100 likes | 255 Views
Bodemdaling NW Friesland. Ir. A.P.E.M. Houtenbos Geodetic Consultant Haren (GN) April 2007. Bodemdaling NW Friesland. Integrale 4D analyse bodemdaling bij Franeker
E N D
Bodemdaling NW Friesland Ir. A.P.E.M. Houtenbos Geodetic Consultant Haren (GN) April 2007
Bodemdaling NW Friesland • Integrale 4D analyse bodemdaling bij Franeker • analyse methodiek als beschreven in 'Subsidence from geodetic measurements in the Ravenna area' Houtenbos, Hounjet, & Barends,, SISOLS 2005, Shanghai • geaccepteerd door SodM voor Hand aan de Kraan monitoren Waddenzee • oordeel ingenieursbureau Oranjewoud: waarschijnlijk scherper dan eigen methodiek • oordeel prof. dr. ir. Barends, GeoDelft: prestigieus internationaal niveau • bron gegevens: alle metingen in NW Friesland vanaf 1928 • resultaten bodemdaling door gaswinning • 1988-2006: 20.5 cm gemeten tegen 8 cm voorspeld, 10 cm toegestaan • alarmerende versnelling (1994: 6 mm/jr, 1999: 15 mm/jr, 2005: 21 mm/jr) • SodM positie: • geen bezwaar tegen Vermilion's berekening van 13 cm voor 1988-2006 • geen bezwaar tegen geodetisch onjuist afgeleide autonome dalingscorrectie • natte vinger verdeling totaal gemeten bodemdaling over zout/gas invloeden • na meting 2003 voorgelegde, alarmerende verschillen over 1988-2003 (SodM: 7 cm, 4D analyse: 13 cm en versnellend) ter zijde gelegd
Totale beweging 1988-2006 • Totaal gemeten, ruimtelijk consistente daling • Uit metingen 1988 – 2006 (bronnen RWS HIS, SodM) • Conclusies • 22 cm totale daling bij centrum Franeker gaswinning • 31,5 cm totale daling bij centra BAS1/2 zoutwinning • 10 cm totale daling bij centrum BAS3 zoutwinning
Autonome beweging • Hoogteverschilmetingen, dus alleen relatieve daling meetbaar • Uit metingen 1928 – 1988 (bron RWS HIS) • Conclusies • 0.05 mm/jr autonome daling in centrum Franeker gaswinning • 0.08 mm/jr autonome stijging in centra BAS zoutwinning • daling in komcentra t.o.v. buitengebied niet te wijten aan autonome beweging
Bodemdaling door zoutwinning • Dalingscomponent in ruimte en tijd consistent met zoutwinning uit BAS1, 2 & 3 cavernes • Totaal gemeten daling = som daling door zout en gaswinning • Conclusies • 29,5 cm in centrum BAS1/2 zoutwinning • 8,5 cm in centrum BAS3 zoutwinning • 1,5 cm in centrum gaswinning bij Franeker
Bodemdaling door gaswinning • Dalingscomponent, in ruimte en tijd consistent met gaswinning nabij Franeker • Totaal gemeten daling = som daling door zout en gaswinning • Conclusies • 20,5 cm in centrum gaswinning bij Franeker • 2 cm in centrum BAS 1/2 zoutwinning • 1,5 cm in centrum BAS 3 zoutwinning
Bodemdaling in tijd • Som daling tgv alle oorzaken • bij Franeker (li bo), BAS1/2 (re bo), BAS 3 (li on) • model (zwart), gemeten (blauw), onzekerheid (rood, +/- 1,5 cm)
Bodemdaling naar oorzaak • maximum daling sinds 1988 veroorzaakt door • gaswinning bij Franeker (blauw) • 2006: 21 cm • versnellend, 2005: 21 mm/jr • zoutwinning uit BAS1/2 (paars) • 2006: 29 cm • aflopend • zoutwinning uit BAS3 (geel) • 2006: 4 cm • oplopend • autonome daling • geen significante invloed
NAP verificatie versnelling • Normaal (links boven) • Versnelling eerste 1-4 jaar tot maximale productie snelheid • dan tijdslineair evenwicht • tenslotte zeer geleidelijke uitdemping tot nul • Vb: Barradeel • Abnormaal (links onder) • Gedurige versnelling tot > 18 jaar na aanvang • geen tijdslineair evenwicht • Vb: Franeker • Indicatie: instorting gesteentestructuur • Conclusie • Mate versnelling neemt af met toename afstand naar centrum Franeker gaswinning • beperkt zich tot periode Franeker gaswinning • laat zich niet door ander oorzaken dan gaswinning bij Franeker verklaren
Conclusies • Samenloop bodemdaling door natuurlijke oorzaken, gas en zoutwinning alleen te ontrafelen door integrale 4D geodetisch statistische analyse • Verwaarloosbare rol natuurlijke daling • Daling door gaswinning versnelt 2005: 2.1 cm/jr bij Franeker, 0.2 cm/jr bij BAS1/2