CHOROBY CYWILIZACYJNE lek. med. Ewa Pilarska

1. CHOROBY CYWILIZACYJNElek. med. Ewa Pilarska

2. Pierwszy człowiek biorąc ziemię we władanie otrzymał polecenie„uczynienia jej sobie poddanej”. Analizując zmiany, jakie zaszły na naszej planecie w ciągu wieków trudno nie odnieść wrażenia, że otrzymane kompetencje człowiek przekroczył wielokrotnie, nie bacząc na skutki. Coraz większe uprzemysłowienie, urbanizacja, degradacja środowiska oraz szczególny tryb życia współczesnego człowieka wywołały jeszcze inne negatywne skutki dla życia i zdrowia. To choroby cywilizacyjne – koszmar naszych czasów. CHOROBY CYWILIZACYJNE

3. Choroby cywilizacyjne to schorzenia związane z ujemnymi skutkami życia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji (sytuacjach stresowych, napięciu nerwowym, małej ruchliwości mięśniowej, oddziaływaniu skażeń środowiska i hałasu, nieracjonalnym odżywianiu). Nowy leksykon PWN. Wyd. PWN Warszawa, 1998 CHOROBY CYWILIZACYJNEdefinicja

4. CHOROBY CYWILIZACYJNE Choroby cywilizacyjne związane są z rozwojem cywilizacji, którego widocznymi elementami są: industrializacja urbanizacja mechanizacja motoryzacja chemizacja rolnictwa

5. Istotnym czynnikiem chorobotwórczym jest nadmierne tempo życia, stały pośpiech, „pogoń za czasem”, co jest podłożem stanów nerwicowych i zaburzeń neurowegetatywnych. CHOROBY CYWILIZACYJNEczynniki chorobotwórcze

6. Choroby cywilizacyjne zależą nie tylko od bezpośredniego działania czynników składających się na współczesną cywilizację, ale również od wybranego stylu życia. CHOROBY CYWILIZACYJNEczynniki chorobotwórcze

7. Czyli: eliminacji lub znacznego ograniczenia ruchu i wysiłku fizycznego ( siedzący tryb życia) niewłaściwego odżywiania stosowania używek podatności na stres CHOROBY CYWILIZACYJNEczynniki chorobotwórcze

8. choroby układu krążenia: – nadciśnienie tętnicze – choroba niedokrwienna serca (W Polsce odpowiedzialnie za 50% liczby zgonów, z tego najczęstszy jest zawał serca i udar mózgu.) cukrzyca otyłość alergie i astma oskrzelowa choroby psychiczne depresje i nerwice niektóre nowotwory choroba wrzodowa alkoholizm i narkomania Coraz częściej zapadamy na następujące choroby cywilizacyjne:

9. Region Europy, w którym leży Polska, charakteryzuje się najwyższą umieralnością z powodu chorób układu krążenia. Jak wynika z danych epidemiologicznych Europa Środkowa i Wschodnia w porównaniu z Europą Zachodnią ma blisko 10-krotnie większą liczbę przedwczesnych zgonów z powodu tych chorób. Choroby układu krążenia

10. Choroby układu krążenia

11. W Polsce choroby sercowo - naczyniowe stanowią, podobnie jak w Europie najczęstszą przyczynę zgonów zarówno wśród kobiet jak i wśród mężczyzn. Choroby układu krążenia

12. Choroby układu krążenia

13. Najczęściej mamy do czynienia z cukrzyca typu II, w której insulinooporność współistnieje z zaburzeniami wydzielania insuliny. W Polsce choruje na nią ok. 2 mln osób. Chociaż stwierdzono, że szansa zachorowania na cukrzycę wzrasta z wiekiem ostanie trendy epidemiologii cukrzycy typu II mówią o obniżeniu wieku osób chorujących. Cukrzyca

14. Otyłość

15. Nadwaga i otyłość są zazwyczaj konsekwencją niewłaściwej diety oraz braku ćwiczeń fizycznych. Otyłość, obok cukrzycy, jest drugim z czynników ryzyka, którego częstość występowania w skali świata narasta. W Europie 20-30% populacji zalicza się do otyłych. Ten procent stale się zwiększa. Nadwagą lub otyłością dotkniętych jest w Polsce 62% mężczyzn i 50% kobiet. Nie ulega wątpliwości, że epidemia otyłości związana jest ze zmienionym trybem życia współczesnego człowieka, zwłaszcza w krajach rozwiniętych. Otyłość

16. Ok. 14 mln Polaków ma cechy alergii, ok. 9 mln ma katar alergiczny, ponad 5,5 mln miało w swoim życiu objawy astmy, a jej aktywną postać z objawami w ciągu ostatniego roku - ponad 4 mln. Atopowe zapalenie skóry, czyli tzw. egzemę, ma 2,5-3 mln mieszkańców Polski. Te dane przedstawiono w Katowicach podczas regionalnej konferencji, podsumowującej badanie "Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce - ECAP". Alergie i astma oskrzelowa

17. Co 4 Polak ma katar. To nie zwykły katar, ale zmiany chorobowe spowodowane alergenami. Założyć można, że ponad 40 proc. Polaków ma (gdyby się im poddawali) dodatnie wyniki testów na powszechnie występujące alergeny. Alergie i astma oskrzelowa

18. Określenie „mam depresję” bardzo zmieniło znaczenie w ciągu ostatnich lat. Kiedyś oznaczało „doła”, chwilowe złe samopoczucie, dziś- poważną chorobę, która nieleczona uniemożliwia normalne życie. Depresja

19. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że do 2020r stanie się ona drugą najczęstszą chorobą po chorobach układu krążenia. Przerażające? Dla osób zdrowych to jak czytanie horroru. Dla chorych- świat, w którym muszą żyć. Depresja

20. Rak jelita grubego to nowotwór numer dwa w Polsce a numer jeden w Europie. Co roku zapada na niego około 330 tys. Europejczyków. Co gorsza częstość zachorowań rośnie, gdyż to typowa choroba cywilizacyjna. W Polsce częstość zachorowań wzrasta od lat, mniej więcej o 2,5% rocznie. Nowotwory

21. Najważniejszym czynnikiem ryzyka raka jelita grubego jest wiek- pojawia się po 50 roku życia. Inne czynniki ryzyka to brak ruchu, tzw. dieta ubogoresztkowa i palenie papierosów. Nowotwory

22. Racjonalne żywienie polega na systematycznym dostarczaniu organizmowi energii i wszystkich składników niezbędnych do życia we właściwej ilości i proporcji. Tego typu odżywianie warunkuje prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu oraz przyczynia się do opóźnienia procesu starzenia a także zapobiega przewlekłym chorobom metabolicznym. ProfilaktykaWłaściwa dieta

23. Optymalne żywienie odgrywa istotną rolę w każdym etapie życia osobniczego. Sposób odżywiania oddziałuje na człowieka przez całe jego życie, wpływa na wiele czynników zdrowotnych, decydując o ich wzajemnych interakcjach. Aby organizm funkcjonował prawidłowo, dieta powinna być zbilansowana, co oznacza występowanie w pożywieniu wszystkich składników pokarmowych, we właściwej ilości i proporcjach. ProfilaktykaWłaściwa dieta

24. Aby spełnić ten warunek dietę należy urozmaicać tzn. komponować z różnych produktów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Zróżnicowanie ilościowe i jakościowe powinno uwzględniać płeć, wiek, stan fizjologiczny i rodzaj aktywności psychofizycznej. ProfilaktykaWłaściwa dieta

26. W ostatnich latach preferuje się model piramidy żywienia śródziemnomorskiego, w którym oprócz optymalnej dla zdrowia diety uwzględniono regularny wysiłek fizyczny, jako kolejny element zachowania dobrego stanu zdrowia. Nowa piramida żywienia i zdrowia zaproponowana przez naukowców ze Szkoły Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Harvarda w USA, również posiada nowy szczebel u podstawy piramidy, jakim jest codzienna aktywność fizyczna. ProfilaktykaRuch

27. Codzienna aktywność fizyczna przynosi bowiem istotne korzyści zdrowotne: Modyfikuje czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca Redukuje nadciśnienie tętnicze Zapobiega cukrzycy Zmienia profil lipidowy krwi Umożliwia kontrolę masy ciała Poprawia nastrój i samopoczucie ProfilaktykaRuch

28. Udowodniono,że regularny wysiłek fizyczny obniża współczynnik umieralności co oznacza, że ludzie aktywni żyją zdrowiej i dłużej. Zalecenia w odniesieniu do aktywności fizycznej odnoszą się nie tylko do ludzi zdrowych; ruch zapobiega rozwojowi nadciśnienia tętniczego, ale także obniża je u osób chorych. ProfilaktykaRuch

29. Regularna aktywność fizyczna zapobiega również cukrzycy typu II, poprzez korzystny wpływ na metabolizm glukozy i reakcję komórek na insulinę. Systematyczny wysiłek i ćwiczenia fizyczne wpływają, oprócz diety na profil lipidowy bez względu na płeć i wiek. ProfilaktykaRuch

30. Palenie wywiera silny miażdżycorodny wpływ na tętnice poprzez uszkodzenie śródbłonka tętnic, zwiększoną gotowość zakrzepową krwi oraz niekorzystny wpływ na lipoproteiny osocza. Wypalenie każdego papierosa wiąże się z natychmiastowym wzrostem ciśnienia tętniczego i przyśpieszaniem akcji serca. ProfilaktykaRezygnacja z używek

31. Podczas palenia dochodzi do skurczu naczyń wieńcowych. Dlatego też palenie papierosów może być przyczyną zawału mięśnia sercowego nawet w przypadku niewielkich zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych. ProfilaktykaRezygnacja z używek

32. Duże spożycie wysokoprocentowego alkoholu (powyżej 70-80 g dziennie ) zwiększa znacznie zagrożenie zgonem. Regularne spożywanie alkoholu w ilości 10 g dziennie, kojarzy się z mniejszą umieralnością na chorobę wieńcową. Jednak częste spożywanie alkoholu wiąże się z niebezpieczeństwem uzależnienia i uszkodzenia narządów ProfilaktykaRezygnacja z używek

33. Trudno jest uniknąć stresu ale można nauczyć się nad nim panować i redukować jego negatywny wpływ. Ilu jest ludzi, tyle jest sposobów walki ze stresem. Każdy musi znaleźć własny sposób odreagowania np. poprzez wysiłek fizyczny, spacery, ulubioną muzykę, rozmowy z przyjacielem, medytacje, jogę, techniki relaksacyjne. ProfilaktykaUnikanie stresu

34. Ważna jest również okresowa kontrola swojego stanu zdrowia, a więc wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. Dotyczy to zwłaszcza osób powyżej 40 roku życia. Należy kontrolować: Ciśnienie tętnicze krwi Poziom glukozy we krwi Poziom cholesterolu całkowitego, HDL, LDL Poziom trójglicerydów ProfilaktykaKontrola stanu zdrowia

35. Osoby powyżej 50-go roku życia powinny poddać się kolonoskopii- jest to badanie jelita grubego. Poza tym oczywiście w zależności od płci powinno się wykonywać swoje badania profilaktyczne. kobiety- mammografię i cytologię, mężczyźni- badanie urologiczne. ProfilaktykaKontrola stanu zdrowia

36. W profilaktyce wielu jednostek chorobowych główna rola należy indywidualnie do każdego człowieka. To obywatel musi ponieść część odpowiedzialności za stan swojego zdrowia. Lekarze i służby medyczne mają za zadanie uświadomić co jest korzystne dla podtrzymania dobrego stanu zdrowia i zapobiegać wybranym jednostkom chorobowym, ale za realizację tych celów odpowiada każdy sam. Profilaktyka

37. Sam podejmuje decyzję, że od jutra rzuca palenie tytoniu, kończy z biernym wypoczynkiem, zwiększając istotnie swoją aktywność ruchową, redukuje masę ciała czy zaczyna racjonalnie się odżywiać. Profilaktyka

38. Promując odpowiedni styl życia należy zacząć od uczenia dzieci i młodzieży. Powinno się propagować właściwe odżywianie i ruch jako nowy sposób życia we wszystkich grupach wiekowych. Profilaktyka to także propagowanie oświaty zdrowotnej w społeczeństwie

39. ...,,Znacznie lepiej jest zapobiegać chorobie niż ją leczyć, podobnie jak lepiej jest zawczasu przewidywać burzę i ratować się przed nią niż być przez nią porwanym”... Bernardino Ramazzini Profilaktyka

40. CHOROBY CYWILIZACYJNE Dziękuję za uwagę