Prezentacja raportu Fundacji Przestrzenie Dialogu i Fundacji im. F. Eberta Beata Maciejewska

1. Prezentacja raportu Fundacji Przestrzenie Dialogu i Fundacji im. F. Eberta Beata Maciejewska Dariusz Szwed fundacja. przestrzenie dialogu

2. Zrównoważony rozwój Metropolii Silesia Analiza dokumentu: Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii „Silesia” do 2025 r. zawierająca propozycje dotyczące zrównoważonego rozwoju obszaru metropolitalnego

3. Główne założenie raportu Już więcej niż połowa Europejczyków i Europejek mieszka w miastach-regionach i metropoliach, proces metropolizacji jest więc nieunikniony. Wyzwanie polega na sprawieniu, by odbywał się on zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Założeniem prezentowanego opracowania była próba odpowiedzi na dwa pytania: Czy Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia Silesia może się rozwijać w sposób zrównoważony? Jakie warunki należy spełnić, aby było to możliwe?

4. Podstawy raportu

5. O czym raport? CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawy zrównoważonego rozwoju metropolii • Czym jest zrównoważony rozwój • Czy metropolie mogą rozwijać się w zrównoważony sposób • Zarządzanie metropolią • Rynek pracy – wybrane propozycje • Wyrównanie szans – wybrane propozycje CZĘŚĆ DRUGA Filary zrównoważonego rozwoju metropolii • Demokracja energetyczna • Zrównoważona mobilność • Społeczeństwo recyklingu

6. Wybrane zagadnienia Czy metropolie mogą rozwijać się w zrównoważony sposób Współczesne metropolie europejskie prześcigają się w ocenach, która z nich jest bardziej przyjazna człowiekowi i środowisku, bardziej efektywna energetycznie, skuteczniej przeciwdziała zmianom klimatycznym, jest atrakcyjniejszym ośrodkiem twórczości i innowacji.

7. Wybrane nowoczesne wskaźniki: ekologia Pierwszy europejski ranking 30 zielonych miast – European Green City Index – zaprezentowany w grudniu 2009 w Kopenhadze, przedstawia obraz potrzeb i wyzwań, przed jakimi stoją dzisiejsze metropolie. Studium opracowane przez The Economist Intelligence Unit na zlecenie firmy Siemens objęło 30 największych miast Europy – głównie stolic, które oceniano w ośmiu kategoriach: emisji CO2, energetyki, budownictwa, transportu, gospodarowania wodą, jakości powietrza, usuwania śmieci i wykorzystania gruntów, troski o środowisko.

8. Wybrane nowoczesne wskaźniki: kreatywność Nowe wskaźniki atrakcyjności nowoczesnego społeczeństwa miast-regionów i metropolii: wskaźnik bohemy artystycznej (••Bohemian Index) – określa odsetek aktywnych zawodowo artystów i muzyków w danej miejscowości. Jest jednym z najbardziej precyzyjnych wskaźników rozwoju w zakresie przewidywanej wysokości populacji czy koncentracji zaawansowanych technologii. Spośród 20 regionów o najwyższym wskaźniku bohemy artystycznej, 11 znajduje się w pierwszej dwudziestce regionów najbardziej innowacyjnych; wskaźnik odlotowości (C••oolness Index) – wskaźnik tworzony na podstawie odsetka populacji w wieku 22 do 29 lat, intensywność życia nocnego (ilość barów, klubów nocnych itd. na mieszkańca) i kultury (liczba galerii sztuki i muzeów na mieszkańca);

9. Wybrane nowoczesne wskaźniki:kreatywność c.d. Nowe wskaźniki atrakcyjności nowoczesnego społeczeństwa miast-regionów i metropolii: wskaźnik różnorodności (••Gay Index lub Diversity Index) – miara odsetka osób w danej społeczności otwarcie deklarujących orientację odmienną od heteroseksualnej. Wskaźnik różnorodności jest silnie powiązany z koncentracją zaawansowanych technologii: im bardziej rozwijają się zaawansowane technologie, tym wyższy jest wskaźnik różnorodności wskaźnik talentu (••Talent Index) – określa odsetek osób w danej społeczności o wysokich kwalifikacjach i wyższym wykształceniu; wskaźnik ten jest bardzo silnie skorelowany ze wskaźnikiem różnorodności, co oznacza, że utalentowani ludzie wybierają do życia i pracy miejsca o wysokim stopniu różnorodności demograficznej, wysokim stopniu otwartości i ze stosunkowo niskimi barierami wejścia w środowisko;

10. Wybrane zagadnienia Zarządzanie metropolią Dbałość o sprawy publiczne oraz budowanie metropolitalnej tożsamości to najważniejsze zadania władz metropolii. Realizacja tych zadań wymaga innowacji w zarządzaniu.

11. Zarządzanie Metropolią Silesia: podstawowe wyzwania Narzędzia do działania Metropolia Silesia ma przejąć zadania, z którymi nie radzą sobie pojedyncze gminy, ale na realizację tych przedsięwzięć na razie brak środków. Budżet GZM w 2008 roku wynosił około 2,5 miliona złotych, z czego 1/3 przeznaczono na utrzymanie samego biura. Dla porównania: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, zajmujący się organizacją transportu zbiorowego (ale niedysponujący własnym taborem transportowym), wydaje rocznie ponad 430 milionów złotych. Integracja interesów W zgromadzeniu4 i zarządzie5 GZM zasiadają głównie prezydenci i wiceprezydenci miast, czyli politycy wybrani przez mieszkańców poszczególnych miejscowości. Oznacza to, że gdy interes metropolii nie pokrywa się „literalnie” z interesem poszczególnych miast (a niemal nigdy tak się nie zdarza), to wspólne działania są trudne do przeprowadzenia. Równość szans W GZM prym wiodą największe miasta i prezydenci najdłużej sprawujący swój urząd. To oni wyznaczają kierunki działań, podejmują decyzje i są liderami opinii. W zaawansowanych demokratycznie strukturach starano by się stworzyć takie wewnętrzne mechanizmy, które pozwalałyby wyrównać szanse wszystkich uczestników struktury.

12. Jak usprawnić zarządzanie metropolią Silesia? • 1. Pogłębiona wiedza. • 2. Więcej kształcenia. • 3. Rotacyjne przewodnictwo. • 4. Obowiązek i współodpowiedzialność, także finansowa. • 5. Politycy tworzą wizje, menedżerowie zarządzają. • 6. Kreowanie rozwiązań długofalowych, uporządkowanych. • 7. Nowoczesne spojrzenie, nowoczesna integracja polityk.

13. Co w raporcie? CZĘŚĆ DRUGA Filary zrównoważonego rozwoju metropolii Demokracja energetyczna Nowoczesna polityka energetyczno-klimatyczna uwzględnia zarówno rosnące zapotrzebowanie na energię, jak i dopuszczalne bariery rozwoju wyznaczane przez aspekty ekologiczne, społeczne i gospodarcze. Zrównoważona mobilność Zrównoważony system transportowy jest krwioobiegiem metropolii, stanowiącym o jej atrakcyjności dla mieszkańców i osób ją odwiedzających. Społeczeństwo recyklingu Gospodarkę odpadami zgodną z zasadą zrównoważonego rozwoju należałoby określać jako gospodarkę surowcami wtórnymi.

14. Co w raporcie? Demokracja energetyczna Metropolitalna zrównoważona polityka energetyczno-klimatyczna Pojemność środowiska, zgodność z Polityką Klimatyczną Polski, pakiet 3x20 Unii Europejskiej Oszczędzanie energii i podnoszenie efektywności energetycznej – produkcja negawatów Zeroenergetyczny wzrost gospodarczy, obniżanie poziomu energochłonności do poziomu UE-15 Przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu Wspieranie uniezależnienia się od wysokiego zużycia energii a nie dotowanie jej zużycia Odnawialne źródła energii Tworzenie zielonych miejsc pracy, rozwój badań i technologii

15. Co w raporcie?

16. Co w raporcie? Zrównoważona mobilność Racjonalizacja potrzeb transportowych Więcej mobilności, mniej transportu. Przechodzenie na bardziej zrównoważone środki transportu – transport zbiorowy, rowerowy i ruch pieszy Metropolitalny transport zbiorowy, metropolitalna sieć dróg rowerowych oraz stref pieszych i pieszo-rowerowych (transport nie rekreacja!). Podnoszenie efektywności pojazdów i strumieni transportowych Podnoszenia efektywności, poszukiwanie nowych funkcji dla samochodu, wspierających zrównoważony rozwój w mieście.

17. Co w raporcie?

18. Co w raporcie?

19. Co w raporcie? Społeczeństwo recyklingu Zapobieganie powstawaniu odpadów Producenci: czystsze/bezodpadowe technologie, eko-projektowanie, B&R. Konsumenci: edukacja, kampanie społeczne, ekoetykiety, instrumenty finansowe Wielokrotne użycie i odzysk surowców wtórnych Kaucje/depozyty, przydomowe kompostowanie, sklepy recyklingowe Spalanie odpadów – nieefektywne wydawanie publicznych pieniędzy Wysokie koszty, brak możliwości wypełnienia dyrektyw UE

20. Co w raporcie?

21. Zrównoważony rozwój Metropolii Silesia Dziękujemy za uwagę i zapraszamy do współpracy! www.przestrzeniedialogu.org