mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r.

1. Integracja części technicznej i prawnej katastru -synchronizacja katastru nieruchomości i księgi wieczystej mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią

2. Definicja FIG-u (Międzynarodowej Federacji Geodetów) Komisji VII ds. Katastru i Gospodarki Gruntami : ” Kataster jest opartym na działkach gruntu aktualnym systemem informacji o terenie, zawierającym rejestr praw rzeczowych do gruntu. Obejmuje on zwykle geometryczny opis działek gruntu w powiązaniu z innymirejestramiopisującymi charakter tych praw, jak też często wartości działki i ich zmiany. Może on być ustanowiony dla celów fiskalnych (np. wycena i obiektywna taksacja); prawnych (przeniesienie własności); jako środek pomocniczy gospodarki przestrzennej (np. dla planowania i innych celów administracyjnych) oraz umożliwia ciągłość rozwoju i zabezpieczenie środowiska”. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

3. Kataster (łac. catastrum) – publiczny rejestrdanych o gruntach i budynkach (przedmioty katastru) oraz o ich właścicielach i władających (podmioty katastru). „Ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości) – jest to jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami”. Do czasu przekształcenia EGiB w kataster nieruchomości przez użyte w niniejszej ustawie pojęcie „kataster” rozumie się tę ewidencję (art.53a ustawy pgik) • Art. 21. 1. Podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. • Wpisy w EGiB mają charakter materialno-techniczny, prawo własności musi być najpierw ujawnione w księdze wieczystej. • Wpisy w księgach wieczystych stanowią skutki w granicach prawa materialnego określającego nabycie lub zbycie praw rzeczowych do nieruchomości. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

4. Art. 20. 1. Ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące: 1)gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty; 2)budynków - ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych; 3)lokali - ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej. 2. W ewidencji gruntów i budynków wykazuje się także: 1)właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części; 2)miejsce zamieszkania lub siedzibę osób wymienionych w pkt 1; 3)informacje o wpisaniu do rejestru zabytków; 4)wartość nieruchomości 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

5. Art.1.1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece „Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości.” „Art. 24.1. Dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Dotyczy to także nieruchomości lokalowych oraz nieruchomości, w których nieruchomości lokalowe zostały wyodrębnione". 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

6. Instytucją ksiąg wieczystych rządzi kilka zasad. Najważniejsze z nich to: • domniemanie zgodności ze stanem prawnym - domniemywa się (tzn. przyjmuje za pewne, jeżeli nie zostanie udowodnione co innego), że stan prawny ujawniony w księdze wieczystej jest zgodny z rzeczywistością (tzn. że prawa wpisane istnieją, a wykreślone nie istnieją); niezgodność treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym może być usunięta jedynie w drodze odpowiedniego procesu cywilnego, • rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych- w razie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według księgi wieczystej nabył własność lub inne prawo rzeczowe (w pewnym uproszczeniu: kupując nieruchomość od osoby wpisanej w księdze wieczystej jako właściciel stajemy się jej właścicielem, nawet jeśli osoba ta w rzeczywistości właścicielem nie była; jest to wyjątek od zasady, że nikt nie może udzielić więcej praw, niż sam ma , • pierwszeństwo praw wpisanych- ograniczone prawa rzeczowe wpisane do księgi wieczystej mają pierwszeństwo przed takimi prawami nie wpisanymi do księgi 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

7. Głównym celem założenia katastru na terenach Polski będącej pod zaborami była : 1. potrzeba zebrania podatków od nieruchomości; 2. rejestracja i zabezpieczenie praw do nieruchomości Kataster gruntowy i budynkowy pierwotnie założony dla celów podatkowych; Księgi hipoteczne – dla celów rejestracji hipotecznych obciążeń gruntów, w których rejestrowano własność jeżeli istniała taka potrzeba. Przekształcenie katastru podatkowego w kataster nieruchomości. Przekształcenie księgi hipotecznej w księgi gruntowe (wieczyste), której zadaniem było zabezpieczenie prawa własności gruntów.( 05.05.1872r pruska ustawa o księgach wieczystych ) Dane katastralne podstawą określenia gruntów w księdze wieczystej. Uzgodnienia danych z katastru nieruchomości z księgą wieczystą. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

8. Kataster nieruchomości w Polsce- jest czy ciągle nie ma ? 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

9. Kataster 2014”, którego podstawowe założenia stanowiły, że będzie to wiarygodny i kompleksowy spis praw przypisanych do nieruchomości ze wszelkimi ograniczeniami włącznie. Będzie włączony do systemu informacji o terenie (SIT-u) ze wspólną bazą danych przestrzennych i opisowych. • Kataster 2014, jako kataster wielozadaniowy miałby spełniać cele prawne i fiskalne, w którym obowiązywałyby cztery podstawowe zasady • zasada wpisu; • zasada zgodności danych katastru z dokumentami stanowiącymi • podstawę wpisu; • zasada jawności danych katastralnych; • zasada rękojmi wiary publicznej danych katastru. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

10. Od 1999 roku prowadzi się prace prowadzące m.in. do zmodyfikowania dotychczasowej ewidencji gruntów i budynków i przekształcenia jej w nowoczesny kataster nieruchomości poprzez jej obligatoryjną informatyzację oraz stworzenie ewidencji lokali stanowiących przedmiot odrębnej własności. Źródłem informacji o nieruchomościach powinny być (prowadzone przy zastosowaniu narzędzi informatycznych) rejestry publiczne zawierające dane faktyczne i prawne niezbędne do podejmowania racjonalnych działań związanych z gospodarowaniem nieruchomościami oraz zapewnienie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami . W 2013 roku Ministerstwo Sprawiedliwości zakończy informatyzację ksiąg wieczystych . W czerwcu 2010 roku udostępniono internetowy dostęp do Centralnej Informacja Ksiąg Wieczystych. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

11. Kataster nieruchomości – jest czy ciągle nie ma? Analizując definicje katastru nieruchomości, stwierdzić należy, że niestety ciągle jesteśmy na etapie jego budowy. I Etapem będzie zbudowanie solidnych fundamentów katastru nieruchomości poprzez doprowadzenie do integracji bądź zgodności zapisów ewidencji gruntów i budynków z Nową Księgą Wieczystą. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

12. Oznaczenie nieruchomości: Nr działki Powierzchnia Użytki położenie Właściciel Użytkownik wieczysty 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

13. Przystępując do budowy katastru należałoby rozważyć następujące warianty możliwe do wdrożenia : • integracja EGiB z Nową Księgą Wieczystą (NKW) z założeniem, że wszystkie nieruchomości w kraju będą miały założone księgi wieczyste, • zastąpienie dwóch odrębnych systemowo rejestrów jednym opartym na NKW, która jest prowadzona w jednym systemie informatycznym i udostępniona w internecie poprzez wgląd co CIKW • ZSIN jako centralne repozytorium. Lecz czy ZSIN wypełni definicję katastru nieruchomości ? Czy też pełnić będzie tylko rolę centralnego punktu informacyjnego różnej jakości danych o nieruchomościach ? 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

14. Opracowanie założeń i celów jakie chcemy osiągnąć • Zasadnicze cele budowy współpracy i integracji pomiędzy EGiB i NKW powinny uwzględniać bieżące ograniczenia i możliwości: • Zdefiniować niezbędne zadania umożliwiające wykonanie niniejszego projektu niezależnych od przyjętych ram organizacyjnych; • zdefiniować etapowość i priorytety przyjętych działań – zbudowanie katastru nieruchomości – to przedsięwzięcie długofalowe, które należy konsekwentnie realizować; • zdefiniować stan źródłowych baz danych EGiB i NKW w kontekście wykonalności integracji; • zdefiniować wskaźniki ilościowe i jakościowe dla monitoringu stanu zintegrowanych danych – celem będzie okresowa ocena postępu prac; • zdefiniować niezbędne zadania związane z konkretnymi zmianami w zakresie i zasadach funkcjonowania zarówno EGiB i NKW transakcji i zmian z nimi związanych); Integracja Ewidencji Gruntów i Budynków z NKW 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

15. określić ramy dla otwartości rozwiązania z uwzględnieniem potrzeb stałego rozbudowywania – • z uwzględnieniem zmieniających się oczekiwań i potrzeb – należy przewidzieć wielowariantowość rozwiązania; • zdefiniować procedury obiegu dokumentów będących podstawą zmian z uwzględnieniem ich źródła, jego uwarunkowań i skutków prawnych, odbiorców i zachowania w kontekście integracji EGiB i NKW z nastawieniem na docelowe elektroniczne przekazywanie informacji (w pierwszej kolejności należy przewidzieć udostępnienie informacji o dokumencie a nie samego oryginału, 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

16. zdefiniować docelowe zadania związane z implementacją integracji w kontekście potrzeb i możliwości zautomatyzowania zmian zarówno po stronie EGiB jak i NKW tak, by gwarantowały one dla różnego rodzaju sytuacji bezpieczeństwo i pewność gromadzonych i przetwarzanych informacji; • zdefiniować katalog oczekiwanych i możliwych analiz opisowych i przestrzennych dedykowanych na różne potrzeby np. dla oceny zgodności EGiB i NKW pod kątem porównania stanu w EGiB i zapisów w NKW. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

17. Integracja Ewidencji Gruntów i Budynków z NKW • Uwzględnienie wszystkich potrzeb, które nie są realizowane obecnie przez systemy EGiB i NKW a są niezbędne dla wykonalności i prawidłowego działania integracji, np: • założenie KW dla wszystkich nieruchomości (przynajmniej dla tych, które są obecnie związane z własnością osób fizycznych), • zdefiniowanie wspólnych słowników będących punktem odniesienia dla EGiB i NKW (z uwzględnieniem podstaw zmian (rodzajów dokumentów), • zdefiniowanie, uzupełnienie i ujednolicenie interpretacji konkretnych atrybutów obiektów –np. kondygnacji dla lokalu, funkcji dla budynków, • doprowadzenie do opracowania/zmiany docelowego standardu wymiany danych ewidencyjnych, 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

18. rozbudowa słowników i obiektów EGiB z uwzględnieniem realnych potrzeb (rodzaje dokumentów – teraz są zbyt ubogie, udziały do miejsc postojowych, zdefiniowanie dokumentów oczekujących na zmianę, standaryzacja zapisów dla typowych sytuacji, rejestracja niezbędnych informacji dla rzeczoznawców majątkowych - teraz są nieprzystosowane do potrzeb), • stosowanie identyfikatorów obiektów ewidencyjnych (działek, budynków i lokali)w NKW, • zautomatyzowana rejestracja elektronicznych dokumentów (XML) oczekujących na wpisy w NKW w sposób gwarantujący chociażby informację ,że była dokonana jakaś zmiana np. właściciela. Informacje te byłyby rejestrowane bezpośrednio ze źródeł ich powstawania – z pominięciem jakichkolwiek zbędnych elementów pośrednich, 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

19. opracowanie i zdefiniowanie standardów wyglądu i zawartości dokumentów będących podstawą zmian w kontekście ich wydruku – postaci tradycyjnej i elektronicznej. • w przyszłości umożliwić zautomatyzowany wpływ informacji o dokonanej transakcji w postaci XML zarówno do EGiB jak i NKW (z uwzględnieniem przynajmniej kilku cech: daty dokonanej transakcji, sygnatury, źródła informacji (np. kancelarii notarialnej), identyfikatorów obiektów ewidencyjnych (działek, budynków czy lokali)); 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

20. Niezależnie należałoby rozważyć: • opracowanie i wdrożenie w NKW funkcji niezbędnych dla prawidłowego wykonywania, np. transakcji kupna –sprzedaży nieruchomości tak by uniemożliwić kilkakrotną sprzedaż tej samej nieruchomości - specjalne funkcje dla notariuszy umożliwiające zdefiniowanie dokonanej transakcji w taki sposób, by uniemożliwić potencjalne nieprawidłowości; • opracowanie i zdefiniowanie odbiorców zintegrowanej informacji w kontekście ich zadań i potrzeb (Notariusze, organ podatkowy, • rzeczoznawcy majątkowi, geodeci, Policja, GUS) – • - rozróżnienie zainteresowanych, którzy biorą udział procesie zmian EGiB i NKW oraz tych którzy są jedynie odbiorcami końcowymi. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

21. Zdefiniowanie docelowych zadań związanych z implementacją integracji w kontekście potrzeb i możliwości zautomatyzowania zmian zarówno po stronie EGiB jak i NKW tak, by gwarantowały one dla różnego rodzaju sytuacji ,bezpieczeństwo i pewność gromadzonych i przetwarzanych informacji ( danych) • opracować katalog typowych sytuacji, którymi zajmuje się integracja • i zdefiniować pożądane zachowanie w szczególności w kontekście • różnych dokumentów będących podstawą zmian; • rozróżnić sytuacje w których mają być generowane odpowiednie • zawiadomienia i sposób ich obsługi: automatyczny, półautomatyczny • i ręczny z jasnym określeniem sposobu obsługi; • kompletne obiekty ewidencyjne i przestrzenne z uwzględnieniem • wszystkich zainteresowanych – przestrzenna reprezentacja adresu, • czy osi ulicy 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

22. Wnioski • Celem od lat jest zbudowanie efektywnej i sprawnej instytucji katastru, która zapewni w szczególności: • dostęp do wiarygodnych danych katastralnych, • minimalizację czasu trwania i kosztów procedur rejestracyjnych nieruchomości; • zapewnienie bezpieczeństwa w obrocie nieruchomościami; • wdrażanie rozwiązań prawnych i technicznych, upraszczających dokonywanie transakcji związanych z kupnem/sprzedażą nieruchomości oraz obciążeniami hipotecznymi przez cudzoziemców; • połączenie danych przestrzennych (lokalizacja, użytkowanie terenu/gruntów) z innymi informacjami (dane dotyczące własności i obciążeń, dane taksacyjne, informacja o środowisku, ochrona środowiska, rolnictwo) umożliwi efektywne zarządzanie przestrzenią; 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

23. Realizacja strategicznych celów Państwa wymaga uzyskanie pełnej, zintegrowanej, wiarygodnej, zobrazowanej przestrzennie informacji, w krótkim czasie . Konieczne jest w związku z tym wprowadzenie rozwiązań prawnych, organizacyjnych i technicznych, które zapewnią właściwą realizację celu, jakim jest budowa katastru. W kontekście rozwoju portalu e-justice w ramach serwisu EULIS (European Land Information Service), który cieszy się dużym zainteresowaniem, dostarczając informacje o statusie prawnym nieruchomości na szczeblu europejskim, należałoby rozważyć uczestnictwo również Polski. Serwis wspiera wspólny rynek nieruchomości w Europie poprzez świadczenie łatwego dostępu do pełnej informacji o nieruchomościach, a także ułatwia zrozumienie różnic sytuacji prawnej w poszczególnych krajach. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

24. WNIOSKI cd • Wzajemny dostęp do danych w UE znajdujących się szczególnie w pasie przygranicznym ułatwiłby z pewnością między innymi : • przeprowadzenie postępowań sądowych i prawnych oraz • uregulowanie spraw dotyczących długu terytorialnego pomiędzy • Republiką Czeską a Rzeczpospolitą Polską. • Integracja EGiB z NKW stanowić będzie solidne fundamenty pod budowę katastru nieruchomości w Polsce, zagwarantuje bezpieczeństwo w obrocie nieruchomościami, a tym samym ochronę interesów majątkowych. • Budowa katastru nieruchomości to konieczność. • Paraliżujące hasło „kataster nieruchomości” należy przestać łączyć ze wzrostem podatków, to przede wszystkim państwowy rejestr spójnych i wiarygodnych danych dotyczących nieruchomości 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

25. 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r

26. Dziękuję za uwagę alicjakulka.geo@op.pl 3 rd Cadastral Congress pn.” Kataster w zrównoważonym zarządzaniu przestrzenią" mgr inż. Alicja Kulka Warszawa,23-25.11.2011r