T.C ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ

1. T.C ATATÜRK ÜNİVERSİTESİKAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİDİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ GRUBUN ADI: MUHTEŞEM 5’Lİ GRUP ÜYELERİ: Selim BAYRAM, Selahattin GEYLAN, İbrahim AYSEL, Özgür YILDIRIM, Cebrail ÖZER ÖDEV KONUSU: Gelişimle İlgili Temel İlkeler-Gelişim Görevleri ve Fizyolojik GelişimKAYNAK:Eğitim psikolojisi( Gelişim-Öğrenme-Öğretim Editör: Sırrı AKBABA,Şakire ALNIAK, Editör: Binnur YEŞİLYAPRAK) Editör: Ziya SELÇUK Editör: İbrahim YILDIRIM Editör: Ayten ULUSOYDERS SORUMLUSU: Arş. Gör. Ceyhun OZAN ERZURUM,2010

2. GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL İLKELER

3. -Gelişim kalıtım ve çevrenin etkileşimiyle gerçekleşirKalıtım ve çevrenin karşılıklı etkileşimi bireyin gelişimini etkiler. Birey sahip olduğu kalıtım özellikleriyle çevrenin de etkisiyle gelişimini etkiler.-Gelişim süreklilik gösterir ve aşamalar halinde gerçekleşir.Birey yaşamı boyunca sürekli bir gelişim içerisindedir. Bu gelişim aşamalar halinde gerçekleşir. Gerçekleşen bu gelişim basamakları bir önceki üzerine kurulurken bir sonrakine zemin hazırlar.

4. -Gelişim bütünlük içerisinde gerçekleşirGelişim her ne kadar alanlarını fiziksel gelişim, sosyal gelişim, bilişsel gelişim vs. olarak değişik alanlara ayırarak anlamaya çalışsak da gelişim alanları bir bütün içerisinde gelişmektedir. Bunlar birbirlerini aynı zamanda etkilemektedir.

5. Gelişim kendine özgü yönelimler içerisinde gerçekleşir:

6. -Baştan ayağa doğru gelişimİnsanoğlu gelişimin doğum öncesi ve doğum sonrası olarak ele aldığında baştan ele alarak ayağa doğru bir gelişim gösterir. Doğum öncesi bir bireyin önce baş ayaklarını ve sonra kol ve bacakları gelişir. Bu durum doğum sonrasında önce başı hareket ettirir sonra da oturabilir ve son olarak da yürümeyi başarabilirler.-İçten dışa doğru gelişimGelişimde aynı zamanda içten dışa doğru bir yönelme gözlemlenebilir. Bebeğin önce bacaklarının daha sonra ayaklarını ve en son olarak da parmaklarını kontrol ettiği gözlemlenmektedir.

7. Genelden özele doğru gelişim:-Bireyin gelişim evrelerinden biri olan genelden özele doğru gerçekleşen gelişim süreci öncelikle genel yapının gerçekleşmesi, daha sonra organlarının ve son olarak da bireyin özel ve incelik isteyen davranışları yapmaya hazır hale gelebilir. Diğer bir deyişle büyük kas hareketleri sonra küçük kas hareketleri gerçekleşir.

8. -Gelişimde bireysel ayrılıklar vardır:Bireylerin kalıtımsal özelliklerine bağlı olarak birbirlerinden bireysel ayrılıklar yaşarlar; ancak sadece kalıtımsal özellikleri onu diğerlerinden farklı kılmaz. Kalıtımın ötesinde çevreninde gelişimin bireysel ayrılıklarında önemli rolü vardır.

9. -Gelişim ardışık ve düzenli bir ilerleme ile gerçekleşir:Gelişimin kendi içerisinde ardışık ve düzenli bir ilerleme ile gerçekleştiğinden söz edilmektedir. Her bir gelişim alanı içinde kazanılan becerilerin gelişimde düzenlilik gözlenmektedir. Örneğin; hareket gelişimi açısından önce emekleme sonra yürüme ve daha sonra da seksek oynama davranışı gözlenmektedir. Bunun gibi diğer gelişim alanlarında kazanılan beceriler düzenli bir ilerleme içinde gerçekleşmektedir.

10. GELİŞİM DÖNEMLERİ VE GELİŞİM GÖREVLERİ

11. İnsanın gelişimini daha iyi gözlemek ve anlamak için gelişim psikologları insanı belirli yaşlarda ve belirli becerilerin odaklaştığı dönemler içinde incelemektedir. Gelişim yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Bu süreç içinde belli dönemlerde bireylerin kazanmaları gereken beceriler, özellikler ve davranışlar bulunmaktadır.

12. Gelişim görevleri olarak isimlendirilen bu beceri, özellik ve davranış kümelerini Havinghurstdeğişik yaşam dönemlerine göre öbeklemiştir.

13. Gelişim görevleri her yaşam döneminde başarılması önemli olan ve bireyi mutluluğa, çevreyle olumlu etkileşime götüren davranışlardır. Dönemlerinde gerçekleştirilemeyen gelişim görevleri bireyi mutsuzluğa iter ve çevresiyle duygusal etkileşime girmesini engeller.

14. Gelişim görevleri dönemlere göre ele alınarak incelenmektedir. Bu durumda büyüme, olgunlaşma, çevre, çevrenin ve bireyin beklentileri gelişim görevlerini etkilemektedir. Ergenlik döneminde meslek seçme ve hazırlanma örneği ele alındığında, meslek seçimi ergenliğin gelişim görevlerinden biridir. Bu noktada belli bir yaşa gelmiş olan bir gencin geleceği ile hazırlıklar yapması beklenir.

15. Meslek seçiminde çevrenin sunduğu örnekler ve mesleklere yüklediği değerler kadar gencin söz konusu mesleğe kişisel anlamda yüklediği değerler de ergenin meslek seçiminde etkili olmaktadır.

16. GELİŞİM DÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ

17. Gelişimi, doğum öncesi ve doğum sonrası dönem olarak iki dönem halinde ele almak mümkündür.Doğum Öncesi Dönem Döllenmeden doğuma kadar olan zaman dilimindeki değişiklikleri içermektedir. Döllenmeyle hücre seviyesinden doğaya uyum sağlayabilecek bir insan konumuna ulaşıncaya kadar geçen 9 aylık süreyi kapsamaktadır. Fiziksel geçimin yoğun olduğu bu dönem zigot (döllenmiş yumurta)ile başlar, embriyo ve fetüs dönemleri ile devam eder ve doğum ile sonuçlanır.

18. Doğum Sonrası DönemBebeklik Dönemi:doğumdan başlayıp iki yaşına kadar devam eden zaman sürecini kapsar. Yetişkinlerin mutlak bakım ve denetimine ihtiyaç duyulduğu bir dönemdir. Çocuk yetişkinlere bağımlıdır. Çocuk bu dönem itibarıyla ana dilini ve sembolik düşünceyi kazanır.

19. İlk çocukluk dönemi:bu dönem iki yaş civarında başlayıp okul yıllarına kadar sürer. Çocuk kendi başına hareket etmeye, kendi isteklerine yönelip belirli becerileri gerçekleştirebilir. Yetişkinlere bağımlılığı önemli ölçüde azalmıştır. Yaşantılarıyla ilişkiler kurup oyun oynayabilir. Bu dönem temel adlarıyla okula hazırlık becerilerinin kazanıldığı bir dönemdir.

20. Son çocukluk dönemi:bu dönem ilköğretim yıllarının birinci kademelerini kapsayan yıllardır. 6-11 yaş dönemini içeren bu yıllarda eğitim öğretim faaliyetleri ön plandadır. Düşünme becerisi somut özellikler taşır. Çocuk duyu organlarıyla algıladığı durumlar içersinde düşünüp akıl yürütebilir. Sosyalleşme ve başarı arzusu ön plandadır.

21. Ergenlik dönemi:ergenlik dönemi kızlarda 11, erkeklerde 13 civarında başlar ve kızlarda 18, erkeklerde 20 yaşlarına kadar sürer. Fiziksel büyümenin hızlandığı bu ta da dönemde bilişsel boyutta da önemli değişikliklere olur. Boy ve ağırlık artışı gerçekleşir, buluğa ermesiyle birlikte ergenin felsefeye, toplumsal içerikli konulara merakı artar.

22. Adeta düşünmek için düşünür. Düşünceleri ile ideali arar. Çalkantılı bir dönem olarak değerlendirilen bu dönemde, ergenlere rehberlik etmek bilhassa önemlidir.

23. Genç yetişkinlik dönemi:ergenliğin sona ermesiyle otuzlu yılların ortalarına kadar devam eden dönemdir.

24. Bireyin ekonomik özgürlüğünü kazanarak kendi yaşamını, kendi ailesini kurduğu zaman dilimidir. Kariyerinde önemli kararlar alarak toplumda aktif olduğu bir dönemdir.

25. Orta yetişkinlik dönemi:otuzlu yılların ortasından altmışlı yılların ortasına kadar ki zaman dilimini içerir. Birey bu yıllar içerisinde önemli sorumluluklar yüklenmiştir. Kültürel değerleri benimsemiş bir erişkin olarak kariyerinin en üst noktasına ulaşır ve sonra da, yeni bir döneme, emekliliğe hazırlanır. Kendinden sonra gelen kuşaklara destek verdiği ve yardım ettiği dönemdir.

26. İleri yetişkinlik: altmışlı yıllarda başlayıp ölüme kadar süren yaşam dönemidir. Birey iş yaşamı, kariyeri genellikle sonlanmıştır. Ailede kayıpların yaşanması olası bir durumdur. Yalnızlıkla başa çıkma önemlidir. Fiziki gücün azalması gelirlerin azalmasıyla birlikte yaşamın gözden geçirildiği bir dönemdir.

27. FİZİKSEL GELİŞİMFiziksel gelişim, bedenin büyüme ve olgunlaşması yanında devimsel özellik kazanmasını da içerir.Gelişim;uzun süre devam eden, olumlu yönde olan nicelik ve niteliksel değişmelerdir. Her bir gelişim alanının etkileri farklıdır, buna rağmen gelişim alanları birbirlerinin tamamlayıcısıdır ve birbirleri ile iç içedirler. Bu nedenledir ki gelişim alanları, bireyin sağlıklı, uyumlu bir kişilik kazanmasında ve geliştirmesinde bütünlük içerisinde etkilidirler.

28. Bedensel gelişim: gelişim alanlarının temelinde yer alması itibariyle diğer gelişim alanlarının ön koşuludur. Beden gelişimi içinde kişinin boy ve ağırlık, iskelet, kas, sinir, iç salgı bezleri, sindirim, kan ve dolaşım sistemleri incelenir.Bedensel gelişim boy, ağırlık ve hacimde artışın yanı sıra vücudun sistemlerinin kendilerinden beklenen fonksiyonları yerine getirecek duruma gelmelerini de kapsar. Bedensel gelişimin diğer gelişim alanlarından ayıran önemli bir özelliği de gözlenebilir ve ölçülebilir olmasıdır.

29. Devimsel gelişim: devim (psiko-motor,hareket), bedenin denetim altına alınarak amaca uygun fonksiyonel hale getirilmesidir.Bedenin fonksiyonel olma durumu büyüme, olgunlaşma, öğrenme ve hazır bulunuşluk düzeyine ulaşmaya bağlıdır. Devimsel gelişim için duyu organları, kas ve sinir sistemleri koordineli olarak çalışmak durumundadır.Devinimsel gelişimin temelinde doğumla birlikte getirilen refleksler vardır.

30. DOĞUM ÖNCESİ DÖNEMDE BEDENSEL VE DEVİMSEL GELİŞİM

31. DEVİMSEL GELİŞİM

32. GERMİNAL EVRE:Döllenmeyle başlar. İkinci haftanın sonuna kadar sürer. Özelliği hücre çoğalması ve annenin karın dokularına bağlanmasıdır.

33. EMBİRYO EVRESİ : Üçüncü hafta ile başlayıp sekizinci haftanın sonuna kadar sürer bu evre de hücreler farklılaşarak bedenin organlarını meydana getiren tabakalar oluşur. Bu tabakalar ektoderm( dış tabaka) den duyu organları, deri sinir sistemi; mezoderm (orta tabaka) den iskelet, kas, iç salgı bezleri ve dolaşım sistemleri; endoderm ( iç tabaka) den fizyolojik organlar ( akciğer, karaciğer, solunum sistemi ) oluşur.

34. FETÜS EVRESİ:Doğum öncesinin en uzun evresidir, sekizinci haftanın sonundan doğuma kadar olan süreyi kapsar. Bedenin organları büyüyerek işlevsellik kazanır ve doğuma hazır hale gelir.

35. BEBEKLİK DÖNEMİNDE (0-2 YAŞ)BEDENSEL VE DEVİMSEL GELİŞİM

36. -İlk ayı ağlayarak geçirir-Süt dişleri altıncı aydan itibaren çıkmaya başlar .-Bu dönemin başından itibaren ihtiyaçların karşılanması bakımından anne babaya bağımlı olan çocukların birinci yaşın sonlarından itibaren hızlı büyümeye bağlı olarak beden hakimiyetinin artması sonucu bağımlılıkları azalır.

37. İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE (3-6 yaş)BEDENSEL VE DEVİMSEL GELİŞİM

38. -Bu dönemde bedensel gelişim hızında b ir azalma görülür.-Sinir sistemi gelişimini büyük oranda tamamlar.-Sindirim sistemi katı yiyecekleri sindirebilecek duruma gelmiştir.-Çocuğun büyüklerin davranışlarını test ve taklit ettiği dönemdir.-Bağımsız hareket etme.-Söylenenlerin tersini yapma.-Dikkat çekici davranışlarda bulunma.-İnatçılık önem kazanmıştır.

39. SON ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE(7-11 YAŞ)BEDENSEL VE DEVİMSEL GELİŞİM

40. -Gelişimin hızında da bu dönemde de yavaşlama görülür.-Kız çocuklarında ani bir boy artışı yanında ikincil cinsiyet özelliklerinin de belirmeye başladığı dönemdir.-Erkek çocukların, kızlardan daha hareketli ve bedensel güce dayanan etkinlikleri daha fazla tercih ederler.-Temel eğitime başlayan çocukların bilek, parmak kemikleri ve kasları ince işleri yapabilecek olgunluğa henüz ulaşmamıştır.-Erkeklerin beden gücüne dayalı aktiviteleri kızlara oranla daha fazladır.-Kızlar ince motor becerilerde okula başladığı yıllarda erkeklere oranla daha ileridedirler. Devimsel beceriler büyük kaslardan küçük kasların gelişimine doğru bir sıra izler.(kalem tutma, yazı yazma, çizgi çalışmaları gibi.)

41. ERGENLİK DÖNEMİNDE(12-18 YAŞ)BEDENSEL VE DEVİMSEL GELİŞİM

42. -İkincil cinsiyet özelliklerini(kızlarda kalçaların, erkeklerde omuzların genişlemesi, ses tonu, sivilceler, bedende tüylenmeler)ortaya çıkmasıyla bedenine uyum sağlamakta ve bedenini algılamakta zorluk yaşamaktadır.-Biyolojik değişikliklerin ergenlik boyunca da devam etmesi zihin sosyal ve duygusal alanlara da yansımakta, sahip olacağı kişilik üzerinde de olumlu/olumsuz etkilere neden olmaktadır.-El ve ayakların kollara ve bacaklara göre daha çok büyümesi bedenin denge ve koordinasyonunu bozmaktadır. Bu durum çocuğun davranışlarında sakarlık, acemilik şeklinde görülmektedir.

43. -Ergenlerin birbirlerine model olması.-Cinsiyetlerin gerektirdiği rolleri yerine getirme.-Dikkat çekme.-Kendini dünyanın merkeziymiş gibi algılama.-Başına buyruk davranışlarda bulunma dönemidir.

44. DUYULARIN GELİŞİMİ

45. Bireyin duyu organlarının sağlıklı büyüme ve gelişmesi iletişimin temeli olması bakımından önemli yer tutar.Çevremizi hatta kendi bedenimizi tanımamız duyu organları aracılığı ile olur. Duyu organları, canlı varlığın çevreye açılmış pencereleri gibidir.