210 likes | 436 Views
Diabetes. Prof.R.Rubens Universiteit Gent. Dieet Diabetes Mellitus. Controle energie, eiwit , vet en koolhydraten inname Verdeling van energie en KH over maaltijden Controle van Cholesterol en verzadigde vetzuren. Prioriteiten bij dieet voor IDDM. Aangepaste energie inname
E N D
Diabetes Prof.R.Rubens Universiteit Gent
Dieet Diabetes Mellitus • Controle energie, eiwit , vet en koolhydraten inname • Verdeling van energie en KH over maaltijden • Controle van Cholesterol en verzadigde vetzuren
Prioriteiten bij dieet voor IDDM • Aangepaste energie inname • Koolhydraten verdeeld over de ganse dag, tijdstip van maaltijden trachten constant te houden en in evenwicht met insulinetoediening • Enkelvoudige KH max 10-15 % van totale energie • Snacks voor voorkomen hypo • Extra vocht en voedsel bij inspanning en zikete • Aanpassen bij hypertensie, hyperlipemie en niersinsufficientie
Prioriteiten dieet NIDDM • Enkel dieet : caloriebeperking cfr obesiteit , enkelvoudige KH max 10-15 % • Dieet en medicatie per os : idem + tijdstip maaltijden constant gedurende de dag, snack voor slapen (bij langwerkend middel), goed KH verdelen over dag • Dieet en insuline : idem en idem + rekening met insulinetoediening, regel voedingsinname bij sport en ziekte en cave verwikkelingen
Algemene voedingsregels Diabetes • Bij obesiteit beperken • Verdeling : eiwit : 12-20 %, vet 20-30 % MAAR KOOLHYDRATEN : 55-60 % • Eiwit : 0,8g/kg • Cholesterol < 300 mg/d, PUFA 8-9 % energienood, SFA < 10 % • Koolhydraten minder enkelvoudige, glycemische index event zoetstoffen, cave « dieetproducten » • Vezels > 30-40 g om glycemie gunstig te beinvloeden
Glycemische Index • Snelheid glucose in bloed na eten versus wit brood = 100 • Hoog: honing(126), cornflakes (121), bananen (84), havermout (89), suiker (83), rijst(81),chips(77), aardappelpuree(98) • Laag : volle melk(44), appel (52), erwten (50), peanuts(15)
Zoetstoffen • Saccharine • Cyclamaat • Aspartaam • Acesulfame
Perorale Antidiabetica • Sulfonylurea • Biguaniden • Gliniden • Inhibitoren van α-glucosidasen • PPARγ agonisten
Sulfonylurea • Stimuleren insulinesecretie • Eerste generatie : uit de markt , kortwerkend • Tweede generatie langwerkend nu voorkeurstherapie • Chloorpropamide : zeer langwerkend , antidiuretisch en antabus effect
Sulfonylurea • Vlak voor maaltijd Cave alcohol • 1 tot 2 giften daags • Cave nierinsufficientie • Soms leucopenie, cholestatische hepatitis of huidrash • Sterker bij gebruik met salicylaten, propanolol, fenylbutazone, MAO inhibitoren enz • Niet gedurende zwangerschap
Gliniden • Nieuwe insulinostimulator • Korter werkend • Risico van hypoglycemie • Voor elke maaltijd te nemen • Soms levertoxiciteit • Dosis 3* 1 tot 4 mg/dag
Biguaniden • perifeer (post)receptor • Verlagen glucoseproductie door de lever • verminderen resorptie van glucose in de darm • Soms melkzuuracidose (cave nierinsufficientie)
Inhibitoren α -glucosidasen • Inhibitie vertraagt opname glucose • Postprandiale piek neemt af • Enkel additioneel • Glucobay® 3* 150 tot 300 mg dd
Glitazones (PPARγ agonisten) • Vermindering insulinoresistentie • Meestal niet gebruikt zonder ander middel • Associatie met biguanide en sulfonylurea • Cave: lever, gewichtstoename !!, water en zoutretentie • Pioglitazon (ACTOS® ) 15 – 30 mg/d • Rosiglitazon (AVANDIA® ) 4-8 mg/d
Insuline • Kortwerkende oplosbare : Actrapid® en Humuline Regular® • Protamine insuline = NPH type Insulatard® of Humuline NPH® • Zink insuline : Ultralente® en Humuline Long® • Gewijzigde kort : Humalog® (= Lispro) en Novorapid® (aspartaat ins) en lang (Detemir®, Lantus® enz.) • Mengsels Mixtard®, Humuline®, Novomix®
Praktijk insuline I • Niet in koelkast wel fris (4 tot 10° C) • Traagwerkend is troebel homogeniseren voor injectie • Diep subcutaan, niet IM (pijn en tijdsfactor) • Snelle eerst, daarna traag . Opgelet bij Zn insuline • Spuiten 0,3 ml, 0,5 en 1 ml. max per dertig stuks • Insuline cat A, max 2000 E, Novopen en BD pen, Optipen.
Praktijk Insuline II • Pennen voor pat circa 60 € in handel. • Pompen zeer duur 2500 tot 12500 € en duur materiaal. Risico op onontdekte hypo veel hoger. Definitie basaal infuus en bolus • Starten IDDM klinisch tezamen met teaching • Bij > 60 E = zeker vorm van resistentie • Cave dosis bij voortdurende gewichtstoename!!
Hoe insuline gebruiken ? • Keuze één of meerdere injecties? • Injectieplaatsen variëren • Flacons in België per 100 E (niet in alle ander landen !!!) • Soms urticaria in begin
Algemene maatregelen • Lichaamsbeweging is positief • Cave voetverzorging , inschakelen podoloog • Home monitoring noodzakelijk • Empowerment!! • VDV met DIABETES INFO
Follow up van de diabeet • Controle glycemie (glucosurie is grotendeels verlaten als home control) met meter via deelname aan conventie zo injectie met insuline en controle door endocrinoloog. • Wel nuttig ketostix voor aceton! • Regelmatige medische controle (HA en endocrinoloog). HB A1C(2 mnd voor afname) of fructosamine ( 2 tot 3 weken). Frekwentie volgens type. • Regelmatig gewicht , tensie, nierfunctie + vetten+ EKG +oftalmo ( min 1* per jaar). Bij afwijking sneller.