1 / 39

LIÊN QUAN GIỮA DẠNG BÀO CHẾ VÀ TÁC DỤNG THUỐC ĐỐI TƯỢNG: BS YHCT

LIÊN QUAN GIỮA DẠNG BÀO CHẾ VÀ TÁC DỤNG THUỐC ĐỐI TƯỢNG: BS YHCT. MUÏC TIEÂU Trình baøy ñöôïc aûnh höôûng cuûa caùc daïng baøo cheá ñeán söï giaûi phoùng hoaït chaát vaø söï haáp thu thuoác Trình baøy ñöôïc ñaëc ñieåm taùc duïng cuûa caùc daïng thuoác ñoâng döôïc thöôøng söû duïng

vidal
Download Presentation

LIÊN QUAN GIỮA DẠNG BÀO CHẾ VÀ TÁC DỤNG THUỐC ĐỐI TƯỢNG: BS YHCT

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. LIÊN QUAN GIỮA DẠNG BÀO CHẾ VÀ TÁC DỤNG THUỐC ĐỐI TƯỢNG: BS YHCT • MUÏC TIEÂU • Trình baøy ñöôïc aûnh höôûng cuûa caùc daïng baøo cheá ñeán söï giaûi phoùng hoaït chaát vaø söï haáp thu thuoác • Trình baøy ñöôïc ñaëc ñieåm taùc duïng cuûa caùc daïng thuoác ñoâng döôïc thöôøng söû duïng • Trình baøy ñöôïc aûnh höôûng cuûa caùc phöông phaùp cheá bieán döôïc lieäu ñeán taùc duïng cuûa thuoác • Trình baøy vai troø cuûa cuûa caùc phuï lieäu thöôøng duøng trong cheá bieán döôïc lieäu ñoái vôùi taùc duïng cuûa thuoác

  2. ĐỊNH NGHĨA • Daïng baøo cheá laø hình thöùc trình baøy cuûa döôïc chaát ñeå ñöa hoaït chaát vaøo cô theå vôùi muïc ñích phaùt huy toát nhaát hieäu quaû phoøng vaø trò beänh, ñoàng thôøi phaûi thuaän tieän cho vieäc baûo quaûn, vaän chuyeån. • Söï khaùc bieät veà taùc duïng ñieàu trò giöõa caùc daïng baøo cheá laø: • * Thaønh phaàn taù döôïc (tính chaát lyù hoùa, ñoä oån ñònh, khaû naêng haáp thu, khaû naêng giaûi phoùng hoaït chaát ) • * Kyõ thuaät baøo cheá (sinh khaû duïng cuûa thuoác )

  3. CÁC DẠNG BÀO CHẾ TÂN DƯỢC THUỐC DÙNG ĐƯỜNG UỐNG • Laø daïng thuoác duøng qua ñöôøng tieâu hoùa. • Raén (vieân, boät, coám…) • Loûng (thuoác nöôùc, röôïu, siro…) • Ưu điểm: ñôn giaûn, thuaän tieän • Khuyết điểm: • - Ảnh hưởng do ñoä pH cuûa moâi tröôøng • Chòu taùc ñoäng cuûa heä thoáng enzym, vi khuaån • Bò chuyeån hoùa qua gan laàn ñaàu

  4. DẠNG THUỐC LỎNG • Bao gồm dung dòch, potio, siro, hoãn dòch, nhuõ töông • Ưu điểm: • Khaû naêng haáp thu nhanh ( sinh khaû duïng cao hôn daïng raén ) • Khuyết điểm: • Döôïc chaát ít oån ñònh • Coàng keành neân khoù chuyeân chôû. • Cần nhớ: • Thuoác coù ñoä nhôùt cao thì toác ñoä haáp thu chaäm

  5. DẠNG THUỐC RẮN • Bao gồm boät, nang (tinh boät, gelatin, meàm), vieân neùn (ngaäm, ñaët döôùi löôõi, nhai, suûi boït, ñaët aâm ñaïo, vieân taùc duïng keùo daøi) • Taùc duïng cuûa thuốc phuï thuoäc: • Kyõ thuaät baøo cheá • Đoä tan cuûa döôïc chaát. • Ưu điểm: • Đôn giaûn, tieän dụng • Dễ vận chuyển • Khuyết điểm: • - Haáp thu chaäm hôn daïng loûng

  6. THUỐC DÙNG ĐƯỜNG TIÊM Thuoác tieâm ôû daïng loûng, ñöa vaøo cô theå baèng ñöôøng tieâm qua da hoaëc nieâm maïc. Dung moâi thöôøng laø nöôùc, coù theå laø daàu, coàn (khoâng quaù 15%), PEG, Propylenglycol Öu ñieåm: Taùc duïng nhanh (tuøy thuoäc loaïi dung moâi) Taùc dụng maïnh Traùnh ñöôïc aûnh höôûng cuûa caùc enzym oáng tieâu hoùa Khuyeát ñieåm: Ngöôøi beänh khoâng töï duøng thuoác ñöôïc Gaây ñau khi tieâm Nhaàm laãn thì nguy hieåm hôn daïng thuoác uoáng.

  7. THUỐC DÙNG NGOÀI • Thuoác duøng ngoaøi goàm nhieàu daïng thuoác khaùc nhau: thuoác boät, thuoác nöôùc, thuoác môõ, cream… • Khaû naêng giaûi phoùng hoaït chaát cuûa thuùoâc môõ vaø quaù trình haáp thu thuoác qua da chuû yeáu phuï thuoäc vaøo 3 yeáu toá: • Tính chaát cuûa thuoác (döôïc chaát, taù döôïc) • Đaëc ñieåm caáu taïo da (toån thöông, da treû em) • Caùch söû duïng thuoác. (röûa saïch, xoa boùp, chaø xaùt)

  8. THUỐC ĐẶT Thuoác ñaët laø nhöõng daïng thuoác coù theå chaát meàm hoaëc cöùng ôû nhieät ñoä thöôøng, coù hình daïng thích hôïp ñeå ñaët vaøo nhöõng hoác töï nhieân trong cô theå (ñaïn, tröùng) Thuoác ñaïn giaûi phoùng döôïc chaát nhanh (ngöôøi khoù uoáng thuoác (soát cao, hoân meâ), treû em) Thuoác tröùng duøng ñeå ñaët aâm ñaïo, trò caùc beänh vieâm nhieãm taïi choã, naám, choáng thuï thai hoaëc nhaèm muïc ñích caàm maùu.

  9. CÁC DẠNG BÀO CHẾ ĐÔNG DƯỢC THUỐC SẮC Laø daïng thuoác caáu taïo töø caùc vò thuoác ñaõ ñöôïc cheá bieán vaø phoái nguõ, saéc vôùi dung moâi laø nöôùc ôû nhieät ñoä döôùi hoaëc baèng 1000C Öu ñieåm: Thoâng duïng (ñieàu trò phaàn lôùn caùc beänh, cho taát caû caùc löùa tuoåi vaø caùc muøa trong naêm) Deã gia giaûm theo trieäu chöùng cuûa beänh, hieäu quaû ñieàu trò cao Thuoác haáp thu nhanh Khuyeát ñieåm: Khoù baûo quaûn, vaän chuyeån Laø daïng thuoác duøng cho caù theå

  10. TRÀ THUỐC Laø daïng thuoác raén, goàm 1 hay nhieàu vò thuoác ñaõ ñöôïc cheá bieán vaø phaân chia ñeán moät kích thöôùc nhaát ñònh, ñoùng goùi nhoû vaø söû duïng döôùi daïng haõm vôùi nöôùc soâi Öu ñieåm: Haáp thu nhanh Ñieàu cheá ñôn giaûn Tieän lôïi trong baûo quaûn, söû duïng Coù theå saûn xuaát qui moâ lôùn Khuyeát ñieåm: Khoâng aùp duïng cho döôïc lieäu coù muøi vò khoù chòu Deã bò huùt aåm, moác

  11. THUỐC HOÀN Laø loaïi thuoác khaù thoâng duïng, daïng raén, hình caàu, cheá töø boät döôïc lieäu vaø taù döôïc dính. Tuyø theo loaïi taù döôïc, phöông phaùp baøo cheá, coù theå phaân ra nhieàu loaïi hoaøn: Theo taù döôïc: Maät hoaøn, thuûy hoaøn, hoà hoaøn, laïp hoaøn Theo phöông phaùp baøo cheá: vieân bao, vieân chia Öu ñieåm: Thuaän tieän trong söû duïng, vaän chuyeån Coù theå che laáp muøi vò khoù chòu Taùc duïng töông ñoái oån ñònh Thích hôïp duøng trò beänh maïn tính, hoaëc thuoác boå döôõng Khuyeát ñieåm: Taùc duïng chaäm hôn thuoác boät Deã bò huùt aåm, moác

  12. THUỐC TÁN (BỘT) Laø daïng thuoác boät khoâ tôi, cheá baèng caùch taùn mòn, raây qua côõ raây thích hôïp, duøng uoáng hoaëc duøng ngoaøi. Öu ñieåm: Phöông phaùp baøo cheá ñôn giaûn, ít bò bieán chaát Thuaän tieän trong vaän chuyeån Khuyeát ñieåm: Taùc duïng chaäm hôn do caàn coù thôøi gian tröông nôû vaø giaûi phoùng hoaït chaát

  13. THUỐC CỐM • Laø daïng thuoác keát hôïp boät döôïc lieäu vôùi cao thuoác vaø taù döôïc thích hôïp ñeå taïo khoái deûo, xaùt qua raây vaø saáy khoâ. • Öu ñieåm: • Phöông phaùp baøo cheá ñôn giaûn, ít bò bieán chaát • Deã söû duïng • Thuaän tieän trong vaän chuyeån • Khuyeát ñieåm: • Taùc duïng chaäm hôn do caàn coù thôøi gian tröông nôû vaø giaûi phoùng hoaït chaát

  14. THUỐC RƯỢU Laø daïng thuoác loûng, ñöôïc ñieàu cheá baèng phöông phaùp chieát xuaát döôïc lieäu vôùi dung moâi laø röôïu, duøng uoáng hay duøng ngoaøi. Röôïu thuoác duøng uoáng, thöôøng theâm ñöôøng ñeå ñieàu vò, oån ñònh daïng thuoác (taêng ñoä nhôùt) vaø taêng cöôøng haáp thu. Öu ñieåm: Haáp thu nhanh choùng, taùc duïng nhanh, maïnh Che laáp ñöôïc muøi vò khoù chòu cuûa döôïc lieäu nguoàn goác ñoäng vaät Khuyeát ñieåm: Moät soá ngöôøi khoâng duøng ñöôïc: (treû em, phuï nöõ…)

  15. CAO THUỐC • Cao thuoác laø caùc cheá phaåm ñöôïc ñieàu cheá baèng caùch coâ hoaëc saáy • ñeán theå tích nhaát ñònh caùc dòch chieát thu ñöôïc töø döôïc lieäu. • Öu ñieåm: • Haáp thu nhanh choùng, taùc duïng nhanh, maïnh • Giaûm ñöôïc theå tích söû duïng • Khuyeát ñieåm: • Thaønh phaàn phöùc taïp (voâ cô, höõu cô, saûn phaåm phaân huûy trong quaù • trình naáu, coâ), khoù baûo quaûn

  16. THUỐC DẦU Laø nhöõng dung dòch, hôïp dòch trong ñoù coù chöùa daàu thöïc vaät laøm dung moâi hay taù döôïc duøng boâi xoa beân ngoaøi ñeå giaûm ñau, xoâng saùt truøng ñöôøng hoâ haáp ñeå trò ho, giaûi caûm, say xe, say soùng…coù theå gaây teâ cuïc boä Öu ñieåm: Taùc duïng nhanh Khuyeát ñieåm: Thöôøng chæ duøng vôùi caùc döôïc lieäu coù chöùa tinh daàu hoaëc chöùa hoaït chaát tan trong daàu.

  17. CAO DÁN • Thuoác cao daùn laø daïng thuoác duøng ngoaøi, coù theå chaát ñaëc, meàm ôûû • nhieät ñoä thöôøøng, tan chaûy giaûi phoùng hoaït chaát ôû nhieät ñoä cô theå khi • daùn leân da. • Öu ñieåm: • Dieän taùc duïng roäng, keùo daøi, hieäu quaû cao trong caùc tröôøng hôïp söng ñoäc, muïn nhoït. • Ñieàu cheá ñôn giaûn, deã baûo quaûn Khuyeát ñieåm: • Khi daùn keùo daøi coù theå aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng sinh lyù cuûa da, thay • ñoåi söï haáp thu cuûa

  18. MỤC ĐÍCH CHẾ BIẾN ĐÔNG DƯỢC • Taïo ra taùc duïng trò beänh môùi • Taêng hieäu löïc ñieàu trò • Giaûm ñoäc tính • Giaõm taùc duïng phuï • Thay ñoåi tính vò • OÅn ñònh taùc duïng • Giaûm tính beàn vöõng cô hoïc, taêng khaû naêng giaûi phoùng hoaït chaát, vì theá coù theå laøm taêng hieäu löïc cuûa thuoác

  19. HỎA CHẾ SAO Sao tröïc tieáp: + Sao qua (vi sao): laøm khoâ, traùnh moác moït vaø oån ñònh thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa thuoác + Sao vaøng (hoaøng sao): taêng taùc duïng quy tyø, taêng muøi thôm + Sao vaøng chaùy caïnh: giaûm bôùt muøi vò khoù chòu cuûa thuoác. + Sao vaøng haï thoå: caân baèng aâm döông cho vò thuoác + Sao ñen (haéc sao, sao toàn tính): taêng taùc duïng tieâu thöïc, giaûm tính maõnh lieät cuûa thuoác + Sao chaùy (thaùn sao): taêng taùc duïng caàm maùu Sao giaùn tieáp: + Sao caùch gaïo (meã sao): taêng taùc duïng kieän tyø, giaûm tính khoâ taùo cuûa thuoác. + Sao caùch caùt: ñeå nhieät ñoä cao truyeàn ñoàng ñeàu vaøo thuoác + Sao caùch Hoaït thaïch hoaëc Vaên caùp: nhaèm traùnh keát dính thuoác.

  20. NUNG Nhieät ñoä cao, nhieät löôïng lôùn phaù vôõ caáu truùc cuûa thuoác, nhieät ñoä nung coù theå leân ñeán haøng ngaøn ñoä (phöông phaùp voâ cô hoùa) Ñoù laø tröôøng hôïp cheá than hoaït tính, saûn phaåm nung xöông ñoäng vaät (carbon, CaCO3, Ca3(PO4)2, saét oxyt, saét silic, Al, Mg, moät soá muoái hoaø tan…), saûn phaåm nung cöûu khoång, maãu leä laø caùc chaát voâ cô (CaCO3).

  21. CHẾ, LÙI, NƯỚNG, HOẢ PHI Cheá söông: laø phöông phaùp nung kín. Duøng tinh cheá thuoác coù nguoàn goác khoaùng vaät, hoaït chaát laø caùc chaát voâ cô coù tính thaêng hoa, ôû nhieät ñoä cao, hoaït chaát thaêng hoa, taùch ra khoûi caùc taïp chaát khaùc Luøi (vuøi, oåi): Boïc vò thuoác vaøo giaáy aåm hay boät hoà aåm, boät caùm gaïo roài vuøi vaøo tro noùng ñeán khi khoâ, boùc boû lôùp voû ngoaøi. Luøi ñeå giaûm bôùt chaát daàu, giaûm tính kích öùng cuûa vò thuoác Nöôùng: Nöôùng ñeå laøm chín thuoác, giaûm tính maõnh lieät cuûa thuoác. Hoaû phi: Hoaû phi laø phöông phaùp sao tröïc tieáp, aùp duïng vôùi moät soá vò thuoác laø khoaùng vaät nhö pheøn chua cheá thaønh pheøn phi. Loaïi tröø nöôùc trong caáu truùc phaân töû, taêng khaû naêng huùt nöôùc, laøm saên se nieâm maïc, nhieät ñoä caøng cao, soá phaân töû nöôùc giaûm ñi caøng nhieàu.

  22. THUỶ CHẾ NGÂM Cho döôïc lieäu vaøo trong nöôùc hay dòch phuï lieäu trong moät thôøi gian, sau ñoù gaïn boû dòch. Dòch ngaâm coù pH khaùc nhau coù theå laøm thay ñoåi ñoä tan cuûa caùc chaát hoaù hoïc khaùc nhau. + pH trung tính: nöôùc, dòch quaû boà keát, nöôùc cam thaûo, nöôùc göøng, nöôùc ñaäu ñen…hoøa tan ñöôïc caùc muoái alkaloid, glycozid daïng keát hôïp, tanin, acid höõu cô, ñöôøng, vitamin, pec tin, chaát nhaøy. + pH acid: giaám, dòch pheøn chua…Hoaø tan ñöôïc caùc chaát gioáng nhö pH trung tính + pH kieàm: nöôùc voâi, nöôùc tro beáp…hoaø tan ñöôïc caùc chaát gioáng nhö pH trung tính (tröø muoái Alkaloid ) .+ pH thay ñoåi: nöôùc vo gaïo sau ngaâm 1 ngaøy coù theå töø pH trung tính sang pH acid do bò leân men. Ñoàng tieän sau ngaâm 1 ngaøy coù theå töø pH trung tính sang pH kieàøm do taïo thaønh moät soá chaát nhö acid uric, muoái urat phaân huyû. Thôøi gian ngaâm phuï thuoäc vaøo vò thuoác cuï theå

  23. Ủ • Duøng nöôùc hay dòch phuï lieäu taåm vaøo vò thuoác vaøi giôø ñeán vaøi ngaøy, • duøng vaûi uû ñeán khi ñaït yeâu caàu rieâng cuûa töøng vò thuoác. • Muïc ñích: • Taêng taùc duïng trò beänh nhôø taùc duïng hieäp ñoàng giöõa thuoác vaø phuï • lieäu • - Taêng taùc duïng chæ khaùi hoaù ñôøm, choáng noân • - Taêng taùc duïng nhuaän boå… • - Ñeå leân men • - UÛ ñeå laøm meàm vò thuoác, thuaän lôïi cho vieäc phaân chia thuoác

  24. THUỶ PHI Laø phöông phaùp taùn thuoác trong nöôùc thaønh boät mòn. Thöôøng aùp duïng cho caùc vò thuoác coù nguoàn goác khoaùng vaät nhö chu sa, thaàn sa. Muïc ñích: Choáng söï taêng nhieät ñoä trong khi taùn do ma saùt sinh ra, thu ñöôïc boät thuoác nhoû mòn, traùnh söï bay buïi thuoác.

  25. CHƯNG, ĐỒ, NẤU Chöng: Ñun noùng thuoác vôùi nöôùc hay dòch phuï lieäu baèng caùch ñun caùch thuyû. Muïc ñích: Chuyeån hoaù thuoác trong ñieàu kieän nhieät ñoä cao, khoaûng 1000C Laøm giaûm taùc duïng phuï cuûa thuoác Chöng khoâng ñuû thôøi gian thì vò thuoác deã bò moác. Neáu ñuû thôøi gian thì vò thuoác thôm, baûo quaûn ñöôïc laâu, ít bò moác moït. Ñoà: Duøng hôi nöôùc ñun soâi ñeå laøm meàm thuoác, giaûm muøi vò khoù chòu cuûa thuoác hoaëc laøm chín thuoác, oån ñònh thuoác (dieät men, moác, moït). Naáu (ñun, chöû): Cho vò thuoác naáu tröïc tieáp vôùi nöôùc, dòch phuï lieäu ñeán khi ngaám ñeàu vaøo thuoác.

  26. CHÍCH Laø phöông phaùp taåm vaøo vò thuoác moät hay nhieàu loaïi dòch phuï lieäu, uû ñeán khi thaám ñeàu thì sao hoaëc nöôùng. Muïc ñích: + Taêng taùc duïng ñieàu trò + Thay ñoåi tính vò, khuynh höôùng taùc duïng cuûa thuoác: taêng tính aám, giaûm tính haøn. + Thay ñoåi pH moâi tröôøng ñeå aûnh höôûng ñeán ñoä hoaø tan cuûa caùc thaønh phaàn hoùa hoïc trong vò thuoác. Phuï lieäu chích: nöôùc göøng, nöôùc vo gaïo, nöôùc ñaäu ñen, dòch maät ong,, dòch nöôùc hoaøng thoå, dòch nöôùc bích thoå, dung dòch muoái, giaám, röôïu.

  27. NẤU • Naáu thuoác nhieàu laàn, thu dòch naáu, goäp laïi, coâ ñaëc ñeå duøng. • Saéc thuoác thöôøng duøng cho chieát xuaát thuoác thang hoaëc cao thuoác. • Coù 2 phöông phaùp saéc thuoác, ñoù laø duøng vaên hoûa vaø vuõ hoûa. • Vaên hoûa: saéc thuoác nhoû löûa, thôøi gian naáu keùo daøi 1 – 4 giôø hoaëc hôn. Thöôøng aùp duïng cho cho caùc thuoác coù caáu truùc raén chaéc, caùc baøi thuoác boå (baùt traân, quy tyø, boå trung ích khí…) • Vuõ hoaû: saéc thuoác to löûa, dòch thuoác soâi maïnh. Thôøi gian ñun khoaûng 15 – 30 phuùt. Thöôøng aùp duïng saéc caùc thang thuoác coù chöùa tinh daàu nhö: queá chi thang, tang cuùc aåm, khöông hoaït thaéng thaáp thang… caùc baøi thuoác coù taùc duïng giaûi bieåu, taùn phong haøn, haønh khí treä.

  28. MỘT SỐ PHỤ LIỆU DÙNG CHẾ BIẾN DL CAM THẢO • Vò ngoït, tính bình, quy 12 kinh. Chöùa saponin triterpen (glycyrrhizin), ñöôøng… • + Taêng taùc duïng nhuaän boå, kieän tyø, ích khí. • + Taêng taùc duïng daãn thuoác vaøo 12 kinh • + Hieäp ñoàng taùc duïng ñeå trò caùc chöùng ho ñôøm, vieâm loeùt daï daøy. • + Giaûm ñoäc tính cuûa vò thuoác, ñieàu hoaø tính maõnh lieät cuûa thuoác • Tẩm nước Cam thaûo: • + Thuoác long ñôøm, chæ khaùi: Baùn haï, Vieãn chí… • + Thuoác boå: Baïch truaät.. • + Thuoác ñoäc: Phuï töû, Maõ tieàn, Hoaøng naøn… thöôøng duøng Cam thaûo • khoaûng 5 – 20%, naáu laáy nöôùc ñeå ngaâm hoaëc taåm.

  29. GỪNG Vò cay, tính oân, quy kinh Tyø, Vò, Pheá. Tinh daàu, chaát cay, nhöïa, tinh boät. • + Daãn thuoác vaøo kinh tyø, vò, oân trung tieâu, taêng taùc duïng chæ Âẩu. • + Daãn thuoác vaøo kinh pheá, oân pheá, taêng taùc duïng chæ khaùi. • + Taêng tính oân cuûa thuoác. • + Taêng taùc duïng phaùt taùn cuûa thuoác • + Giaûm tính kích öùng cuûa moät soá vò thuoác ngöùa. Tẩm göøng: Baùn haï, Đaûng saâm, Thuïc ñòa, Truùc nhöï, Truùc lòch, Thieân moân, Maïch moân, Sa saâm…göøng khoaûng 5 – 20%, giaõ naùt, theâm nöôùc, vaét laáùy dòch taåm hoaëc ngaâm thuoác.

  30. ĐẬU ĐEN Vò ngoït, tính bình, voû haït coù chöùa anthocyan maøu tím ñen, haït chöùa protid (24,2%), nhieàu acid amin, lipid, glucid, muoái khoaùng, vitamin… + Do coù maøu ñen daãn thuoác vaøo kinh Thaän (haø thuû oâ ñoû) + Giaûm ñoäc tính cuûa moät soá thuoác (phuï töû, maõ tieàn, ba ñaäu) + Taêng taùc duïng boå döôõng Thöôøng duøng löôïng ñaäu ñen khoaûng 10 - 20% so vôùi thuoác, naáu laáy dòch nöôùc, duøng dòch naøy ñeå taåm hoaëc naáu vôùi thuoác.

  31. ĐẬU XANH Vò ngoït, tính haøn, voû haït coù chöùa flavonoid, tanin, chaát beùo; haït chöùa glucid (53,1%), protid (23,4%), cellulose (4,7%), khoaùng chaát (Ca, P, Fe…), vitamin (B1, B2, PP, C…), caroten,… + Giaûm ñoäc tính cuûa moät soá thuoác (Maõ tieàn) + Giuùp cô theå giaûi ñoäc: flavonoid trong voû haït coù khaû naêng haïn cheá toån thöông gan chuoät gaây bôûi CCl4 hoaëc moät soá thuoác tröø saâu + Taêng taùc duïng boå döôõng Duøng löôïng ñaäu xanh khoaûng 10 - 20% so vôùi thuoác, taùn hoaëc giaõ daäp ñaäu xanh thaønh boät thoâ, ngaâm cuøng vôùi thuoác.

  32. MUỐI Vò maën, ngoït, tính haøn, chöùa NaCl vaø moät soá nguyeân toá vi löôïng. Quy kinh Thaän, Taâm, Vò. + Daãn thuoác vaøo kinh Thaän (Đỗ trọng, Ba kích…) + Daãn thuoác xuoáng haï tieâu + Laøm taêng taùc duïng nhuaän taùo, laøm meàm chaát raén (nhuyeãn kieân) + Boå sung moät soá nguyeân toá: Na, Cl, I… + Baûo quaûn thuoác, haïn cheá moác moït Duøng löôïng muoái khoaûng 1 - 5% so vôùi thuoác, hoaø tan trong nöôùc ñeå taåm hoaïc ngaâm thuoác.

  33. RƯỢU Vò cay, ngoït, tính nhieät, coù ñoäc, hoaït chaát laø alcol ethylic, moät soá chaát thôm. + Taêng taùc duïng thaêng ñeà, daãn thuoác leân thöôïng tieâu vaø ra ngoaøi bì phu (Thaêng ma, Saøi hoà) + Giaûm tính haøn, taêng tính aám (Hoaøng lieân, Hoaøng caàm) + Baûo quaûn thuoác: röôïu laøm ñoâng voùn moät soá thaønh phaàn deã gaây naám moác nhö chaát nhaøy, pectin… Thöôøng duøng khoaûng 5 - 20% so vôùi thuoác.

  34. GIẤM Vò chua, tính löông, khoâng ñoäc. Coù acid acetic, enzym thuûy phaân tinh boät, pH khoaûng 2 - 3 + Taêng daãn thuoác vaøo kinh Can, Ñôûm + Taêng taùc duïng haønh khí, hoaït huyeát, giaûm ñau + Acid hoùa moâi tröôøng, coù theå taêng khaû naêng hoøa tan moät soá thaønh phaàn trong vò thuoác (alkaloid) + Trung hoøa Ca(OH)2 trong moät soá vò thuoác (cöûu khoång, maãu leä, traân chaâu maãu…) Löôïng giaám khoaûng 5 -10% so vôùi thuoác, neáu duøng ñeå toâi caùc vò thuoác thì löôïng giaám coù theå gaáp 2 -3 laàn so vôùi thuoác.

  35. MẬT ONG Vò ngoït, tính bình. Quy kinh Taâm, Pheá, Tyø, Vò, Ñaïi tröôøng. Chöùa caùc monosaccharide (glucose, levulose: 65-70%), disaccharide (saccharose 2-3%), acid höõu cô (formic, tartric, acetic), vitamin (A, D, E), enzym (invertin, amylase, lipase) + Taêng taùc duïng kieän tyø (nhôø caùc enzym, vitamin), boå khí (ñöôøng) + Taêng taùc duïng nhuaän, boå + Baûo quaûn thuoác: lôùp caramen taïo thaønh trong quaù trình sao thuoác coù taùc duïng baûo veä, haïn cheá naám moác + Hôïp ñoàng vôùi thuoác ñeå trò caùc beänh ñöôøng tieâu hoùa: vieâm ñaïi traøng, vieâm loeùt daï daøy… Duøng löôïng maät ong khoaûng 10 -20% so vôùi thuoác, hoøa tan maät vôùi khoaûng 50% nöôùc, taåm dòch naøy vaøo thuoác, uû ñeán khi thuoác huùt heát dòch, phôi hoaëc saáy nheï ñeán khoâ, sao nhoû löûa ñeán khi vaøng ñeàu

  36. HOÀNG THỔ, BÍCH THỔ Hoaøng thoå laø loaïi ñaát seùt vaøng, bích thoå laø ñaát vaùch töôøng ñeå laâu ngaøy. Hoaøng thoå vò ngoït, tính bình, hôi löông Bích thoå vò ngoït, tính oân. khoâng ñoäc. Chuû yeáu laø caùc chaát voâ cô, hoaøng thoå chöùa nhieàu muoái saét + Taêng taùc duïng kieän tyø, hoøa vò + Boå sung moät soá nguyeân toá voâ cô vi löôïng vaø ña löôïng Duøng löôïng ñaát khoaûng 10 - 20% so vôùi thuoác, taùn thaønh boät, hoaø trong nöôùc, khuaáy kyõ, gaïn laáy dòch trong ñeå taåm thuoác.

  37. ĐỒNG TIỆN Ñoàng tieän laø nöùôc tieåu cuûa beù trai 6 -12 tuoåi, laáy vaøo buoåi saùng, ñoaïn giöõa (boû nöôùc tieåu ñaàu vaø cuoái) Vò maën, tính haøn, quy kinh Taâm, Thaän. Coù chöùa caùc saéc toá (urocrom, urobillin, porphirin), caùc hôïp chaát nitô (ure, amoniac, acid uric, creatinin, acid puric, 20 loïai acid amin cuûa cô theå), chaát voâ cô (Na, K, Ca, NH4, Cl, SO4, PO4…), hormon (androgen), ñöôøng khöû, enzym, vitamin… + Taêng taùc duïng tö aâm giaùng hoûa, taêng taùc duïng haønh huyeát tieâu öù + Giaûm tính taùo, taêng tính nhuaän Löôïng ñoàng tieän khoaûng 10 – 20% so vôùi thuoác.

  38. NƯỚC VO GẠO Duøng nöôùc vo gaïo neáp hoaëc teû. + Taêng taùc duïng kieän tyø hoøa vò, giaûm tính taùo + Taêng tính nhu nhuaän Caùch cheá: 1kg gaïo laáy khoaûng 2 -3l nöôùc duøng ñeå ngaâm thuoác. Neáu duøng ñeå taåm thuoác thì cöù 1kg gaïo laáy 100 – 200ml nöôùc gaïo ñaëc. Chuù yù: dòch nöôùc vo gaïo ñeå laâu seõ bò leân men, coù muøi chua, pH thay ñoåi töø trung tính dang acid, aûnh höôûng ñeán ñoä tan cuûa moät soá hoaït chaát (alkaloid, coumarin), caùc enzym coù theå gaây

More Related