Dane INFORMACYJNE

2. Dane INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • Zespół Szkół w Słobódce • ID grupy: 96_57_MP_G1 • Opiekun: Marek Zdancewicz • Kompetencja: • Matematyczno-przyrodnicza • Temat projektowy: • MY A ZASOBY NATURALNE ZIEMI • Semestr/rok szkolny: semestr drugi , 2011/2012

3. Cele projektu • Wiedza: • - rozwijanie wiedzy na temat stanu środowiska naturalnego, • - znajomość głównych zasobów naturalnych, • - poznanie zagrożenia środowiska, • - poznanie przyczyn zanieczyszczenia wody i sposobów jej oszczędzania, • - rozmieszczenie gleb i lasów w Polsce i określenie ich znaczenia gospodarczego.

4. Cel projektu cd. • Umiejętności: • - rozróżnianie naturalnych i sztucznych zbiorników wodnych ich położenie, • - rozumie czym grozi zanieczyszczenie wód, • - kształtuje umiejętności przeprowadzania i opracowywania ankiet, • - rozwijanie umiejętności wykorzystywania zdobytej wiedzy w praktyce, • - wyrabia umiejętności dokonywania obliczeń.

5. Cel projektu cd. • Postawy: • - wyrabianie postaw szacunku wobec elementów przyrody, • - wyrabianie nawyku oszczędzania wody i energii, • - wyrabianie nawyku dbałości o własne zdrowie higienę własną i otoczenia, • - kreowanie potrzeby aktywnego uczestnictwa w życiu społeczności szkolnej.

6. Stosowane - Metody, Formy i narzędzia • Zajęcia prowadzone metodą projektu z zastosowaniem sprzętu komputerowego oraz zasobów Internetowych. Z wykorzystaniem multimedialnych materiałów e-learningowych, stanowiących teoretyczne wsparcie tematu.

7. Zapoznanie uczniów z tematem projektowym • 1.Zapoznaliśmy się z istotą projektu. • „My a zasoby naturalne Ziemi” • 2.Ustaliliśmy zasad współpracy i przekazywania informacji. • 3. Powołaliśmy zespoły zadaniowe, przydzieliliśmy zadania do realizacji oraz określenie terminów ich realizacji. • 4. Opracowaliśmy zasady współpracy w grupie.

8. Zasoby naturalne Polski i własnego regionu • 1. Wyszukanie w literaturze i Internecie informacji dotyczących zasobów naturalnych: woda, gleby, surowce mineralne, rośliny, zwierzęta. • 2. Ustalenie przyczyn niedoboru wód w Polsce i regionie. • 3. Wykonanie mapy gleb gminy lub województwa. • 4. Przyczyny degradacji gleb. • 5. Zapoznanie się z wielkością wydobycia głównych surowców mineralnych

9. Zasoby naturalne Polski i własnego regionu . • 6. Baza surowcowa własnego regionu. • 7. Jak zapobiec wyczerpywaniu się zasobów surowców? • 8. Analiza zebranych informacji i opracowanie ich za pomocą komputera. • 9. Multimedialna prezentacja opracowanego zagadnienia.

10. ZASOBY WODNE Opracowały : Ewelina Wasilewska Monika Wasilewska

11. Zasoby wodne świata Woda pokrywa 72% powierzchni naszej planety. Większość zasobów wody zgromadzona jest w otwartych zbiornikach na powierzchni Ziemi. Wśród nich wyróżniamy oceany, morza, rzeki, jeziora i stawy.

12. Zasoby wodne świata cz.2 Ponad 97% zasobów wodnych Ziemi to wody morskie i oceaniczne, które ze względu na swoje zasolenie nie są przydatne do spożycia przez ludzi. Zaledwie pozostałe 2,5% stanowi woda słodka, która w większości uwięziona jest w lodowcach i śniegach (ok. 10% powierzchni naszej planety pokryte jest lodem). Zatem tylko 0,6% zasobów wodnych świata to wody słodkie, mogące stanowić źródło wody pitnej. Głównym źródłem zaopatrzenia ludzi w wodę są wody powierzchniowe, przede wszystkim płynące oraz wody podziemne zalegające w płytkich warstwach geologicznych.

13. Wykres przedstawiający zasoby wodne świata

14. Zasoby wodne Gminy Szypliszki Gmina zajmuje obszar 15650 ha z czego 272 ha stanowią wody płynące.

15. Globalne problemy gospodarki wodnej Światowe źródła słodkiej wody są zagrożone z różnych powodów. Wzrost liczby ludności powoduje zwiększenie zapotrzebowania na wodę do picia, celów sanitarnych, produkcji żywności i rozwoju przemysłu. Tymczasem zmiany klimatu nasilają występowanie susz i zmniejszają zasoby wodne na wielu obszarach.

16. Globalne problemy gospodarki wodnej cz.2 Naukowcy przewidują, że niedobór wody będzie powszechną bolączką, ponieważ liczba ludności na Ziemi stale rośnie, ponadto zmiany klimatyczne na świecie nasilają występowanie susz i zmniejszają zasoby wodne na wielu obszarach. Co gorsza, wiele źródeł wody jest zagrożonych wskutek złego zagospodarowania ścieków zarówno komunalnych jak i przemysłowych, zanieczyszczenia nawozami sztucznymi spłukiwanymi z pól, a także przesiąkania słonej wody do poziomu wodonośnego w strefie nadbrzeżnej, gdy obniża się poziom wód gruntowych. Brak dostępu do wody może prowadzić do głodu, chorób, destabilizacji politycznej, a nawet do konfliktów zbrojnych.

17. Przyczyny niedoboru wody 1. Stale wzrastające zużycie wody. 2. Nieracjonalne gospodarowanie wodą. 3. Zniszczenia zasobów wód podziemnych. 4. Położenie na granicach działów wód. 5. Niska ilość opadów atmosferycznych. 6. Pochłanianie wód podziemnych przez skały wapienne. 7. Ogromne ilości wód zużywanych przez ludzi, przemysł itd.

18. Surowce mineralne Polski Sebastian Chrapowicki Marek Moroz

19. Surowiec mineralny - wydobyta ze złoża kopalina użyteczna, mająca zastosowanie w gospodarce, produkt przemysłu wydobywczego. Jest składnikiem środowisk przyrodniczych: skorupy ziemskiej, hydrosfery, biosfery i atmosfery.Należą do nich: • surowce energetyczne - węgiel kamienny, węgiel brunatny, bituminy ( łupki bitumiczne, ropa naftowa, wosk ziemny, gaz ziemny). • rudy metali żelaznych - żelazo, mangan, chrom, nikiel, kobalt, wolfram, wanad, molibden • rudy metali kolorowych - cynk, cyna, miedź, ołów, arsen, rtęć • metale szlachetne - złoto, srebro, platynowce • rudy metali lekkich - glin, magnez, beryl • surowce chemiczne - sól kamienna, sól potasowa, saletry, fosforyty, gips, siarka • surowce skalne - granity, sjenity, bazalty, piaskowce, wapienie, gliny, żwiry, piaski. • surowce ceramiczne i surowce ogniotrwałe - wapienie, margle, gliny, iły, kaoliny, • kamienie szlachetne i kamienie półszlachetne Ogólny podział surowców mineralnych

20. Rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce w. kamienny w. brunatny Ropa naftowa i gaz Rudy żelaza Rudy miedzi Rudy cynku i ołowiu Nikiel Cyna Arsen z domieszką złota Siarka Sól kamienna i potasowo –magn. Fosforyty baryt Granity Kwarcyty Kreda pisząca Wapienie, margle, dolomity Gipsy piaskowce Kaolin Piaski szklarskie Piaski i żwiry

21. Polska to kraj zasobny w surowce mineralne, rozmieszczenie i ilość złóż surowcowych jest jednak zróżnicowana. Występowanie bogactw naturalnych wiąże się z przeszłością geologiczną, zjawiskami, jakie zachodziły przez miliony lat oraz budową geologiczną. • Rozmieszczenie surowców jest nierównomierne. Najwięcej występuje ich w południowej części kraju: • Sudety • Przedgórze Sudeckie • Wyżyna Śląska • Wyżyna Małopolska • Wyżyna Lubelska • Najmniej zasobnymi obszarami Polski w surowce mineralne są: • Pojezierze Pomorskie • Pojezierze Mazurskie • Nizina Mazowiecka • Nizina Podlaska Surowce mineralne

22. Węgiel brunatny to skała osadowa pochodzenia organicznego roślinnego powstała w trzeciorzędzie w erze kenozoicznej ze szczątków roślin obumarłych bez dostępu powietrza. Zawartość węgla 62-75%. Węgiel brunatny jest nieodnawialnym źródłem energii. • Miejsca wydobycia w Polsce: • Zagłębie Konińskie (Konin, Koło, Turek) • Zagłębie Turoszowskie (Turów, Bogatynia) • Zagłębie Bełchatowskie (Bełchatów, Szczerców) • Sieniawa Lubuska • Wydobycie w Polsce na 1999r. to 63 mln ton a na 2004 aż 61,2 mln ton. • W rankingu państw -wydobywczych potentatów - Polska zajmuje siódme miejsce za Niemcami, Rosją i Stanami Zjednoczonymi. Jednocześnie, ze swoim prawie 35% udziałem węgla brunatnego w produkcji energii elektrycznej, zajmujemy jeszcze wyższą piątą pozycję w świecie. • Węgiel brunatny jest obecnie najtańszym nośnikiem energii pierwotnej, stosowanym do wytwarzania energii elektrycznej w polskiej elektroenergetyce. Węgiel brunatny

23. Kopalnie węgla brunatnego: •    KWB „Adamów” •    KWB „Bełchatów”•    KWB „Konin” •    KWB „Turów” •    KWB „Sieniawa” W kopalniach „Konin” i „Turów” wydobycie węgla trwa już 61 lat, w kopalni „Adamów” 45 lat, a w kopalni „Bełchatów” 29 lat. Najwięcej węgla wydobyto w kopalni „Turów” - 828 mln Mg, najmniej w kopalni „Adamów” - 173,5 mln Mg. Węgiel brunatny jest skałą osadową pochodzenia roślinnego nadającą się do użycia jako paliwo. Stanowi formą pośrednią między torfem i węglem kamiennym. Jego transport jest trudny i mało opłacalny ze względu na duże zawilgocenie i stosunkowo niską wartość opałową. Dlatego najczęściej wykorzystuje się go lokalnie – tzn. elektrownie buduje się blisko kopalni odkrywkowej. Kopalnie węgla brunatnego Kopalnia i elektrownia Bełchatów

24. Surowce skalne wapienie, dolomity i margle – występują głownie w Górach Świętokrzyskich (Chęciny, Opatów, Wierzbica), na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (od Krakowa po Wieluń), na Wyżynie Lubelskiej (Rejowiec), w okolicach Opola i na Kujawach; z wapieni wyrabia się przede wszystkim cement i wapno gips – wydobywany na obszarze Niecki Nidziańskiej (Gacki, Wiślica, Pińczów), służą do produkcji wyrobów gipsowych glina, piasek, żwir, ił – eksploatowane niemal na terenie całego kraju kaolin, gliny i iły ceramiczne – wydobywane w bardzo wielu miejscach na terenie całej Polski (przede wszystkim na terenie województwa lubelskiego, śląskiego, wielkopolskiego; służą do produkcji ceramiki sanitarnej i ceramiki elektrotechnicznej kaolin - złoża występują w całej Polsce; wyrabia się z niego ceramikę ozdobną i stołową; piaski szklarskie – najzasobniejsze złoża występują w rejonie Bolesławca, Kamiennej Góry, Tomaszowa Mazowieckiego i Baranowa; stosowane do produkcji szkła lessy - bardzo duże pokłady zalegają na terenie województwa lubelskiego i mniejsze w województwie świętokrzyskim; Wyrabia się z nich  cegłę i klinkier Wielki kanion Tarnogórski, pozostałość po dawnej kopalni dolomitu kaolin Kopalnia Biała Góra- piaski szklarskie

25. Główne metody wydobywania surowców mineralnych • Metoda odkrywkowa- wszelkie prace wydobywcze odbywają się na powierzchni, a proces wydobywczy odbywa się poprzez odkrywanie kolejnych warstw surowców. jej zaletą jest bardzo niski koszt wydobycia, wadą jest wielka degradacja środowiska. Kopalnie odkrywkowe mogą wydobywać węgiel zlokalizowany stosunkowo płytko. W Polsce ta metodą wydobywa się głównie węgiel brunatny, piaski, siarkę, surowce skalne, miedź • Metoda głębinowa - Zaletą takich zakładów jest to, że mogą wydobywać surowiec nawet w silnie zurbanizowanych regionach. Nie potrzebują bowiem zbyt wiele miejsca na powierzchni. Kopalnie głębinowe umożliwiają sięgnięcie do złóż leżących nawet ponad kilometr pod powierzchnią. W Polsce wydobywamy tak węgiel kamienny • Metoda otworowa Wydobycie siarki metodą otworową polega na odwierceniu otworów eksploatacyjnych, do których wprowadzone są współśrodkowe rury, którymi do złoża tłoczy się przegrzaną wodę i sprężone powietrze, oraz wydobywa wytopioną siarkę. • Odwierty pionowe ( odwierty wiertnicze) - prowadzenie odwiertów wiertniczych poprzez które wydobywa się płynne surowce, a więc ropę naftową i gaz ziemny; • Metoda górnicza – w Polsce prowadzono prace górnicze w kilku rejonach, między innymi na Dolnym Śląsku oraz w Górach Świętokrzyskich. Wydobywano tam rudy kruszconośne - srebra, złota, ołowiu, miedzi i żelaza. W Bochni i Wieliczce eksploatowano od XIII wieku sól kamienną

26. Rudy metali • Inna grupa surowców występujących w Polsce są rudy metali, głównie kolorowych, czyli rudy cynku, ołowiu i miedzi. • Rudy miedzi te bogate złożaodgrywają bardzo ważnąrolę w gospodarce kraju i eksporcie. W 2003 roku Polska osiągnęła 9 miejsce w świecie w ich wydobyciu (500 tyś ton)Obszary wydobywania miedzi to: Legnicko – Głogowskie Zagłębie Miedziowe (największe wśród krajów europejskich) oraz w rejonie Bolesławca i Złotoryji. • Rudy miedzi powstały w osadach wieku permskiego, w tzw. Łupkach miedzionośnych; • Bogate złoża miedzi to ważny element polskiej gospodarki, ważniejszy tym bardziej ze złoża miedzi mają domieszki metaliczne, przede wszystkim srebra, ołowiu, niklu, złota, wanadu, kobaltu, selenu, które można pozyskiwać z rudy miedzi. Dlatego też Polska odznacza się znacznym wydobyciem srebra. Według danych za 2003 rok zajmowała siódme miejsce na świecie w produkcji srebra (wielkość na poziomie 1200 ton rocznie). • W 2008 roku Polska wydobyła 26 mln ton miedzi i srebra • rudy cynku i ołowiu pochodzą z triasu a powstały w dolomitach kruszconośnych. Rudy te wydobywa się w trzech rejonach :- Tarnowskie Góry – Bytom- Olkusz – Zawiercie- Chrzanów – Trzebina • Pod względem wydobycia Polska w 2003 r. miała 11 miejsce w świecie

27. ZWIERZĘTA ŻYJĄCE W POLSCE Marcin Nieszczerzewski Mateusz Chrapowicki

28. Bażant - ptak  rodziny krukowatych.  Występowanie: Delta Wołgi, Kaukaz, Zakaukazie, pas od Iranu po Mandżurię, północną część Półwyspu Indochińskiego. Żyje na otwartych terenach o licznych krzewach, skraje pól, nadrzeczne zarośla. Bażant Dzięcioł Występowanie: Lasy na całym świecie, poza Nową Gwineą, Australią, Madagaskarem.

29. Występowanie: Gatunek Ciconia ciconia ciconia - Europa Środkowa, północno-zachodnia Afryka, Azja Mniejsza. Zimuje w Afryce Równikowej i Wschodniej, a także w Indiach. Jaskółka Bocian biały Występowanie: Zamieszkuje cały świat poza najwyższymi szerokościami geograficznymi

30. Występowanie, siedliska: Europa (cala Polska) i Azja. Żyje głównie w lasach liściastych, na terenach podmokłych Borsuk Jastrząb  Występowanie, siedliska: Europa, Azja, Ameryka Północna, Afryka Północna

31. Występowanie: Eurazja, Archipelag Malajski, północno-wschodnia Afryka. Żyje w lasach liściastych i mieszanych. Dzik Kret europejski Występowanie: łąki i pola Europy i Azji Środkowej, w Polsce jest chroniony.

32. Lis - ssak z rodziny psow Występowanie: Europa, Azja, Ameryka Północna, Australiaatych Łoś Lis Łoś (Alces alces) – gatunek ssaka z rodziny jeleniowatych. Występowanie, siedliska: Eurazja, Ameryka Północna. Lasy, podmokłe tereny.

33. Niedźwiedź brunatny (Ursusarctos) – ssak z rodziny niedźwiedzio Występowanie, siedliska: Eurazja, Ameryka Północna, północny Meksyk. Występuje w lasach górskich, trudno dostępnych dla człowieka. Watych, należący do rzędu drapieżnych. Ryś, ryś eurazjatycki (Lynxlynx) - ssak należący do rodziny kotowatych. Występowanie, siedliska: Kraje Europy Południowej i Zachodniej, Skandynawia, niektóre obszary Azji  Niedźwiedź brunatny

34. Występowanie, siedliska: Europa, Azja Mniejsza, region Morza Kaspijskiego. Żyje głównie w lasach liściastych, mieszanych, w miejscach gdzie występuje duża ilość zarośli, spotykana także na terenach łąkowych i uprawowych. Świstak Świstak Świstak (Marmotamarmota) - gatunek z rodziny wiewiórkowatych nale Występowanie, siedliska: Tereny górskie. Głównie Alpy, Karpaty, Pireneje, Tatry wysokie. żący do rzędu gryzoni. Sarna

35. Wilk (Canislupus) - ssak z rodziny psowatych z rzędu drapieżnych. Występowanie, siedliska: Azja, Europa, Ameryka Północna. Najwięcej wilków występuje na terenie Kanady, Rosji, Alaski. Wydra Wydra (Lutrinae) - Ssak drapieżny z rodziny łasicowatych. Występowanie: zamieszkują wszystkie kontynenty, z wyjątkiem Australii, środowisko wodne. Wilk 

36. Zając: Zającowate (Leporidae) – rodzina zającowatych z rzędu zajęczaków. Występowanie, siedliska Wszystkie kontynenty poza Antarktydą. Żubr Żubr (Bisonbonasus) - gatunek ssaka łożyskowego z rodzaju Bison, należący do parzystokopytnych. Występowanie, siedliska: Kraje Europy Wschodniej: Polska, Litwa, Ukraina, Białoruś, Rosja. Żyje na terenach lasów mieszanych oraz terenach podmokłych. Zając

37. Żuraw (Grus grus) - duży ptak z rodziny żurawiowatych Występowanie: Eurazja, Półwysep Iberyjski, Afryka Północna, Azja zachodnia. Żyje na łąkach, w okolicach jezior, na polach uprawnych, jednak z daleka od siedlisk ludzkich. Żuraw

38. Problemy współczesnego świata • 1. Opracowanie ankiety na temat zużycia energii/wody w gospodarstwach domowych. • 2. Przeprowadzenie ankiety zużycia energii/wody w gospodarstwach domowych we własnych domach. • 3. Analiza wyników ankiety i ich przedstawienie w formie np. pisemnej, wykresów, diagramów. • 4. Przedstawienie danych z ankiety w postaci wykresu obrazującego tendencje zużycia energii/wody w gospodarstwach. • 5. Opracowanie propozycji oszczędzania energii/wody w gospodarstwach domowych

39. Ankieta zużycie wody • Ankieta

40. Zużycie energii elektrycznej • Zużywanie energii w domu oraz jej oszczędzanie, młodzież przygotowała specjalną ankietę, przy pomocy której 8 osób przez cały tygodnie prowadziło obserwacje dotyczące zużycia energii w swoich domach. Ankieta obejmowała następujące zagadnienia: • a. typ ogrzewania stosowany w domu • b. wszelkie urządzenia pobierające prąd oraz ich ilość w gospodarstwie domowym • c. rodzaj i liczbę stosowanych żarówek

41. Zużycie energii elektrycznej • d. liczbę domowników • e. szczegółowy pomiar ilości pobieranej energii

42. Zużycie energii elektrycznej - wnioski • 1. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że wiejskie gospodarstwa domowe są w porównywalny sposób wyposażone w elektryczne urządzenia gospodarstwa domowego i charakteryzują się podobnym zużyciem energii. • 2. Większe różnice występują w odniesieniu do gospodarstw rolnych /Gospodarstwa o większej powierzchni użytków rolnych charakteryzują się wyższym zużyciem energii elektrycznej/.

43. Zużycie energii elektrycznej - wnioski • 3. Najczęściej 40% zużywanej energii elektrycznej przeznaczona jest na cele produkcyjne, a pozostała część na utrzymanie gospodarstwa domowego. • 4. Zaznacza się wyraźnie zwiększona zużycia energii elektrycznej przez gospodarstwa specjalizujące się w produkcji zwierzęcej.

44. Szkolna akcja oszczędzania • 1. Przygotowano ulotki zawierającej informacje dotyczące akcji selektywnej zbiórki odpadów. • 2. Rozdano ulotek uczniom w szkole. • 3. Przygotowano plakat informacyjnych o planowanej akcji. • 4. Nawiązanie współpracy z instytucjami zajmującymi się odbiorem odpadów.

45. Szkolna akcja oszczędzania

46. Ulotka

47. Piękno z odpadów • 1. Konkurs na ekologiczny plakat. • 2. Świąteczne warsztaty ekologiczne – wykonanie kart świątecznych lub ozdób z wykorzystaniem odpadów.

48. Ozdoby z odpadków

49. Ozdoby z odpadków

50. Zajęcia z Panem Profesorek