Sportblessures en EHBSO

1. Sportblessures en EHBSO Sandra Welting-Heij, fysiotherapeut Annemieke Koning, sportmasseur

2. EHBSO Commissie Doel: Het nemen van maatregelen, om schade aan de gezondheid door sportbeoefening te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken Taken: • Controleren en bijvullen • Inventarisatie • Voorlichten

3. Wat is een sportblessure • terugbrengen van trainingsomvang of staken van wedstrijd of training • Niet meedoen aan eerstvolgende wedstrijd of training • Arbeids- of schoolverzuim op eerstvolgende werk- of schooldag • hulp van een medische instantie

4. Belasting <-> belastbaarheid Belastbaarheid: last welke maximaal kan worden gedragen. Gaat over eigenschappen sporter Belasting: mate waarin daadwerkelijk wordt belast

5. Belasting <-> belastbaarheid Beweging Ontspanning Gezonde voeding Stress Milieu Werken/studie Sporten Slechte voeding

6. Trainen • Systematisch toedienen van functionele prikkels -> prestatieverhoging • Juiste training vergroot belastbaarheid • Door belasting neemt belastbaarheid tijdelijk af (vermoeidheid). Hoe hoger de belasting des te langer herstel nodig. • Herstel door rust. Adequaat herstel -> supercompensatie ->toename belastbaarheid

7. Supercompensatie belastbaarheid trainingsprikkel trainingsprikkel trainingsprikkel herstel herstel schade schade tijd

8. Te weinig hersteltijd belastbaarheid trainingsprikkel schade herstel tijd

9. Ontstaan sportblessures

10. Ontstaan sportblessures Verstoring tussen belasting en belastbaarheid Onderscheid in acute en chronisch of overbelastingsblessure Oorzaken endogeen (van binnenuit) of exogeen (van buiten)

11. Blessurepreventie • Gezond houden van het gezonde lichaam • 3 niveau’s: 1. primaire preventie 2. secundaire preventie 3. tertiaire preventie: taak van sportfysiotherapeut

12. Vragen?

13. EHBSO Vijf belangrijke regels: Let op gevaar Ga na wat de sporter mankeert Stel de sporter gerust en zorg voor beschutting Zorg voor deskundige hulp Help iemand op de plaats waar hij/zij ligt

14. EHBSO: kneuzing en verstuiking Ontstaan: • Kneuzing: beschadiging van weke delen tussen huid en bot. • Verstuiking: omzwikking van gewricht Verschijnselen verstuiking: • Zwelling • (blauwe) verkleuring • Pijn • Onvermogen lichaamsdeel te gebruiken.

15. Actie: ICE regel: ICE is koelen: coldpack, water of ijs. Minimaal 10 min. I: Immobiliseren C: compressie: drukverband E: elevatie, hoog leggen. Koelen eerste 48 uur, enkele malen per dag. Drukverband 48 uur laten zitten Bij twijfel ernstig bandletsel of bij aanhoudende pijn: arts raadplegen

16. EHBSO: spierscheuring • Vaak aan begin of einde training/wedstrijd • Door onverwachtse verandering in beweging of explosieve beweging Verschijnselen: • Plotseling pijn als messteek, gevoel trap te krijgen • Gezwollen spierbuik • Blauwe verkleuring (na tijdje) • Plek voelt hard aan

17. Actie: Pas ICE regel toe leg drukverband aan niet meer belasten Verwijs sporter naar arts voor verdere behandeling Hersteltijd 3-6 weken

18. Kramp Verschijnselen: spier is hard als een plank dwangstand bijbehorende gewrichten Actief aanspannen is niet mogelijk, rustig passief rekken -> geen toename pijn (i.t.t. spierscheur) Oorzaken: vermoeidheid, vochtverlies (transpiratie), aanleren nieuwe techniek, onvoldoende doorbloeding

19. Behandeling • Schudmethode • Antagonistenmethode • Rekmethode • Na opheffing kramp: afvoerbevorderende massage, warmte en sportdrank of bouillon • Niet direct verder gaan -> opnieuw kramp -> spierbeschadiging mogelijk

20. EHBSO: botbreuk en ontwrichting Verschijnselen: Pijn Onvermogen lichaamsdeel te gebruiken Zwelling Soms krakend geluid of knap gehoord Soms abnormale stand, abnormale beweeglijkheid of uitwendige wond. BELANGRIJK: leek kan verschil tussen botbreuk en ontwrichting vaak niet zien!!

21. Actie: • Zorg voor deskundige hulp • Zorg dat de sporter niet afkoelt • Houd het getroffen lichaamsdeel onbeweeglijk • Geeft steun en rust • Bij open botbreuk: snelverband op de wond

22. EHBSO: Blaren • Ontstaan door voortdurende druk of wrijving Actie: • dichte blaar afplakken • Bij erge drukpijn: doorprikken: • Blaar ontsmetten • Op 2 plekken doorprikken met blarenprikker • Vocht eruit met steriel gaasje • Ontsmetten en pleister of gaasje. Daarna dakpansgewijs tape • Bloedblaar alleen mag alleen door arts doorgeprikt!

23. EHBSO:Bloedneus of neusbreuk Kan ontstaan door val, elleboog, bal op de neus, botsing Bij krakend geluid en/of afwijkende stand -> neusbreuk? Actie: Sporter zitten met hoofd iets voorover. Neus 1 keer laten snuiten Neus dichtknijpen gedurende 10 min. Na 10 min niet gestopt of bij vermoeden breuk: arts raadplegen.

24. Belangrijk! • Bloed kan besmettelijk zijn. • Sporter zoveel mogelijk de handeling zelf uit laten voeren of latex handschoenen dragen

25. WOND Vuil in een wond vertraagt het herstel. • Reinigen met stromend water • Wond en rondom deppen met ontsmettingsmiddel • Diepe wond: zwaluwstaartjes • Steriel afdekken -> wonddekverband of wonddrukverband • Diepe of ernstig bloedende wond -> naar arts • Belangrijk: denk aan aantrekken handschoenen

26. EHBSO:Chronische blessure • Ontstaan in de regel door overbelasting • Vooral bij pezen en gewrichten • Oorzaken: • Te snel opvoeren van sportbelasting • Eenzijdige bewegingen • Grote langdurige belasting • Combinatie sport en zwaar werk • Dragen verkeerd/versleten schoeisel • Verkeerde techniek.

27. Verschijnselen in 4 fasen: Fase 1:Pijn na het sporten Fase 2: Pijn bij aanvang van het sporten Fase 3: Pijn gedurende het sporten Fase 4: Pijn in rust Een acute blessure kan chronisch worden, wanneer er te lang mee doorgegaan wordt

28. Blessures bij volleybal: Enkelblessure Vingerblessure Knieblessure Schouderblessure Rugblessure

29. Vragen