Legionella

1. Legionella MEDILAB Sp. z o.o. Filip Cetera

2. Legionella – historia • Choroba legionistów: W 1976 roku podczas zjazdu Legionistów Amerykańskich w Filadelfii, wielu uczestników zachorowało na zapalenie płuc niewiadomego pochodzenia (ok. 220 przypadków – 34 zgony). • Gorączka Pontiac: W 1968 w stanie Michigan stwierdzono przypadki grypopodobnych zachorowań o nieznanej etiologii.

3. Legionella – historia • Na podstawie analizy serologicznej surowic zgromadzonych od pacjentów udowodniono, że choroba legionistów oraz gorączka Pontiac wywoływane są przez ten sam bakteryjny czynnik etiologiczny. • 18.01.1977 – powstanie nowej rodziny i rodzaju: Legionellaceae Legionella

4. Legionella – charakterystyka • jest cienką, ruchliwą pałeczką Gram-ujemną o wymiarach: • 0,3-0,9 x 2,0-4,0µm • Wykazuje pleomorfizm, • Posiada od 1 do 3 wici, • Wytwarza katalazę oraz β-laktamazę, • Do wzrostu wymaga: • Wysokiego stężenia dwutlenku węgla (2-2,5%) • Wysokiej wilgotności

7. Legionella – charakterystyka Znanych jest obecnie ponad 50 gatunków i 70 grup serologicznych bakterii z rodzaju Legionella. Spośród rejestrowanych zachorowań: • 80 – 90% wywołanych jest przez L. pneumophila • W tym ok. 50 – 75 % przez sg1 • 10 – 20 % wywołanych jest przez: • L. micdadei • L. dumofii • L. jordanis • L. longbeache • L. gormanii

8. Legionellapneumophila– czynniki zjadliwości

9. Legioneloza Choroba legionistów: • Postać płucna:Postać z dominującymi objawami ciężkiego zapalenia płuc; • Postać pozapłucna: Ciężka, uogólniona, zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC), sepsa u pacjentów OIOM. Gorączka Pontiac: • Postać pozapłucna o objawach grypopodobnych.

10. Legioneloza Choroba legionistów: • 3 – 8% wszystkich zachorowań, • Okres inkubacji wynosi od 2 do 10 dni, • Objawy: zapalenie płuc, gorączka (90% ), suchy kaszel (75%), biegunki (30 – 50%), zaburzenia świadomości (50%), • Śmiertelność: * 15 – 20%. *w szpitalach może sięgać 40 – 50%

11. Legioneloza Gorączka Pontiac: • Ok. 90% wszystkich zachorowań, • Okres wylęgania do 48 godzin, • Nie odnotowano przypadków zgonów, • Objawy: wzrost temperatury ciała, dreszcze, bóle głowy, bóle mięśniowe, • Następuje samoistne wyleczenie po kilku dniach. Leczenie legioneloz: • Makrolidy, • Fluorochinolony.

12. Legioneloza – identyfikacja • Poziom przeciwciał: • Przeciwciała (IgM)przeciwko Legionella, • Długi okres oczekiwania (3-4 tygodnie). • Izolacja i hodowla: • Bioptat tkanki płucnej, posiew krwi, • Długi okres oczekiwania (2-10 dni). • Antygen Legionella p. sg1 w moczu: • Wynik do 4 godzin, czułość 80 – 90%, • Prostota, niski koszt. • Test immunofluorescencji bezpośredniej DFA: • Szybki (2-4 godziny), czuły, • Wyniki fałszywie dodatnie (zak. Pseudomonas, Francisellatularensis)

13. Legioneloza *European Working Group for Legionella Infections

14. Epidemiologia Woda nie jest tak czysta jak wygląda…

15. Epidemiologia – rezerwuar rodz. Legionella ŚRODOWISKO NATURALNE ŚRODOWISKO SZTUCZNE • wody śródlądowe, • powierzchniowe. • wody gruntowe, • gleba, • gorące źródła, • strefy przybrzeżne, • temperatura w zakresie 20 – 45⁰C • systemy dystrybucji wody, • urządzenia klimatyzacyjne, • wieże chłodnicze, • urządzenia nawilżające, • baseny, spa, jacuzzi, fontanny, • nebulizatory, inhalatory, • sprzęt medyczny, • miejsca zastoinowe wody, • temperatura w zakresie • 20 – 45⁰C

16. Epidemiologia • Kontakt ze skażoną wodą (narzędzia med., przemywanie ran) Nie stwierdzono przypadków przenoszenia się choroby z człowieka na człowieka • Inne Wrota zakażenia • Zachłyśnięcie • Inhalacja aerozolu • Drogi oddech-owe

17. Epidemiologia – grupy ryzyka Największe ryzyko zakażenia pałeczkami Legionella występuje w następujących grupach: • pacjenci z immunosupresją, • pacjenci oddz. intensywnej opieki med., • pacjenci poddani terapii przeciwnowotworowej, • pacjenci dializowani.

18. Epidemiologia – czynniki ryzyka PoChP Choroby Sercowo naczyn.

19. Epidemiologia – kategorie legioneloz Różne źródła zakażenia Nabyte w miejscu pracy, zamieszkania itd. Nabyta w trakcie hospitalizacji Nabyta w podróży TAP (travel associated peumonia) CAP (community acquired pneumonia) HAP (hospitalacquired pneumonia)

20. Epidemiologia – Zapadalność na legionelozę w zależności do źródła zakażenia (wg. EWGLI)

21. Epidemiologia – Legionella w Polsce • Pierwsze wykryte i opisane ognisko zakażeń Legionella sp. w Polsce: • Oddział okulistyki (woj. śląskie). • Wysoki wskaźnik zachorowalności wśród dzieci: • W 2006 roku na 89 zachorowań, aż 46 dotyczyło dzieci. • Legionella w obiektach publicznych (akademiki SGH – 2009) oraz osiedlach mieszkaniowych (Zagłębie 2010).

22. Epidemiologia – działania prewencyjne • Utrzymanie odpowiedniej temperatury wody: (Dz. U. 2002 r., Nr 75, poz. 690 - Dz. U. 2009r, Nr 56, poz.461) • dla ciepłej, w punktach czerpalnych – nie mniej niż 55⁰C, • w podgrzewaczu – nie mniej niż 60⁰C, • dla zimnej – poniżej 20⁰C. • podgrzewanie wody do temp. 70 – 80⁰C (w całej sieci), • Izolacja instalacji wody ciepłej oraz zimnej. • Stosowanie sterylnej wody. • przy płukaniu sprzętu do terapii oddech. • Likwidacja „martwych odgałęzień”.

23. Epidemiologia – działania prewencyjne • Zapobieganie powstawaniu: • osadów w kranach, • korozji oraz złogów. • Kontrola (czyszczenie, konserwacja, dezynfekcja): • wież chłodniczych, • urządzeń klimatyzacyjnych, • sprzętu medycznego. • Stosowanie filtrów mikrobiologicznych. • Cyrkulacja ciepłej i zimnej wody: • płukanie zasobników, • spuszczanie wody. • Kontrola mikrobiologiczna (Dz. U. 2007r., Nr 61, poz.417)

24. Podstawy prawne • Dz. U. 2002 r., Nr 75, poz. 690 z 12.04.2002 (Dz. U. 2009r, Nr 56, poz.461) – nowelizacja • Wymogi dot. zakresów temperatury wody w pkt. czerpalnych (55 – 60⁰C, okresowo do 70⁰C). Budynki nowe. • Zasady postępowania przy projektowaniu, doboru urządzeń oraz eksploatacji instalacji wodnych. • Dz. U. 2001 r., Nr 26, poz. 1384, 2008r, Nr 234 poz. 1570; • Od 01.01.2002 na mocy ww. ustawy z 6 września 2001, legioneloza znajduje się w wykazie chorób zakaźnych, obowiązkowo rejestrowanych w Polsce. • Dz. U. 2007r., Nr 61, poz.417 (Zał. 1, 7, 9) z 29.03.2007 • Obowiązuje od 01.01.2008,

25. Podstawy prawne Dz. U. 2007r., Nr 61, poz.417: • Załącznik 1 (wymogi mikrobiol. dla ciepłej wody) * W Zakładach Opieki Zdrowotnej, na oddziałach, w których przebywają pacjenci o obniżonej odporności (w tym objęci leczeniem immunosupresyjnym) pałeczki Legionella sp. powinny być nieobecne w próbce o objętości 1000 ml.

26. Dz. U. 2007r., Nr 61, poz.417: Zał. 7 (okresowość badań dla ciepłej wody)1) 1) Jeżeli wynik dotyczy 1-2 próbek – wykonać więcej oznaczeń. 2) Jeżeli w kolejnych badaniach w odstępach rocznych stwierdzono <100 JTK / 100 ml. 3) Jeżeli w kolejnych dwóch badaniach wykonywanych w odstępach 3 mieś. stwierdzono <100 JTK / 100 ml, to następne badanie można wykonać za rok.

27. Podstawy prawne Dezynfekcja termiczna lub chemiczna zawsze: • w przypadku wyłączenia instalacji wodnej na dłużej niż 1 miesiąc, • jeśli instalacja lub jej część została wymieniona lub zabiegi konserwacyjne mogły prowadzić do jej zanieczyszczenia • w sieci wodnej w miejscu przebywania osób, u których wystąpiło podejrzenie lub stwierdzono zachorowanie na legionelozę Dz. U. 2007r., Nr 61, poz.417: • Załącznik 9 (metodyka badań mikrobiologicznych ) - Badanie wykonać zgodnie z PN-ISO 11 731, PN-ISO 11 731-2 Dz. U. 2007r., Nr 61, poz.417: • Kontrola pod kątem obecności Legionella sp. w obiektach: • Hotele, • Restaracje, • Baseny, • Budynki wielorodzinne, • Inne.