Hoofdstuk 10 Vrij verkeer van werknemers

1. Hoofdstuk 10 Vrij verkeer van werknemers

2. Artikel 45, lid 1, VWEU garandeert het vrije werknemersverkeer: • ‘Het verkeer van werknemers binnen de Unie is vrij.’ • Dit houdt in dat werknemers uit lidstaat A niet op grond van nationaliteit mogen worden gediscrimineerd in lidstaat B.

3. Het verbod van discriminatie • van werknemers omvat: • I. Maatregelen met onderscheid • Voorbeeld: Nederlandse maatregel die mensen uit Portugal verbiedt in de bouw te werken • II. Discriminatie als gevolg van maatregelen zonder onderscheid • Voorbeeld: Nederlandse verbod van loodgieterwerkzaamheden zonder Nederlands vakdiploma. Dit is discriminerend omdat mensen uit andere lidstaten veel moeilijker aan deze eis kunnen voldoen.

4. Wie moeten het vrije werknemersverkeer te respecteren? • 1. Lidstaten • De Nederlandse wet mag niet het vrij werknemersverkeer onmogelijk maken door Hongaren te verbieden in Nederland in de bouw te werken.

5. Wie moeten het vrije werknemersverkeer te respecteren? • 2. Particuliere organisaties en verenigingen • Het is verboden dat een voetbalvereniging door middel van transferregels het vrije werknemersverkeer bemoeilijkt.

6. Wie moeten het vrije werknemersverkeer te respecteren? • 3. Particuliere werkgevers • Het is verboden dat een particuliere werkgever het vrije werknemersverkeer bemoeilijkt door één type diploma te eisen om een bepaalde vaardigheid te bewijzen.

7. Voor wie geldt het vrije werknemersverkeer? • Voor werknemers: • Mensen die in een arbeidsverhouding staan tot een ander (de werkgever) • Een arbeidsverhouding is aanwezig als: • Iemand gedurende een bepaalde of onbepaalde tijd, • voor een ander, en onder diens gezag, prestaties levert, en • als tegenprestatie een vergoeding ontvangt.

8. Artikel 45 VWEU is alleen • van toepassing op werkzaamheden die reëel en daadwerkelijk zijn • Reëel en daadwerkelijk zijn: • Werkzaamheden van stagiaires • Werkzaamheden van parttimers • Niet reëel en daadwerkelijk zijn: • Werkzaamheden van slechts één dag per week • Werkzaamheden van mensen die (bijvoorbeeld wegens een verslaving) niet in staat zijn onder normale omstandigheden arbeid te verrichten

9. Welke rechten verleent het vrije werknemersverkeer? • Artikel 45, lid 3, VWEU: • Een werknemer uit lidstaat A, die in lidstaat B wil werken, mag: • Ingaan op een feitelijk aanbod tot tewerkstelling binnen de gehele EU • Zich vrij verplaatsen binnen de gehele EU • In lidstaat B verblijven om daar een bepaalde functie uit te oefenen • Op het grondgebied van lidstaat B verblijf houden, na er een functie te hebben vervuld

10. Door welke personen kan • een werknemer uit lidstaat A, • die werkzaam is in lidstaat B, zich laten vergezellen? • Richtlijn 2004/38: • De echtgenoot (of geregistreerde partner) en kinderen onder de 21 jaar, waarvoor de werknemer financieel verantwoordelijk is (ongeacht nationaliteit). (Deze gezinsleden hebben bovendien het recht om in lidstaat B een dienstverband aan te gaan.) • De ouders (ongeacht hun nationaliteit), waarvoor de werknemer financieel verantwoordelijk is

11. Welke sociale rechten heeft • een werknemer uit lidstaat A • als hij werkzaam is in lidstaat B? • Het recht op dezelfde sociale en fiscale voordelen als alle andere werknemers in lidstaat B. Dit geldt ook voor de meegekomen familieleden van de werknemer. • Het recht dat de in lidstaat A opgebouwde rechten voor de sociale verzekering worden samengeteld met de rechten opgebouwd in lidstaat B. Dit geldt ook voor de meegekomen familieleden van de werknemer. • Het recht om een sociale uitkering (die ook in lidstaat A is opgebouwd) in lidstaat B aan te vragen.

12. Uitzonderingen op het vrije werknemersverkeer: • Werkzaamheden in overheidsdienst (artikel 45, lid 4, VWEU) • Artikel 45, lid 3, VWEU-excepties: uitzonderingen gebaseerd op doelstellingen vermeld in het Verdrag • Rule of reason-excepties: uitzonderingen gebaseerd op doelstellingen erkend binnen de rule of reason

13. Artikel 45, lid 4, VWEU: uitzondering voor werkzaam-heden in overheidsdienst • Deze uitzondering is beperkt tot zeer specifieke • overheidstaken: • Deelname aan de uitoefening van het openbaar gezag (zoals ambtenaren met politieke functies) • Verantwoordelijkheid voor de bescherming van de algemene belangen van de staat (zoals ambtenaren belast met taken bij de binnenlandse veiligheidsdienst)

14. Voorwaarden • Artikel 45, lid 3, VWEU-excepties: • De maatregel is gericht op een doelstelling vermeld in artikel 45, lid 3, VWEU • De maatregel leidt niet tot willekeurige discriminatie • Er gaan geen economische motieven achter het gestelde doel schuil • Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het gestelde doel • De maatregel is geschikt voor het gestelde doel • De maatregel is evenredig aan het gestelde doel

15. De maatregel is gericht is op een doelstelling vermeld in artikel 45, lid 3, VWEU: • Deze doelstellingen zijn: • Openbare orde • Openbare veiligheid • Volksgezondheid

16. Geen exceptie bij willekeurige discriminatie: • Een werkneemster bij een bar in België, de Française Adoui, is met de klanten van die bar tevens actief als prostituee. • Volgens België is het gedrag van Adoui in strijd met de openbare orde. Daarom wil België mevrouw Adoui het land uitzetten. • Dit is willekeurige discriminatie: • België onderneemt geen enkele actie tegen Belgische prostituees.

17. Voorwaarden voor rule of reason-excepties: • De maatregel is gericht is op een doelstelling voortvloeiend uit een dwingende reden van algemeen belang • Er gaan geen economische motieven achter het gestelde doel schuil • Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het gestelde doel • De maatregel is geschikt voor het gestelde doel • De maatregel is evenredig aan het gestelde doel

18. De maatregel is gericht is op • een doelstelling voortvloeiend uit een dwingende reden van algemeen belang: • Zulke doelstellingen zijn bijvoorbeeld: • Behoorlijk bestuur van universiteiten • Coherentie van fiscale systemen • Handhaving financiële evenwicht tussen sportclubs • Opleiding van jonge spelers

19. Exceptie mogelijk als de maatregel geschikt is voor • het gestelde doel • De (beperkende) maatregel: • Transferregels van voetbalverenigingen • Doelstelling van transferregels: • Handhaving van evenwicht tussen geldmiddelen en sportprestaties • Geschikt voor het gestelde doel? • Nee, de transferregels kunnen bijvoorbeeld op geen enkele manier voorkomen dat de rijkste voetbalclubs de beste voetbalspelers in dienst nemen.

20. Directe werking artikel 45, lid 1, VWEU: