340 likes | 717 Views
GEP NEN TEMEL CERRAHİ İLKELER. Dr. İsmail Yaman Balıkesir Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D. GEP NEN. Diffüz NES’den Son 30 yılda Yıllık insidans 1-5/100.000 Prevelansı KRK’lardan sonra en yüksek GİS malign Tanı koyma oranımız düşük
E N D
GEP NENTEMEL CERRAHİ İLKELER Dr. İsmail Yaman Balıkesir Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D.
GEP NEN • DiffüzNES’den • Son 30 yılda • Yıllık insidans 1-5/100.000 • PrevelansıKRK’lardan sonra en yüksek GİS malign • Tanı koyma oranımız düşük • Otopsi serilerindeki sıklığı %0.65-1.2 • Tanı anında %26-73’ü metastatik
Klinik • GİS’deki her hangi bir alandan • İB ve rektum en sık • %25-50’si fonksiyonel • Hipoglisemi atakları • Multiplülserler • Karsinoidsendrom • %50-75’i non-fonksiyonel • Bası bulguları gibi non-spesifik belirtiler
Tanı Biyokimyasal markerlar Anatomik ve fonksiyonel görüntüleme yöntemleri, Endoskopik biyopsiler kullanılır
Biyokimyasal markerlar • Nöroendokrin hücreler için genel markerlar • Cg A*-B (*en yaygın) • Sinaptofizin • NSE • PP • Fonksiyonel neoplazmlarda hormon spesifik • İnsülin • Gastrin • Seratoninmetabolitleri (5HİAA)
Tanı - Görüntüleme • %100 sonuç veren tek bir yöntem yok • Biyokimyasal markerlarla kombine • Seçilecek görüntüleme yöntemleri • Lokalizasyon • Somatostatin reseptör pozitifliği • Grade • En sık: BT, SRS ve PET-BT
GEP NEN - lokalizasyolar • ENETS önerisiyle 6 ayrı lokalizasyon: • Gastrik • Duodenal • İB • Kolon ve rektum • Appendiks • Pankreas
Gastrik NEN Tüm gastrikneoplazmların %1’i
DuodenalNEN’lar • LN metastazı: %40-60 • Uzak metastaz: %9 • Tedavi • 1 cm’den küçük, LN yok Endoskopik eksizyon • 1-2 cm Tedavi tartışmalıdır. • >2 Cerrahi rezeksiyon • Periampuller yerleşimli Cerrahi rezeksiyon (PD)
İB NEN’ları • GEP NEN’lardaki en geniş grup (%25’i) • Terminal ileum • Tanı anında: • LN metastazı %60-90 • KC met %20-60 • 5 yıllık sağkalım %50-60
İB NEN’ları • Desmoplastik reaksiyon yaygın • %40’ında tanı acil cerrahi esnasında • Tedavi • Onkolojik prensiplere uygun rezeksiyon • By-pass’tan kaçın
Kolon ve Rektum NEN’ları • -Nadir • -Agresif seyirli • -Tanı anında %45-65’i lokalize • -Tedavi rezeksiyon -Asya ve uzak doğuda %40 -Prognoz iyi -%75-85’i lokalize (<1 cm) Kolon NEN’larıRektum NEN’ları
Rektum NEN’ları - tedavi • 1 cm’den küçük LN metastazı olmayanlar • Endoskopik eksizyon yeterlidir • Piyeste muskülarispropriainv veya G3 ise: rezeksiyon • 1-2 cm arasında: • Tedavi çelişkili • Endoskopik ya da transanaleksizyon • 2 cm’den büyük: LN metastaz riski %60-80 • Rezeksiyon
Appendiks NEN • GEP NEN’ların %3-8’i • Tanı genellikle insidental • Prognoz çok iyi • 5 yıllık sağkalım lokal hastalıkta %95-100 • %70 baş kısmında • %90 <1 cm
Appendiks NEN - Tedavi • Tedavi: • 1 cm ya da daha küçük Apendektomi • LN metastazı yoksa • İnvazyon serozaya, mezoapendikse kadar • Cerrahi sınır temiz • 1-2 cm Tartışmalı • >2cm Sağ hemikolektomi
Pankreas NEN’ları Tüm pankreatiktm’lerin %2-5’i. pNEN’lar
İnsülinoma • >4 cm malignite riski yüksek • Tedavi: • Enükleasyon yeterli • Kanala yakınsa rezeksiyon
Gastrinoma Çoğu gastrinoma üçgeninde - %70 duodenum kaynaklı
Gastrinoma • Duodenal yerleşimli: • <5 mm, submukozalEnükleasyon • >5 mm Tam kat duvar rezeksiyonu • LN varsa lenfadenektomi eklenir. • Pankreatik yerleşimliler: (KC met %20) • Baş yerleşimliler Enükleasyon ve lenfadenektomi • Distal yerleşim Splenektomi + lenfadenektomi + distal rezeksiyon • Lokalizasyonu belirlenemeyen • Eksplorasyon, İOUS, duodenotomi ve lenfadenektomi
NF-pNEN • Non-fonksiyonel p-NEN’lar: • <2 cm, %6 malign Yakın takip önerilir. • >2 cm Onkolojik prensiplere uygun rezeksiyon
GEP NEN - CERRAHİ • Cerrahi: 1) Lokalize 2) Metastatik • Lokalize Neoplazm • Her zaman küratif rezeksiyon • 5 yıllık sağkalım oranını %80-100 • Karsinoid sendrom varlığında • SSA ile peroperatif blokaj • Kardiyak tutulum riski açısından ekokardiyografi • ProfilaktikKolesistektomi??
Metastatik Hastalık KC MET: Primer neoplazm lokalizasyon, boyut, yayılım, diferansiasyona ve grade
Rezektabl KC met • NET: Tek küratif tedavi seçeneği • NEC: Tavsiye edilmez • 5 yıllık sağkalım oranı • %50’den az iken • Küratif KC cerrahisi ile %60-80’e ulaşır. • %80’i unrezektabl
Unrezektabl hastalıkta cerrahi • Cerrahi: 1) Debulking 2) Palyatif • Debulking; • Primer tm + LN’ları + KC metastazları cerrahisi • Tm yükünün %90’dan fazlası çıkarılır (ablasyonla birlikte) • NEC’lar ve NF-pNET’ler dışındaki tümü
Unrezektablmetastatik hastalıkta palyatif primertm rezeksiyonu Unrezektabl KC metastazı agresif büyüme göstermeyen, medikal tedaviye dirençli semptomları olanlarda İntestinal obstrüksiyon ya da iskemi riski yüksek olan midgutNET’lerde
KC transplantasyonu • Adaylar: • NET (NET G1, G2) olmalı (*Ki-67 indeksi <%10) • Mortalite %10’dan az olmalı • KC dışı hastalık olmamalı • Primer tm rezeke edilmiş olmalı • Hasta 50 yaşından genç olmalı • Transplantasyon sonrası nüks oranları çok yüksektir ve genel olarak önerilmez.
Ablasyon - KC direkt tedavileri • Ablasyon teknikleri • RFA** (<5 cm ve az sayıda) • TAE/TACE** (multipl) • SIRT • Kriyoterapi?? • Etanol enjeksiyonu?? • Sağkalım • 10-47 ay (tek çalışmada 72 ay) • Rezeksiyon yapılanlara göre düşük
Sonuç olarak • Tanı geç dönemde • Cerrahi en iyi uzun dönem sonuçlara sahip • Gelecek: • Erken tanı ve cerrahi • Moleküler mekanizmaların daha iyi anlaşılması • Multidsipliner ekip çalışması