PROJE DESTEK PROGRAMLARI

1. PROJE DESTEK PROGRAMLARI PROJE DESTEK OFİSİ Yrd. Doç. Dr. Zeynep Işık 23 ARALIK 2010

2. İÇERİK • PROJE DESTEK OFİSİ • PROJE NEDİR? AR-GE NEDİR? • PROJE DESTEK PROGRAMLARI • TÜBİTAK • 7.ÇERÇEVE PROGRAMLARI • PROJE ÖNERİSİ NASIL HAZIRLANIR?

3. PROJE DESTEK OFİSİ (PDO) Yıldız Teknik Üniversitesi’nin • Araştırma ve geliştirme alt yapısını güçlendirmek, • Proje yapma kültür ve kapasitesini arttırmak ve bu bağlamda, • Üniversitede araştırma yapan öğretim üyeleri/elemanlarının ve öğrencilerin araştırma projelerine destek sağlayan kurumların kaynaklarından en verimli biçimde faydalanabilmelerini sağlamak amacıyla, • 6 Temmuz 2010’da “Proje Destek Ofisi” kurulmuştur.

4. PROJE DESTEK OFİSİ’NİN AMAÇLARI • Ulusal ve uluslararası araştırma destek programları hakkında araştırmacıları bilgilendirmek (web sitesi, aylık bülten, toplantılar, seminerler vb.), • Proje başvuru tarihlerini duyurmak, • Projelere, destek programına özgü formatın yanı sıra proje konusundan bağımsız olarak, özgün değer, yaygın etki ve yapılabilirlik gibi konularda önerilerde bulunmak, • Projenin kapsamının en doğru destek programına yönlendirilmesi için araştırmacıları bilgilendirmek,

5. PROJE DESTEK OFİSİ’NİN AMAÇLARI • Proje önerisi ve değerlendirme aşamasında destek alınacak / alınan kurum ile gerektiğinde iletişimde olmak ve koordinasyonu sağlamak, • Farklı disiplinlerdeki kişileri toplantılar ile bir araya getirerek disiplinler arası çalışmalar yapılması için öncü ve yönlendirici olmak, • Araştırmacıların öncelikle dünyayı ve toplumu ilgilendiren başlıca sorunları ilgilendiren konularda inovatif çözümler bulmayı hedefleyen proje önerileri sunmaları için farkındalık yaratmak,

6. PROJE DESTEK OFİSİ’NİN AMAÇLARI • Proje destek programları hakkında ilgili destek programının temsilcileri tarafından verilecek eğitimler (TÜBİTAK, Avrupa Birliği, NationalScienceFoundation, vb.) düzenlemek, • Uluslararası başarı sağlamış yurt içi veya yurt dışındaki bilim insanlarını, tamamladıkları başarılı araştırma projelerini ve bu bağlamdaki tecrübelerini aktarmaları için seminer ve konferanslar düzenlemek,

7. PROJE DESTEK OFİSİ NE YAPTI? • Yıldızlı Projeler Yarışması’11 Tanıtım Etkinliği(yapıldı) • Bilgilendirme Toplantıları: • YTÜ’de bulunan 50 projeci (yapıldı) • Dekanlar (yapıldı) • Bölüm Başkanları (24 Aralık 2010) • Yakında, her fakültede düzenlenecek seminerler ile tüm araştırmacılara ulaşılacak. • PDO Seminerleri 1: İTÜ Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (yapıldı) • Açık proje çağrıları, YTÜ web sayfasından duyurulmaya devam ediyor. • PDO’nun kendi web sayfası yakında devreye giriyor. • PDO Ekibi proje önerisi sunan araştırmacılara danışmanlk hizmeti sağlamaya devam ediyor.

8. PROJE NEDİR? Proje Yönetimi Proje Nedir? • Proje insan ve insan dışı kaynakların bir amacı gerçekleştirmek için belirli zaman kısıtlaması içinde bir organizasyon dâhilinde bir araya getirildikleri, bu belirli projenin sonunda ise başka yerlere tahsis edildikleri bir süreçtir.

9. PROJE KONTROL DÖNGÜSÜ Hedefleri koy Plânları hazırla Düzeltici tedbirleri al Faaliyetleri yap Performansı izle

10. AR-GE NEDİR?* Bilgi dağarcığını Yeni uygulamalar artırma tasarlama *OECD Frascati Kılavuzu

11. Yenilik ve Ar-Ge Projelerin Değerlendirilmesinde OECD tarafından hazırlanmış olan Oslo ve Frascati kılavuzlarındaki tanımlar ve kavramlar esas alınmaktadır. Oslo Kılavuzu’na göre : • Teknolojik açıdan yeni ürün, • Teknolojik açıdan iyileştirilmiş ürün, • Teknolojik süreç yeniliği Sanayi Ar-Ge’sinin çerçevesini çizmektedir.

12. Ar-Ge Projelerinden Beklenen Hedefler Yeni ürün geliştirilmesi Ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi Maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi Yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi 1 ve 2 ürün geliştirme, 3 ve 4 süreç geliştirme

13. Ürün YeniliğiSınıflandırması • Dünya İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi • Ülke İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi • Firma İçin Yeni Bir Ürün Platformu Geliştirilmesi • Firma İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi • Firmada Mevcut Bir Ürünün Yeni Modellerinin Geliştirilmesi

14. Yenilikve Ar-Ge • ÜrünYeniliği • SüreçYeniliği • PazarlamaYeniliği • OrganizasyonelYenilik DESTEK KAPSAMINDA KAPSAM DIŞI

15. Desteklenen Ar-Ge ve yenilik aşamaları

16. Değerlendirme Süreci Proje Önerisi Hakem Raporları Red Kabul Sözleşme Komite Toplantısı

17. Proje üçgeni ve ProjeÖneri Bilgileri Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı Proje Bütçesi Başarılı proje, Kapsamını, belirlenen niteliklerde zamanında ve hesaplanan maliyet sınırları içinde tamamlayabilen projedir. Maliyet Zaman Kapsam Endüstriyel Ar-Ge İçeriği Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü

18. Proje İş-Zaman Çubuk Grafiği

19. Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli -1 • Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği veyenilikçi yönüvurgulanmalı • Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans verilerek açıklanmalı • Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde başarı kriterleri tanımlanmalıdır. • Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalı.

20. Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli - 2 • Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmeli. • Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalı. • Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalı. • Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalı. • Değerlendirme sürecinde hakemlere proje faaliyetlerine ilişkin proje personelinin ve var ise teknik danışmanların sunum yapmaları.

21. Desteklenmeyen projeler • Ar-ge ve yenilikçi yönü zayıf, fonksiyonel değişiklik içermeyen rutin mühendislik uygulamaları, sadece şekil ve estetiğe yönelik değişikliklerden ibaret projeler • Güncel teknolojinin gerisinde kalmış çalışmaları içeren projeler, • Altyapının iyileştirilmesine, üretim altyapısına yönelik yatırım ağırlıklı projeler • Firmanın özgün katkısının sınırlı olduğu ya da hiç olmadığı projeler • Proje ekibi nitelik veya nicelik olarak projeyi gerçekleştirecek yeterlilikte değil. • Proje çıktısı ekonomik yarara dönüşebilir nitelikte değildir.

22. 3 Boyutlu Değerlendirme Proje önerilerini, her boyuta eşit ağırlık vererek 3 boyutta değerlendirmek için geliştirilen Tanımlara Bağlanmış Değerlendirme Ölçeği (Phrase-Anchored Rating Scale) (Likert Ölçeği – 1, 2, 3, ... yerine) Her 3 boyut için ayrı ayrı ÇOK İYİ İYİ İYİ DEĞİL / YETERSİZ yönleri tanımlayan ifadeler / kavramlar / hükümler

23. 3 Boyutlu Değerlendirme • Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü • Proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu • Proje çıktılarının ekonomik ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği

24. 105 ÜNİVERSİTEDEN 22.358 HAKEMLİK 2.965ARAŞTIRMACIDAN OLUŞAN, SÜREKLİ BÜYÜYEN HAKEM HAVUZU Hakem Havuzu

25. İzleme ve Destekleme Süreci Ar-Ge Yardımı İstek Formu AGY300 YMM Onayı AGY500 Ar-Ge Faaliyeti Dönem Raporu Mali Rapor İzleyici Değerlendirmesi TEYDEB Teknik ve Mali Uzman ön değerlendirmesi

26. Ödeme Süreci İzleyici Raporu AGY400 TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Destek oranının ve miktarının tespiti (1507) (1508) Dış Ticaret Müsteşarlığı uygunluk görüşü (1501) Firmaya ödemenin yapılması

27. Desteklenen Gider Kalemleri • Personel giderleri • Alet, teçhizat, prototip, kalıp, yazılım ve yayın alımları • Malzeme ve sarf giderleri • Proje personeli ve varsa danışmanların seyahat giderleri • Yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları • Üniversiteler, kamu ve özel sektör Ar-Ge kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri • Ulusal patent tescili, faydalı model tescili ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili giderler

28. PROJE DESTEKLERİ PROJE DESTEKLERİ • ULUSAL • TÜBİTAK • DPT • SAN-TEZ • TÜBA • İBB • AB YAPISAL • BAKANLIKLAR • ENSTİTÜLER • ŞİRKETLER • ULUSLARARASI • DÜNYA BANKASI • TÜBİTAK (İkili Anlaşmalar-COST) • AB (FP7-ERC-CIP) • ESF (EuropeanScienceFoundation) • NSF (NationalScienceFoundation) • BritishCouncil • Jean Monnet

29. Destek Programları 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı 1007 - Kamu Projeleri Programı (KAMAG) 1008 - Patent Başvurusu Teşvik Programı (ARDEB) 1301 -Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Destekleme Programı (İŞBAP) ARDEB 2221- Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı (BİDEB) Yurt dışındaki üniversitelerde ve/veya araştırma kuruluşlarında çalışmakta olan bilim insanlarının üniversitelerimiz, kamu veya özel sektör kurum ve kuruluşlarında araştırmalara katılmak, teknolojik yenilikler getirmek, seminerler, konferanslar, dersler vermek üzere Türkiye’ye getirilmesi, davet edilmesi için destek verilir.

30. Öneri… • Firmaların Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin teşvik ve hibe desteklerden azami yararlanma konusunda, bünyelerinde eleman istihdam etmeleri, gerektiğinde üniversitelerden veya deneyimli yetkin kişi ve kuruluşlardan danışmanlık hizmeti almaları önerilmektedir. • Ancak bu danışmanlık bir arzuhalcilik seviyesinde yapılmamalı; • Proje konusunda gerekli araştırmalar yapılarak, bu konuda yapılan çalışmalar, patentler, teknolojiler, ürün/yöntemler belirlenmeli • Proje faaliyetlerine konu ürünün teknoloji düzeyi, yenilikçi yönleri ile Ar-Ge ye konu bir proje kurgusu yapılmalı • Proje Ar-Ge faaliyetlerine konu disiplinler dikkate alınarak insan kaynağı ihtiyacı, yapılacak işbirlikleri, alınacak hizmetler belirlenmeli • Proje planı ve bütçesi bu çalışmalar neticesinde gerçekçi hazırlanmalı

31. Sonuç… • Hazır teknolojiyi taklit etme veya alıp kullanma döngüsü sadece ülkeye değil, bizatihi sanayiye pahalıya gelir. • Teknolojiyi kendiniz üretmeniz ilk başta zor ve pahalıdır, ama daha yüksek maliyetli bir gelecek getiren kısır döngüden kurtarır. • Günümüzde işletmelerin başarıları tesadüfi olmaktan çıkmış olup, başarılar planlanarak gerçekleşmektedir. • Firmalarımızın kendi ürünlerini tasarlamaları, üretim teknolojilerine sahip olmalarında Ar-Ge yapmanın zorunluluğu bulunmaktadır.

32. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Grubu (SOBAG) • Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Destek Grubu (SOBAG), evrensel gelişmeler ve ülke öncelikleri doğrultusunda, sosyal ve beşeri bilimlerin tüm alanlarında bilimsel araştırma faaliyetlerini desteklemek, geliştirmek ve teşvik etmek amacıyla Ar-Ge faaliyetlerini yürüten bilim insanlarımızı desteklemektedir.

33. 1001 BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI • 1002 HIZLI DESTEK PROGRAMI • 1007 KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI • 1008 - PATENT BAŞVURUSU TEŞVİK VE DESTEKLEME PROGRAMI • 1010 EVRENSEL ARAŞTIRMACI (EVRENA) PROGRAMI • 1011 - ULUSLARARASI BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİNE KATILMA PROGRAMI • 1301 - BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK İŞBİRLİĞİ AĞLARI VE PLATFORMLARI KURMA GİRİŞİMİ PROJELERİ (İŞBAP) DESTEKLEME PROGRAMI • 3501 ULUSAL GENÇ ARAŞTIRMACI KARİYER GELİŞTİRME PROGRAMI (KARİYER PROGRAMI)

34. HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI (LLP) http://www.ua.gov.tr/index.cfm?action=detay&yayinid=12688728EF82124E392BAF0210FCA3527CB7C&dil=TR

36. Proje önerisi hazırlama http://ardeb1001.tubitak.gov.tr

37. Proje önerisi hazırlama • 1. ÖZET ve ANAHTAR KELİMELER: • 2. AMAÇ: Önerilen projenin amacı ve erişilmek istenen sonuç açık olarak yazılmalıdır. • 3. KONU ve KAPSAM: Önerilen projenin konusu ve kapsamı net olarak tanımlanmalı; amaç ile ilişkisi açıklanmalıdır. • 4. LİTERATÜR ÖZETİ: Proje konusu ile ilgili alanda ulusal ve uluslararası literatür taranarak, ham bir literatür listesi değil, kısa bir literatür analizi verilmelidir. Bu analiz, önerilen araştırma konusunun literatürdeki önemini ve doldurulması gereken boşluğu ortaya koymalıdır. • 5. ÖZGÜN DEĞER: Araştırmanın dayandığı hipotez/ler açıkça ortaya konulmalı ve özgün değeri belirgin bir biçimde vurgulanmalıdır. Önerilen yeni teknoloji, metot veya kuramın literatüre nasıl bir katkısı olacağı açıklanmalıdır. • 6. YÖNTEM: Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen parametreler sıralanmalıdır. Amaç ve kapsamla uyumlu olması da gereken bu parametrelerin incelenmesi için uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyal net bir biçimde tanımlanmalıdır. Yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler), kurulacak ilişkiler ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır. • 7. ARAŞTIRMA OLANAKLARI: Bu bölümde öneren kuruluşta var olup da projede kullanılacak olan altyapı/ekipman olanakları belirtilmelidir. • 8. YAYGIN ETKİ/KATMA DEĞER: Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve bilimsel birikime yapılabilecek katkılar ve sağlanabilecek yararlar tartışılmalı ve elde edileceği umulan sonuçlardan kimlerin ne şekilde yararlanabileceği belirtilmelidir.

38. Proje önerisi hazırlama • 9. ÇALIŞMA TAKVİMİ: Projede yer alacak başlıca iş paketleri ve bunlar için önerilen zamanlama, İş-Zaman Çizelgesi halinde verilmelidir. Ayrıca, projenin belli başlı aşamaları ve bunlardan herbirinin ne zaman gerçekleşeceği, bu aşamalarda görev alacak proje personeli ve iş tanımları ek sayfa kullanılarak ayrıntılı olarak yazılmalıdır. Personelin niteliği (yürütücü, araştırmacı, danışman ve bursiyer) belirtilmelidir. Gelişme ve sonuç raporu hazırlama aşamaları proje çalışmalarına paralel olarak yürütülmeli ve ayrı bir iş paketi olarak gösterilmemelidir. • 10. BAŞARI ÖLÇÜTLERİ: Projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabilmesi için hangi iş ve işlemlerin ne ölçüde gerçekleşmesi gerektiği Çalışma Takvimi bölümündeki İş-Zaman Çizelgesinde yer alan her bir iş paketi için ayrı ayrı belirtilmelidir. Her bir iş paketinin önem derecesi açıklanmalı ve projenin başarısına yapacağı katkı ifade edilmelidir. • B PLANI: Projenin başarıya ulaşmasını olumsuz yönde etkileyecek ne gibi durumların/risklerin ortaya çıkabileceği ve bu durumlarda projenin başarıyla yürütülmesini sağlamak için nelerin yapılacağı, ne tür tedbirlerin alınacağı, yani devreye sokulacak “B Planı” İş Zaman Çizelgesinde yer alan her bir iş paketi de dikkate alınarak ortaya konulmalıdır. • 11. PROJE YÜRÜTÜCÜSÜNÜN DİĞER PROJELERİ: • 12. PROJE EKİBİNİN ÖNERİLEN PROJE KONUSU İLE İLGİLİ DİĞER PROJELERİ: • 13. BÜTÇE ve GEREKÇESİ:

39. Proje Önerisi Bilimsel Değerlendirme Raporunun Hazırlanmasında Yol Gösterici Olabileceği Düşünülen Kriterler Aşağıda Verilmektedir PROJENİN ÖZGÜN DEĞERİ

40. PROJENİN YAPILABİLİRLİĞİ YÖNTEM YÖNÜNDEN:

41. PROJENİN YAPILABİLİRLİĞİ EKİP YÖNÜNDEN:

42. PROJENİN YAPILABİLİRLİĞİ EKİPMAN/ORTAM YÖNÜNDEN:

43. PROJENİN YAYGIN ETKİSİ

44. ÖRNEK PROJE (TÜBİTAK 1007) “YAPIM KESİMİNDE BAŞARIM DEĞERLENDİRME VE KIYASLAMA (DEK) SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ” MÜŞTERİ KURUM T.C. BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI DESTEKLEYEN KURULUŞ: TÜRKİYE KALİTE DERNEĞİ (KalDer) YÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ (Proje Yöneticisi) İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ

45. Müşteri İhtiyaçları • Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın misyonu, yapım hizmetlerini teknolojik ve bilimsel gelişmelerden faydalanarak düzenleyici, denetleyici ve katılımcı bir anlayışla sürdürülebilir hale getirmektir. • Bakanlık bünyesinde yapım sektöründe, hem sektörün hem de sektör içerisinde bulunan firmalarda “kaliteyi ve başarıyı arttırmaya yönelik değerlendirme” ye dayalı eski yasal düzenlemenin yenilenmesi ve/veya bu anlamda yeniliğe açık yasal düzenlemenin hazırlanması gerekmektedir.

46. Destekleyen Kuruluşun Amacı • Türkiye Kalite Derneği (KalDer) çağdaş yönetim kalitesi anlayışının etkinlik kazanması ve yaygınlaştırılması, kalite bilincinin yerleştirilmesi ve kaliteli çalışmanın özendirilmesi, dünya çapında kalite düzeyine ulaşılması, rekabet gücünün artması için uygun ortamlar yaratılması konularında gerekli teknik destek ve koordinasyonun sağlanması yönünde çalışan bir sivil toplum kuruluşudur. • Yapım kesiminde kullanılacak bir Başarım Değerlendirme ve Kıyaslama Sisteminin uygulama aşamasında, KalDer aktif desteğiyle organizasyon niteliğine uygun bir biçimde Türk İnşaat sektöründe kalite anlayışının yükselmesi yönünde hizmet verecektir. 48

47. Projenin Amacı • Projenin amacı; “Yapım Kesiminde Başarım Değerlendirme ve Kıyaslama ( DEK ) Sistemi” nin geliştirilmesidir. • Başarım değerlendirmesine giden en uygun yol Anahtar Başarım Göstergelerinin (ABG) belirlenmesi ile mümkündür. ABG belirlenmesinin amacı; • Şirketlere ve projelere başarım değerlendirme metodu sağlamak, • Şirketlerin başarımlarını kıyaslamaları için saydam bir metot geliştirmek, • Başarım hakkında uzun vadeli eğilimleri belirlerken, yapım kesiminin gelişme hedeflerini sağlayıp sağlamadığını değerlendirmek, olarak özetlenebilir. 49

48. Projenin Kapsamı • Yapım kesimindeki paydaşların başarımlarının, belirlenen başarım/gelişme hedeflerine bağlı Anahtar Başarım Göstergeleri ( ABG ) ile ölçülmesi ve kıyaslanması için bir izleme ve değerlendirme sistemi oluşturmak, • Türk yapım kesimi ile ilgili devlet ve özel kesim tarafından üretilen, stratejik gelişme raporlarındaki hedefler doğrultusunda endüstri için belirlenen başarım hedefleri karşısında ilerleyişi ölçmek ve kıyaslamak, • Konu ile ilgili teori ve uygulamadaki mevcut tüm bilimsel ve teknolojik gelişmelerin yasal düzenleme ve süreçlere aktarılmasına öncülük etmek, 50

49. Projenin Kapsamı • Sürdürülebilir, güçlü ve rekabetçi bir yapım kesimi hedefiyle gelişimi ölçmek, izlemek ve değerlendirmek için uygun altyapıyı sağlamak, • Toplam yapım kesimi başarımının geliştirilmesi için süreçlerin, paydaşların, projelerin başarımlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesinin zorunluluğu hususundaki farkındalığın arttırılmasına katkıda bulunmak, • Bu konuda uluslararası işbirlikleri kurmak, geliştirilecek yenilikçi uygulamaları sahaya uyarlamak, gelişmelerin izlenmesini sağlamak. 51

50. Hedeflenen Çıktılar • En iyi uygulamalarla ilgili standartların oluşturulması, en iyi uygulamaların belirlenmesi ve açıklanması yoluyla yapım kesiminde genel bir iyileşmenin sağlanması, • Yapım kesiminde üretkenliğin ve kalitenin arttırılması, • Projenin sonunda DEK sisteminin geliştirilmesi ve pilot uygulamalar sonunda Türk İnşaat Kesimi için ilk başarım verilerini içeren veritabanının oluşturulması, • Veri değerlendirme yöntemlerinin belirlenmesi, 52