Adam Dudczak , Marcin Werla Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe

1. Projekt ACCESS IT – Intensyfikacja obiegu kultury poprzez wymianę umiejętności z zakresu technologii informacyjnych Adam Dudczak, Marcin Werla Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe {maneo,mwerla}@man.poznan.pl

2. Plan prezentacji • Opis projektu ACCESS IT • Kilka słów o założeniach i opracowanych materiałach • Opis zawartości kursu “Digital repositories for small memory institutions” • Opis zawartości kursu “Cooperation with Europeana” • Demonstracja • Podsumowanie i plany rozwoju

3. Projekt ACCESS IT • ACCESS IT to dwuletni (2009 – 2011) projekt finansowany z programu Culture 2007-2013 • Strona projektu:http://access-it.org • W projekcie biorą udział: • Veria Central Public Library (Grecja) • Belgrad City Library (Serbia) • HacettepeUniversity (Turcja) • MDR Partners (Wielka Brytania, koordynator) • Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (Polska, główny partner merytoryczny)

4. Projekt ACCESS IT (2) • Cele projektu • Propagacja wiedzy i umiejętności w zakresie cyfryzacji dziedzictwa kulturowego • W szczególności kwestie związane z budową repozytoriów, agregacją metadanych i przekazywaniem zasobów do Europeany • Projekt adresowany do małych i średnich instytucji kultury z krajów biorących udział w projekcie (Grecja, Serbia i Turcja)

5. Projekt ACCESS IT (3) • Projekt ma być podstawą dla zbudowania programu szkoleń i powołania ośrodków kompetencyjnych w docelowych krajach • W praktyce działania te powinny pośrednio doprowadzić do stworzenia bibliotek cyfrowych gotowych do współpracy z Europeana • Szczególny nacisk na udostępnianie materiałów regionalnych

6. Rola PCSS • PCSS jako główny partner techniczny i merytoryczny był odpowiedzialny za: • Przeprowadzenie trzydniowego szkolenia „Building and maintaining local/regional digital libraries and metadata aggregators” dla ekspertów z krajów docelowych • Zorganizowanie wyjazdu szkoleniowego w czasie którego przedstawiciele krajów docelowych mogli odwiedzić wybrane polskie ośrodki zajmujące się digitalizacją

7. Rola PCSS (2) • PCSS jako główny partner techniczny i merytoryczny był odpowiedzialny za: • Opracowanie materiałów e-learningowych, które będą wykorzystywane przez partnerów dla stworzenia ich bazy szkoleniowej • Więcej o naszych działaniach w projekcie można poczytać tutaj: • http://dl.psnc.pl/tag/access-it/

8. Podstawowe założenia • Materiał adresowany do lokalnych instytucji kultury • Biblioteki publiczne, regionalne muzea i archiwa • Praktyczne wprowadzenie w tematykę związaną z cyfryzacją i udostępnianiem dziedzictwa kulturalnego • Ograniczone zasoby zarówno ludzkie jak i finansowe • Co przyszły uczestnik kursu już wie? • Instytucje w Serbii, Grecji i Turcji prezentują bardzo zróżnicowany poziom wiedzy • Jak dobrać wymagania podstawowe?

9. Szkolenie • W lutym 2010 wspólnie z naszymi partnerami przygotowaliśmy trzydniowe szkolenie • Wzięli w nim udział przedstawiciele wszystkich krajów docelowych • W czasie tych trzech dni, wygłosiliśmy ponad 20h wykładów, obejmujących m.in. tematykę: • Dobrych praktyk w zakresie digitalizacji • Przygotowania metadanych

10. Szkolenie (2) • W czasie tych trzech dni, wygłosiliśmy ponad 20h wykładów, obejmujących m.in. tematykę: • Tworzenia bibliotek cyfrowych • Agregacji metadanych • Współpracy z Europeaną i innymi tego typu usługami

11. Podstawowe założenia (2) • W czasie szkolenia i po nim udało nam się zebrać liczne uwagi dotyczące zarówno zawartości szkolenia jak i sposobu jego przeprowadzenia • Na podstawie tych informacji i naszych doświadczeń z Polski rozpoczęliśmy pracę nad stworzeniem materiałów e-learningowych

12. Podstawowe założenia (3) • Kurs powinien być: • Praktyczny – tylko niezbędna teoria, zilustrowana licznymi przykładami • Nie techniczny – kurs jest adresowany do bibliotekarzy, a nie do programistów i administratorów systemów IT • Proste rozwiązania dla złożonych problemów? • To nie zawsze jest możliwe!

13. Podział materiału • Cały materiał został podzielony na dwie części (kursy) • „Digital repositories for small memory institutions” • „Cooperation with Europeana” • Inny zakres tematyczny • Różne wymagania względem uczestników

14. Podstawowe statystyki W sumie udostępniamy: • 40 modułów • Artykuły – materiały do poczytania • Bardziej interaktywne „lekcje” • Ponad 200 pytań zebranych w 12 quizach • Nie tylko tekst, ale również materiały audio-wizualne

15. Opis zawartości “Digital repositories for small memory institutions” • Kurs składa się z 27 modułów pogrupowanych w 9 tematach • Na końcu każdego tematu znajduje się quiz • Uczestnicy kursu powinni posiadać podstawową wiedzę nt. obsługi i zasad działania komputerów oraz Internetu • W czasie kursu omawiane są następujące zagadnienia: • Przebieg procesu digitalizacji • Digitalizacja różnego rodzaju materiałów • Tworzenie opisów dla zdigitalizowanych obiektów

16. Opis zawartości “Digital repositories for small memory institutions” (2) • W czasie kursu omawiane są następujące zagadnienia: • Przygotowanie cyfrowych treści do publikacji w sieci • Jak można uzyskać dostęp do biblioteki cyfrowej, czy zawsze trzeba tworzyć własną? • Promocja obiektów w sieci • Zapewnienia dostępności obiektów w dłuższej perspektywie czasowej

17. Opis zawartości “Digital repositories for small memory institutions” (3) • W czasie kursu omawiane są następujące zagadnienia: • Ocena dostępności (ang. accessibility) i użyteczności (ang. usability) biblioteki cyfrowej • Współpraca z innymi usługami np. Europeana

18. Opis zawartości “Digital repositories for small memory institutions” (4) • Przygotowaliśmy serie praktycznych instrukcji obejmujących następujące operacje: • Obróbkę materiałów graficznych (GIMP) • Skanowanie, obróbkę i udostępnianie obiektów wielkoformatowych (Zoomify, Google ImageCutter) • Konwersja plików graficznych między formatami (GIMP, IrfanView) • Tworzenie pełnotekstowej reprezentacji na podstawie skanów obiektów tekstowych (FineReader)

19. Opis zawartości “Digital repositories for small memory institutions” (4) • Przygotowaliśmy serie praktycznych instrukcji obejmujących następujące operacje: • Tworzenie dokumentów PDF i DjVu na potrzeby udostępniania materiałow tekstowych (FineReader, pdf2djvu) • Przygotowanie materiałów audio-wideo (Audacity, Virtual Dub) • Konwersja plików audio-wideo między formatami • Publikacja materiałów audio-wideo w bibliotece cyfrowej

20. Opis zawartości “Digital repositories for small memory institutions” (5) • Przygotowaliśmy serie praktycznych instrukcji obejmujących następujące operacje: • Przygotowanie i publikowanie zdjęć panoramicznych i innych form prezentacji zabytków (Microsoft Photosynth, Hugin i inne) • Opublikować obiekty cyfrowe przy pomocy różnego oprogramowania do budowy bibliotek cyfrowych (Greenstone, DSpace, dLibra) • Ocenić użyteczność, dostępność i wykorzystanie stron biblioteki cyfrowej

21. Opis zawartości “Digital repositories for small memory institutions” (6) • Zagadnienia które nie zostały omówione w kursie: • Jak zainstalować i skonfigurować bibliotekę cyfrową • Jest z tym związane zbyt wiele zagadnień technicznych, nie da się tego omówić w skrócie i zarazem na odpowiednim poziomie

22. Opis zawartości „Cooperation with Europeana” • Ten kurs jest krótszy, 13 modułów pogrupowanych w trzech tematach • Na końcu każdego z tematów znajduje się quiz • Inicjatywa unikalna na skalę europejską, wstępne zainteresowanie Europeany szerszym wykorzystaniem kursu • Uczestnicy kursu powinni posiadać wiedzę nt. tworzenia i utrzymania biblioteki cyfrowej • W odróżnieniu od pierwszego kursu wymagana jest wiedza techniczna

23. Opis zawartości „Cooperation with Europeana” (2) • W kursie uczestnicy znajdą odpowiedzi na następujące pytania: • Czym jest Europeana? • Dlaczego i jak została zbudowana? • Czy warto współpracować z Europeaną? • Co Europeana oferuje swoim użytkownikom? • Co to jest agregacja metadanych? • Co należy wiedzieć o Europeana SemanticElements (ESE) ?

24. Opis zawartości „Cooperation with Europeana” (3) • W kursie uczestnicy znajdą odpowiedzi na następujące pytania: • Jak znormalizować i przekształcić metadane, tak aby były zgodne z ESE? • Jak wygląda procedura przekazania metadanych do Europeany?

25. Opis zawartości „Cooperation with Europeana” (3) • Oprócz tego kurs zawiera również dodatkowe informacje nt. • Zaawansowanych zagadnień związanych z agregacją metadanych • Krótkie opisy projektów związanych z rozwojem Europeany • Zagadnienia które nie zostały omówione w kursie: • Budowa własnego agregatora metadanych

26. Demonstracja kursu

27. Dodatkowe zasoby • Access IT – baza zasobów: • http://dl.psnc.pl/moodle/mod/data/view.php?id=130 • Odnośniki do ponad 80 zasobów, które zostały wykorzystane podczas tworzenia kursu • Slajdy z szkolenia które odbyło się w lutym 2010 • http://dl.psnc.pl/biblioteka/publication/286 • Lista mailingowa projektu Access IT • http://groups.google.com/group/access-it • Stworzona jako forum wymiany informacji oraz narzędzie wsparcia technicznego

28. Dostępność kursów • Kursy zostały przygotowane w oparciu o szeroko wykorzystywane oprogramowanie Moodle • Wzorcowa wersje kursów dostępna są pod adresem: http://dl.psnc.pl/moodle/ • Każdy może zarejestrować się w systemie i przyjrzeć się przygotowanym przez nas materiałom

29. Dostępność kursów (2) • Każdy z partnerów projektu udostępnia swoją własną wersję kursów • Dzięki temu możliwe jest dostosowanie kursów do lokalnych warunków • Pozwala zebrać lokalną społeczność w jednym miejscu • Istniejące instancje kursów: • Serbska: http://e-ucionica.nb.rs/moodle/ • Grecka: http://accessit.libver.gr/ • Turecka: http://193.140.238.102/moodle

30. Podsumowanie • Zawartość kursu została przejrzana przez uznanych polskich i zagranicznych ekspertów • Wszystkie materiały edukacyjne ACCESS IT dostępne są na licencji Creative Commons BY-SA-NC • W przyszłości planujemy tłumaczenie kursu na język polski

31. Pytania? • Adam Dudczak • maneo@man.poznan.pl Ten program prac został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Program lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną

32. Dziękuje za uwagę!