1 / 27

Nobel 2008 dla Nambu

Nobel 2008 dla Nambu. 南部 陽一郎. 小林 誠. 益川 敏英. Yoichiro Nambu: „ za odkrycie mechanizmu spontanicznego łamania symetrii w fizyce subatomowej „ (50%) Makoto Kobayashi, Toshihide Maskawa:

yazid
Download Presentation

Nobel 2008 dla Nambu

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Nobel 2008 dla Nambu 南部 陽一郎 小林 誠 益川 敏英

  2. Yoichiro Nambu:„za odkrycie mechanizmu spontanicznego łamania symetrii w fizyce subatomowej„ (50%) Makoto Kobayashi, Toshihide Maskawa: „za odkrycie mechanizmuzłamanej symetrii,przewidującego istnienieprzynajmniej trzech rodzin kwarków w przyrodzie„ (50%) [Prof. M. Różańska]

  3. Symetrie FIZYKA teoria oddziaływań elementarnych

  4. Złamana symetria LUSTRO

  5. Yoichiro Nambu ur. 18.01.1921, Tokio Tokio Osaka, Princeton, Chicago (1958-) US National Medal of Science (1982) Dirac Medal (1986) J.J. Sakurai Prize (1994) Wolf Prize in Physics (1994/1995) Nobel Prize in Physics (2008)

  6. … • 1935 Hideki Yukawa, siły jądrowe jako wymiana pionu (Nobel 1949) • 1947 odkrycie naładowanych pionów • 1947 Feynman, Schwinger, Sin-Itiro Tomonaga, metody kwantowej teorii pola (Nobel 1965) • 1949 - K+, p0,… • 1952 Danysz, Pniewski, hiperjądra • 1954 Yang, Mills, teoria cechowania • 1956 Wu, łamanie parzystości w oddziaływaniach słabych • 1960 Nambu, spontaniczne łamanie symetrii • 1961 Goldstone, bozony Nambu-Goldstone’a • 1961 Gell-Mann, Ne’eman, Kazuhiko Nishijima, poósmna ścieżka, SU(3)F • 1963 Cabibbo, mieszanie prądów zapachowych • 1964 Gell-Mann, Zweig, kwarki u, d, s • 1964 mechanizm Higgsa • 1964 Cronin, Fitch, łamanie CP w rozpadach K0L • 1964 OZI rule • 1965 Greenberg, Han, Nambu, kolor • 1967 Weinberg, Salam, oddziaływania elektrosłabe • 1968 partony • 1970 GIM, czwarty kwark c • 1970 Nambu, dualna teoria strun • 1973 Kobayashi, Maskawa, CP wymaga 3 rodzin kwarków, macierz CKM • 1973 Fritzsch, Gell-Mann, chromodynamika kwantowa • 1973 Gross, Politzer, Wilczek, asymptotyczna swoboda • 1974 odkrycie J/y - kwark c • 1974 Model Standardowy • 1979 Weinberg, teorie efektywne • 1984 Gasser, Leytwyler, chiralny rachunek zaburzeń • …

  7. Jawne łamanie symetrii (ciągłej, wewnętrznej) pola s(x), p(x) w każdym punkcie przestrzeni

  8. Symetria (globalna) faza Wignera

  9. częstość oscylacji – masa cząstki

  10. Spontaniczne łamanie symetrii model s Hamiltonian posiada symetrię, stan podstawowy (próżnia) - nie Tw. Goldstone’a: każdemu złamanemu generatorowi globalnej symetrii Hamiltonianu odpowiada bezmasowa cząstka bozon Nambu-Goldstone’a, faza Nambu-Goldstone’a

  11. Spontaniczne + niewielkie jawne łamanie symetrii miękki mod: pseudo-bozon Nambu-Goldstone’a

  12. Dynamiczne łamanie symetrii – model Nambu—Jona-Lasinio

  13. A Model of Leptons. Steven Weinberg (MIT, LNS) . 1967. Published in Phys.Rev.Lett.19:1264-1266,1967. TOPCITE = 6000+ 2) The Large N limit of superconformal field theories and supergravity. Juan Martin Maldacena (Harvard U.) . HUTP-98-A097, Nov 1997. 19pp. Published in Adv.Theor.Math.Phys.2:231-252,1998, Int.J.Theor.Phys.38:1113-1133,1999. Also in *Buenos Aires 1998, Trends in theoretical physics 2* 51-63 e-Print: hep-th/9711200 3) CP Violation in the Renormalizable Theory of Weak Interaction. Makoto Kobayashi, Toshihide Maskawa (Kyoto U.) . 1973. Published in Prog.Theor.Phys.49:652-657,1973. TOPCITE = 5000+ … 32) Dynamical Model of Elementary Particles Based on an Analogy with Superconductivity. 1. Yoichiro Nambu, G. Jona-Lasinio (Chicago U., EFI) . 1961. Published in Phys.Rev.122:345-358,1961. TOPCITE = 2000+

  14. Dynamiczne łamanie symetrii chiralnej, bezmasowy pion, masywny kwark konstytuentny (szczelina energetyczna)

  15. Kwark konstytuentny

  16. Symetria chiralna w QCD Oddziaływania silne (QCD) posiadają globalną spontanicznie złamaną dwuzapachową symetrię chiralną, złamaną jawnie w małym stopniu poprzez masy kwarków u i d (kilka MeV). SUL(2)xSUR(2)

  17. Fenomenologia – ogólne rozważania: • masa pionu (140MeV) znacznie mniejsza, niż inne skale hadronowe • brak dubletów parzystości, typowych dla fazy Wignera • związek Goldbergera-Treimana + kilka % • długości niskoenergetycznego rozpraszania p-N i p-p • reguła sum Adlera-Weisbergera gA2-1=… • Tw. niskoenergetyczne, algebra prądów, związki miedzy amplitudami, chiralny rachunek zaburzeń … • (tuziny związków)

  18. Jeszcze o modelu NJL Model pionów oddziałujących z fotonami (i bozonami pośredniczącymi), mnóstwo wyników, np. partonowa funkcja struktury pionów dane: E615 [WB, Ruiz Arriola, Golec-Biernat, PRD 08]

  19. Kondensat chiralny jest parametrem porządku (jeśli masy kwarków=0) W wysokich temperaturach symetria chiralna jest odtworzona (faza Wignera) - RHIC, LHC Diagram fazowy QCD

  20. Dla symetrii lokalnej (cechowania) analogiem mechanizmu Nambu-Goldstone’a jest mechanizm Higgsa, gdzie bezmasowe bozony są „zjedzone” przez powstające stopnie swobody bozonów pośredniczących, które stają się masywne • Nambu: …, kolor, struny, r. Bethego-Salpetera, mechanizm Higgsa, …

  21. Arigatou gozaimasu.

More Related