Hartmut Haberland Rejkjaviko, 19-an de julio 2013 Nitobe-simpozio

1. La angla en skandinaviauniversitataedukado: ĉu sin armikontraŭla tutamaro da mizeroj Hartmut Haberland Rejkjaviko, 19-an de julio 2013 Nitobe-simpozio

2. La anglaen skandinaviauniversitataedukado • Kial la anglaestasmondlingvo pli en Skandinaviool aliloke? • enakaj eksterafaktoroj: • angla de supre kaj de malsupre (Preisler 1999) • ”La karismo de la liberigantoj” (Schou 1993, sedaliflanke Sevaldsen 1992) • Lingvaimperiismo kaj lingvahegemonio

3. Robert Phillipson: Teorio pri lingva imperiismo “La angla estas destinita esti en la venonta kaj sekvantaj jarcentoj la lingvo de la mondo pli ĝenerale ol la latina en la antaŭa aŭ la franca en la nuna epokoj.” (John Adams 1780) “La eblo kontroli lingvon ofertas multe pli bone premiojn ol forpreni provincojn de homoj aŭ detrui ilin per ekspluatado. La estontaj imperioj estos la imperioj de la menso.” (Winston Churchill en Harvardo 1943)  ”La Thatcher Centro koncentriĝos pri la demando kiel Usono kaj Britio povas konduki kaj ŝanĝi la mondon.” (http://www.thatchercenter.org/sub_about.cfm) (cititaj en Phillipson 2012)

4. Lingvaj hegemoniaj projektoj Hegemonio ne estas nura regado — estas, unuflanke (laŭ Antonio Gramsci, kp Robinson [2005]), la maniero en kiu la komuna saĝo interpretas la ekzistantan socian mondon kaj ĝiajn praktikojn kiel naturaj kaj memkompreneblaj, kaj aliflanke (laŭ Ranajit Guha) regmaniero en kiu persvado estas pli forta ol perforto (Guha 1997: 23). La uzo de Latino kiel la scienca lingvo estis konsiderata "evidenta" kaj "natura" por fakte multaj centjaroj ĉar ĝi estis etablita kiel integra parto de la reganta socilingvistika mondbildo. Ni estas aktuale atestantoj de la apero de nova "logiko" en kiu estas "nature” supozi ke universitatoj "evidente" bezonas enkonduki la anglan por plenumi sian socian rolon. Ĉi tio reflektas unuflanke akcepton de la "merkato” kiel la regantan faktoron por universitataj decidoj, inkludante decidojn pri lingvo, kaj aliflanke certajn komunsaĝajn ideojn pri, kiel "la merkato" funkcias kaj kiuj estas ĝiaj postuloj. Centra inter ĉi tiaj supozoj estas, ke la angla, kiel la lingvo de globalismo (kp Haberland 2009), estas la "evidenta" lingvo de "la merkato".

5. Lingvoŝanĝo en la scienco Der Sprachenwechsel ist nie, auch nicht in den Wissenschaften, ein bloßer Austausch eines arbiträren Zeichensystems gegen ein anderes. . . . Für die Wissenschaften des 18. Jahrhunderts war der Sprachenwechsel auch mit einem Funktionswandel der Universität und einer Neubewertung wissenschaftlicher Inhalte verbunden. [La lingvoŝanĝo estas neniam, eĉ ne en la sciencoj, nura anstataŭigo de unu arbitra signosistemo per alia. . . . Por la sciencoj en la 18-a jarcento, lingvoŝanĝo estis ligita kun funkciŝanĝo de la universitato kaj la reviziado de sciencaj enhavoj.] (Schiewe 2000: 91–92)

6. Kvar epokoj en la dana universitato (kp Bull 2004, Mortensen kaj Haberland 2012: 192) universitata tipo periodo legitimanta principo lingvo mezepoka kaj frua 15-a kaj 16-a auctoritas (aŭtoritato) latino moderna universitato jarcento lumepoka 17-a and 18-a ratio (racio) latino, aliaj universitato jarcento eŭropaj lingvoj, la dana nacia universitato 19-a and 20-a nacio la dana jarcento post-nacia fino de 20-a, merkato la dana, la angla universitato 21-a jarcento

7. La metaforo de “merkato” • merkatokielmetaforoporkonkuro(Park kajWee 2012) • merkatokielmetaforopri var-igado (de edukadokajlingvo) (NaidookajJamieson 2005; Heller 2010; Mortensen kaj Haberland 2012b)

8. Merkata metaforo: mendado aŭ oferto? ”Se vi prenas la principon 'la gasto decidas’, tiam ni povas rekoni ĝin ĉe la malfermo de universitataj studoj al lernantoj el aliaj landoj. Strange, ili parolas aliajn lingvojn ol la nordiaj, kio cetere estas tiom tipa por la internacia universitato. Se estas interŝanĝaj aŭ transnaciaj studentoj en la ĉambro (kiuj ne komprenas la danan) kune kun (ekz) danaj studentoj (kaj la dana hazarde estas la lingvo de instruado), kion oni faru? Ekzistas du ebloj: sendu ilin al kurso pri la dana, por ke ili finfine komprenu. Alternative, instruisto kaj lernantoj ŝanĝu al alia lingvo de instruado, kiu preskaŭ ĉiam estos la angla, ne ĉar ĝi estas la pli bone regata lingvo de la transnaciaj studentoj - certe ne estas ĉiam - sed ĉar por nordiaj studentoj kaj instruistoj ĝi estas la sola realisma alternativo.” (Gregersen 2012: 11) Per aliaj vortoj: Ne estas la gasto, kiu decidas, sed la gastiganto. La komuna mendada argumento (”Ĉiuj plej bonaj studentoj kaj instruistoj parolas la anglan.”) estas fakte kaŝita ofertada argumento(”Ĉiukaze ni ne povas instrui en iu alia lingvo krom la dana aŭ la angla.”).

9. Literaturo Bull, Tove 2004. Dagens og gårdagens akademiske lingua franca. Eit historisk tilbakeblikk og eit globalt utsyn. In: Dag Finn Simonsen, ed. Språk i kunnskaps-samfunnet. Engelsk – elitenes nye latin? Oslo: Gyldendal Akademisk. 35-45. Haberland, Hartmut 2009. English – the language of globalism? Rask 30:17-45 Gregersen, Frans 2012. Indledning: Globaliseringens udfordringer med særligt hensyn til universitetsinstitutionerne. Nordand 2(7): 5-19 Guha, Ranajit 1997. Dominance without hegemony. History and power in colonial India. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. Heller, Monica. 2010. The Commodification of Language. Annual Review of Anthropology 39:101-114 Mortensen, Janus and Hartmut Haberland 2012a. English – the new Latin of academia? Danish universities as a case. International Journal of the Sociology of Language 216: 175-197. Mortensen, Janus and Hartmut Haberland 2012b. The pragmatics of knowledge of English as a commodity. 5th International Conference on Intercultural Pragmatics and 1st International Pragmatics of the Americas Conference, Charlotte, NC, October 21, 2012.

10. Literaturo Naidoo, Rajani and Ian Jamieson 2005. Knowledge in the marketplace: The global commodification of teaching and learning in higher education. In: Peter Ninnes and Meri Hellstén, eds. Internationalizing Higher Education: Critical Explorations of Pedagogy and Policy. Dordrecht: Springer. Park, Joseph Sung-Yul and Lionel Wee 2012. Markets of English. London: Routledge. Phillipson, Robert 2012. Linguistic vitality under pressure: German in a neoimperial age. In: Heinrich Oberreuter, Wilhelm Krull, Hans Joachim Meyer und Konrad Ehlich (Hrsg.), Deutsch in der Wissenschaft. Ein politischer und wissenschaftlicher Diskurs. München: Olzog, 217-231. Preisler, Bent 1999. Danskerne og det engelske sprog. Frederiksberg: Roskilde Universitetsforlag/Samfundslitteratur. Robinson, William I. 2005. Gramsci and Globalisation. From nation-state to transnational hegemony. Critical Review of International Social and Political Philosophy 8(4):559-574.

11. Literaturo Schiewe, Jürgen. 2000. Von Latein zu Deutsch, von Deutsch zu Englisch. Gründe und Folgen des Wechsels von Wissenschaftssprachen. In: Friedhelm Debus, Franz Gustav Kollmann and Uwe Pörksen (eds.), Deutsch als Wissenschaftssprache im 20. Jahr-hundert. Mainz: Akademie der Wissenschaften und der Literatur. Stuttgart: Franz Steiner, 81-104. Schou, Søren 1993. The Charisma of the Liberators. The Americanization of Postwar Denmark. in: Roger de la Garde, William Gilsdorf and Ilja Wechselmann (eds.), Small Nations, Big Neighbour: Denmark and Quebec/Canada Compare Notes on American Popular Culture. London: John Libbey. 77-78 Sevaldsen, Jørgen 1992. Culture and diplomacy: Anglo-Danish relations 1945-49. In: Jørgen Erik Nielsen, ed. The twain shall meet. Danish approaches to English studies. Copenhagen: University of Copenhagen, Department of English Studies. (POET, 18) 9-46

12. English in Scandinavia: Nitobe Inazō 新渡戸 稲造, 1862–1933