ÇALIŞAN HAKLARI VE GÜVENLİĞİ

1. ÇALIŞAN HAKLARI VE GÜVENLİĞİ ARTVİN İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Sema GÜZEL Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi İletişim Sorumlusu

3. KONU BAŞLIKLARI • Hak Nedir • Hasta Hakları Mevzuatı • Çalışan Hakları Mevzuatı • Çalışan Hakları Ve Güvenliği Birimi • Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi Uygulamaları • Şiddet Nedir • Şiddet Sonrası Takip Edilecek Yol • Sağlık Çalışanına Hukuki Yardım

4. Hak İnsanın doğuştan getirdiği ve daha sonra hukuk düzeninin verdiği maddi-manevi yetkilerdir. İnsan Hakları Tüm insanların hak ve saygınlık açısından eşit, onurlu ve özgür doğduğu anlayışına dayanır. İNSAN HAKLARI İNSAN HAKLARI

5. Hasta Hasta Hakları Hasta Hakları

6. Hasta Hakları Mevzuatı • Anayasa, • Tıbbi Deontoloji Tüzüğü • Hasta Hakları Yönetmeliği (01.08.1998) • Hasta Hakları Uygulama Yönergesi(26.04.2005 tarih ve 3077 sayı) • Biyotıp Sözleşmesi (Kanun Hükmünde) • 20.04.2004

7. Amaç:Sağlık çalışanına yönelik şiddet olaylarının meydana geldiği anda ve sonrasında yürütülmesi gereken iş ve işlemler konusunda ilgili mevzuata uygun olarak hareket edilmesini sağlamak

8. Dayanak: • Sağlık Bakanlığı’ nın 06.04.2011 tarih ve 27897 sayılı Hasta ve Çalışan Güvenliği’ nin Sağlanmasına Dair Yönetmelik

9. İç İşleri Bakanlığının 26.04.2012 tarih 2012/22 sayılı Sağlık Çalışanlarına karşı İşlenen Suçların Soruşturulması Genelgesi ve

10. Sağlık Bakanlığının 28.04.2012 tarih ve 28277 sayılı Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardımın Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik,

11. Sağlık Bakanlığının 14.05.2012 tarih ve 6665 sayılı Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Genelge,

12. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 29/06/2012 tarihli 12989 sayılı Beyaz Kod İl Koordinatörlerinin Belirlenmesi konulu yazısı

13. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ nün 28.12.2012tarih ve 4697 sayılı Tıbbi Sosyal Hizmet, Hasta-Çalışan Hakları ve Güvenliği yazısı ile de Hasta ve Çalışan Haklarını birleştirilerek Hasta ve Çalışan Hakları Güv. Bir. adı altında birleştirilmiştir.

16. ÇALIŞAN HAKLARI VE GÜVENLİĞİ BİRİMLERİ • İl Sağlık Müdür Yardımcımızın doğrudan takibinde; Sağlık Bakanlığının 2012/23 sayılı genelgesi kapsamında çalışan hakları güvenliğine ilişkin iş ve işlemlerini yürütmek üzere Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi kurulmuştur.

17. Ayrıca; hızlı iletişimi sağlamak adına Tüm İlçelerimizde Hastanelerde,Ağız Diş Sağlığı Merkezinde ve İlçe Entegre Hastanelerde de Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimleri kurulmuştur.

18. Bu birimler, çalışanların hakları ve güvenliğine yönelik talep ve şikayetleri kabul edecek, bu başvuruları değerlendirerek raporlayacak, gerekli düzeltici/önleyici faaliyetlerin başlatılmasını sağlayarak talep sahibine geri bildirimde bulunacaktır.

19. Çalışangüvenliği uygulamaları

20. Çalışanlara yönelik sağlık taramaları yapılmalıdır • Hasta bakım ve tedavisini sağlayan tüm sağlık personelinin HBsAg, Antı HBs, Anti HCV, Anti HIV tetkiklerine bakılır. • Aşı listesi oluşturulur ve riskli alanlarda çalışan personelin aşılanması sağlanır. • Mutfak ve yemekhane personelinin 3 aylık portör muayenelerini yaptırmaları ve yılda bir akciğer grafilerini çektirmeleri sağlanır.

21. Çalışanların kişisel koruyucu önlemleri almasının sağlanması • Sağlık çalışanları koruyucu ekipmanlar kullanmalıdır. (kep, maske, koruyucu gözlük...) • Kesici ve sivri uçlu aletler için atık kutuları kullanılmalıdır. • Riskli alanlar için daha güvenli enjeksiyon sistemleri seçilebilir. • Temizlik ve çamaşırhane çalışanları için enfekte materyaller işaretli ve izole taşınmalı. • Personele yönelik aşı programları planlanmalıdır.

22. Çalışanlara yönelik fiziksel saldırıların önlenmesine yönelik düzenleme yapılması • Beyaz kod uygulamasını tüm personel bilmelidir. • Kod alarmı verildikten sonra beyaz kod ekibi 3 dk içinde orada olmalıdır. • Hastane güvenlik ekibi her an hazır olmalı ve olabilecek saldırılara karşı önlem almalıdır.

24. Şiddet: Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak tanımlanan her türlü zorbalık, darp, tehdit, hakaret ve taciz şeklinde ortaya çıkan ve kişilerin fiziksel, zihinsel, ruhsal, ahlaki veya sosyal gelişimine zarar vermek ile sonuçlanabilen kasıtlı güç kullanılması,

25. İş yerinde şiddet, çalışanın işiyle ilgili durumlar sırasında bir kişi veya kişiler tarafından istismar edildiği veya saldırıya uğradığı olaylar olarak tanımlanmıştır. • Sağlık kurumlarında şiddet, hasta yakınları ya da diğer herhangi bir bireyden gelen, sağlık çalışanı için risk oluşturan, tehdit oluşturan , sözel, fiziksel saldırı ve cinsel saldırıdan oluşan durum olarak tanımlanmıştır. • Şiddet ana hatları ile sözel, fiziksel ve cinsel şiddet olmak üzere 3 ana başlık altında toplanmakta olup ruhsal ve fiziksel etkileriyle ortaya çıkmaktadır.

26. Sözel Şiddet,kişinin değerlerine ve bütünlüğüne dönük yapılan hakaret , tükürme, küfür, bağırma ve tehdit gibi fiilleri içermektedir. • Fiziksel Şiddet, dayak, yumruk, aletle saldırı gibi kişinin bedenine yönelen saldırı ve fiilleri içermektedir. • Duygusal şiddet: Reddetme, aşağılama, yoksun bırakma, yıldırma, umursamama, davranış bozuklukları sergilemesine göz yummadır. Bir araştırmaya göre sağlık alanında çalışmanın diğer alanlara göre şiddete uğrama yönünden 16 kat daha riskli olduğu belirtilmiştir.

27. Sağlıkta Şiddetin Nedenleri Çalışma hayatında meydana gelen şiddetin %25 i sağlık alanında yaşanmaktadır. Sağlıkta şiddetin bu denli yoğun yaşanması bir çok nedenle ilişkilidir. Öncelikle sağlık çalışanının muhatap oldukları kişiler hasta ve hasta yakınlarıdır.Bu kişilerle optimal bir ilişki kurmak çok zordur. Çünkü maruz kaldıkları hastalık , sakatlanma veya ölüm olayı ve tehdidi dolayısıyla bu kişiler genellikle kederli, isyankar, gergin paniklemiş, endişeli, ağrılı ve bitkin haldedirler.

28. Bazen de muhatap alkolik, madde bağımlısı veya psikiyatrik sorunu olan kişilerdir. Bu durumdaki kişilerin şiddete başvurma eğilimleri ortalama kişilere kıyasla çok daha yüksektir. • Sağlık kurumlarında gözlenen şiddetin toplumdaki şiddetin toplumdaki profilin bir yansıması olduğu unutulmamalı ve toplumsal nedenlerden bağımsız düşünülmemelidir.

29. İnsanın doğasında var olan şiddet uygulama eğiliminin, yararlı alanlara kanalize, edilememesi çocukluktan itibaren sorunları şiddet kullanarak çözme alışkanlığının pekiştirilmesi, gençlerin televizyonda her gün onlarca şiddet sahnesi izleyerek yetişmeleri toplumsal ahlakla, gücü kutsayan değişim ile “ güçlü olanın haklı olduğu” fikrinin yaygınlaşması, genel olarak sorunları açıkla konuşma, dinleme ve empati alışkanlığının pek olmaması, bir sorunla karşılaşan bireyleri hemen şiddete yöneltmektedir.

30. ŞİDDET ÖNCESİ

31. Hasta ve yakınlarının ilk olarak nereye müracaat edecekleri, hangi işlemler ve tedavinin yapılacağı, tetkik ve tahlillerinin nerede yapılacağı, beklemeleri gerekiyorsa ne kadar süreyle bekleyecekleri gibi konularda hasta ve yakınlarını bilgilendirmek,

32. Vatandaşı şiddete uğrayan sağlık personelinin hizmetten çekilme hakkının bulunduğu, böyle bir durumda hizmet alma sürecinin aksayabileceği konusunda bilgilendirmek ve

33. Sağlık çalışanına şiddet uygulayanların mutlaka yargılanacağı ve cezalandırılacağı konusunda vatandaşı bilgilendirmek şiddet olaylarının azalmasını sağlayacaktır.

34. ŞİDDET SONRASI BİLDİRİM SÜRECİ

35. Sağlık Çalışanlarına yönelik şiddet olaylarını takip etmek üzere «Bakanlık Beyaz Kod Birimi» kurulmuş, 24 saat hizmet verecek «113» numaralı telefon ve «www.beyazkod.saglik.gov.tr» internet sayfası oluşturulmuştur.

36. Sağlık çalışanı kuruma ait çalışan hakları ve güvenliği birimine veya kurumun güvenlik birimine olayı derhal iletmelidir.

37. Yaşanan ve biten vakalarda ise yine çalışan hakları ve güvenliği birimine ulaşarak konu hakkında rapor düzenlenmesine yardımcı olmalıdır.

38. Yöneticiler, «www.beyazkod.saglik.gov.tr» adresinde bulunan «Beyaz Kod Bildirim Formu» nu dolduracaklar ve 113nolu telefona ihbarda bulunacaklardır.

39. Ayrıca; şiddete uğrayan sağlık çalışanı tarafından da «113» numaralı telefona doğrudan bildirim yapılabilecektir.

40. Hizmetten Çekilme Sağlık çalışanları, sağlık hizmeti sunumu esnasında şiddete uğraması halinde, acil verilmesi gereken hizmetler hariç olmak üzere hizmetten çekilme talebinde bulunabilir.

41. Hizmetten çekilme talebi, kurum yöneticisine sözlü veya yazılı olarak bildirilecektir.

42. Bildirim üzerine yetkili yönetici, olayı derhal değerlendirerek hizmetten çekilme talebinin uygun olup olmadığı hakkında gecikmeksizin karar verecektir.

43. Yönetici, hizmetten çekilme talebini uygun bulduğu takdirde hastanın sağlık hizmeti almasına ve tedavisinin devamına yönelik tedbirleri güvenlik tedbirleri ile birlikte alacaktır.

44. Bu kapsamda ilgili hastanın sağlık hizmetini devam ettirecek olan yeni sağlık çalışanını belirleyecek, kurum içerisinde bunun mümkün olmaması halinde hastanın hizmet alabileceği başka bir sağlık kurumuna sevkini ve hizmet alımını sağlayacaktır. Bu süreç sırasında hastanın tedavisinin aksatılmamasına özen gösterilecektir.

45. Aile hekimleri ile sorun yaşayan hasta veya hasta yakınlarının kayıtlarının, mevzuata uygun şekilde başka bir hekime yönlendirilmesi yapılacaktır.

46. Olaydan sonra sağlık çalışanı düzenlenecek olan raporda kendisine yöneltilen şiddeti tüm ayrıntıları ile anlatmalıdır. Sözel şiddet vakası yaşandı ise saldırganın sarf ettiği sözlerin birebir tutanağa geçirilmesi uygun olacaktır.

47. Saldırgandan şikâyetçi olup olmadığını da açıkça ifade etmelidir. Bundan sonraki hukuki aşamalar için kurumdaki yönetici gerekli işlemleri yapacaktır.

48. HUKUKİ YARDIM

49. 2012/23 sayılı Çalışan Güvenliğinin Sağlanması Hakkında Genelgenin 7 nci maddesinin (a) bendi gereğince personelin hukuki yardım alması bakımından kamu personeli olan her çalışan hakkındaki olayı il hukuk birimlerine intikal ettirecektir.

50. Sağlık müdürlükleri hukuk birimi de hukuki yardım ile ilgili Yönetmelik hükümleri gereğince konuyu hukuki yardım verilip verilmeyeceği yönünden değerlendirecektir.