TÜBİTAK ULAKBİM ULUSAL VERİ TABANLARI

1. TÜBİTAK ULAKBİMULUSAL VERİ TABANLARI Ebru Soyuyüce Aydın Başuzman Sibel Tabanlıoğlu Uzman 29-30 Mayıs 2012 TÜBİTAK EKUAL VIII. Yıllık Toplantısı ANTALYA

2. Ulusal Veri Tabanları Ülkemizin akademik bilgi birikimini yansıtacak bilgi ürünleri geliştirmek ULAKBİM’in temel misyonlarından biridir. Türkiye’de üretilen bilimsel dergilerde yayınlanan makalelere elektronik ortamda erişim sağlanmaktadır. Ulusal anlamda Türkiye’de ilk bibliyografik veri tabanı olup indeksleme özelliği bulunan tek veri tabanıdır. TÜBİTAK destekli projeler veri tabanı ile beş farklı konu alanındaki veri tabanlarından oluşur: Sağlık Bilimleri, Mühendislik ve Temel Bilimler, Sosyal ve Beşeri Bilimler, Yaşam Bilimleri ve Hukuk ÜAK Doçentlik Sınav Alanları 2011’e dahil edilmiştir. Bu veri tabanlarına 2011 yılı içerisinde Ulusal Atıf Veri Tabanı, Bildiriler Veri Tabanı, Bilimsel Etkinlikler Portalı ile Türkiye Akademik Dergi Portalı eklenmiştir.

3. Ulusal Veri Tabanları http://www.ulakbim.gov.tr/cabim/vt • Web’den ücretsiz erişime sunulmaktadır. • Dergiler ilgili alandaki akademik komiteler danışmalığında, uluslararası standartlara uygun kriterler de dikkate alınarak değerlendirilmektedir. • Tam metin erişim ve belge sağlama hizmeti sunulmaktadır. • Türkiye adresli bilimsel dergilerin uluslararası WoS atıf indeksinde yer almasını yaygınlaştırmaya yönelik danışmanlık yapılmaktadır. (Nisan 2012 itibarıyla 75 dergi). • Online Dergi İzleme Sistemi (ODIS) ile dergilerin takibi yapılamaktadır. • Akademik Google’da taranmaya başlamıştır. (2009) • Bazı üniversiteler, atama ve yükseltmelerde kullanmaktadır.

4. Ulusal Veri Tabanları ile... • Bilgi paylaşımını sağlamak, • Bibliyografik verileri arşivleyerek gelecek nesillere aktarmak, • Bibliyografik denetimi gerçekleştirmek ve tekrar çalışmalarını engellemek, • Ulusal kavramsal dizin oluşturmak, • Bilim dilinin gelişimini ve dil birliğini sağlamak, • Ulusal içeriğe, uluslararası sistemler üzerinden de erişimi sağlamak ve yaygınlaştırmak, • Ulusal yayın performansının ölçülmesine yönelik ulusal atıf indeksleri geliştirmek, • Araştırmaların ulusal bibliyografik verilerle desteklenmesini sağlamak, • Bilimsel kaliteyi artırmak,

5. Dergi Değerlendirme Kriterleri • Dergide ISSN bulunmalı, • Düzenli aralıklarla ve zamanında yayımlanmalı, • Bilimsel araştırma yazısı ağırlıklı olmalı, • Danışman/hakem değerlendirme sistemi bulunmalı, • Makalelerde Türkçe ve yabancı dilde başlık, öz ve anahtar kelimeler yer almalı, • Dergilerin, yazım kuralları içerisinde araştırma ve yayın etiğine uyum gerekliliği açık olarak belirtilmelidir

6. ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları - Başvuru • ULAKBİM Veri Tabanları Dergi Takip sistemine editör tarafından dergi bilgilerinin girilmesi ve sayılara ait pdf dosyalarının yüklenmesi, • İçinde bulunulan yıl ve bir önceki yıla ait dergi sayılarının basılı kopyalarının ULAKBİM’e iletilmesi, • İlgili Veri Tabanı Komitesi’ne hitaben yazılı başvuru yapılması, • Daha sonra yayınlanacak dergi sayılarının da zamanında ve düzenli gönderilmeye devam edilmesi gerekmektedir.

7. Online Dergi İzleme Sistemi (ODIS) Web tabanlı bir program ; • Editörler: ULAKBİM Veri Tabanlarına başvuruların gerçekleştirilmesi, dergi içeriklerinin gönderilmesi ve takibi, • Türkçe Veri Tabanları Ofisi: Dergilerin durumlarının izlenmesi, çeşitli listeleme/filtrelemelerin yapılabilmesi, yazışmaların ve Komite toplantı tutanaklarının oluşturularak arşivlenmesi, • Veri Tabanları uzmanları ve Komite üyeleri: Dergilerin ön değerlendirme ve Komite değerlendirmelerinin gerçekleştirilmesi, durumlarının izlenmesi ve toplantı tutanaklarına erişim sağlanması ... odis.ulakbim.gov.tr

8. Süreç

9. Komite Kararı

10. ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları

11. İndeksleme İndeksleme veya konu analizi; kontrollü terimler listesi (tezarustan) seçilmiş terimlerin kullanılmasıyla dokümanın konu içeriğinin tanımlanması işlemidir. İndekslemenin amacı kullanıcıların istedikleri konulardaki dokümanlara isabetli ve kolay erişmelerini sağlamaktır. Bilgiye erişimin etkinliği indekslemenin kalitesi ve başarısına bağlıdır. İyi bir indeksleme • İlgililik oranını arttırır, • Spesifik bilgiye erişimi sağlar, • Ortak dil kullandırır.

12. İndeksleme - Tezarus Tezarus veya kavramsal dizin belirli bir bilim dalında sözcüklerin eşanlamlılarını, hiyerarşisini ve birbiri ile ilişkilerini gösteren terimler listesidir. Bunu oluşturan terimler kontrollü indeks terimlerinden oluşmaktadır. • Tezarusun özelliği denetimli ve dinamik bir liste olmasıdır. İndeksleme için kullanılan gerekli tüm kelimeleri içerir. • Kullanımı terminoloji kontrolünü sağlar. • Doğal dil, teknik dil ve terminolojideki belirsizlikleri yok etmeyi amaçlar. • Sistemdeki her konu uzmanının aynı konudaki bir olay ya da bir öge için aynı kelimeyi kullanmasını sağlar.

13. TÜBİTAK Destekli Projeler Veri Tabanı TÜBİTAK Araştırma Grupları tarafından desteklenmiş araştırma projelerinin ve TÜBİTAK-TÜBA-YÖK tarafından desteklenen sosyal bilimler alanındaki projelerin sonuç raporlarını içermektedir.

14. Yaşam Bilimleri Veri Tabanı Tarım, Ormancılık, Veterinerlik, Su Ürünleri, Gıda ve Biyoloji alanlarında yayınlanan süreli yayınları kapsamaktadır. CAB (Commonwealth Agricultural Bureau) tezarusu kullanılmaktadır.

15. Tıp Veri Tabanı Tıp Bilimleri alanında, Türkiye'de yayımlanan süreli yayınlarda yer alan Türkçe ve diğer dillerdeki makaleleri kapsamaktadır. İndekslemede kullanılan anahtar sözcükler ve konu kodları Amerikan Ulusal Tıp Kütüphane'si (NLM) tarafından geliştirilen MeSH (Medical Subject Headings)'den verilmektedir.

16. Mühendislik ve Temel Bilimler Veri Tabanı Mühendislik ve Temel Bilimler alanında yayınlanan süreli yayınları kapsamaktadır. İndeksleme işlemlerinde JICST (Japan Information Center of Science and Technology) tezarusundan yararlanılmaktadır.

17. Sosyal ve Beşeri Bilimler Veri Tabanı Sosyal ve beşeri bilimler alanındaki süreli yayınları kapsamaktadır. Farklı konu alanlarını içermesi nedeniyle ULAKBİM konu uzmanları tarafından kullanılan konu terimleri ile indeksleme yapılmaktadır.

18. Hukuk Veri Tabanı Hukuk alanındaki süreli yayınları kapsamaktadır.

19. Sayılarla UVT

20. Ulusal Veri Tabanları – Yayın sayıları

21. Ulusal Veri Tabanları – Makale Sayıları

22. Bilimsel Etkinlik Portalı (BEP) Türkiye'de düzenlenen bilimsel etkinliklerin duyurulması ve gerçekleşmiş etkinlik bilgilerinin de erişilebilir olması amacıyla oluşturulmuştur.Portalda duyurulacak etkinlikler, TÜBİTAK ULAKBİM tarafından belirlenmiş etkinlik türleri, genel konu alanları ve değerlendirme kriterlerine uygun olmalıdır.Bilimsel Etkinlikler kullanıcılar tarafından tercih edilen konu, bilim dalı ya da tarih seçenekleri doğrultusunda e-posta adreslerine bilgilendirme mektubu gönderilmektedir. Portalda yer alacak etkinlik bilgileri ve bildiriler sisteme etkinlik sorumluları tarafından girilmektedir. İletilen bilgiler, kriterler doğrultusunda değerlendirilmekte ve kabul edilmesi durumunda bildirilerin etkinlik sorumluları tarafından veri girişlerinin yapılması sağlanmaktadır.

23. Bilimsel Etkinlik Portalı (BEP) Genel Konu Alanları Mühendislik ve Temel Bilimler Sosyal ve Beşeri Bilimler Tıp Bilimleri Yaşam Bilimleri Etkinlik Türleri Çalıştay Diğer Forum Kolokyum Konferans Kongre Kurultay Panel Seminer Sempozyum

24. BEP Değerlendirme Kriterleri • Etkinliğin Türkiye adresli olması (ulusal ya da uluslararası) • TÜBİTAK ULAKBİM tarafından belirlenmiş genel konu alanlarından en az biri ile ilgili olması • TÜBİTAK ULAKBİM tarafından belirlenmiş etkinlik türlerinden en az birine uygun olması. • Etkinlik organizasyonunda Bilimsel Komisyon, Program Komitesi gibi sistemlere yer verilmesi

25. Bilimsel Etkinlikler Portalı

26. Bildiriler Veri Tabanı

27. ULAKBİM Türkiye Akademik Dergi Portalı

28. ULAKBİM Ulusal Atıf Veri Tabanı - Amaç • Türkiye ve dünya bilimine katkı koyan her türlü kamu ve özel kuruluşların, bilgi üretim ve dünya bilimine katkı oranının ölçülmesinde, ülke ihtiyacına göre öncelikli bilim dallarının belirlenmesinde ve hatta göreceli olarak yeterli gelişmişlik düzeyine gelememiş bilim alanlarının saptanmasında önemli ipuçlarını ortaya koymaktır. • UlusalÖlçekteYayınlananAkademikYayınların; • KontrolAltınaAlınması (BibliyografikDenetim) • YayınlarınveBilimselEğilimlerinİzlenmesi, • BilimselYayınKalitesininYükseltilmesi, • UlusalBilimselİletişiminEtkinleştirilmesi, • İntihallerinEngellenmesi, • TürkçeAkademikDergilerinEtkiDüzeylerininTespiti, • AkademikYükseltmeler,

29. ULAKBİM Ulusal Atıf Veri Tabanı - Kapsam • KATEGORİ: Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler Atıf İndeksi şeklinde entegre çalışabilir • Kaynak Yayın Türü:UVT Veri Tabanları • UVT Kriterleri • Yıl : 2010 yılından başlayarak geriye doğru • Erişim Politikası :açık erişim • AVT ve UVT ler tek bir sistem

30. Yöntem ve Çalışma UVT Tezarus Konu Kodları (928) WoS 250+, OECD 44, CC 106, ESI 22Konu Alanları Uzman Görüşü Ulusal Atıf VT Üst BD Sağlık Bilimleri/Sosyal ve Beşeri Bilimler/ Yaşam Bilimleri/ Mühendislik ve Temel Bilimler Ulusal Atıf VT Bilim Dalları (120) Konu Başlığı Yönlendirme Yazar Adresleri Adres Standardizasyonu Otorite Adres Dizini Adres Birleştirme (Unification) Adres Parçalama ve Yapılandırma Kurum Türü Eklentisi (Kamu, Özel, Üniversite, Yabancı, Diğer) Şehir ve Ülke Eklentisi Çalışma 30.000 adres düzenleme ve otorite adres dizini oluşturma yönlendirme ve makale eşleme

31. ULAKBİM Ulusal Atıf Veri Tabanı Yazarların ilgili konu alanlarındaki yayın sayıları, katkı oranları Konu alanlarında yazar, yayın performans karşılaştırmaları Makale, derleme gibi belirlenen yayın türlerine göre üretim ve toplam yayına katkı oranı Yazar, Kurum, Şehir, Yayın gibi alanlarda “İşbirliği Analizi”leri Yazar, Kurum, Dergiye göre kendi kendine atıf oranları.. Yayın/Dergi “Etki Faktörü/IF” gösterimleri (Hesaplamalar son 5 ve 10 yıl üzerinden yapılacak)

32. ULAKBİM Ulusal Atıf Veri Tabanı • Web üzerinden taranabilen atıf tabanlı bir değerlendirme aracı üretmek ve akademik ve kamu yöneticilerine verimlilik ölçme ve karşılaştırma yapma imkanı sunmaktır. • Sistem şu sorulara cevap verebilecek özelliklerde olacaktır: • Kurumum kaç yayın üretmiş? • Bir alandaki en etkili makaleler hangileri? • Hangi yazarların etkisi yükseliyor? • Kurumumun araştırma odak noktası değişiyor mu? • Kurumumum en etkili olduğu alan hangisi? Hangi alanlarda gelişim göstermeye ihtiyacımız var? • Kurumumun ortalama atıf oranı nedir? • Kurumumda kimler kimlerle işbirliği yapmış? • Destekleyen kurum bilgileri, en çok destek alan alanlar..

33. Ulusal Atıf Veri Tabanı - Arama

34. Ulusal Atıf Veri Tabanı - Arama Sonucu

35. Ulusal Atıf Veri Tabanı - Genel Rapor

36. Ulusal Atıf Veri Tabanı - Analiz

37. Ulusal Atıf Veri Tabanı - Analiz

38. Zorluklar… Referansların farklı formatlarda verilmesi; Özellikle sosyal bilimler alanında referans gösterme şekilleri oldukça farklı (dip notlar, makale içi referanslar..) Çalışacak veri giriş elemanlarının konuya hakimiyeti/yeterliliği Hatalı veya eksik yazılan referanslar için bibliyografik servis veren veri tabanlarından kontrolünün yapılması…. Bu işlem oldukça maliyetli ve zaman alan bir iş Kaynak makalelerde ve atıf yapan makalelerin disiplinlerinin ayrıştırılması Ancak bazı makaleler birden fazla disiplin içerdikleri için disiplinlerin ayırt edilmesinde yaşanacak sıkıntılar.. Sistemin işleyebilmesi için eksik kaynakların tespiti ve sağlanması İşlenecek verinin miktarının çok büyük olması Dublike verilerin ayıklanması Bağlantı yapılacak linklerin oluşturulması Geriye dönük iş miktarı Veri tabanlarında kullanılan tezarusların farklılığı

39. Hedef... ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları hizmetleri kapsamında yürütülmekte olan ; ODİS (Online Dergi İzleme Sistemi) Ulusal Veri Tabanları Ulusal Atıf Veri Tabanı Bilimsel Etkinlikler Portalı Bilimsel Etkinlikler Veri Tabanı Sistemlerini, tek bir sistem üzerinden yürütülecek şekilde yeniden düzenlemek, ULAKBİM tarafından, dergi editörleri tarafından kullanılmak üzere, açık dergi sistemini sağlamak ve kullanılmasını teşvik etmek,

40. Son Söz “Bilginin elde edilmesi... bizi iyiye ulaştıracaktır.” Eflatun Teşekkürler, Ebru Soyuyüce Aydın ebru.aydin@tubitak.gov.tr Sibel Tabanlıoğlu sibel.tabanlioglu@tubitak.gov.tr