KTÜ * MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEODEZİ ve FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

1. KTÜ * MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİJEODEZİ ve FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TAŞINMAZ MAL HUKUKU Prof. Dr. Cemal BIYIK Trabzon, 2005

2. 1. DERSLE İLGİLİ TEMEL KAYNAKLAR • AKİPEK, Jale G. (H. 276) • 1965: Türk Eşya Hukuku (Aynî Haklar, Zilyetlik, Tapu Sicili), A.Ü. Hukuk Fak. Yayını 198, Ajans Türk Matbaası, Ankara. • ALTUĞ, Yılmaz (H. 370) • 1976: Yabancıların Arazi İktisabı Meselesi, Sulhî Garan Matbaası, 4. Baskı, İstanbul, 1976. • AYBAY, Aydın (H. 387) • 1962: Tapu Sicilinde Muvakkat Tescil, İ.Ü. Hukuk Fak. Yayını 937/192, Ahmed Said Matbaası, İstanbul. • AYBAY, Aydın / HATEMİ, Hüseyin (H. 698) • 1981: Eşya Hukuku Dersleri, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Yay. No: 2849/2, Fakülteler Matbaası, İstanbul. • AYİTER, Nûşin (H. 251) • 1978: Miras Hukuku, Ankara Üniv. Hukuk Fakültesi Yayınları, No 426, Sevinç Matbaası, Ankara. • BERTAN, Suad (H. 189) • 1976: Aynî Haklar C. 1-2 (Medenî kanun 618-764. Maddelerinin Şerhi), Balkan Basımevi, Ankara. • ÇENBERCİ, Mustafa (H. 342) • 1973: Gayrimenkul satış Vaadi, Sevinç Matbaası, Ankara. • ÇOKER, Fahri / KAZANCI, Sadi / KAZANCI, Faruk • 1978: Türkiye Cumhuriyeti Kanunları, Kazancı Matbaacılık Sanayii, İstanbul.

3. DALAMANLI, Lütfü (H. 473) • 1980: İçtihatlı ve Örnekli Tatbikatta Satış Vaadleri, Ölüme Kadar Bakma ve Miras Taksim Sözleşmeleri, Kazancı Matbaası, İstanbul. • DEMİRAĞ, Ömer • 1973: Kadastro Bilgisi Ders Notları, K.T.Ü. Jeodezi Bölümü, Trabzon, 1973, Yayınlanmadı. • DÖNMEZ, İrfan (H. 34) • 1980: Tapu İptali ve Tescili Davaları, İ.Ü. Kitabevi, İstanbul. • DÖRTGÖZ, G. Öcal • 1995: Gayrimenkul Mevzuatı, TAKAV Yayınları No 1, Ankara. • DURAL, Mustafa (H. 391) • 1967: El Yazısıyla Vasiyetname, İ.Ü. Hukuk Fak. Yay. No 1258/278, Cezaevi matbaası, İstanbul. • EMVAL-İ GAYRIMENKULENİN İNTİKALATI HAKKINDA KANUN (Tasvir-i İntikalat Kanunu) • 21 Şubat 1328. • ESENER, Turhan • 1971: Eşya Hukuku Zilyetlik, Tapu Sicili, Mülkiyet, Sınırlı Aynî Haklar, Rehin Sevinç Matbaası, Ankara, 1971, 230 s. • ESMER, Galip (H. 28) • 1976: Mevzuatımızda Gayrımenkul Hükümleri ve Tapu Sicili, Olgaç Matbaası, Ankara, 1976. • GÖKTÜRK, H. Avni (H. 765) • 1937: Miras Hukuku, Siyasal Bilgiler Okulu Neşriyatı, Devlet Basımevi, Ankara.

4. GÜLAN; Aydın • 1999: Kamu Mallarından Yararlanma Usullerinin Tabi Olduğu Hukuki Rejim, Alfa Yayın. İst. • GÜRSOY, K. Tahir / EREN, Fikret / CANSEL, Erol (H. 356) • 1978: Türk Eşya Hukuku, A.Ü. Hukuk Fak. Yay. No 425, Sevinç Matbaası, Ankara. • İMRE, Zahit (H. 122) • 1978: Türk Miras Hukuku, Fakülteler matbaası, İstanbul, 4. baskı. • İNAN, Ali Naim • 1969: Miras Hukuku, A.Ü. Hukuk Fak. Yay. No: 254, Ankara,1969, 432 s. • KALABALIK, Halil • 1997: Hukukun Temel Kavram ve Kurumları, Derya Kitabevi, Trabzon. • KARAGÖZ, Mehmet • 1995: Haritacılıkta Taşınmaz mal Hukuku, TMMOB – HKMO Yayını, Ankara. • KARAHASAN, M. Reşit (H. 60) • 1977: Türk Medenî Kanunu - Eşya Hukuku, Sevinç Matbaası, Ankara. • KARAMAN, Hayreddin • 1974: Mukayeseli İslam Hukuku, İrfan Yayınevi, No: 57, İstanbul, 1974, 480 • KAVALALI, A. Mümin (H. 188) • 1978: Feraiz, Arazi Vakıfları Hukuku ve Yeni Miras Hukuku, Mute Basımevi, Ankara.

5. KÖPRÜLÜ, Bülent 1958: Toprak Hukuku Dersleri, Cilt 1, İstanbul, 1958. KÖPRÜLÜ, Bülent (H. 812) 1975: Miras Hukuku Dersleri I (Mirasçılar, Ölüme Bağlı Tasarruflar), Fakülteler Matbaası, İstanbul 1975/76. KÖPRÜLÜ, Bülent / KANETİ, SELİM (H. 565) 1972: Toprak Hukuku, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Yay. No: 1821 / 408, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1993. OĞUZMAN, M. Kemal 1978: Medenî Hukuk Pratik Çalışmaları II, Borçlar Hukuku - Miras Hukuku, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Yay. No 1775, İstanbul. OĞUZMAN, M. Kemal (H. 165) 1978: Miras Hukuku Dersleri, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Yay. No 2475/557, 2. baskı, Fakülteler Matbaası, İstanbul. OLGAÇ, Senai (H. 346) 1977: Satış, Trampa, Bağışlama, Olgaç Matbaası, Ankara. OLGAÇ, Senai (H. 554) 1978: Şuf'a, Vefa, İştira Hakları, Olgaç Matbaası, Ankara.

6. ORTAYLI, İlber • 1979: Türkiye İdare Tarihi, TODAİE Yayını, No 180, Doğan Basımevi, Ankara. • ÖZTRAK, İlhan (H. 417) • 1968: Miras Hukuku (Giriş, Kanundan Doğan Mirasçılık, Ölüme Bağlı Tasarruflar), A.Ü. Siyasal Bil. Fak. Yayını 253, Ankara. • REİSOĞLU, Safa (H. 355; 727) • 1965: Türk Eşya Hukuku, C. 1, A.Ü. Siyasal Bib. Fak. Yay. No 190 - 172, Sevinç Matbaası, Ankara. • SİRMEN, Lale (H. 479) • 1976: Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlardan Devletin Sorumluluğu, A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayını 391, Sevinç Matbaası, Ankara. • TÜFEK, K. Gültekin (H. 519) • 1977: Miras Hukukunda Tenkis ve İade Davaları, Olgaç matbaası, Ankara. • ŞENER, Esat (H. 38) • 1981: Eski ve Yeni miras Hukuku C. I-II, Sevinç Matbaası, Ankara. • TAPU KAYITLARINDAN HUKUKİ KIYMETLERİ KAYBOLANLARIN TASFİYESİNE DAİR KANUN • Kanun No: 1515, Kabul Tarihi: 2.6.1929, Resmî Gazete: 9.6.1929/ 1211, Ek: 5519 (25.1.1950). • TAPU KAYITLARINDAN HUKUKİ KIYMETLERİ KAYBOLANLARINTASFİYESİNEDAİR KANUNUN TAPU DAİRELERİNCE SURETİ TATBİKİ HAKKINDAKİ NİZAMNAME • Bakanlar Kurulu Kararı : 14.05.1930, No: 9331, Resmî Gazete: 02.07.1930 / 1536. • TAPU SİCİLİ TÜZÜĞÜ • 18.5.1994 - 94/5623, Resmî Gazete: 7 Haziran 1994 / 21953.

7. TEKİNAY, S. Sulhi (H. 779; H. 265) • 1967: Eşya Hukuku C. 1, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Yay. No: 2515/569, Fakülteler Matbaası, 3. baskı, İstanbul, 1978. • TESCİLE KONU OLAN HARİTA VE PLANLAR YÖNETMELİĞİ • Resmî Gazete: 6 Ağustos 1973 / 14617. • TESCİLE KONU HARİTA VE PLANLARIN KONTROL YÖNERGESİ • TKGM, Genelge No: 300-2/19, 13.04.1989;TKGM, Genelge No: 1994/5, 04.04.1994. • MEDENİ KANUN (Türk Kanun-u Medenîsi) (4721 ie mülga) • Kanun No: 743, Kabul Tarihi: 17.2.1926, Resmî Gazete: 4.4.1926/339, Yürürlük: 4 Ekim 1926, Değişiklik: 903 (13.7.1967); 3678 (23.11.1990). • TAPU KANUNU • Kanun No: 2644, Kabul Tarihi: 22.11.1934, Resmî Gazete: • 23.11.1934/2892, Değişiklik: 2421 (6.3.1981); 5520 (25.1.1950); 6217 (6.1.1954).  • TKGM, 1998: Tapu – Kadastro İşlemleri Rehberi TKGM Döner Sermaye İşletmesi. • TÜRK MEDENİ KANUNU • Kanun No: 4721, Kabul Tarihi: 22.11.2001, Resmî Gazete: 08.12.2001 / 24607, Yürürlük: 01 Ocak 2002. • TÜRK MEDENİ KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN • Kanun No: 4722, Kabul Tarihi: 03.12.2001, Resmî Gazete: 08.12.2001 / 24607, Yürürlük: 01 Ocak 2002. • VELİDEDEOĞLU, H. Veldet / ESMER, Galip • 1956: Gayrimenkul Tasarrufları ve Tapu Sicili Tatbikatı, 2. baskı, İstanbul.

8. TAŞINMAZ MAL HUKUKU DERSİ İLE İLGİLİ OLARAKHER ÖĞRENCİNİN TEMİN ETMESİ GEREKENTEMEL KAYNAKLAR • TÜRK MEDENİ KANUNU • Kanun No: 4721, Kabul Tarihi: 22.11.2001, Resmî Gazete: 08.12.2001 / 24607, Yürürlük: 01 Ocak 2002. • TÜRK MEDENİ KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞÜ ve UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN • Kanun No: 4722, Kabul Tarihi: 03.12.2001, Resmî Gazete: 08.12.2001 / 24607, Yürürlük: 01 Ocak 2002. • TAPU KANUNU • Kanun No: 2644, Kabul Tarihi: 22.11.1934, Resmî Gazete: 23.11.1934/2892, Değişiklik: 2421 (6.3.1981); 5520 (25.1.1950); 6217 (6.1.1954). • TAPU SİCİLİ TÜZÜĞÜ • Resmî Gazete: 7 Haziran 1994 / 21953. • TESCİLE KONU OLAN HARİTA VE PLANLAR YÖNETMELİĞİ • Resmî Gazete: 6 Ağustos 1973 / 14617. • TESCİLE KONU HARİTA VE PLANLARIN KONTROL YÖNERGESİ • TKGM, Genelge No: 300-2/19, 13.04.1989; • TKGM, Genelge No: 1994/5, 04.04.1994.

9. HUKUK BİLGİSİNE GİRİŞ • ·Hak ve Hukuk tanımı • ·Sosyal Hayatı Düzenleyen Kurallar • Din Kuralları • Ahlâk Kuralları • Görgü Kuralları • Hukuk Kuralları

10. GİRİŞ • Hukuk (sözlük anlamı): • Haklar. • Kanunlar ilmi. • Kanunların ceza ile alakalı olmayıp, alacak-verecek davalarını ilgilendiren kısmı: hukuk davası, hukuk mahkemesi. • Dostluk, ahbaplık. • Hak: Doğruluk, batıl olmayan, adalet, birine ait olan şey, bir emeğin karşılığı, Allah (Cenab-ı Hak). • Hukuk: Sosyal hayatta; şahıslar ile şahıslar veya şahıslar ile toplum arasındaki ilişkileri düzenleyen, maddi müeyyideli, yani, uyulması zorunlu kuralların bütünüdür. 

11. DİN KURALLARI • Din kuralları, Allah tarafından peygamberleri vasıtasıyla insanlara tebliğ edilmiş emir ve yasaklardır. • Din kurallarının bir kısmı bu Dünya ile, diğer kısmı da öbür Dünya (Ahiret) ile ilgilidir. • Bu nedenle, bunlara uyup uymamanın mükafat ve cezası da Dünya ve Ahiret’te verilir. Fertlere, topluma ve çevreye zarar vermenin cezası bu Dünya’da; Dünya’da verilemeyen cezalarla Allah’ın emir ve yasaklarına uymamanın cezası da Ahiret’te verilir. Örneğin; hırsızlık yapanın cezası bu Dünya’da, Allah’a şirk (ortak) koşmanın cezası Ahiret’te verilir. • Dünyadaki cezaları verme yetkisi ve sorumluluğu “ulul-emr”e (yönetime) aittir, fertler ceza veremezler.

12. Dinler temel olarak ikiye ayrılırlar: • 1-Hak (tek tanrı inançlı) dinler: Musevilik, Hıristiyanlık ve İslamiyet. • 2-Batıl (Çok tanrı inançlı) dinler:Putperestlik, Totemizm vb.. • Hak dinlerin sonuncusu olan İslamiyet, İlahi kitaba dayanan dinlerin hükümlerini tamamlamıştır. İslam Dininin esasları, Dünya ve Ahiret’e ilişkin bütün hükümleri kapsar.

13. İslam Dini üç temel esas üzerine kurulmuştur: 1.      İtikat (İnanç), 2.      İbadet (kulluk), 3.      Muamelat (Ahlak ve davranışlar).

14. İslam Hukuku, inanç ve ibadetle ilgili hususları kişi ve Allah arasındaki samimi fiil ve davranışlara bırakmıştır. İnançta ve ibadette kasten kusurlu olanlar bunun hesabını Ahiret’te vereceklerdir. Muamelatta kusurlu olanların müeyyidesi ise bu Dünya’da uygulanır. Aksi taktirde, toplumsal düzenin bozulması ve insanlığın yok olması tehlikesi vardır. Bu yüzden, fertle fertler, fertle toplum arasındaki ilişkileri düzene koyan kurallar konulmuştur. İlk İslam Devletlerinde, özellikle Selçuklu ve Osmanlılarda bu kuralların dayandırıldığı deliller tespit edilmiştir. Örneğin, Osmanlı döneminde iki çeşit hukuk vardı: 1-     Şer’i hukuk, 2-     Örfi hukuk.

15. Şer’i hukukun delilleri: • Asli Deliller • Kitap (Kur’an-ı Kerim) • Sünnet (Peygamberin sözleri ve davranışları) • İcma (Kitap ve Sünnete aykırı olmayan hükümler, icma-i ümmet) • Kıyas (Benzer hükümlerle mukayese sonucu varılan hükümler, içtihatlar) • Fer’i Deliller • İstihsan (Güzel bulma), • İstihlah (Aykırı bulmama), • Örf ve adetler (Toplumun benimsediği, İslam’a aykırı olmayan uygulamalar), • Sahabe sözü (Peygamberi görenlerin sözleri), • Geçmiş şeriatler (İslam’dan önceki peygamberlerin İslam’a aykırı olmayan şeriatleri),

16. Örfi hukukun delilleri: - Padişah fermanları - Gelenek ve görenekler

17. İslam hukuku, İslam bilim adamlarının her devirde, bu kaynak delilleri göz önünde bulundurarak geliştirdiği kurallar sayesinde giderek zenginleşmiş ve toplumsal düzenin sağlanmasını başarmıştır. Bu hukuk, Osmanlı döneminde altı asır uygulanmıştır. Ancak, hatalı ve keyfi uygulamaların İslam hukuku gibi gösterilmesi karışıklıklara sebep olmuştur. Cumhuriyetle birlikte, Türkiye’de Medeni Hukuk hükümleri uygulamaya konmuştur. Esasen hukuk “hakların korunması” olduğu için evrensel bir kavramdır. İslam düşüncesinin esası da bir anlamda hak ve hakların korunması ve sahibine iadesi olduğu için, bu sağlandığı taktirde, yapılan işlemlerin İslam’a da uygun olacağına inanılmıştır.

18. AHLAK KURALLARI • Sosyal hayatta, şahısların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen kurallardır. • AHLAK KURALLARI §SÜBJEKTİF AHLAK KURALLARI (Şahsın kendi nefsine karşı uygulayacağı kurallar) §OBJEKTİF AHLAK KURALLARI (Şahısların birbirlerine karşı uygulanan kurallar) • Ahlak kurallarının müeyyidesi manevidir. Bunlara uymayanlara ayıplama, küçük görme gibi tepkiler uygulanır.

19. Ahlak kurallarının çoğu din temeline dayanır. Özellikle, İslam Dini ahlaka büyük önem vermiştir. Hz. Muhammet, “Ben güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildim” mealindeki hadisiyle bunu teyit etmektedir. • İslama göre aklı başında olan her ferdin birtakım görev ve sorumlulukları vardır. Bunlar; • Allah’a karşı, • Peygambere karşı, • Peygamberin ashabına (sahabilere) ve diğer peygamberlere karşı, • Kendi nefsine karşı, • Anne ve babaya karşı, • Çocuklarına karşı, • Akrabalarına karşı, • Komşularına karşı, • Diğer Müslümanlara karşı, • Müslüman olmayanlara karşı, • Diğer canlılara karşı, • Cansız varlıklara karşı • olan hak ve sorumluluklardır.

20. GÖRGÜ KURALLARI • Bir kimsenin,herhangi bir olayda ne şekilde davranması gerektiğini gösteren kurallara “görgü” veya “muaşeret” kuralları denir. • Bu davranış biçimleri toplumun çoğu veya bütününce kabul edilmiş olup, bu kurallara uymamanın müeyyidesi de manevidir. • Görgüsüz, • saygısız, • vefasız, • cahil vb.. • sıfatlarla toplumun diğer fertleri tarafından ayıplanılar. Devletin bu kuralları zorla uygulatma yetkisi yoktur. Örneğin, bir toplumda herkesçe yadırganacak bir davranış biçimi sergileyen kimseye “görgüsüz” denir. • Görgü kuralları toplumdan topluma, ülkeden ülkeye ve hatta farklı kültür kesimleri arasında değişebilen kurallardır. Örneğin, yeme, içme adabı, büyük-küçük ilişkileri, giyim-kuşam vb.. gibi…