Yrd. Doç.Dr. Volkan DEMİR T.C. GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ

1. UFRS (TFRS) 7- FİNANSAL ARAÇLAR:AÇIKLAMALARSTANDARDI KAPSAMINDA FİNANSAL RAPORLAMAYA GENEL BAKIŞAN OVERVIEW OF FINANCIAL REPORTINGWITHIN THE SCOPE OFIFRS 7 – FINANCIAL INSTRUMENTS: DISCLOSURES Yrd. Doç.Dr. Volkan DEMİR T.C. GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ

2. KAPSAMUMS 32 / UMS 39 /UFRS 7 • FİNANSAL RAPORLAMA • NEDEN İHTİYAÇ DUYULUR ? • KİMLER İÇİN YAPILIR ? • FİNANSAL ARAÇLAR (UFRS-TFRS) • FİNANSAL VARLIKLAR, BORÇLAR, TÜREV ÜRÜNLERİ ? • SINIFLANDIRILMASI ? • DEĞERLEMESİ ? • RAPORLAMASI ? • MUHASEBELEŞTİRİLMESİ ? • FİNANSAL ARAÇLAR: AÇIKLAMALAR (UFRS-TFRS 7) • AÇIKLANACAK UNSURLAR ? • RİSK AÇIKLAMALARI VE ÖZELLİKLERİ ? Volkan DEMİR

3. Şirket Değerinin Saptanması ve Raporlanması • FİNANSAL RAPORLAMA Finansal Raporlama Faaliyet Raporlaması Geleneksel Faaliyet Raporlaması Entellektül Sermaye Raporlaması Bilanço (Finansal Durum Tablosu) Gelir Tablosu (Finansal Performans Tablosu) Açıklamalar ve Dipnotlar Özkaynak Değişim Tablosu Nakit Akış Tablosu Volkan DEMİR IFRS

4. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR STANDARTLARI UMS (TMS) 32 Finansal Araçlar: Sunum UMS (TMS) 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme UFRS (TFRS) 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar Volkan DEMİR

5. FİNANSAL ARAÇLAR 31.12..... TARİHLİ BİLANÇO Aktif Pasif FİNANSAL VARLIKLAR FİNANSAL BORÇLAR Mali Borçlar Ticari Borçlar Çıkarılan Menkul Kıymetler Mevduatlar (Bankalar için) Kasa Bankalar Alınan Çekler Alıcılar Alacak Senetleri Menkul Kıymetler Kredi Alacakları (Bankalar için) TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Forward Contracts) Seçimlik Hak Sağlayan Sözleşmeler (Options Contracts) Organize Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Futures Contracts) Vadeli Takas Sözleşmeleri (Swap Contracts) Vadeli İşleme Konu Ticari Mal Sözleşmeleri (Commodity Contracts) Volkan DEMİR

6. Kasa Bankalar Alınan Çekler Alıcılar Alacak Senetleri Menkul Kıymetler Kredi Alacakları (Bankalar için) Nakit Başka İşletmeden Finansal Varlık Alma Hakkı Başka İşletme İle Olası Olumlu Koşullarda Finansal Araç Değişim Hakkı Başka İşletmenin Özkaynak Aracına Sahip Olmak • FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL VARLIKLAR-TANIM- Volkan DEMİR

7. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL VARLIKLAR-SINIFLANDIRMA- UFRS BİLANÇOSU BİLANÇO Aktif Pasif Aktif Pasif Kasa Bankalar Alınan Çekler Alıcılar Alacak Senetleri Menkul Kıymetler Kredi Alacakları (Bankalar için) • GUD FARKI K/Z • VADEYE KADAR ELDE TUTULAN • KREDİ VE ALACAKLAR • SATILMAYA HAZIR SINIFLANDIRMA Volkan DEMİR

8. Mali Borçlar Ticari Borçlar Çıkarılan Menkul Kıymetler Mevduatlar (Bankalar İçin) Bir Borcun Nakit Olarak ya da Bir Finansal Varlık Verilerek Ödenecek Olması Özkaynağa Dayalı Borçlanma • FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL BORÇLAR-TANIM- Volkan DEMİR

9. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL BORÇLAR-SINIFLANDIRMA- UFRS BİLANÇOSU BİLANÇO Aktif Pasif Aktif Pasif Mali Borçlar Ticari Borçlar Çıkarılan Menkul Kıymetler Mevduatlar (Bankalar İçin) • GUD FARKI K/Z • VADEYE KADAR • ELDE TUTULAN SINIFLANDIRMA Volkan DEMİR

10. Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Forward Contracts) Seçimlik Hak Sağlayan Sözleşmeler (Options Contracts) Organize Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Futures Contracts) Vadeli Takas Sözleşmeleri (Swap Contracts) Vadeli İşleme Konu Ticari Mal Sözleşmeleri (Commodity Contracts) Türev finansal araçlar, işletmeler arası sözleşme ile bir finansal aracın bir veya daha fazla finansal riskini nakletme amacıyla şartlı ya da şartsız değişim hakkı tanıyan sözleşmelerdir • FİNANSAL ARAÇLAR TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR-TANIM- Volkan DEMİR

11. FİNANSAL ARAÇLAR TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR-SINIFLANDIRMA- Aktif Pasif FİNANSAL VARLIKLAR FİNANSAL BORÇLAR GUD FARKI K/Z’a Yansıtılan Finansal Varlıklar (Alım Satım Amaçlı) GUD FARKI K/Z’a Yansıtılan Finansal Varlıklar (Alım Satım Amaçlı) TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Forward Contracts) Seçimlik Hak Sağlayan Sözleşmeler (Options Contracts) Organize Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Futures Contracts) Vadeli Takas Sözleşmeleri (Swap Contracts) Vadeli İşleme Konu Ticari Mal Sözleşmeleri (Commodity Contracts) Volkan DEMİR

12. FİNANSAL ARAÇLAR UFRS (TFRS) BİLANÇOSU-SINIFLANDIRMA- Aktif Pasif FİNANSAL VARLIKLAR FİNANSAL BORÇLAR • GUD FARKI K/Z a YANSITILAN • VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK • KREDİ VE ALACAKLAR • SATILMAYA HAZIR • GUD FARKI K/Z a YANSITILAN • VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR Volkan DEMİR

13. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME- • MALİYET DEĞERİ • İTFA EDİLMİŞ MALİYET DEĞERİ • GERÇEĞE UYGUN DEĞER Volkan DEMİR

14. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL VARLIKLAR-DEĞERLEME- !!!!!! • MALİYET DEĞERİ • SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLAR • İTFA EDİLMİŞ MALİYET DEĞERİ • VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK YATIRIMLAR • KREDİ VE ALACAKLAR • GERÇEĞE UYGUN DEĞER • ALIM SATIM AMAÇLI FİNANSAL VARLIKLAR • SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLAR Volkan DEMİR

15. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL VARLIKLAR-DEĞERLEME / RAPORLAMA- • GERÇEĞE UYGUN DEĞER FARKI KAR/ZARAR’A YANSITILAN FİNANSAL VARLIKLAR (Genelde Alım-Satım Amaçlı) GERÇEĞE UYGUN DEĞER GELİR TABLOSU Satış Gelirleri (Satışların Maliyeti) BRÜT ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) (Faaliyet Giderleri) NET ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) D.Faal.Gelir Karlar (D.Faal.Gider Zararlar) (Finansman Giderleri) DÖNEM KARI (ZARARI) Değerleme Karı/(Zararı) Volkan DEMİR

16. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL VARLIKLAR-DEĞERLEME / RAPORLAMA- 2. VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK YATIRIMLAR GELİR TABLOSU Satış Gelirleri (Satışların Maliyeti) BRÜT ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) (Faaliyet Giderleri) NET ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) D.Faal.Gelir Karlar (D.Faal.Gider Zararlar) (Finansman Giderleri) DÖNEM KARI (ZARARI) İTFA EDİLMİŞ MALİYET DEĞERİ Değerleme Karı/(Zararı) Volkan DEMİR

17. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL VARLIKLAR-DEĞERLEME / RAPORLAMA- 3. KREDİ VE ALACAKLAR GELİR TABLOSU Satış Gelirleri (Satışların Maliyeti) BRÜT ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) (Faaliyet Giderleri) NET ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) D.Faal.Gelir Karlar (D.Faal.Gider Zararlar) (Finansman Giderleri) DÖNEM KARI (ZARARI) İTFA EDİLMİŞ MALİYET DEĞERİ Değerleme Kar(Zararı) Volkan DEMİR

18. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL VARLIKLAR-DEĞERLEME / RAPORLAMA- 4. SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLAR GERÇEĞE UYGUN DEĞERİ GÜVENİLİR OLARAK SAPTANABİLEN SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLAR GÜVENİLİR OLARAK SAPTANAMAYAN SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLAR MALİYET BEDELİ GERÇEĞE UYGUN DEĞER Değerleme Karı/(Zararı) Değer Düşüklüğü Özkaynak Gelir Tablosu Volkan DEMİR

19. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL BORÇLAR-DEĞERLEME- • İTFA EDİLMİŞ MALİYET DEĞERİ • VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK BORÇLAR • GERÇEĞE UYGUN DEĞER • GUD FARKI K/Z’ A YANSITILAN Volkan DEMİR

20. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL BORÇLAR-DEĞERLEME / RAPORLAMA- 1. GERÇEĞE UYGUN DEĞER FARKI KAR/ZARAR’A YANSITILAN FİNANSAL BORÇLAR (Genelde Alım-Satım Amaçlı) GERÇEĞE UYGUN DEĞER GELİR TABLOSU Satış Gelirleri (Satışların Maliyeti) BRÜT ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) (Faaliyet Giderleri) NET ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) D.Faal.Gelir Karlar (D.Faal.Gider Zararlar) (Finansman Giderleri) DÖNEM KARI (ZARARI) Değerleme Karı/(Zararı) Volkan DEMİR

21. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL BORÇLAR-DEĞERLEME / RAPORLAMA- 2. VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK BORÇLAR GELİR TABLOSU Satış Gelirleri (Satışların Maliyeti) BRÜT ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) (Faaliyet Giderleri) NET ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) D.Faal.Gelir Karlar (D.Faal.Gider Zararlar) (Finansman Giderleri) DÖNEM KARI (ZARARI) İTFA EDİLMİŞ MALİYET DEĞERİ Değerleme Kar(Zararı) Volkan DEMİR

22. FİNANSAL ARAÇLAR TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME- • GERÇEĞE UYGUN DEĞER • ALIM SATIM AMAÇLI FİNANSAL VARLIKLAR VE • ALIM SATIM AMAÇLI FİNANSAL BORÇLAR Volkan DEMİR

23. FİNANSAL ARAÇLAR TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME / RAPORLAMA- KAR ELDE ETMEK AMACIYLA KULLANILDIKLARINDAN; ALIM-SATIM AMAÇLI FİNANSAL VARLIK VEYA BORÇLAR GERÇEĞE UYGUN DEĞER GELİR TABLOSU Satış Gelirleri (Satışların Maliyeti) BRÜT ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) (Faaliyet Giderleri) NET ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) D.Faal.Gelir Karlar (D.Faal.Gider Zararlar) (Finansman Giderleri) DÖNEM KARI (ZARARI) Değerleme Karı/(Zararı) Volkan DEMİR

24. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-Maliyet Değeri • İşletmenin edindiği finansal varlıkların ve yükümlülüğe girdiği finansal borçların tutarıdır. • İşlem maliyetleri (komisyon benzeri ödemeler) dahildir. Volkan DEMİR

25. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-Maliyet Değeri –ÖRNEK- • ZND işletmesi 300 TL’ye halka açık olmayan bir şirketin % 10 hissesini (finansal varlık) satın almıştır. • Önemli etkinlik ve kontrol gücü yoktur. • Bu satın almayla ilgili 40 TL komisyon ödemiştir. Menkul Kıymet Maliyeti: 300 TL + 40 TL = 340 TL Volkan DEMİR

26. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-Maliyet Değeri –ÖRNEK- • ZND şirketi,hissesini aldığı şirketten 20 TL kar payı tahsil etmiştir. Volkan DEMİR

27. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-Maliyet Değeri –ÖRNEK- • Şirket bilanço değeri 340 TL olan finansal varlığını (hisse senedini) 390 TL’ye satmıştır. • Bu satıştan 50 TL kar sağlamıştır. Volkan DEMİR

28. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-İtfa Edilmiş Maliyet Değeri . İLK MUHASEBELEŞTİRMEDE ÖLÇÜLEN TUTAR + ETKİN FAİZ ORANI İLE İSKONTO EDİLEN TUTAR – SABİT FAİZ TUTARI = İTFA EDİLMİŞ MALİYET DEĞERİ Volkan DEMİR

29. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-İtfa Edilmiş Maliyet Değeri • ETKİN FAİZ YÖNTEMİ: • Finansal varlık veya borcun itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz gelir veya giderlerinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. • Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince yapılacak gelecekteki tahmini nakit ödeme ve tahsilatlarını tam olarak ilgili finansal varlık veya borcun net defter değerine indirgeyen orandır. Volkan DEMİR

30. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-İtfa Edilmiş Maliyet Değeri -ÖRNEK- • ZND şirketi; KLM şirketinin ihraç ettiği, nominal değeri 100.000 TL olan cari faiz oranı % 6 ve yıllık kupon faizi ödemesi 6.000 TL olan (yıl sonu faiz ödemeli) 5 yıllık bir tahvili 1 Ocak 2001 tarihinde 93.400 TL’ye (100 TL komisyon dahil) satın almıştır. • ZND şirketi, satın aldığı bu tahvili VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK YATIRIMLAR (Finansal Araç) olarak sınıflandırmıştır. • (100.000 TL -93.400 TL = 6.600 TL İskonto Tutarı) • 1 Ocak 2001 tarihindeki kayıt şu şekildedir; Volkan DEMİR

31. TAHVİLİN NOMİNAL DEĞERİ100.000 TL Volkan DEMİR

32. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-İtfa Edilmiş Maliyet Değeri -ÖRNEK- Etkin Faiz Oranı % 7,64

34. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-GERÇEĞE UYGUN DEĞER (FAIR VALUE) Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır. Volkan DEMİR

35. FİNANSAL ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLAR-DEĞERLEME-GERÇEĞE UYGUN DEĞER (FAIR VALUE) • Aktif Bir Piyasa • borsadan, satıcıdan, simsardan, sanayi grubundan, fiyatlama hizmeti yapan veya düzenleyici bir kuruluştan elde edilmesinin mümkün olması • Son dönemlerde gerçekleştirilen piyasa işlemleri • Büyük ölçüde aynı olan başka bir finansal araca ilişkin gerçeğe uygun değerin referans olarak alınması • İskonto edilmiş nakit akışı analizleri • Opsiyon fiyatlama modellerini Volkan DEMİR

36. FİNANSAL ARAÇLAR Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklar-ÖRNEK- • ZND işletmesi 20 Mart 2007 tarihinde adedi 40 TL olan AB şirketi hisselerinden 1.000 adedini 40.000 TL nakit ödeyerek satın almıştır. ZND işletmesi bu hisse senetlerini gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara yansıtılacak finansal varlıklar olarak kaydetmiştir. 20 Mart 2007 Volkan DEMİR

37. FİNANSAL ARAÇLAR Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklar-ÖRNEK- • 31 Mart 2007 tarihinde AB şirketi hisselerinin değeri 54 TL olmuştur. 2______________31 Mart 2007__________________ 110 Gerçeğe Uygun Değer Farkı 14.000 TL Kar/Zarara Yansıtılacak Finansal Varlıklar 110.00 Hisse Senetleri 649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR 14.000 TL 649.00 Gerçeğe Uygun Değer Karları -14 TL x 1.000 adet = 14.000 TL- ___________________________________________ Volkan DEMİR

38. FİNANSAL ARAÇLAR Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklar-ÖRNEK- • 1 Nisan 2007 tarihinde ZND şirketi AB şirketi hisselerinin tamamını 54.000 TL’ye satmıştır. 3______________31 Mart 2007__________________ 100 KASA 54.000 TL 110 Gerçeğe Uygun Değer Farkı 54.000 TL Kar/Zarara Yansıtılacak Finansal Varlıklar 110.00 Hisse Senetleri -54 TL x 1.000 adet = 54.000 TL- ____________________________________________ Volkan DEMİR

39. ÖZKAYNAK • FİNANSAL ARAÇLAR Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar-ÖRNEK- Maliyet Değeri • Gerçeğe Uygun Değer • ZND işletmesi 20 Mart 2007 tarihinde adedi 40 TL olan AB şirketi hisselerinden 1.000 adedini 40.000 TL nakit ödeyerek satın almıştır. ZND işletmesi bu hisse senetlerini satılmaya hazır finansal varlıklar olarak kaydetmiştir. 1______________20 Mart 2007__________________ 112 Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar 40.000 TL 100 KASA 40.000 TL -40 TL x 1.000 adet = 40.000 TL- ___________________________________________ Volkan DEMİR

40. FİNANSAL ARAÇLAR Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar-ÖRNEK- • 31 Mart 2007 tarihinde AB şirketi hisselerinin değeri 54 TL olmuştur. 2______________31 Mart 2007__________________ 112 Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar 14.000 TL 526 FİNANSAL VARLIKLAR 14.000 TL DEĞERLEME FARKLARI 526.00 Değer Artışları -14 TL x 1.000 adet = 14.000 TL- ___________________________________________ Volkan DEMİR

41. FİNANSAL ARAÇLAR Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar-ÖRNEK- • 1 Nisan 2007 tarihinde ZND şirketi AB şirketi hisselerinin tamamını 54.000 TL’ye satmıştır. 3______________31 Mart 2007__________________ 100 KASA 54.000 TL 526 FİNANSAL VARLIKLAR 14.000 TL DEĞERLEME FARKLARI 526.00 Değer Artışları 112 SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLAR 54.000 TL 645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI 14.000 TL -54 TL x 1.000 adet = 54.000 TL- ___________________________________________ Volkan DEMİR

42. UFRS-TFRS 7 FİNANSAL ARAÇLAR: AÇIKLAMALAR1.1.2007’DEN SONRA • UFRS 7 FİNANSAL ARAÇLAR: AÇIKLAMALAR UFRS-TFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar UMS 30 Bankalar ve Benzeri Finansal Kuruluşların Finansal Tablolarında Yapılacak Açıklamalar UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum ve Açıklamalar Volkan DEMİR

43. UFRS-TFRS 7 FİNANSAL ARAÇLAR: AÇIKLAMALAR1.1.2007’DEN SONRA • UFRS 7 FİNANSAL ARAÇLAR: AÇIKLAMALAR İşletmenin Finansal Durumu ve Finansal Performansı için Finansal Araçların Önemi Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Yapısı ve Risk Yönetimi SAYISAL RİSK Açıklamaları NİTELİKSEL RİSK Açıklamaları Bilanço Açıklamaları Gelir Tablosu Açıklamaları Finansal Riskten Korunma Muhasebesi Muhasebe Politikaları Likidite Riski Kredi Riski Piyasa Riski Gerçeğe Uygun Değer

44. SABRINIZ VE İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM. Volkan DEMİR