HOŞ GELDİNİZ…

1. HOŞ GELDİNİZ…

2. İÇERİK • 0 – 6 Yaş Grubu Çocukların Gelişim Özellikleri • Okul Öncesi Eğitim Nedir? Nasıldır? Önemi Nedir? Çocuğun Okula Uyumu Nasıl Sağlanır?

3. 0 – 1 YAŞ GELİŞİM SÜRECİ 1. AY • Bu dönemde bebekler beslenir ve uyurlar. Uyku süreleri oldukça uzundur. Günün büyük bir bölümünü yaklaşık 16 – 18 saatini uykuda geçirirler. • Bebek 2. haftadan itibaren uyku ve uyanıklık durumları kontrol etme yeteneğini kazanacaktır. Ailenin de görevi onu iyi gözlemlemektir. • Gündüzler onunla aktif olarak ilgilenirken akşamları daha sakin olarak ilgisini çekebilecek etkenlerden uzak tutmak yararlı olacaktır. • Eğer ağlıyorlarsa bu çok büyük bir olasılıkla yeterince doymadıklarındandır.Sık sık emzirilmeleri gerekir. • Göbek bağı 2. haftada düşer.

4. 1-6 AY • Artık beslenmeler her ağladığında değil de daha çok belirli aralıklarla öğünler halinde olmaya başlamıştır. Bunun yanında beslenme ve sindirime bağlı olarak da gaz sancıları başlamıştır. Sindirim sorunları ve gaz sancıları yaklaşık 4 aya dek devam edecektir. • Beslenme aralıkları artık ortalama 3 saat düzeyinde olmalıdır. İlk aylarda geceleri de beslenmek için uyanması normaldir. Fakat bu sadece beslenme için olan bir uyanmadır ve beslendikten sonra tekrar uyumaya devam eder. Uyku düzeni sağlanan bebek bu dönemde sorun yaşamaz. Ancak her ağladığında beslenmeye devam edilirse doğal gaz sancılarına sık beslenme sorunları da eklenecektir.

5. Buda uyku düzenine bir darbe indirecektir. Uyku ve beslenme düzeni sağlanamadığında ise yanlış alışkanlıkların yerleşmeye başladığı bir dönem olacaktır. Ağladıkça beslenen, uyumadıkça sallanmaya ve kucakta gezdirilmeye başlanınca bebek de doğal olarak yanlış öğretiler edinecektir. Kendi kendine uyumayı öğretmek için uygun bir zamandır. • Uykusunun geldiğinin mesajlarını vermeye başlamıştır. Mızmızlanarak, kulaklarını çekiştirmeye, gözlerini elleriyle ovalamaya başlayabilir. Uykusu geldiğinde yatağına bırakmanız, onunla yumuşak ses tonuyla konuşmanız, saçını, sırtını elinizle okşamanız, hafif bir müzik çalmanız, yatağının üzerinde dönence çalıştırmanız yararlı önerilerdir.

6. Dört aylık bir bebek kendi kendine uyumayı öğrenmiş olmalıdır. Eğer şimdiye kadar bunu sağlamadıysanız artık bunu yapmanın zamanı gelmiş demektir. • Akşam besledikten sonra uyutulan bebek uyanmadan sabaha kadar kesintisiz uyuyabilir. En fazla gece uykusunda, uykusunu pek açmadan bir kez besleyebilirsiniz.

7. 6. AY • Mama sandalyesinde oturup sallanan nesneleri yakalar • Arama davranışı bu aylarda görülür. • Sabit duran nesneleri tüm duyularıyla inceler, dikkatlice bakıp seslerini dinler. Nesneleri birçok kez elleri içinde döndürürler. • Ek besinlere bu ayda başlanır. • Sebze püreleri patates,havuç, kabak ve pirinç ile hazırlanabilir. Vitaminlerin kaybolmaması için pürelerin yapımında cam rende kullanılması önerilir. Gaz, karınağrısı ve allerji yapmadığından zengin c vitamin kaynakları olan portakal, mandalinaya da bu ayda başlanabilir. • Bebekler annelerinden ayrıldıklarını anlayabilir. Bu duruma alıştırmak için kendinizi saklayıp tekrar ortaya çıkartan “cee “oyunu oynayabilirsiniz. Bebeğiniz günde 11 saat uyur. Ama unutmayın bu süre yalnızca gece uyuyacak anlamında değildir.

8. 7. AY • Bu aydan itibaren bebeğe bir ses verildiğinde o da bir sesle tepkide bulunur. Kendi çıkardığı sesleri dinlediği gibi başkalarının çıkardığı sesleri de dinlemeye başlar. • Bebeğiniz sürünmeye başlamıştır. • Kendi kendine yiyecek alabilir. • Düşen objeler dikkatini çeker. • İlk dişi çıkar. • Çocuğa uygun olarak hazırlanmış sofra yemekleri verilebilir. Bunlar etli dolmalar, etli sebze yemekleri, tarhana,şehriye ve benzeri çorbalar,makarna(haşlama suyu dökülmeden)ve pilav olabilir. Baharatsız ızgara köfte ve tavuğun beyaz eti didiklenerek küçük parçalar halinde sebze pürelerine eklenebilir.

9. 8. AY • Oyuncakları tanımaya başlar. • Kendi kendine oturma pozisyonuna geçebilir. • Aile sofrasına oturabilir. • Bu aydan başlayarak, haşlanmış beyaz etli balıklar, haftada bir-iki defa bir-iki çorba kaşığı karaciğer ezmesi verilebilir. Sekiz-dokuzuncu aylarda tam yumurta verilebilir. Yumurtanın kolesterol içeriği yüksek olduğundan haftada iki-üç defa verilmesi önerilmelidir.

10. 10. AY • Ellerinizi tutarak yürüyebilir. • Kaşıkla bir şeyler yiyebilir. • Bu durumda evdeki emniyet kontrolünü bir kez daha yapın.- Balkonlara dikkat edin.- Mobilyaların sivri köşelerini plastik koruyucularla kaplayın.- Ocaktaki tavaların saplarını çocuğun ulaşamayacağı bir şekilde tutun.- Bebeğinizi mutfakta,balkonda, tuvalet ve banyoda yalnız bırakmayın.- Sıcak içecekleri çocuğun ulaşabileceği yerden uzak tutun. • Ne anlama geldiğini bilerek anne ve baba diyebilir.

11. 11. AY • Bardaktan su içebilir. • Bu ayda karşılıklı oyun oynayabilirsiniz. En favori oyunu karşılıklı top yuvarlamak olabilir. • Emirleri anlar. • Bebeğiniz artık size cevap verebilir. • Sevdiği oyuncakları gösterebilir. • Bir ya da iki kelime söyleyebilir. • Yetişkinin çıkardığı sesleri papağan gibi yineler ancak, konuşmasında anlaşılır bir akıcılık yoktur

12. 12. AY • Tek başına ilk adımını atar. • Sizin hareketlerinizi taklit eder. • Yemeklerde artık masanıza oturmak ister. • İkiden fazla kelime söyleyebilir. • Bu ayda biberondan bardağa geçiş yapabilir. • Bir yaşın sonunda kendi ayağa kalkıp yürür. • Kimi çocuklar bir süre sonra da yürüyebilir

13. ANNE BABALARA ÖNERİLER

14. Bebeğinizi kucağınıza alın, ilgilenin, öpün ve ona sarılıp uzanın. • Bebeğinizle konuşun, onu ismi ile çağırın. • Hava izin verdiği sürece bebeğinizi günlük yürüyüşe çıkarın. • Küçük parçalı oyuncakları bebeğinizden uzak tutun. • Eğer diş çıkarmaya başladıysa diş kaşıyıcılar özellikle buzdolabında soğutulmuş olanlar onu rahatlatır. • İlerleyen zamanlarda, evinizi bebek için güvenli hale getirmeye başlayın, kabloları, yuvarlanabilen tabure gibi araçları ortadan kaldırın, masa, sehpa gibi eşyaların sivri köşeli olmamasına dikkat edin. • Bebeğinizin çevresine yumuşak yastıklar koyarak desteksiz oturmaya teşvik edin. • Bebeğinizle birlikte emekleyin, hızlandıkça onu methedin, büyük çocuğunuz varsa onu da size katılmaya ikna edin. • Büyük çocuğunuza onun kenara itildiğini düşünmesine fırsat vermeyecek şekilde zaman ayırın. Kendine güvenini tazeleyin. • Bebeğinize kitap okuyun. • Sizinle birlikte sofraya oturmasına izin verin. • Aşılarını dikkatle takip edin. • 1 yaşına kadar inek sütü ve bal vermeyin. • Alt temizliği yapılırken hijyen kurallarına uyun. • Bebeğinizin odasının sıcaklığını 20-22 derecede sabitleyin. • Çok ince veya kalın giydirmeyin.

15. 18. AY • Koşabilir, topa vurabilir. • İki basamaklı bir komutu yerine getirebilir. Hafızası gelişmeye başlar. • Vücut kısımlarını bilir. • 5-10 kelimesi olabilir. • İsteklerini belirtebilir. • 3-4 küple kule yapabilir. Anahtarları, düğmeleri çevirebilir. • Bu yaşlarda eğer kullanılıyorsa yalancı emzik ve biberon kullanımını bırakmak gerekmektedir.

16. Biberon ve Emzik Kullanımına Uzun Süre Devam Edildiğinde; • Uykuya geçiş sırasında ya da beslenirken, biberonla uyuyan çocuklarda orta kulak iltihabının görülme riski çok fazladır. • Biberon çürüğü de, uzun süreli biberon kullanımının neden olabileceği sorunlardan bir tanesidir. • 2 yaşından sonra devam eden emzik emme alışkanlığı dişlerin yer değiştirmesine, anterior open-bite’ta (ön açık kapanış) ve üst çenede çene darlığına neden olabilmektir.

17. Emzik ve Biberonu Bıraktırmak İçin; • Öncelikle (eğer varsa) çocuğunuzu gece ya da gündüz, ağzında biberonla uyuma alışkanlığından vazgeçirmeniz gerekecektir. Bunu yerine, önce besleyip, sonra uyumaya alıştırabilirsiniz. • Eğer bebeğinizi emziriyorsanız, emzirmeden biberona geçiş yerine doğrudan bardak kullanımına geçmeniz, işinizi daha da kolaylaştıracaktır. • Her alışkanlık gibi çocuğunuzun biberon alışkanlığından çok kolay vazgeçemeyeceğini düşünerek (lütfen bu noktada kendi alışkanlıklarınızı göz önüne alın), sabırlı ve kararlı olmaya ve davranmaya özen gösterin. • Bir emzik hariç hepsini atın. Elinizde kalan emziğin ucunu her gün 3-4 milimetre kesin. Yavaş yavaş emzik zevksiz bir hal alacaktır ve sonunda emecek bir şey kalmayacaktır.

18. 2 YAŞ GELİŞİM SÜRECİ 24. ayının sonlarına doğru, çocuğunuz artık yürüyen,konuşan, sizinle ve çevresiyle iletişim kuran ve dış dünyayı çok daha sağlıklı algılayabilen bir birey olmuştur. Uzmanlara göre bu dönemde çoğu çocuk; • Parmak uçlarında yükselebilir, • Yürürken büyükçe bir oyuncağı da beraberinde taşıyabilir, • Tek başına yürüyebilir, • Topa vurabilir, • Üstüne dökmeden kaşıkla yemek yiyebilir. • Diş fırçalama alışkanlığı bu dönemde kazandırılmalıdır. • Mobilyaların üstüne tırmanabilir. (beşiklere dikkat) • Elinizden tutarak merdivenlerden inip çıkabilir, • Önüne koyacağınız bir kağıda boya kalemleriyle birtakım şekiller çizebilir, oyun hamurlarıyla oynayabilir. • Oyuncak bloklarını üstüste dizerek kuleler yapabilir • Bazı giysilerini tek başına giyip çıkarabilir.

20. 2 yaşın en önemli özelliği çocuğa tuvalet eğitiminin verilmesidir! Tuvalet eğitimi için en uygun yaşın 1,5 - 2 olduğu saptanmıştır. Tuvalet eğitimine çocuğun hazır olup olmadığını anlamak için anne babanın birlikte bulabileceği bazı ipuçları şunlardır:

21. Çocuğunuz bazı basit isteklerinizi yerine getirebiliyor mu? Gün boyunca bezi en az iki saat kuru kalabiliyor mu?

22. Kısa bir uykudan sonra bezi kuru kalabiliyor mu? • Barsak faaliyetleri düzenli ve daha önceden tahmin edilebiliyor mu? • Tek başına pantolonunu indirip kaldırabiliyor mu? • Bezi ıslandığında rahatsız oluyor mu?

23. Lazımlık veya oturağına ilgi gösteriyor mu? • İç çamaşırı giymek istiyor mu? • Basit işlerde sizi taklit edebiliyor mu?

24. ANNE BABALARA ÖNERİLER

25. Lazımlık alın; eğer çocuğunuzda merak uyandıracağını hissediyorsanız ya lazımlık alışverişine onu da götürün ya da bir hediye olarak paketleyin. • Lazımlık kullanmanın artılarını vurgulayın; çocuğunuza “bez yerine iç çamaşırı giyebilmen ne kadar eğlenceli olacak değil mi?” “yakında sende anne baba gibi tuvaleti kullanabileceksin!” diyerek başlayın.

26. Büyümenin olumlu yönlerini vurgulayın; çocuğunuzun bu adımı atma konusunda ilgisini çekmek için, el yıkama, dökmeden bardaktan su içme, oyuncaklarını toplama... Gibi davranışlarını taktir edin • Tuvalette ne yapması gerektiğini, tuvaletin ne amaçla varolduğunu ona detaylı ve net bir şekilde açıklayın

27. Üzerine giyip çıkarılması kolay giysiler giydirin • Belli bir lazımlık terminolojisinde karar kılın;evinizdeki herkes aynı terimleri kullanırsa ( çiş ve kaka…vs) çocuğunuz bu terimlere alışırsa lazımlığı öğrenmek daha kolay olacaktır. • Kesinlikle çocuğunuzu tuvalet eğitimi konusunda zorlamayın, ters tepki yaratabilir. Altını ıslatmaya devam ederse cezalandırma, kınama yoluna gitmeyin; bu, öğrenme sürecini daha da güçleştirecektir. • Tuvalet ihtiyacı olduğunda tuvalete yetişebildiyse söz ve davranışlarınızla onu onaylayıp ödüllendirin

28. 3 YAŞ GELİŞİM SÜRECİ 3 Yaşındaki çocuk kendi öz bakımını karşılayabileceği birçok beceriye sahiptir. Eğer onlara fırsat verilip uygun ortamlar hazırlanırsa; *Yemek yiyebilir *Giyinip soyunabilir *Kendi temizliğini yapabilir.

29. Bu yaşta görülen en önemli özellik bencilliktir… • Çocuklarımızı paylaşma konusunda zorlamayalım • Başka insanlarında kendilerine ait eşyalarının olduğunu öne sürelim • Çocuklarımızın adına paylaşmayalım • Çocuklarımızla kendi eşyalarımızı paylaşalım • Çocuklarımızla paylaşma oyunları oynayalım • Onlara ödünç vermeyi ve almayı öğretelim...

30. Bu dönemde çok katı kurallar koyup onu disipline etmeye çalışmak yanlış olacaktır. Bu onun geçirmesi gereken bir dönemdir.Bu özerklik dönemi kural ve sınırlarla kısıtlanırsa ileride özgüven eksikliği yaşayabilirler. • Bu dönemde hiç sınır konmadan her şeye evet denirse de, ilerde okul ve sosyal hayatta kural ve sınırlarla ilgili problem yaşayabilir. • Önemli olan bu dönemde kriz anlarında inatlaşmak değil çocuğunuzun dikkati başka bir yöne çekmektir.Çünkü çocukla yapılan inadı kazanmak gibi bir durum söz konusu değildir ve hiç bir yararı yoktur. Bu dönem çocukları henüz paylaşmayı kavrayamazlar bu yüzden oyuncağını paylaşması için onu zorlamamalısınız.

31. 4 – 5 YAŞ GELİŞİM SÜRECİ • Oyuncaklarını paylaşabilirler. • Yuva için uygun bir dönemdir. • Topluluk kurallarına uymayı öğrenebilirler. • Artık kural ve sınırları öğrenebilirler. Bu dönemden itibaren evde kurallarınızı daha net koyup sınırlarını belirlemelisiniz. • Çocuğunuz yuvaya başladığı dönemde ilk kez anne ve babadan ayrılma duygusunu yaşayacağı için ona biraz zaman vermeli ve ayrılık anksiyetesinin tamamlanmasını beklemelisiniz. Bu bir süreçtir ve zamanla çocuğunuz buna alışacaktır. Bu yaşaması gereken bir süreçtir, bu dönemde annenin çocuğun yanından ayrılması ve daha sonra tekrar onu almaya gelmesi , annenin kaybolmadığı, onu bırakıp gitmediği anlamında gelir ve bunu öğrenir.

32. Bu dönemlerde yalan da çok fazla görülür. Çocuk yalan söyleyerek annesini dener. Aklımdakileri acaba anlayabiliyor mu diye düşünür. • Hayali arkadaş, hayalet, canavar da bu dönemde sıklıkla görülen durumlardır. Bunda çocuğun izlediği filmlerin etkisi olduğu gibi daha psikolojik nedenleri de olabilir. Çocuk anne ya da babaya olan öfke ve korkusunu bu şekilde, bir canavardan ya da hayaletten korkarak dışa vurur. • Hayali arkadaşlar da bu dönemde normal karşılanabilecek bir durumdur. Çocuk hayali arkadaşına günlük hayatındaki suçluluğunu atfeder ve rahatlar. Örneğin evde bir şey kırılmışsa onu çocuğunuz yapmamıştır! “Ben yapmadım” onu hayali arkadaşı olan ali yapmıştır. • Bu durumlar bu yaş dönemi içinde normal ve kabul edilebilirdir. İleriki yaşlarda devam ediyorsa bir uzmana danışmanız gerekir.

33. 4 yaş çocuğu çevresini merak eder. Gördükleri ve duydukları hakkında çok soru sorar. • Konuşmaları anlaşılır hale gelmiştir. • Neden, ne zaman nasıl, niçin sorularını sık kullanırlar.

34. SOSYAL ANLAMDA DA GELİŞEN ÇOCUK… • Başka çocuklarla olmaktan keyif duyar • Grup oyunlarında daha az sorun yaşar • Ben merkezcilikten tamamı ile olmasa da uzaklaşmışlardır..

35. 6 YAŞ • Dikkat süresi uzamıştır. Bu yaş çocuklarında 20 dk. yerlerinde oturmaları beklenir • Kural kavramı gelişir. • Ona okuduğunuz hikayeyi sonrasında hatırlayabilmelidir. • Kalem tutuşu düzgün olmalı, makası rahat kullanabilmelidir. • Eşyalarının farkında olup onlara sahip çıkabilmelidir.

36. Aşırı koruyucu olup çocuğunuzun ayakkabısını bağlayıp, yemeğini yediriyor ona fırsat tanımıyorsanız çocuğunuzu kendinize bağımlı kılarsınız ve gelişmesine izin vermezsiniz. • Bu durumda çocuğunuz bebeksi, çekingen ve içine kapanık kalacaktır. Ve bu onun sosyal hayatını ve okul hayatını olumsuz yönde etkileyecektir. • Çocuğunuz sizin desteğinizi hissetmelidir ancak kendi gelişimi için ona fırsat vermelisiniz.