250 likes | 404 Views
Europese Fiscale studies Vrij verkeer van werknemers. 17 januari 2012 Prof. mr. F.P.G. Pötgens. Inleiding.
E N D
Europese Fiscale studiesVrij verkeer van werknemers 17 januari 2012 Prof. mr. F.P.G. Pötgens
Inleiding • Uitwerking van het vrije verkeer van werknemers (art. 45 VwEU) doet zich met name gevoelen in de IB/LB waarin bepaalde aftrekposten en tegemoetkomingen worden geclaimd door werknemers die op enigerlei wijze gebruik hebben gemaakt van hun recht op vrij verkeer
Emigrerende werknemers Biehl-arrest (8-5-1990, zaak C-175/88) • Teruggave te veel ingehouden Luxemburgse LB -> binnenlandse bp gedurende gehele jaar -> indirecte discriminatie naar nationaliteit -> treft met name werknemers met een andere dan de Luxemburgse nationaliteit • Geen rechtvaardiging -> eventueel voordeel bij werken in 2 landen • NL wetgeving aangepast -> nu: 1 aanslag voor binnen- en buitenlandse bp -> art. 9.1 Wet IB
Emigrerende werknemers Bachmann-arrest (28-1-1992, zaak C-204/90) • premie (ziekte-, invaliditeits-, pensioen-, en levensverzekering) alleen aftrekbaar indien voldaan aan verzekeringsmaatschappij in werkstaat (België) • Bij pensioen- en levensverzekering Biehl-redenering (indirecte discriminatie naar nationaliteit)
Emigrerende werknemers Vervolg Bachmann-arrest • Ziekte- en invaliditeitsverzekering belemmering (Gebhard-arrest, 30-11-1995, zaak C-55/94) • Rechtvaardigingsgrond -> coherentie -> geen rekening gehouden met belastingverdrag -> wel in Wielockx-arrest (11-8-1995, zaak C-80/94)
Emigrerende werknemers Emigratieheffingen: • Commissie/België-arrest (5-7-2007, zaak C-522/04) -> bij emigratie werd fictieve afkoop geconstateerd (directe afrekening) + premies levensverzekering/pensioen betaald aan in België gevestigde verzekerraars -> onder meer niet in overeenstemming met art. 45 VwEU -> Bachmann-arrest is achterhaald • Emigratieheffing pensioen (art. 3.83 Wet IB 2001 juncto art. 2.8, lid 2, Wet IB 2001); HR BNB 2011/160 -> belemmering van art. 45 VwEU
Emigrerende werknemers Vervolg BNB 2011/160 • Belemmering is gerechtvaardigd vanwege territorialiteit met temporele component (N-arrest; 7 september 2006, zaak C-470/04) • Proportioneel tenzij conserverende aanslag wordt ingevorderd a.g.v. van besmette handeling en sprake is van een hogere belastingdruk dan zonder emigratie -> niet of niet volledig rekening houden met waardeverminderingen na emigratie
Tegemoetkomingen Schumacker-arrest (14 februari 1995, zaak C-273/93) • Geen splitting -> geen inwoner Dld • Binnenlandse bp en buitenlandse bp zijn in het algemeen geen gelijke gevallen -> dus: geen discriminatie (r.o. 35) –> in beginsel is de woonstaat het best in staat rekening te houden met de persoonlijke draagkracht van een belastingplichtige (r.o. 32)-> OESO-Modelverdrag hanteert eveneens principe dat woonstaat wereldinkomen belast
Tegemoetkomingen Vervolg Schumacker-arrest • Buit bp -> gehele of nagenoeg gehele inkomen verwerven in werkstaat -> binnenlands bp voor persoonlijke tegemoetkomingen en tegemoetkomingen uit hoofde samenstelling gezin -> anders wordt bij een dergelijke buit bp noch in zijn woonstaat noch in zijn werkstaat rekening gehouden met zijn persoonlijke en gezinssituatie (r.o. 38)
Tegemoetkomingen Vervolg Schumacker-arrest • geen rechtvaardigingsgronden; coherentie (r.o. 40-42) en administratieve moeilijkheden verworpen onder verwijzing naar de Bijstandsrichtlijn (r.o. 45) • teruggave LB -> procedurele regeling -> heeft buit bp altijd recht op ongeacht inkomenstoets
Tegemoetkomingen Gschwind-arrest (14 september 1999, zaak C-391/97) • De heer Geschwind: 58% van het gezinsinkomen in Dld • Mevrouw Geschwind: 42% van het gezinsinkomen in NL • De heer Geschwind claimt splittingtarief in Dld -> voldeed niet aan voorwaarden Grenzpendelergesetz
Tegemoetkomingen Vervolg Gschwind-arrest • Grenzpendlergesetz -> VW: (i) minimaal 90% van inkomen echtelieden is onderworpen aan Dld belasting of (ii) inkomen dat niet onderworpen is aan Dld belasting is max DEM 24.000 • HvJ: geen recht op splittingtarief in Dld • 42% van gezinsinkomen wordt in NL verworven -> NL kan overeenkomstig zijn wetgeving rekening houden met de persoonlijke en gezinssituatie omdat de belastinggrondslag in NL voldoende is (r.o. 29)
Tegemoetkomingen Vervolg Gschwind-arrest • Echtpaar Gschwind is niet vergelijkbaar met in Dld wonend echtpaar (wel splittingtarief, ook als 1 van de echtelieden in andere staat werkt; r.o. 30) • HvJ past mechanisch Schumacker-criteria toe -> NL kent geen splittingtarief
Tegemoetkomingen Meindl-arrest (25 januari 2007, zaak C-328/05) • Betrof art. 49 VwEU; Meindl was inwoner Dld die inkomen verwierf als zelfst. Zijn echtgenote (Mendl-Berger) was inwoner van Oostenrijk -> Meindl-Berger ontving uitkeringen van Oostenrijkse staat in verband met bevalling/gezin/ouderschap (DEM 27.000) die in Oostenrijk waren vrijgesteld maar niet naar Duitse maatstaven (ze waren niet op basis van Duits recht toegekend; anders waren ze ook vrijgesteld)
Tegemoetkomingen Vervolg Meindl-arrest • 90% van inkomen was evenmin onderworpen aan Dld belasting -> geen splittingtarief -> volgens HvJ toch recht op -> wordt gediscrimineerd t.o.v. In Dld wonende echtelieden waarvan echtgenote belastingvrije inkomsten geniet -> wel splittingtarief • Verschilt volgens HvJ van Gschwind (niet-ingezetene waar in woonstaat rekening moet worden gehouden met persoonlijke draagkracht)
Tegemoetkomingen De Groot-arrest (12 december 2002, zaak C-385/00) • Salary split -> alimentatie -> voorkoming van dubbele belasting (evenredigheidsbreuk) -> deel toerekenbaar aan werklanden (Fra, Dld, VK) niet aftrekbaar (60%) -> belemmering -> woonstaat (NL) moet gehele aftrek toestaan • Geen rechtvaardigingsgrond -> voordeel salary split
Tegemoetkomingen Vervolg De Groot-arrest • NL was van mening dat systeem was gerechtvaardigd omdat deel dat niet in aftrek kwam in NL, in werkstaten in aanmerking moest worden genomen -> afgewezen door HvJ -> verwijzing naar Schumacker -> woonstaat moet alimentatie geheel in aanmerking nemen tenzij werkstaat zulks unilateraal of op basis van verdrag doet
Tegemoetkomingen/art. 2.5 • NL implicaties-> art. 2.5 Wet IB 2001 -> keuzerecht voor buitenlands bp • Voorwaarden: Inwoner EU of land waarmee Nederland een verdrag heeft gesloten (inlichtingenuitwisseling); * inwoners BES, Aruba, Curaçao en St Maarten
Tegemoetkomingen/ Vervolg art. 2.5 • Doel: invulling geven aan het Schumacker-arrest • Gevolgen: Belast over wereldinkomen • Voordelen: - Persoonsgebonden aftrek; - Heffingskorting; - Heffingsvrij vermogen; - Negatieve inkomensbestanddelen. • Nadelen: Progressievoorbehoud.
Tegemoetkomingen/Vervolg art. 2.5 • Combinatie van De Groot en art. 2.5 (NL=werkstaat) -> te ruime tegemoetkoming ? -> volledige aftrek in woonstaat + partiële aftrek in NL • Gielen-arrest (18 maart 2010, zaak C-440/08)-> mogelijkheid keuze art. 2.5 kan strijdigheid met art. 49 VwEU niet opheffen
Tegemoetkomingen Preciseringen Schumacker-doctrine • Belastingvrije som is een persoonlijke tegemoetkoming; dient een sociaal doel, i.e. een bestaansminimum waarborgen vrij van IB (Walletin-arrest, 1 juli 2004, zaak C-169/03)
Tegemoetkomingen Vervolg preciseringen van de Schumacker-doctrine • Asscher-arrest (27 juni 1996, zaak C-107/94) -> voldoet niet aan inkomenstoets (< 90%) -> buitenlanderstarief discriminatoir -> binnenlands belastingplichtigen die aan zelfde inkomenstoets voldoen -> lager tarief -> tarief ≠ persoonlijke tegemoetkoming
Tegemoetkomingen Vervolg preciseringen Schumacker-doctrine Gerritse-arrest (12 juni 2003, zaak C-324/01): • kostenaftrek ook voor buitenlands belastingplichtige artiest • forfaitair tarief van 25% voor buit bp/artiest alleen toegestaan indien belastingheffing niet hoger dan gemiddelde progressieve tarief voor bin bp
Tegemoetkomingen Renneberg-arrest (16 oktober 2008, zaak C-527/06) • NL ambtenaar (fictief binnenlands bp) met eigen woning in België -> hypotheekrente niet aftrekbaar door verdrag • belemmering en geen dispariteit (Gilly-arrest) • Schumacker-doctrine uitbreiden naar dit soort aftrekken (was al aanzet toegegeven in Lakebrink-arrest (18 juli 2007, zaak C-182/06)
Tegemoetkomingen Vervolg Renneberg-arrest • Volgens HR in prejudiciële vragen is hypotheekrente geen persoonlijke tegemoetkoming maar objectgebonden • Renneberg is beperkt binnenlands bp en geen buit bp: is Schumacker-doctrine dan wel vt of veeleer Zurstrassen-arrest (16 mei 2000, zaak C-87/99) • vragen niet beantwoord in Ritter-Coulais (23 februari 2006, zaak C-152/03)