270 likes | 975 Views
HEMATÜRİ. Yrd. Doç. Dr. Resul YILMAZ Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTıp Fakültesi Pediatri Ana Bilim Dalı. Hematüri. Tanım: İdrarla normalden fazla miktarda eritrosit atılmasıdır. Taze santrüfüj edilmemiş idrarda her sahada 6’dan fazla KK bulunması hematüridir.
E N D
HEMATÜRİ Yrd. Doç. Dr. Resul YILMAZ Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTıp Fakültesi Pediatri Ana Bilim Dalı
Hematüri • Tanım: İdrarla normalden fazla miktarda eritrosit atılmasıdır. • Taze santrüfüj edilmemiş idrarda her sahada 6’dan fazla KK bulunması hematüridir. • Santrifüj edilmiş idrarda büyük büyütmeyle her sahada 5’den fazla KK bulunması hematüridir.
Terimler-1: • GROSS veya MAKROSKOPİK HEMATÜRİ: İdrarda kırmızı, kahverengi renk değişikliği yapan hematüridir. • MİKRO veya MİKROSKOPİK HEMATÜRİ: İdrar normal sarı renginde olup kimyasal olarak ya da mikroskopik muayene sonrasında hematüri tespit edilir.
Terimler-2 • PERSİSTAN HEMATÜRİ: Hematüri her idrarda ve devamlı vardır. • İNTERMİTTANT veya REKÜRREN HEMATÜRİ: Hematüri aralarında normal idrar yapılır. • ASEMPTOMATİK HEMATÜRİ: Ağrısız hematüri • SEMPTOMATİK HEMATÜRİ: Ağrılı hematüri
Tanı • Hemastix test stribi ile tanı konulur. • Bu stripte ortotoluidin ve tampon olarak da organik peroksit kullanılır. • Ortamda kan varsa ortotoluidin mavi renk alır. • Stribin renk değişikliğine bakılır. • Negatif, az, orta, fazla miktarda hemoglobini değişik mavi renklerde gösterir. • Fazla miktarda askorbik asit alınması ve povidon iyot kullanılması yalancı (+) sonuç verir.
Mikroskopik inceleme • Mikroskopik değerlendirme her sahada yapılmalıdır. • 10-15 ml taze idrar 2000-3000 rpm 3-5 dk santrifüj edilir. • Sedimentten yayma yapılır. • KK’ler kırmızı-yeşil renkli olarak idrar tonisitesine göre değişik şekillerde görülür. • Hipotonik idrarda hücreler şişerek küre haline gelir ve lizis gelişir. • İzotonik idrarda küre veya bikonkav şeklindedir. • Hipertonik idrarda küçük şekillidir. Bazen Kandida sporları, sferik Ca okzalat kristalleri ve hava kabarcıkları hatalı olarak KK ile karışır.
Kırmızı Renkli İdrar Nedenleri • Hem-pozitif • Hemoglobin: Hemolitik anemiler • Myoglobin: Rabdomyoliz (Viral enfeksiyonlar, kazalar-ezilmeler, hipernatremi, hipofosfatemi, hipotansiyon, DİK, uzamış konvülziyonlar, metabolik hastalıklar). • Hem-negatif • İlaçlar: Klorokin, deferroksamin, ibuprofen, demir sorbitol, metronidazol, fenolftalein, rifampisin, salisilatlar, sulfosalazin • Boyalar (sebze/meyve): Pancar, gıda boyaları • Metabolitler: Homogentisik asit, melanin, methemoglobin, porfirin, tirozinozis, üratlar
Normal bir insan idrarla günde 500.000-2.000.000 KK ekskrete eder. • Gross hematrüili hastanın idrar hematokritine bakılırsa (ürokrit) kan hematokritine benzer sonuç çıkar.
Hematürili Çocuk • Detaylı anamnez alınmalıdır: • Anatomik anormallikler • Aile hikayesi • Dikkatli bir fizik muayene yapılmalı ve • İdrar analizi iyi değerlendirilmelidir. • Sonuçta hematürinin seviyesi (üst, alt üriner sistem) ve semptomatoloji acil olarak değerlendirilir.
Hematürinin kaynağı • Üst üriner sistem hematürilerinin kaynağı nefrondur (örn: glomerül, tübüller ve interstisyum) • Alt üriner sistem hematürilerinin kaynağı pelvokaliseal sistem, üreter, mesane veya üretradır. • Glomerüler kaynaklı hematüride et suyu gibi kahverengi, çay veya kola renginde idrar, dipstik ile 100 mg/dl’den fazla proteinüri, KK silendirleri ve deforme idrar KK’leri görülür. • Tübüllerden kaynaklanan hematrüride KK ile birlikle lökositler ve renal tübüler epitel silendirleri de görülebilir. • Alt üriner sistem hematürilerinde idrar akımının sonuna doğru hematüri görülebilir. Kan pıhtıları, normal KK morfolojisi ve dipstick ile minimal proteinüri görülebilir.
Semptomlar-1 • Semptomlar spesifik hastalığı gösterebilir. • Çay-kola renginde idrar, yüz ve vücutta ödem, hipertansiyon ve oligüride akut nefritik sendrom düşünülür. • Akut nefritik sendrom: Postenfeksiyöz GN, IgA nefropatisi, MPGN, Henoch-Schönlein Purpurası (HSP) nefriti, SLE nefriti, Wegener granülomatozusu, PAN, Goodpasture sendromu, hemolitik-üremik sendrom (HÜS)
Semptomlar-2 • Geçirilmiş ÜSYE hikayesi, cilt ve gastrointestinal enfeksiyonlar: Akut glomerülonefrit, HÜS, HSP. • Döküntü, kızarıklıklar ve eklem şikayetleri: HSP, SLE • Frekuensi, dizüri, açıklanamayan ateş, İYE ve renal kolik: Nefrolitiazis • Karında kitle, böğür ağrısı ve hematüri: Hidronefroz, kistik hastalık, renal ven trombozu veya tümör. • Hematüri ile birlikte baş ağrısı, görme bozukluğu, epistaksis, konjestif kalp yetmezliği: Hipertansiyon • Travma ve hematüri: Acilen değerlendirilmelidir. • Hematüri ve vücutta çeşitli yerlerde açıklanamayan yara-bere-ekimozlar: Çocuk istismarı
Soygeçmiş • Ailede hematüri, KBY, sağırlık, tüberküloz gibi hastalıkların bulunması önemlidir. • Herediter glomerüler hastalıklar: • Herditer nefritler (Alport sendromu vs) • Benign familyal hematüri • İnce glomerüler bazal membran hastalığı • SLE nefriti • IgA nefropatisi • Diğer renal hastalıklar: • Polikistik böbrek hastalığı • Ürolitiazis • Orak hücreli anemi hastalığı ya da taşıyıcılığı
Fizik Muayene • Hipertansiyon, ödem, hepatosplenomegali ve konjestif kalp yetmezliği konjestif kalp yetmezliğini düşündürür. • Çeşitli sendromlarda böbrek hastalıkları da olabilir. VATER sendromu (vertebra anomalileri, anal atrezi, trakeoözefageal fistül ve renal displaziler) • Karında kitleler: PUV, polikistik böbrek hastalığı, Wilms tümörü • Nörolojik ve kutanöz belirtilerle giden sendromlar: Tuberoskleroz, vonHippel-Lindau sendromu, Zellweger sendromu
Tekrarlayan Gross Hematüri Sebepleri • IgA nefropatisi • Alport sendromu • İnce membran hastalığı • Hiperkalsiüri • Ürolitiazis • İYE • Koagülopati • Tümör
HEMATÜRİ ETYOLOJİSİ:1- Parankimal böbrek hastalıkları • Glomerüler • Kalıtsal • Alport sendromu • Familyal benign hematüri • Nail-Patella sendromu • Fabry hastalığı • Kazanılmış • Primer glomerüler hastalıklar • IgA nefropatisi • Mezangialproliferatif GN • Membranoproliferatif GN • Krezentik glomerülonefrit • Membranöz glomerülonefrit • Minimal değişiklik hastalığı • Sistemik hastalıkların parçası olarak glomerüler hastalıklar • Sistmik Lupus Eritematozus • Henoch-Schönlein purpurası • Vaskülitler (PAN, Wegener granülomatozus vs) • Hemolitik üremik sendrom • Goodpasture sendromu • Diabetes emllitus • Amiloidozis • Enfeksiyonlar • Poststreptokokal glomerülonefrit • Subakut bakteriyel endokardit • Shunt nefriti • Hepatit B asosiye glomerülonefritler • Konjenital sifilis asosiye GN • Malarya, Schistosomiazis, Filariazis, Toksoplazmozis
HEMATÜRİ ETYOLOJİSİ:1- Parankimal böbrek hastalıkları • Kazanılmış • Renal transplant rejeksiyonu • Nefrolitiazis • Ekzojen toksinler (Aminoglikozid toksisitesi, Siklosporin toksisitesi, ağır metaller, radyokontrast maddeler, analjezik kullanımı) • Radyasyon hasarı • Enfeksiyonlar • Reflü nefropatisi • Metabolik hastalıklar • Hiperkalsemi, hiperkalsiüri • Hiperürisemi, • Tümörler (Wilms tümörü, lözemi, lenfoma) • SLE • Sarkoidoz • İdiopatik interstisyel nefrit • Renal papiller nekroz • Tubuloienterstisyel • Kalıtsal • Polikistik böbrek hastalığı (infantil, adult tip) • Medüller kistik böbrek hastalığı (Juvenil nefronofitizi) • Konjenital nefrotik sendrom (mikrokistik hastalık) • Sistinozis • Okzalozis • Renal displazi • RTA’a bağlı displazi • Tüberküloz
HEMATÜRİ ETYOLOJİSİ: • Vasküler • Orak hücreli anemi • Renal ven trombozu • Renal arter trombozu veya embolisi • Arteriovenöz malformasyonlar • Malign hipertansiyon • Üriner traktus hastalıkları • İYE • Taş • Travma • Hidronefroz • Periüretrit • Siklofosfamid sistiti • Üreterosel • Prostatizm • Yabancı cisim • Üretrit • Koagülasyon defektleri ve kanamalar ile birlikte • Hemofili • Trombositopenik purpura • Antikoagülanlar • Diğer konjenital veya akkiz koagülasyon defektleri
Laboratuvar İncelemeleri • TİT • İdrar kültürü • Aile bireylerinin idrar incelemesi • Hemogram, sedimentasyon hızı • Biyokimya • PPD • 24 saatlik idrarda protein, kalsiyum, kreatinin ve kreatinin klirensi • Boğaz kültürü • Serolojik tetkikler: ASO, C3, C4, ANA, Anti-DNA, HBsAg, ANCA, VDRL • Odyometri • Abdominal USG • Voiding sistoüretrografi, İVP • Abdomen BT • Renal biyopsi • Sistoskopi
Kola renginde idrar Proteinüri >30 mg/dl KK silendirleri? Akut nefritik sendrom? EVET GLOMERÜLER HEMATÜRİ * Hemogram * Elektrolitler, Ca * BUN/Kre * Serum protein/albumin * Kolesterol * C3/C4 * ASO/Anti-DNase B * ANA * Antinötrofilik antikor * Boğaz/cilt kültürü * 24 saatlik idrarda protein, Clcre HAYIR EKSTRAGLOMERÜLER HEMATÜRİ 1. Basamak * İdrar kültürü 2. Basamak * İdrar Ca/cre * Oraklaşma testi * Böbrek/Mesane USG 3. Basamak * Anne-babanın idrar tetkiki * Serum elektrolitleri, Kre, Ca * Kriatalüri, nefrolitiazis veya nefrokalsinozis varsa: 24 saatlik İdrarda Ca, Krea, ürik asit, okzalat * Hidronefroz/pyelokaliektazi varsa sistogram sintigrafi