490 likes | 836 Views
Het Acute Knietrauma . Eric Wouters 11 februari 2012. Inleiding. “Everything should be made as simple as possible, but not simpler.” Albert Einstein. Het Acute Knietrauma. Acuut? Chronisch? Chronisch met acuut moment? Trauma? Overbelasting? Degeneratief? Ernstig? Hinderlijk?
E N D
Het Acute Knietrauma Eric Wouters 11 februari 2012 Symposium 11/2/2012
Inleiding “Everything should be made as simple as possible, but not simpler.” Albert Einstein Symposium 11/2/2012
Het Acute Knietrauma • Acuut? Chronisch? Chronisch met acuut moment? • Trauma? Overbelasting? Degeneratief? • Ernstig? Hinderlijk? • Sportongeval? Verkeersongeval? Thuissituatie? Werk? Symposium 11/2/2012
Acute zware traumata • Fracturen rond de knie • Osteosynthese • Lange revalidatie • Vaak blijvende invaliditeit • Arthrose later Symposium 11/2/2012
Chronische-, mineure- en sportraumata • Pijn • Zwelling • Doorzakken • Instabiliteit • Crepitaties • Blokkage • Hinder bij dagelijkse activiteiten • Verstoring van de nachtrust Symposium 11/2/2012
Pijn Symposium 11/2/2012
“Sport is gezond” Meest voorkomende blessures • Enkel (22%) • Knie (15%) • Borstkas, rug of buik (10%) • Hand en vingers (7%) • Schouder of pols (6%) Symposium 11/2/2012
“Sport is gezond” Meest risicovolle sporten (# blessures per 1000u) • Skiën (10,1) • Zaalvoetbal (6,3) • Basketbal (3,3) • Karate (2,6) • Volleybal 2,4) • Hockey (2,1) • Schaatsen (2,1) • Voetbal (2,0) Symposium 11/2/2012
Letsels • Ligament (verrekking, scheur, contusio) Mediaal of lateraal collateraal ligament Voorste of achterste kruisband • Meniscusscheur (mediaal of lateraal) • Spier of peesletsels • Luxaties Symposium 11/2/2012
Mediaal collateraal ligament • Valgus stress op een licht geplooide knie • Meestal bij neerkomen of impact • Ski en voetbal (contact) Symposium 11/2/2012
Mediaal collateraal ligament • Geen hydrops bij geïsoleerd letsel • Pijn mediaal (constant of bij druk) • Pijn bij valgusstress • Laxiteit bij scheur • Extensiedificit Symposium 11/2/2012
Mediaal collateraal ligament • Diagnose klinisch/anamnestisch • Bevestiging door echo • Behandeling Eerste week immobilisatie (gips, brace..) Daarna kiné Bij landurige last: Corticoïden in loco Sportstop minstens 6 weken Bij ernstige laxiteit: HK Symposium 11/2/2012
Lateraal collateraal ligament • Veel minder frequent dan MCL • Kliniek en behandeling idem Symposium 11/2/2012
Voorste kruisbandletsel • Deceleratie in combinatie met plotse richtingsverandering • Twisten van het been bij neerkomen, vooral met de knie in valgus • Neerkomen plat op de hielen • Vrouwen gevoeliger aan VKB-letsel richtingsverandering Symposium 11/2/2012
Voorste kruisbandletsel • Vaak hoorbare krak • Vrij snel optredende zwelling (haemarthrose) • Instabiliteit • Vaak nog moeilijk om op de knie te staan • Pijn (meestal door geassocieerde letsels) Symposium 11/2/2012
Voorste kruisbandletsel • Diagnose klinisch/anamnestisch • Pivot-shift test, schuiflade en Lachman test • Bevestigd door NMR Symposium 11/2/2012
Voorste kruisbandletsel • Punctie: bloed, meestal geen vetdruppels • Diagnose kan moeilijk zijn in geval van coexiseterende letsels Symposium 11/2/2012
Kniepunctie • In suprapatellaire bursa (net boven patella) Symposium 11/2/2012
Kniepunctie • Helder, geel (citrijn): meniscus- of kraakbeenletsel • Helder, met bloederige streep of eerst helder, nadien bloederig: traumatische punctie • Bloederig zonder vetdruppels: voorste kruisband of kapselscheur (bvb patellaluxatie) • Bloederig met vetdruppels: fractuur/fissuur Symposium 11/2/2012
Kniepunctie • Troebel: Infectie of kristalarthropathie • Bloed: Haemophilie • Therapeutisch: Corticoiden (cave infectie) of Hyaluronzuur • Opgelet: Steeds (klein) infectierisico. Bij prothese geen corticoiden en steeds strikt steriel Symposium 11/2/2012
Voorste kruisband behandeling • Conservatief: Bij ontbreken instabiliteit, oudere patiënt of partiële scheur • Voornamelijk kiné verstevigen hamstrings • Zelden goede stabiliteit te verkrijgen • Meestal voorste kruisbandplastie in één tijd met behandeling andere letsels in twee tijden Symposium 11/2/2012
Voorste kruisbandplastie • Eigen pees Patellapees Hamstrings (semitendinosis en gracilis) • Donorpees Duur. Moeilijk te verkrijgen. Afstoting? • Artificiële pees Duur. Onmiddellijk belastbaar Symposium 11/2/2012
Voorste kruisbandletsel • ALTIJD verhoogd arthroserisico (vooral bij sportactiviteit bij een VKB deficiënte knie) • “Unhappy Triad”: VKB letsel + mediaal collateraal bandletsel + meniscusletsel • Bij VKB-plastie met eigen pees: Pees is het zwakst na 2-3 maanden • VKB-plastie: Ontstaan van “cyclops” = litteken in notch belet volledige extensie Symposium 11/2/2012
Achterste kruisbandletsel • Door directe slag op geplooide knie • Wordt vrij goed verdragen • Kan helen • Zo HK geïndiceerd: Idem zoals VKB • Soms moeilijke diagnose: Posterieure schuiflade, sagging van tibia (hyperextensie) en actieve reductie bij knie in 90° Symposium 11/2/2012
Meniscusletsel • Traumatisch doch vaak (>35j) degeneratief • Pijn over gewrichtsspleet. Nachtelijke pijn • Doorzakkingsgevoel • Blokkage • Hydrops • Soms atypisch • Vaak intermittent Symposium 11/2/2012
Meniscusletsel Symposium 11/2/2012
Meniscusletsel Symposium 11/2/2012
Meniscusletsel • Vooral een klinisch/anamnestische diagnose • Mc Murray test, Apley grinding test • Drukpijn gewrichtsspleet • Soms asymptomatisch • Arthro CT, NMR Symposium 11/2/2012
Medische beeldvorming Symposium 11/2/2012
Medische beeldvorming • Standaard RX: Evaluatie en follow up - arthrose - fracturen - prothesen Symposium 11/2/2012
Medische Beeldvorming • Echo: Ligamentaire letsel en tendinitis • CT à blanc: Evaluatie gewrichtoppervlakten in geval van fractuur. Evaluatie TA-GT bij patellamaltracking Symposium 11/2/2012
Medische beeldvorming • CT met contrast: meniscuslijden en kraakbeenletsels Symposium 11/2/2012
Medische beeldvorming • NMR: Meeste indicaties met bovendien mogelijkheid evaluatie intra- en extra-articulaire letsels en botoedeem Symposium 11/2/2012
Medische beeldvorming • Botscintigrafie: Evaluatie tumorale processen, prothesen (loslating, infectie), overbelasting • RX Full leg: Evaluatie asafwijkingen Symposium 11/2/2012
Nadelen medische beeldvorming • Echo: Momentopname. Afhankelijk van input radioloog. • Arthro CT: Allergische reacties. Stralenbelasting. Traumatische puncties. • NMR: Beperkte bereikbaarheid, lange wachttijden. • ! Geen enkel radiologisch onderzoek is 100% betrouwbaar. Onderzoeken complementair. Symposium 11/2/2012
Behandeling meniscusletsel • Zo asymptomatisch geen • Preventie schade aan kraakbeen • Zo pijn, doorzakken of blokkage HK (alleen resectie beschadigde meniscus) • Corticoïd-injecties: Bij oudere personen of als depannage. Cortico’s beschadigen kraakbeen • Hyaluron: Geen effect op meniscus • Kiné: Geen effect Symposium 11/2/2012
Spier- en peesletsels • Acute scheur Patellapees • Scheur quadricepspees • Insertie-tendinopathie • Spierscheur (quadiceps of hamstrings) • Blokkage van proximale fibulo-tibiale gewricht • Patella maltracking tgv verhoogde Q-angle • Spieronbalans • Iliotibiaal frictiesyndroom Symposium 11/2/2012
Patellapees • Bij kinderen “groeistoornis” thv patella (Larsen Sindin Johanssen) of thv tuberositas (Osgood Schlatter). Beiden zelflimiterend Symposium 11/2/2012
Patellapees • Volledige scheur: Doorzakken tot op de grond Hechting noodzakelijk. • Partiële scheur • Insertie-tendinitis: Jumpers knee(volwassenen) • Cave corticoïd: Verhoogd scheurrisico Symposium 11/2/2012
Quadricepspees • Zelden volledige ruptuur • Meestal tendinitis • Diagnose met echo • Vnl pijn en functiebeperking • Infiltraties corticoïd en kiné • Sportmensen “op retour” Symposium 11/2/2012
Luxaties • Knieluxatie: Zeer ernstig. HK noodzakelijk. Komt nooit meer goed. • Patellaluxaties: Door directe slag op knieschijf door verkeerde beweging of veralgemeende laxiteit Symposium 11/2/2012
Patellaluxatie • Vaak voorbeschikt: dysplasie trochlea, verhoogde Q-angle of veralgemeende laxiteit • Initieel reductie onder narcose. Vaak spontaan • Recidief vermijden: Gips eventueel HK Symposium 11/2/2012
“Take home message” pijn • Zo trauma: Fractuur, ligamentair letsel, meniscusletsel of kraakbeenletsel Symposium 11/2/2012
“Take home message” pijn • Zo “geen” trauma: Meniscusletsel (degeneratief) of chondropathie (degeneratief of door abnormale belasting) • Cave: Arthropathie: Kristal, Rheuma, Infectie,Haemophylie. Tumoren. Kniekuilcyste. • Uitstraling (heup!!!) Symposium 11/2/2012
“Take home message” Instabiliteit • Zo trauma: collateraal bandletsel of kruisbandletsel • Met en zonder trauma: Meniscusletsel (degeneratief en traumatisch) • Chondropathie door weefselverlies • Veralgemeende laxiteit • Dysplasieën Symposium 11/2/2012
“Take home message” crepitaties • Meestal chondropathie: KRAAKbeen • Kan ook synoviaal zijn • Kan aspecifieke oorzaak hebben • Soms zonder enig klinisch belang Symposium 11/2/2012
“Take home message” blokkage • Grote meniscusscheur • Gewrichtsmuis • Grote kraakbeenflap • Supratentoriëel • Blokkagegevoel • Collateraal bandletsel Symposium 11/2/2012
Waar hebben we niet over gesproken • Arthrose • Neuromusculaire aandoeningen (fibromyalgie) • Aangeboren afwijkingen • Asafwijkingen (Kissing patellae, Dysplasie) • Gerefereerde pijn • Uitstralingspijn (ischias) • Bursitis • Stressfracturen Symposium 11/2/2012
Vragen of opmerkingen “Een dag waarop iedereen het eens is , is een verloren dag” Albert Einstein Symposium 11/2/2012