
LAU MAÙT HAÏ SOÁT • - Naèm nghieâng • - Ñaët khaên: naùch, beïn / 2-3ph (maïch maùu lôùn, saùt da) • Ngöng lau: heát giaät • To < 38,5oC Khoâng nöôùc ñaù (co maïch, run) Khoâng röôïu (ít hieäu quaû, ngoä ñoäc)
Soát + hoân meâ • Baûoñaûmhoâhaáp – tuaànhoøan • Caétcôn co giaätneáucoù • - KhaùngsinhnhöVMNM • Khaùngsoátreùtneáucoùnguycôsoátreùt • Khaùng virus neáulaâmsaøngvaøxeùtnghieämphuøhôïpsieâu vi • Glucose 30% TMCsauthöûñöôønghuyeát • Haïsoát (paracetamoltoïadöôïc + lauaám) neáu T ≥ 38.5oC