Download
1 / 32
320 likes | 486 Views
Wspólne Polityki Unii Europejskiej Wspólna Polityka Rolna Dominika Milczarek. Wykład 2. Reforma Wspólnej Polityki Rolnej. Wskaźnik wsparcia producentów rolnych (PSE).
E N D
Wspólne Polityki Unii Europejskiej Wspólna Polityka RolnaDominika Milczarek Wykład 2. Reforma Wspólnej Polityki Rolnej
Wskaźnik wsparcia producentów rolnych (PSE) • OECD: Producer Support Estimate (PSE) Procentowy wskaźnik określający wielkość transferu środków pieniężnych od konsumentów i podatników do producentów rolnych • poprzez dotacje, ochronę rynku, obniżone podatki
Wskaźnik wsparcia producentów rolnych (%PSE) Źródło: Kwieciński 2005
Wskaźnik wsparcia producentów rolnych (%PSE) Źródło: OECD
Regulacja rynków w UE • Regulacja dotyczy rynków m.in.: • cukru, chmielu, pasz, mleka i przetworów, mięsa baraniego i koziego, nasion, sadzonek i kwiatów, niektórych owoców i warzyw, surowca tytoniowego, wołowiny i cielęciny, mięsa drobiowego i jaj, olejów i tłuszczów roślinnych, wieprzowiny.
Regulacja rynków w UE • Na większości rynków – podtrzymywanie cen • opłaty importowe, subsydia eksportowe, zmienne opłaty wyrównawcze, ceny interwencyjne, publiczne zakupy interwencyjne; • gwarantują preferencyjne warunki zbytu; • pozwalają niwelować różnice w dochodach producentów. • Niektóre produkty – bezpośrednie dopłaty
System cen System cen regulowanych Ceny ustalane w aktach prawnych Rady na wniosek Komisji po konsultacjach z organizacjami rolniczymi Wspólnoty i Parlamentem Europejskim. Propozycje cen rolnych uwzględniają: • koszty produkcji rolnej; • tendencje kształtowania się cen rolnych; • skutki dla budżetu Unii Europejskiej.
Ochrona rynku UE Instrumenty ochrony rynku UE: • Opłaty wyrównawcze, • Cła, • Dopłaty eksportowe, • Opłaty eksportowe, • Kontyngenty i certyfikaty.
Skutki WPR WPR osiągnęła początkowo zakładane cele: • Wzrost wielkości produkcji i produkcyjności, • Stabilizacja rynków, • Zwiększenie poziomu samowystarczalności, • Ochrona rolników przed fluktuacjami cen na rynkach światowych.
Skutki WPR Ale pojawienie się efektów ubocznych • Nadprodukcja, • Nadmierny wzrost wydatków na rolnictwo, • Nierównomierna dystrybucja korzyści.
Wydatki na WPR jako % budżetu UE Źródło: dane KE
Skutki WPR Inne problemy: • Degradacja środowiska naturalnego i dobrostanu zwierząt • wynikająca z intensyfikacji produkcji, specjalizacji, marginalizacji terenów słabej jakości. • Depopulacja terenów wiejskich; • Polityka rolna a nie dotycząca terenów wiejskich. • Wpływ na warunki handlu międzynarodowego.
Skutki WPR • Skutki ekonomiczne: • Krótkookresowa ochrona dochodów – zachęcanie rolników do pozostawania w rolnictwie, • Dotacje cenowe – korzystają wielcy producenci, ale rosną też oczekiwania małych producentów. • Pozostanie w rolnictwie większej liczby ludności, • Zwiększenie liczebności mniejszych gospodarstw.
Skutki WPR • M. Tracy: „Trudno jest w tym wszystkim rozpoznać «gospodarkę rynkową». Zasięg interwencjonizmu w rolnictwo jest bardzo szeroki. Gdyby w przeszłości podejmowano inne decyzje, może uniknęłoby się obecnych kłopotów; teraz zmianę sytuacji trudno jest sobie wyobrazić” (1997, s.199).
Najważniejsze reformy WPR: 1968 Plan Mansholta 1972 Wprowadzenie instrumentów strukturalnych 1984-1990 Reformy dotyczące m.in.: wprowadzenia kwot na mleko, odłogowania. 1992-1996 Plan MacSharry’ego 2000-2006 Agenda 2000 2003 Reformy podjęte w Luksemburgu
Reformy WPR 1968 - Plan Mansholta • poprawa struktury agrarnej, • likwidacja mało wydajnych gospodarstw, • zmniejszenie nadwyżek produktów rolnych - nie został w pełni zrealizowany 1972 - Wprowadzenie instrumentów strukturalnych
Reformy WPR 1984-1990 Reformy dotyczące m.in.: • Wprowadzenie kwot na mleko, • Obniżanie realnego poziomu cen, • Wprowadzenie odłogowania, • Ograniczenie rocznej stopy wzrostu wydatków na finansowanie WPR.
Reforma MacSharry’ego Plan MacSharry’ego (1992-1996) m.in.: • obniżenie cen regulowanych podstawowych produktów w ciągu trzech lat o 15 % - 30 %, • wprowadzeniedopłat bezpośrednich, • uzależnienie subwencji kompensacyjnych od zmniejszenia powierzchni upraw lub obniżenia intensywności produkcji zwierzęcej, • zmniejszenie kwot mlecznych, • zachęty finansowe dla rolników ograniczających chów krów mlecznych. Pozytywne efekty reformy
WPR a WTO • Runda Urugwajskia GATT(1986-1994) - Wspólnota zobowiązała się do liberalizacji handlu artykułami rolno-spożywczymi m.in.: • obniżenie stawek celnych, • zastąpienie wszystkich środków ochrony zewnętrznej cłami, • niepodnoszenie ceł powyżej istniejącego poziomu, • zmniejszenie nakładów na subsydiowanie eksportu, • zmniejszenie ogólnej kwoty wewnętrznej pomocy rynkowej dla rolnictwa.
WPR a WTO • Runda Rozwojowa Doha (2001-2006?) • pełniejsze uwzględnienie interesów krajów rozwijających się; • obszary konfliktu: dostęp do rynku, dopłaty do eksportu, wsparcie wewnętrzne sektora rolnego.
Agenda 2000 Agenda 2000 - odpowiedzią na nowe wyzwania Podstawowe założenia dokumentu Agenda 2000 dotyczące WPR: • stopniowa redukcja cen gwarantowanych, • rezygnacja z podtrzymywania cen rynkowych na rzecz dotacji wyrównawczych, • bezpośrednie płatności kompensujące rolnikom spadek dochodów w wyniku zmniejszenia produkcji i niższych cen.
Reformy - Luksemburg 2003 Podstawowe zasady: • Wprowadzenie jednolitych płatności na gospodarstwo lub jednolitych płatności regionalnych uniezależnionych od wielkości produkcji; • Oddzielenie pomocy od wielkości produkcji (decoupling); • Redukcja wsparcia bezpośredniego w większych gospodarstwach (modulacja - modulation); • Dofinansowanie działań w ramach rozwoju obszarów wiejskich (II filar);
Reformy - Luksemburg 2003 Podstawowe zasady cd.: • Wprowadzenie mechanizmu dyscypliny finansowej (financial discipline); • Zaostrzenie standardów ochrony środowiska, bezpiecznej żywności i dobrostanu zwierząt (współzależność - cross-compliance); • Większy nacisk na system doradztwa rolniczego; • Szczegółowe regulacje dla poszczególnych rynków produktów rolnych.
Efekty reformy: • Pozytywne: • Dzięki wprowadzeniu JPG i JPR uproszczenie WPR i zmniejszenie kosztów funkcjonowania; • Dzięki oddzieleniu płatności od wielkości produkcji silniejsze powiązanie decyzji produkcyjnych rolników z sygnałami rynkowymi; • Zwrócenie uwagi na kwestie związane z ochroną środowiska, bezpiecznej żywności i dobrostanu zwierząt; • Wspieranie wielofunkcyjnego rolnictwa (mniejsze wsparcie dla dużych intensywnych gospodarstw).
Efekty reformy: • Ale i negatywne elementy: • Odraczanie wprowadzania nowego systemu spowoduje większy stopień skomplikowania; • Zniekształcenie warunków konkurencji na jednolitym rynku.
Zróżnicowanie w UE • Znaczne zróżnicowanie międzyregionalne rolnictwa zarówno we wszystkich regionach UE jak i w regionach poszczególnych państw; • Szczególnie wyraźne dla wskaźników społeczno-ekonomicznych oraz w zakresie efektywności rolnictwa i strukturze produkcji rolnej. Źródło danych regionalnych: Poczta, Kołodziejczyk, Baer w Zróżnicowanie regionalne gospodarki żywnościowej w Polsce w procesie integracji z Unią Europejską (2002), dane za 1997 r.
