Postępowania kontrolne

1. Postępowania kontrolne Anna DOBACZEWSKA

2. Rodzaje kontroli • Czynności sprawdzające • Kontrola podatkowa • Kontrola skarbowa • Szczególny nadzór podatkowy Różni je tryb i cel dokonywanych czynności, organy wykonujące oraz podstawa prawna

3. Czynności sprawdzające • Pojawiły się wraz z tzw. samowymiarem • Dokonywane przez organy podatkowe I instancji, • mają na celu: 1)   sprawdzenie terminowości: składania deklaracji wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów;  2)  stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji  3)   ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami Stosuje się do nich odpowiednio wybrane przepisy działu IV - postępowanie podatkowe, nie o kontroli

4. Czynności sprawdzające • Przez organy podatkowe pierwszej instancji, • mają na celu: 1)   sprawdzenie terminowości: składania deklaracji wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów;  2)  stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji  3)   ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami

5. Czynności kontrolne • Ustalenie stanu obowiązującego (wzorców) • Ustalenie stanu faktycznego ( wykonań) • Porównanie stanu faktycznego z wyznaczonym wzorcem postępowania i ustalenie ewentualnych niezgodności • Wyjaśnienie przyczyn stwierdzonych niezgodności

6. Charakter czynności sprawdzających • 272 pkt 1, 2 i 274 (korekta pod nadzorem), tylko te są w istocie czynnościami sprawdzającymi • 272 pkt 3, 274c, 275-277 (postęp. dowodowe) • 274a(korekta samowymiaru) • 278 (wyłączenie organu) • 280 (relacje czynności sprawdzających i postępowania podatkowego)

7. Korekta organu (art. 274OP) • Po wezwaniu do wyjaśnień • Błędów rachunkowych • oczywistych omyłek • Braków w wymaganych wypełnieniach deklaracji lub załączników do deklaracji (np. Podpisów na PIT 36) • Składanych przez podatnika, płatnika lub inkasenta

8. Korekta organu • Gdy zmiana wysokości zobowiązania, nadpłaty, zwrotu lub straty w wyniku korekty nie jest wyższa niż 1000 zł • Uwierzytelnia się kopię deklaracji • Doręcza podatnikowi wraz z informacją zmianie wysokości zobowiązania, nadpłaty zwrotu czy straty • Podatnik ma prawo sprzeciwu w 14 dni od doręczenia, i anulowania korekty • korekta niekwestionowana ma skutek jakby była złożona przez podatnika

9. Konsekwencje korekty Zastosowanie się wezwanego do wykonania czynności określonych w wezwaniu przez organ podatkowy • zapewnia traktowanie skorygowanej deklaracji podatkowej jako sporządzonej prawidłowo pod względem formalnym. • nie chroni przed postawieniem ewentualnych zarzutów materialnych (np. o zaniżeniu podstawy opodatkowania itp.) w toku wykonywania kontroli podatkowej lub kontroli skarbowej. • nie zwalnia też od obowiązku uiszczenia odsetek za zwłokę • uwalnia od odpowiedzialności przewidzianej w kodeksie karnym skarbowym. Podatnik może nadal dokonywać samodzielnej korekty deklaracji

10. Kontrola podatkowa a postęp. podatkowe • Art. 292 OP – odsyła do : • art. 102 § 2 i 3 • art. 135-138 • art. 139 § 4, 140 § 2, art. 141, 142 • DZIAŁ IV -Rozdział 1,2,5,6,9-12,14,16,22,23 • Prowadzona może być samoistnie lub jako etap wszczętego postępowania podatkowego

11. Zakres kontroli W zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną k.p. nie może być ponownie wszczęta, chyba że jest niezbędna dla przeprowadzenia postępowania w:   1)   sprawie stwierdzenia nieważności, stwierdzenia wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej lub wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną;   2)   związku z uchyleniem lub stwierdzeniem nieważności decyzji przez sąd administracyjny.

12. Organy kontroli • Organ podatkowy pierwszej instancji • Minister Finansów (w przypadku ustalania cen transakcyjnych ) • Ewentualny udział służb porządkowych -Policji, Straży Granicznej lub straży miejskiej (gminnej), jeżeli trafi na opór uniemożliwiający lub utrudniający przeprowadzenie czynności kontrolnych, albo zwrócić się o ich asystę, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór natrafi.

13. Podmioty podlegające kontroli • Podatnik • Płatnik • Inkasent • Następcy prawni nie osoby trzecie

14. Zasady podejmowanych czynności • Podejmowane tylko z urzędu, choć często ”z inspiracji” osób postronnych • traktowane jako czynności faktyczne, których podjęcie i wykonanie nie prowadzi bezpośrednio do wywołania skutków prawnych • są porównywane do kontroli wstępnej (kameralnej), której istota polega na weryfikowaniu oraz konfrontowaniu informacji pochodzących z różnych źródeł

15. Zasady dokonywania czynności • Tylko na podstawie upoważnienia, i w zakresie jego treści (przedmiot, okres kontroli , podstawa prawna, określenie osoby kontrolującej etc. • Co do zasdy za uprzednim powiadomieniem (7-30 dni) • Upoważnienie wydawane jest przez naczelnika US, naczelnika UC, burmistrza (etc.), MF • w obecności kontrolowanego, lub jego pełnomocnika, osoby reprezentującej, z zastrzeżeniem art. 284a

16. Miejsce kontroli • Siedziba kontrolowanego • Miejsce przechowywania ksiąg • Lokale mieszkalne, gdy: - tam są przechowywane księgi - tam jest siedziba przedsiębiorcy - Dotyczy uprawnień do korzystania z ulg mieszkaniowych • Lokale osób trzecich

17. Czas kontroli • w godzinach urzędowania (kontrolowanego!) • 8 godzin dziennie • Zakończona bez zbędnej zwłoki • Nie dłużej niż przez okres podany w upoważnieniu • Przedłużenie kontroli tylko na podstawie nowego upoważnienia • możliwość zawieszenia lub umorzenia zawieszonej kontroli

18. Uprawnienia kontrolujących 1) do wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego; ( bez konieczności posiadania przepustki do wstępu oraz poruszania się po tym terenie przy czym nie podlegają rewizji osobistej przewidzianej w regulaminie wewnętrznym tej jednostki) 2)   do wstępu do lokali mieszkalnych w przypadku, o którym mowa w art. 276 § 1; 3)   do żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin; 4)   do żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej; 5)   zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą, 6)   zabezpieczania zebranych dowodów; 7)   legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli; 8)   żądania przeprowadzenia spisu z natury; 9)   przesłuchiwania świadków, kontrolowanego oraz innych osób wymienionych w art. 287 § 4; 10)  zasięgania opinii biegłych.

19. Uprawnienia kontrolujących 1) wydania, na czas trwania kontroli, za pokwitowaniem:   próbek towarów,  akt, ksiąg i dokumentów, o których mowa w § 1 pkt 4: a)  w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że są one nierzetelne, lub b)  gdy podatnik nie zapewnia kontrolującym warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem tej dokumentacji, a w szczególności nie udostępnia kontrolującym samodzielnego pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów 2)  umożliwienia, nieodpłatnie, filmowania, fotografowania, dokonywania nagrań dźwiękowych oraz utrwalanie stanu faktycznego za pomocą innych nośników informacji, jeżeli film, fotografia, nagranie lub informacja zapisana na innym nośniku może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli; 3) tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli. Kontrolowany jest obowiązany wykonać je nieodpłatnie.

20. Przedmiot kontroli • obowiązki materialne i instrumentalne (proceduralne). • Czynności faktyczne o prawne • stosowanie uznanej przez MF metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi • prawidłowość korzystania z uprawnień podatkowych ( np. prowadzenia uproszczonej formy dokumentacji, spełniania warunków do ulg

21. Uprawnienia kontrolowanego • Powiadamiania o czynnościach co najmniej na 3 dni przed ich planowanym dokonaniem • Pouczenia o prawach i obowiązkach • Obecność przy wszystkich czynnościach • Otrzymania egzemplarza protokołu kontroli • Wniesienia zastrzeżeń lub wyjaśnień do protokołu, wskazując wnioski dowodowe są różnice gdy kontrolowany ma status przedsiębiorcy lub nie

22. Oświadczenie o stanie majątkowym • Zastąpiło planowaną uprzednio abolicję podatkową • Dotyczy tylko osób fizycznych • gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że kontrolowany będący osobą fizyczną nie ujawnił wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego • brak rygoru za nieujawnienie, brak dookreślenia kiedy przypuszczenie jest „uzasadnione”

23. Treść protokołu • Protokół kontroli zawiera w szczególności: •   1)   wskazanie kontrolowanego; •   2)   wskazanie osób kontrolujących; •   3)   określenie przedmiotu i zakresu kontroli; •   4)   określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli; •   5)   opis dokonanych ustaleń faktycznych; •   6)   dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów; •   6a)  ocenę prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli; •   7)    pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień oraz prawie złożenia korekty deklaracji. Ewentulanie ustalenia dotyczące badania ksiąg w zakresie przewidzianym w art. 193.

24. Kontrola skarbowa • Na podstawie ustawy o kontroli skarbowej

25. Egzekucja należności • Ściganie zaległości zaistniałych zagranicą odbywa się na podstawie dyrektywy Rady 76/308 w sprawie wzajemnej pomocy w dochodzeniu należności podatkowych i celnych oraz 2002/94 dot. zasad prowadzenia egzekucji. • Na podstawie zagranicznego tytułu wykonawczego , wystawiany jest polski tytuł wykonawczy i to ten jest egzekwowany. Zainteresowany musi wykazać, że zapłacił podatek zagranicą • W 2007 r. liczba wniosków otrzymanych to 1247, a wysłanych 378 na kwoty

26. Tajemnica skarbowa

27. Zakres przedmiotowy • Indywidualne dane zawarte w deklaracji oraz innych dokumentach składanych przez podatników, płatników lub inkasentów • Dane w informacjach podatkowych przekazywanych organom podatkowym przez podmioty inne niż wymienione w § 1; •  dane w aktach dokumentujących czynności sprawdzające; •  dane w aktach postępowania podatkowego, kontroli podatkowej oraz aktach postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe; • dane zawarte dokumentacji rachunkowej organu podatkowego; • informacje uzyskane przez organy podatkowe z banków oraz z innych źródeł • informacje uzyskane w toku postępowania w sprawie zawarcia porozumień w sprawie cen transakcyjnych

28. Podmiotowy zobowiązane • pracownicy urzędów skarbowych oraz izb skarbowych; • funkcjonariusze celni i pracownicy urzędów celnych oraz izb celnych; • wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta, marszałek województwa oraz pracownicy samorządowych służb finansowych; • członkowie SKO, a także pracownicy biur tych kolegiów; • MF oraz pracownicy Ministerstwa Finansów; • Stażyści i praktykanci • przedstawiciele obcej władzy obecni w toku czynności kontrolnych, w związku z prowadzeniem równoczesnych kontroli. • inne osoby, którym udostępniono informacje objęte tajemnicą skarbową, chyba że na ich ujawnienie zezwala przepis prawa. • Zachowanie tajemnicy skarbowej obowiązuje również po ustaniu zatrudnienia, zakończeniu stażu lub praktyki.

29. Udostępnianie akt z danymi • MF, dyrektor owi IS lub ICj- w toku postępowania podatkowego, postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe lub postępowania kontrolnego prowadzonego w urzędzie skarbowym lub urzędzie celnym; •  naczelnikom US lub UCalbo organom kontroli skarbowej - w związku ze wszczętym postępowaniem podatkowym, postępowaniem w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe lub kontrolą podatkową; • Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej •  sądom lub prokuratorowi - w związku z toczącym się postępowaniem; •  Rzecznikowi Praw Obywatelskich - w związku z jego udziałem w postępowaniu przed sądem administracyjnym; •   Prokuratorowi Generalnemu - na wniosek właściwego prokuratora: a)  w przypadkach określonych w dziale IV KPA b)  w związku z udziałem prokuratora w postępowaniu przed sądem administracyjnym; • służbom ochrony państwa, Agencji Wywiadu, CBA, Policji, ŻW, Straży Granicznej, Służbie Więziennej w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych; •  CBA w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia czynności kontrolnych, określonych w rozdziale IV ustawy o CBA. • Najwyższej Izbie Kontroli

30. Dodatkowe zabezpieczenia danych Akta spraw zawierające informacje: 1)    pochodzące z banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, z wyłączeniem informacji, o których mowa w art. 82 § 2, oraz z innych instytucji finansowych, 2)   określone w art. 305b, uzyskane od państw członkowskich Unii Europejskiej, pochodzące z banków oraz innych instytucji finansowych, 3)    uzyskane w postępowaniu w sprawie zawarcia porozumień w sprawie cen transakcyjnych - przechowuje się w pomieszczeniach zabezpieczonych zgodnie z przepisami o ochronie informacji niejawnych. Informacje, te po ich wykorzystaniu są wyłączane z akt sprawy i przechowywane w kasach pancernych lub szafach pancernych. O wyłączeniu informacji dokonuje się adnotacji w aktach sprawy.