De inhoud van dit thema:

1. De inhoud van dit thema: 1.2 Kinderopvang en samenleving 1.3 Soorten kinderopvang 1.4 Functies van de kinderopvang 1.5 Functies van het peuterspeelzaalwerk 1.6 Basisfuncties en plusfuncties 1-1

2. Kinderopvang en samenleving: • geschiedenis van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk • kinderopvang nu • peuterspeelzaalwerk nu • gastouderopvang 1-2

3. Geschiedenis van de kinderopvang: • tot 1900 nauwelijks gereguleerde kinderopvang • 1800 tot 1900 bewaarscholen, matressenschooltjes, voorbereidingsscholen • 1900 tot 1990 ontstaan kleuterscholen en kinderdagverblijven • 1990 tot 1995 uitbreiding en professionalisering • 1995 tot heden Wet kinderopvang en marktwerking 1-3

4. Ontwikkelingen eerste helft van de 20e eeuw: • bewaarscholen worden kleuterscholen • Fröbel en Montessori ontwikkelen pedagogische methoden 1-4

5. Veranderende doelen in de tweede helft van de 20e eeuw: • naast opvangfunctie aandacht voor verzorging en opvoeding • aandacht voor ontplooiing en ontwikkeling • multiculturele opvang • rol van de ouders wordt groter • veel verschillende soorten opvang 1-5

6. Ontwikkelingen kinderopvang nu: • Wet kinderopvang • marktwerking • kwaliteitseisen • wetenschappelijk onderzoek • pedagogische kaders kindercentra • verbreding visie op functie kinderopvang 1-6

7. Ontwikkelingen in het peuterspeelzaalwerk: • taken in het voorkomen van achterstanden • harmonisatie en kwaliteit 1-7

8. Soorten kinderopvang: • peuterspeelzaal • kinderdagverblijf • tussenschoolse opvang • buitenschoolse opvang • opvang voor kinderen van cursisten • leidster aan huis • gastouderopvang • opvang tijdens congressen of in winkelcentra • overige dienstverlening via kindercentra • welke vorm van opvang past bij jou 1-8

9. Functies kinderopvang: • functies voor de ouders • functies voor de kinderen • functies voor de samenleving en de overheid • functies voor werkgevers 1-9

10. De functies van kinderopvang voor ouders: • ouders kunnen werken, solliciteren of studeren • ouders die problemen hebben of om gezondheidsredenen niet voor de kinderen kunnen zorgen, worden ontlast • de taken van de ouders worden tijdelijk overgenomen, doordat de kinderopvang: o professionele begeleiding van de kinderen biedt o professionele stimulering van de ontwikkeling biedt o een tweede opvoedingsmilieu biedt 1-10

11. De functies van kinderopvang voor de kinderen: • een veilige, stimulerende en op het kind afgestemde omgeving • aanbieden andere ontwikkelingsgerichte materialen en educatieve activiteiten dan in het gezin • sociale contacten met kinderen • contactmogelijkheden met meerdere volwassenen 1-11

12. De functies van kinderopvang voor de samenleving: • economische groei en werkgelegenheid stimuleren • integratie en vormgeving multiculturele samenleving • de emancipatie van vrouwen stimuleren • ouders ondersteunen bij de opvoeding • tijdig onderkennen van problemen en achterstanden 1-12

13. De functies van kinderopvang voor werkgevers: • personeel kunnen krijgen • personeel kunnen vasthouden • tevreden personeel hebben en dus ook meer productiviteit krijgen 1-13

14. De primaire functie van de speelzaal is dat kinderen: • gestimuleerd worden in hun ontwikkeling • de mogelijkheid krijgen met andere kinderen van dezelfde leeftijd te spelen • andere ervaringen opdoen dan thuis 1-14

15. De tweede functie van de speelzaal is: • het voorkomen van ontwikkelingsachterstanden • het vroegtijdig signaleren van ontwikkelingsstoornissen • het doorverwijzen bij ontwikkelingsachterstanden en opvoedingsproblemen 1-15

16. De derde functie van de speelzaal is: • ouders de gelegenheid bieden om andere activiteiten te ontwikkelen • ouders de gelegenheid bieden sociale contacten met andere ouders aan te gaan • ouders hulp bieden bij de opvoeding van hun kinderen 1-16

17. Functies VVE-programma’s: • stapprogramma’s: verhogen kennis- en vaardigheidsniveau ouders en kinderen • Spel aan huis: vergroten kennis over mogelijkheden en waarde van spel • Piramide: ontwikkeling stimuleren • Kaleidoscoop: voorkomen van onderwijsachterstanden • Voorleesproject: ouders stimuleren hun kind voor te lezen 1-17

18. De inhoud van dit thema: 2.2 Soorten plannen 2.3 Kwaliteitsplan 2.4 Pedagogisch beleidsplan 2.5 Activiteitenplan 2.6 Protocollen 2.7 Beroepscode 2.8 Plan van aanpak voor één kind 2.9 Eigen werk plannen 2-1

19. Soorten plannen in de kinderopvang: • kwaliteitsplan • pedagogisch beleidsplan • activiteitenplan • protocollen • plan van aanpak voor één kind 2-2

20. Aandachtspunten bij het activiteitenplan: • kort en duidelijk • realistisch • rekening houden met budget • informatieve functie voor ouders, invalkrachten en stagiaires • verantwoording aan leidinggevende en collega’s 2-3

21. Protocollen kinderopvang: • wenprocedure • veiligheid en hygiëne • voeding • communicatie met ouders • regels bij ziekte van kinderen • medicijngebruik van kinderen • voorkoming wiegendood • lichamelijk contact met kinderen • opvallend gedrag van kinderen 2-4

22. De inhoud van dit thema: 3.2 De verschillende niveaus van samenwerking 3.3 Samenwerken met collega’s op de groep 3.4 Samenwerken met ouders of verzorgers 3.5 Samenwerken met collega’s in het kindercentrum 3.6 Samenwerken met andere organisaties 3-1

23. Niveaus van samenwerking: • microniveau: collega’s op je groep en de ouders/verzorgers • mesoniveau: collega’s buiten je groep maar in dezelfde organisatie • macroniveau: andere organisaties of instellingen 3-2

24. Onderwerpen werkoverleg: • ontwikkeling van de kinderen • plaatsen van nieuwe kinderen en overgang naar een volgende groep • activiteiten met de kinderen • de dagindeling en huishoudelijke zaken • de verdeling van het werk • samenwerking en afstemming op de groep • samenwerking en afstemming met andere groepen en afdelingen • samenwerking en afstemming met andere organisaties • besprekingen met ouders en ouderavonden 3-3

25. Taken overleg op microniveau met collega’s: • overdragen van informatie en werk aan collega-groepsleiders: o over de voortgang op de groep en taken o over bijzonderheden van kinderen • informeren van ouders over het welbevinden van en bijzonderheden over hun kind • aanpak van een kind afstemmen met collega’s en ouders • signaleren en agenderen van te bespreken onderwerpen op het werkoverleg • visie inbrengen op het werkoverleg • samen met collega’s werk afstemmen op elkaar en beslissingen nemen 3-4

26. Taken samenwerken en afstemmen met ouders/verzorgers: • afstemmen bij het halen en brengen • invullen overdrachtsformulier ouder/verzorgers/pedagogisch werkers • bijhouden groeiboek • plannen en uitvoeren oudergesprekken • plannen en uitvoeren extra overleggen met ouders van kwetsbare kinderen • afstemmen bij calamiteiten of bijzondere gebeurtenissen • organiseren van ouderavonden • afstemmen en samenwerken in de oudercommissie 3-5

27. Taken overleg met collega’s en afdelingen binnen de organisatie: • signaleren en agenderen van te bespreken onderwerpen met de verschillende afdelingen • afstemming en samenwerking met collega’s van andere groepen • visie inbrengen en afstemmen • bijhouden van gegevens voor de administratie • voorbereiding functioneringsgesprekken en ad hoc besprekingen met je leidinggevende • voorbereiden overleggen met de pedagoog 3-6

28. Taken samenwerken en afstemmen met organisaties: • samenwerken en afstemmen met de basisschool • samenwerken en afstemmen met organisaties voor vrijetijdsbesteding • signaleren van mogelijke mishandeling aan het AMK • verwijzen van ouders naar andere organisaties, zoals het consultatiebureau of opvoedbureau • uitvoeren van programma’s in samenwerking met andere organisaties • inschakelen van organisaties bij het organiseren van themabijeenkomsten 3-7

29. De inhoud van dit thema: 4.2 Vaste momenten voor het inventariseren 4.3 Methoden en technieken 4.4 Trends en ontwikkelingen 4.5 Wensen en behoeften signaleren en omzetten in activiteiten 4-1

30. Vaste momenten voor ouders: • het kennismakingsgesprek • de haal- en brengcontacten • de oudergesprekken • de ouderavonden of themabijeenkomsten • de oudercommissie • de cliëntenraad Vaste momenten voor kinderen: • de kennismaking • het kringgesprek • individuele contacten 4-2

31. Methoden en technieken: • technieken voor individuele gesprekken • methoden en technieken voor groepen • methoden en technieken voor de gehele organisatie 4-3

32. Technieken voor individuele gesprekken: • individuele gesprekken met ouders • individuele gesprekken met kinderen 4-4

33. Methoden en technieken voor groepen: • methoden en technieken voor jonge kinderen • methoden en technieken voor oudere kinderen en jonge tieners • methoden en technieken voor ouderbijeenkomsten 4-5

34. Methoden en technieken voor oudere kinderen en jonge tieners: • gericht observeren • spelvormen • de kindervergadering • tienerpanels 4-6

35. De inhoud van dit thema: 5.2 Doelen van gegevens verzamelen 5.3 Procesbeschrijving en registratie van gegevens 5.4 Mondelinge en schriftelijke gegevensverzameling 5.6 Analyse en plan van aanpak 5-1

36. Doelen van gegevens verzamelen: • gegevens vastleggen • ontwikkelingen kunnen volgen • beleid en regels kunnen opzoeken • verantwoording kunnen afleggen 5-2

37. Processen bij het werken met kinderen: • wachtlijst • intake • kennismaking op de groep • verblijf op de groep, overgang naar een andere groep en afscheid • ontwikkeling van het kind • administratie binnen de organisatie • informatie-uitwisseling met andere organisaties 5-3

38. Gegevens verblijf op de groep: • overdrachtsschrift pedagogisch werkers • overdrachtsformulier ouders en pedagogisch werkers • overdrachtsformulier bij overgang naar een andere groep • overdrachtsformulier naar basisschool of voortgezet onderwijs • groeiboek of kind-volgboek • observatieverslagen 5-4

39. Administratieve gegevens in het kindercentrum: • presentielijsten kinderen • inkomsten en uitgaven • kwaliteitsregistratie • verslagen ouderbijeenkomsten Administratieve gegevens op het centraal bureau: • verslagen cliëntenraad • inkomsten en uitgaven • ziekteverzuim • registratie vrije dagen • personeelsgegevens 5-5

40. Informatie-uitwisseling met andere organisaties: • bij de overgang naar het basisonderwijs en voortgezet onderwijs • voor de organisatie van gezamenlijke activiteiten • voor het brengen naar en ophalen van de buitenschoolse opvang • casusbesprekingen • kindbesprekingen met andere organisaties 5-6

41. Mondelinge gegevensverzameling als: • persoonlijk contact belangrijk is • informatie ook besproken moet worden • een onderwerp gevoelig ligt • schriftelijk vastleggen overbodig is 5-7

42. Schriftelijke gegevensverzameling als: • het richtlijnen, regels en gegevens betreft die over langere periode en door meerdere mensen eenduidig gehanteerd moeten gaan worden • steun in de rug voor een gesprek • je systematisch ontwikkelingen volgt • je op een later moment afspraken nog terug moet kunnen vinden 5-8

43. Gegevens die te gebruiken zijn voor een analyse: • het intakeformulier • het kennismakingsformulier • overdrachtsschriften • groeiboek • gesprekken met de ouders • gesprekken met het kind • observaties en observatieverslagen • achtergrondinformatie 5-9

44. Analyseproces: • doel formuleren • gegevens verzamelen • kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie van de gegevens • eventueel aanvullende gegevens verzamelen • verbanden leggen tussen de gegevens en gegevens interpreteren • voorlopige conclusies trekken • evalueren wat je met de conclusies kan • eventueel aanvullende gegevens verzamelen • definitieve conclusies trekken voor plan van aanpak 5-10

45. De inhoud van dit thema: 6.2 Vier opvoedmilieus 6.3 Opvoedingsdoelen en kwaliteitseisen 6.4 Voorwaarden voor de opvoeding in groepen 6.5 Cirkel gezinsondersteuning 6-1

46. Opvoedmilieus: eerste milieu = het gezin, familie en vrienden tweede milieu = het onderwijs, de kinderopvang en peuterspeelzaal derde milieu = de georganiseerde vrije tijd vierde milieu = de publieke ruimte, inclusief media en internet 6-2

47. Doelen en kwaliteitseisen voor de kinderopvang staan in: • de Wet kinderopvang • Convenant Kwaliteit Kinderopvang • pedagogische kaders kindercentra • wetenschappelijke onderzoeksrapporten 6-3

48. Het doel van opvoeden: het kind te begeleiden tot een zelfstandige en gelukkige persoonlijkheid, die een respectvolle relatie met anderen aan kan gaan en verantwoordelijk kan functioneren in de maatschappij 6-4

49. De inhoud van dit thema: 7.2 Verzorging 7.3 Verzorgingsvaardigheden 7.4 Hygiëne 7.5 Veiligheid 7.6 Gezondheidsopvoeding 7-1

50. Aspecten van de verzorging: • verzorging van de ruimte en de materialen • verzorging van het lichaam 7-2