De Tweede Wereldoorlog herdacht Een vergelijking tussen Nederland en Duitsland

1. De Tweede Wereldoorlog herdacht Een vergelijking tussen Nederland en Duitsland De Tweede Wereldoorlog herdacht

2. INHOUD • Herdenken in Nederland • Hoe herdenken we nu en hoe deden we dat vroeger? • Herdenken in Duitsland • DDR • BRD • Na de eenwording • 21e eeuw • Conclusies De Tweede Wereldoorlog herdacht

3. Nationale herdenking in Nederland De Nationale Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam op 4 mei De Tweede Wereldoorlog herdacht

4. Een kleine herdenkingsgeschiedenis Hebben we in Nederland altijd een Nationale Dodenherdenking gehad? De Tweede Wereldoorlog herdacht

5. Herdenking in 1945 Gedicht Ida-Marie Kriesz (1945)) De Tweede Wereldoorlog herdacht

6. Totstandkoming Nationale Dodenherdenking • Hoe moet je een oorlog herdenken? • Waaraan moet een herdenking voldoen? • Waar komen de twee minuten stilte vandaan? • Is de Nationale Dodenherdenking altijd zo geweest als hij nu is? • Waarom vieren we 4 én 5 mei? • Hoe blijft de herdenking actueel? De Tweede Wereldoorlog herdacht

7. Ontwikkeling nationale herdenking In jaren ‘60 ontwikkeling in herdenking: • tot 1960 alleen verzetshelden en soldaten officieel herdacht • na 1960 ook alle Nederlandse Joodse slachtoffers herdacht • vanaf 1962: ‘allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.’ De Tweede Wereldoorlog herdacht

8. Problemen rond de herdenking • 1951: de herdenking van de communistische verzetsheldin Hannie Schaftwerd verboden. • 1970: homoseksuelen mochten niet herdacht worden. • 2012: Auke de Leeuw mag zijn gedicht niet voorlezen. De Tweede Wereldoorlog herdacht

9. Hoe herdenkt men de oorlog in Duitsland? 1933-2013: “zerstörteVielfalt” De Tweede Wereldoorlog herdacht

10. Herdenken in Duitsland Wanneer? Niet één nationale herdenking, maar meerdere speciale herdenkingsdagen: • 8 mei: Tag der Befreiung • 27 januari: Tag des Gedenkens an die Opfer des Nationalsozialismus • Volkstrauertag (2e zondagvoor Advent) De Tweede Wereldoorlog herdacht

11. Herdenken in Duitsland Hoe? • kransleggingen • herdenkingen in Bondsdag • speciale toespraken, gebeurtenissen en tentoonstellingen tijdens speciale ‘ronde’ jaren (zoals 2013) • uitgebreide aandacht op radio en tv De Tweede Wereldoorlog herdacht

12. 8 mei Tag der Befreiung Op 8 mei 1945 gaf Duitsland zich over. Duitsland herdenkt de nederlaag in de oorlog en de bevrijding van het nazisme. De Tweede Wereldoorlog herdacht

13. 27 januari Op 27 januari werd Auschwitz door de Russen bevrijd. Die dag worden de slachtoffers van  het nationaal-socialisme herdacht. De Tweede Wereldoorlog herdacht

14. 2e zondag voor Advent Volkstrauertag Alle doden van àlleoorlogen en de offers van Gewaltherrschaftaller Nationenworden herdacht. De Tweede Wereldoorlog herdacht

15. Speciale herdenkingen op ‘ronde jaren’ Inwijding Denkmalfür die ermordetenJudenEuropas, Berlijn mei 2005 De Tweede Wereldoorlog herdacht

16. Vergangenheitsbewältigung Het herdenken van de oorlog en rekenschap geven van het verleden is in Duitsland heel belangrijk. Er is een speciaal woord voor: ‘Vergangenheitsbewältigung’ Het betekent ‘in het reine komen met het verleden’ De Tweede Wereldoorlog herdacht

17. Ontwikkeling herdenken in Duitsland Ging herdenken altijd al zo in Duitsland? De Tweede Wereldoorlog herdacht

18. Herdenken in de DDR De Tweede Wereldoorlog herdacht

19. DDR: 1949 - 1989 • Tag der Befreiung (8 mei) was in DDR een nationale vrije dag en betekende bevrijding van het nationaal-socialisme door het communisme. • Inwoners van DDR moeten de Sovjet-Unie dankbaar zijn. • Uitgangspunt: in DDR wonen geen fascisten • Alle oorlogsmisdadigers bevinden zich in West-Duitsland. De Tweede Wereldoorlog herdacht

20. AntifaschistischerSchutzwall De Muur werd in de DDR antifaschistischerSchutzwallgenoemd. De Tweede Wereldoorlog herdacht

21. De BRD van 1949 tot jaren ‘60 • Nadruk op bondgenootschap met VS. • Nadruk op goede betrekkingen met West-Europa (met name Frankrijk). • Nadruk op herstel economie. • Vooruit kijken is belangrijk, in plaats van achteruit. De Tweede Wereldoorlog herdacht

22. 1963 Élysée-verdrag 1963: Frankrijk en West-Duitsland sluiten het Elysee-verdrag. De Tweede Wereldoorlog herdacht

23. 1970: Historische knieval Willy Brandt De Tweede Wereldoorlog herdacht

24. Herdenken in de jaren ‘80 Toespraak Von Weizsäcker Reagan bezoekt Bittburg De Tweede Wereldoorlog herdacht

25. Herdenken na de eenwording De NeueWachein Berlijn De Tweede Wereldoorlog herdacht

26. Herdenken in 21e eeuw Stellingen onderzoek Die Zeit 2010 • De geschiedenis van het nationaalsocialisme in Duitsland interesseert mij zeer, ik wil daar graag meer over te weten komen. • Op school wordt te veel over de nazitijd en te weinig over andere periodes uit de Duitse geschiedenis gesproken. • In mijn familie wordt tegenwoordig steeds weer over de nazitijd gesproken en gediscussieerd. • De Duitsers vormen allang een natie zoals alle andere, de nazitijd is een tijd van voorgaande generaties. De Tweede Wereldoorlog herdacht

27. Herdenken in de 21e eeuw Vervolg • De eeuwige herinnering aan de nazigeschiedenis verhindert, dat de Duitsers een gezond zelfbewustzijn ontwikkelen. • Mijn familie, mijn ouders, grootouders en overgrootouders hebben zich tijdens de nazitijd nergens schuldig aan gemaakt. • Het grootste gedeelte van de Duitsers heeft geen schuld, er waren slechts een paar misdadigers, die de oorlog gestart zijn en de Joden omgebracht hebben. • Ik schaam me voor dat wat de Duitsers in de tijd van het nationaalsocialisme gedaan hebben. De Tweede Wereldoorlog herdacht

28. Conclusie onderzoek in Die Zeit Die Zeit: jongeren zijn nog wel geïnteresseerd in WO II maar zien het als geschiedenis, en hebben geen zin in opgelegd schuldgevoel. De Tweede Wereldoorlog herdacht

29. Herdenken in de 21e eeuw 2011: Duitse president houdt 5 mei-lezing in Nederland. De Tweede Wereldoorlog herdacht

30. President Gauck in 5 mei-lezing: ‘Juist omdat wij Duitsers de last en de schuld van de geschiedenis op ons hebben genomen, geldt voor ons, en geldt ook voor mij: wij vieren samen met iedereen de bevrijding van het nationaalsocialistische juk, wij vieren mee met iedereen die destijds zijn onafhankelijkheid en vrijheid weer terugkreeg. En wij voelen mee met iedereen die juist nu in andere delen van de wereld de vrijheid ontdekt of herontdekt.’ De Tweede Wereldoorlog herdacht

31. Conclusies Herdenken in Nederland • In Nederland is in 1947 besloten dat we gesneuvelde soldaten en verzetshelden met twee minuten stilte op 4 mei zouden herdenken. • Sinds de jaren ‘60 herdenken we alle Nederlandse oorlogsslachtoffers sinds de Tweede Wereldoorlog De Tweede Wereldoorlog herdacht

32. Conclusies Herdenken in Oost-Duitsland (DDR) • In de communistische DDR vond de overheid dat de oorlog vooral de schuld was van de nationaal-socialisten in West-Duitsland. • Ze beweerden dat de communistische DDR geen schuld had: communisten vochten immers tegen de nationaal-socialisten? De Tweede Wereldoorlog herdacht

33. Conclusies Herdenken in West-Duitsland (BRD) • In West-Duitsland kwam het herdenken van de oorlog meer en meer in het teken staan van de ‘bevrijding van het nationaal-socialisme’. De Tweede Wereldoorlog herdacht

34. Conclusies Herdenken in het huidige Duitsland • In het huidige Duitsland wordt nog altijd veel aandacht besteed aan de misdaden en gruwelijkheden die in de Tweede Wereldoorlog door de nationaal-socialisten zijn begaan. • Onderzoek wijst uit dat jonge mensen interesse hebben in WO II als geschiedenis. Ze hebben geen behoefte aan opgelegde emotie De Tweede Wereldoorlog herdacht